نشریه رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی
پیاپی 4 (پاییز 1399)

هوش هیجانی در روان‌شناسی پدیده جدیدی نیست و صرفا نوعی نوآوری در اصطلاح‌سازی است. حتی اگر بپذیریم که موضوعی کاملا تازه و نوآوری در پدیده است، از دیدگاه قرآن و روایات چیز جدیدی محسوب نمی‌شود، زیرا اسلام در 1400 سال پیش، هم به هوش هیجانی، هم به مولفه‌های آن و هم به کاربردها و فواید آن به صورت مستوفی اشاره کرده است. عقل و هوش هیجانی با هم مرتبط بوده و هوش هیجانی بخش جداناپذیری از عقل است، زیرا تمام ویژگی‌ها و مولفه‌های هوش هیجانی در احکام، آثار، کاربردها، ویژگی‌ها و توصیه‌های عقل، به ویژه در احکام فردی و اجتماعی عقل (ارتباط فرد با خود با 151 شاخص و ارتباط فرد با دیگران با 95 شاخص) به چشم می‌خورد. در این ویژگی‌ها به خودآگاهی، خودمدیریتی، خودکنترلی، قدرت بروز احساسات و عواطف، قدرت شناخت حالات و هیجانات خود و دیگران، و قدرت برقراری ارتباط سالم و سازنده با خود و دیگران اشاره شده است.

قرآن، کتاب هدایت و برنامه زندگانی بشر است؛ پیاده کردن دستورات آن برای انسان‏ها رستگاری، رشد و تعالی به ارمغان می آورد. به همین دلیل در تعدادی از آیات الهی به بلا، آزمایش و نقش آن ها در زندگی و مسایل مرتبط به آن اشاره شده است که می توان با بررسی این آیات از جهت مفهوم آن، نشانه‏ها، ابزار، علل و عوامل پیروزی در آن به اهمیت و ضرورت آن پی برد و در راستای اصلاح خود و جامعه به کار گرفت که تاثیر بسزایی در ایجاد آرامش و شادی دارد و با پرداختن به این مسایل می توان در بهبود زندگانی و هدفمند ساختنش قدم برداشت. در همین راستا، در این پژوهش سعی شده است با روش کتابخانه‏ای و با شیوه توصیفی- تحلیلی با اتکا به آیات قرآن کریم، روایات و احادیث به گردآوری اطلاعات و سپس به تحلیل بلا از منظر قرآن پرداخته شود.
 

زن به عنوان یکی از اعضای اصلی در نه تنها کانون خانواده بلکه در جامعه نیز هر چقدر هم در شرایط محیط پیرامون خود قوی و محکم باشد گاهی دچار آسیب می شود و در اینجا است که نقش حقوق زنان آسیب پذیر به خوبی می تواند خود را نشان دهد. امروزه حقوق زنان جزیی اساسی از حقوق بشر به شمار می آید که بر اصل برابری جنسیت و تساوی حقوق بین مرد و زن تمرکز دارد؛ هر کجا که زن آسیب ببیند چه در نتیجه نابرابری، بی عدالتی، خشونت و یا فقر و محدودیت باشد سخن از جامعه حقوق زنان آسیب پذیر مطرح می شود. به هر میزان که حقوق زنان آسیب پذیر از کیفیت برتری در کار خود برخوردار باشد، از توانمندی بهتری در جهت حمایت از زنان و کاهش موارد خشونت و آسیبهای وارده به آنان نیز برخوردار خواهد بود. هدف از این مقاله کنکاش در خصوص مهارتهای آموزشی در جهت جلوگیری از ایجاد زمینه آسیب در زنان می باشد؛ سعی بر آن است که ابتدا بر حقوق بشر و حقوق زنان آسیب پذیر تمرکز شود، سپس به بررسی عوامل تاثیرگذار بر افزایش کیفیت حقوق زنان آسیب پذیر البته با رویکردی روانشناسی در جهت روابط خواهیم پرداخت؛ و قابل ذکر است که در بخش روانشناسی این مقاله به مطالعه ی تیوری انتخاب و واقعیت درمانی روانشناس و نظریه پرداز ویلیام گلسر خواهیم پرداخت.

طبق ماده‌ی 679 ق.م: «موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند...» سوالی که اینجا پیش می‌آید این است که آیا اثبات سوءاستفاده از حق عزل، موجب مسئولیت مدنی ناشی از اعمال نابجای حق فسخ می‌شود، یا موکل ازاین حق به طور مطلق بهره‌مند است و می‌تواند آن را تنها به سود و میل خود به کار برد؟ طبق ماده‌ی 679 ق.م و پیشینه‌ی تاریخی آن نشان می‌دهد که اختیار موکل منوط به رعایت هیچ شرطی نیست. اما طبق اصل 40 قانون اساسی: «هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله‌ی اضرار به غیر و تجاوز به منافع عمومی قرار دهد. لذا جهت اجرای نظم عمومی و عدالت اجتماعی باید تابع قانون مدنی بود یا قانون اساسی.» با توجه به اینکه  حکم قانون اساسی عام و ماده ی 679 ق. م. مخصوص حق عزل موکل است، به نظر می رسد که اجرای نظریه سوء استفاده  از حق در مورد عزل وکیل قوی تر باشد. از این جهت تحقیق حاضر پس از بررسی کتب و نظرات محققین پیشین منتج به این شد که ضرر ناشی از عزل، ناهنجار و از نظر اخلاقی و در دید عرف ناروا است.

مسئولیت دولت ها در قبال مردم جامعه و جبران خسارتهایی که به دلیل شیوع بیماری های واگیردار بر آنها تحمیل شده انکار ناپذیر است. همچنین دولتها با توجه به توانایی ها و اختیاراتی که به واسطه حاکمیت دارا می باشند می توانند از شیوع بیشتر بیماریهای واگیردار پیشگیری کنند با استناد به قوانین بین المللی در رابطه با بیماری های واگیردار که کشورها به آن ملحق شده اند و قوانین داخلی، و اگر فرد بر اثر تقصیر موجب بیمار شدن دیگری گردد باید خسارت مادی یا معنوی ایجاد شده را جبران کند. مسئولیت مدنی یکی از مباحث مهم حقوق خصوصی است که به عنوان ضمانت اجرا حقوق فردی محسوب می شود. مسئولیت ناشی از انتقال بیماری مسری فقط مختص بیمارانی است که از بیماری خود اطلاع دارند و اگر فردی با عدم اطلاع از بیماری خود باعث انتقال بیماری واگیردار شود و با مبانی اثبات و تسبیب می توان آن را ثابت کرد. نخستین نگاشته های مربوط به جبران خسارت و مسئولیت  کیفری ناشی از ابتلا به بیماریهای مسری در دکترین حقوقی و رویه قضایی فرانسه شکل گرفت که خوشبختانه پژوهشگاه قوه قضاییه سبب شد تا مسئولیت مدنی اهمیت پیدا کرده و حال که با ویروس ناشناخته کرونا رو به رو هستیم بتوانیم مقصر را شناخته و رعایت احتیاط بیشتری داشته باشیم، زیرا مسئولیت مدنی برای افراد ایجاد وظیفه میکند.

بزه دیده کسی است که یک خسارت قطعی آسیبی به تمامیت جسمی او وارد کرده است و اکثر افراد جامعه هم به این مساله اذعان دارند. هانس فون هنتینگ پدر علم بزه دیده‌شناسی، بزه دیده را چنین تعریف نموده: که بزه دیده جرم مانند کسی است که کالبد عمل مجرمانه را تشکیل داده است. هنتینگ بزه دیده را در مفهوم مضیق خود مطرح ساخت که ناظر بر مجنی‌علیه است. پلیس به عنوان یکی از ارگان های دولتی مرتبط با مقوله آسیب های ناشی از جرم، با شناسایی افراد  آسیب دیده و بزه دیدگان بالقوه بر وضعیت وشرایط قبل، حین و بعد از ارتکاب جرم تاثیر می گذارد و فرصت ارتکاب جرم را برای مجرمان محدود می سازد و با مداخله در وضعیت بحران و نجات اشخاص آسیب دیده در صحنه های جرم و کاهش مشکلات و دغدغه های آنان در مراحل مختلف سیستم عدالت کیفری نقش بسزایی دارد. بی تردید پلیس با کنار نهادن شیوه های منسوخ دهه های پیشین، با رویکرد نو یا اجتماع گرایی و مشارکت مداری می تواند در راهبردهای حمایتی وخدمات رسانی به بزه دیدگان به صورت مستقیم و غیر مستقیم شرکت جسته و نقش موثر و قابل توجه خود را در تحقق عدالت برای بزه دیدگان عملی سازد.

بر خلاف شرایط موجود در مدارس سنتی، فن آوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از مدارس به عنوان بخش ضروری در فرآیند یاددهی و یادگیری تبدیل شده است و تحولی عظیم را درکلیه مراحل آموزشی ایجاد نموده است. در مجموع می توان گفت که در دنیای پرسرعت امروزی، روش های سنتی آموزش، کند و ناکارآمد هستند و نمی توانند مفاهیم جدید علمی و  آموزشی را با قدرت کافی و هیجان که نیاز نسل های امروزی دانش آموزان می باشند را برآورده سازند. همچنین معلم قادر به بازبینی بهتر عملکرد دانش آموز و تغییر فنون متناسب برای آموزش خواهد بود. امروزه روش های سنتی یاددهی و یادگیری جوابگوی نیازهای فراگیران نیست، چون با به کارگیری روش های سنتی، دست یابی به مهارت حل مسیله، به کارگیری اطلاعات، مشارکت، همکاری و تفاهم با یکدیگر میسر نیست، بنابراین  فراگیران لذت ناشی از علم را نمی فهمند ومدرسه برایشان خسته کننده است و یکی از راه های حل برخورد با چنین مشکلاتی پیاده کردن شیوه های جدید در آموزش است.لذا بهتر است با به کارگیری ابزارهایی که حاصل تلاش و پیشرفت دانشمندان در زمینه فن آوری های نوین اطلاعات و ارتباطات است، ضمن افزایش سرعت یادگیری، شرایط یادگیری را برای استعدادها و سلیقه های گوناگون فراهم آورند تا یادگیرنده ها با توجه به خصایص خود در محیط آموزشی مجهز به رایانه و سایر امکانات قرار بگیرند و آموزش ببینند.

هدف از مطالعه حاضر بررسی یکی از راه های شناختی امید آفرینی در قرآن کریم می باشد و در این نوشتار از اندیشه‌های متفکر بزرگ اسلام، آیت الله جوادی آملی استفاده شده است. امید در قرآن حالت نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وا می‌دارد. انسان امیدوار در دنیا از زندگی سالم، و در آخرت از نعمت‌های فراوان الهی بهره‌مند می‌گردد. با بررسی‌های انجام شده کتابهایی در این خصوص به رشته ی تحریر در آمده ولی در هیچ یک از آنها راهکارهای شناختی افزایش امید آن هم با محوریت اندیشه های آیت الله جوادی آملی سخن به میان نیامده است بر همین اساس نوشتار حاضر درصدد تبیین راهکارهای شناختی امید آفرینی در قرآن کریم با تکیه بر اندیشه های آیت الله جوادی آملی بوده است. از بررسی های به عمل آمده چنین حاصل شد که مسایل اعتقادی نه تنها سبب تقویت امید می شود بلکه منشا پیدایش آن می‌باشد ایمان به اصول اعتقادی انسان را از حالت پوچی و بی تفاوتی خارج می کند و به زندگی معنا می بخشد در این نوشتار از روش کتابخانه ای بهره گرفته ایم.

در این مقاله بیان می شود که چگونه رسانه که خود پدیده ای خنثی ست، به ابزاری برای جنگ و به انقیاد کشاندن احساسات توده مبدل می گردد و درهمگون سازی جهانی، بردگی مدرن را در لوای چه قالبی به تعریف در می آورد. همچنین تلاش نظام سرمایه داری در برخورداری و استفاده از این ابزار در امر طبیعی جهانی شدن بررسی می شود و به عقلانیت حاکم بر آن از چارچوب نظری دو اندیشمند برجسته معاصر ماکس وبر پرداخته می شود. مشخص می شود دموکراسی مرگ توده است، توده امتداد بورژوازی است که ابزار سرمایه را در دست ندارد. دموکراسی در جوامع توده و در جریان امتداد بردگی که به شکل مدرن درآمده است، نیست. رسانه به عنوان رکن چهارم دموکراسی بیشتر با جهت دادن به احساسات عمومی و طبقه ی توده نقش نوعی سوپاپ اطمینان را بازی می کند.

تراضی در حقوق مدنی علمی است که ریشه ی دراز و طویل آن عصر غارنشینی می رسد که چشمه ی زاینده ی عقود و قراردادها است، که به معنی راضی شدن دو طرف عقد از یکدیگر و یا خشنود شدن است، که هرگاه در مقابل عقد بکار رود به معنی معاطات است، پس قراردادی به تفاهم نمی رسد مگر به رضایت و خشنودی طرفین عقد. از آنجاییکه روابط مردم با یکدیگر اصولا مبتنی بر قرارداد است و قرارداد توافقی الزام آور است که دو یا چند طرف، با تراضی (مراضات) آن را منعقد کرده و بر اساس آن هر طرف دارای حق تکلیف می شود. چون عنصر سازنده در قراردادها تراضی می باشد، با توجه به این که تراضی در حقوق ایران حایز اهمیت است تا جایی که دکتر لنگرودی در منابع های مختلف در این خصوص بحث نموده اند، لذا به علت اهمیت موضوع، تصمیم بر این شد که نظرات پراکنده دکتر را بصورت منسجم و یک جا در قالب مقاله ای تحت عنوان ماهیت تراضی در حقوق مدنی را در اختیار محققین و دانش پژوهان علم حقوق قرار گیرد.

امروزه مسایل سازمانها با راهحلهای دیروز حل شدنی نیست و پیشبینی آینده، مشکلات آتی را حل نمیکند بلکه باید برای پیشسازی آینده اقدام کرد. امروزه شرایط محیطی و قواید بازی رقابت به حدی بیرحم، پیچیده، پویا و نامطمین گردیده که سازمانها دیگر نمیتوانند تنها با تغییرات روبنایی مثل تغییر روش ها، سیستمها، ساختار، تکنولوژی و غیره حیات و بقای بلند مدت خود را تضمین کنند. نظام پیشنهادات1 نمیتواند افراد را خلاق کند، نمیتواند قالبهای ذهنی غلط آنان را مورد شناسایی قرار داده و اصلاح کند. لذا سازمانهای امروزی باید انقلابی در اذهان مدیران و کارکنان خود بوجود آورند تا اساسا مفهوم سازمان، کار، کیفیت، رقابت، رقبا، سود، و... در نظر آنان دگرگون شود. از اینرو مدیریت مدلهای ذهنی2 مطرح و مورد توجه قرار گرفته به طوریکه وظیفه اصلی مدیر را شناسایی و اصلاح مدلهای ذهنی غلط کارکنان دانسته است. بدین ترتیب نه تنها نقش سنتی مدیر، کارآمدی خود را از دست میدهد بلکه در چنین شرایطی عدهای به اثربخشی اصول مدیریت به دیده شک مینگرند. اما اگر بخواهیم خوشبینانه به قضیه نگاه کنیم حداقل میتوان اذعان داشت که امروزه سازمانها به کارآفرینان مدیر احتیاج دارند نه مدیران خوب و لایق یا حتی مدیران کارآفرین.

نظریه واقع گرایی پس از جنگ جهانی دوم به عنوان اندیشه مسلط در روابط بین الملل جایگاه ویژه ای یافت و توجه پژوهشگران روابط بین الملل را به خود معطوف داشت. اما با ظهور انقلاب رفتاری در حوزه روابط بین الملل و چالشی روش شناسانه بر واقع گرایی در دهه 1950 و 1990 و سپس چالش هستی شناسانه مکتب وابستگی متقابل بر واقع گرایی در دهه 1970، این نظریه با مشکلات عمده ای روبرو شد و تا حدودی به حاشیه رفت و به بازسازی خود مشغول شد. در سال 1979 کنت والتز" نظریه پرداز مشهور واقع گرا با نگارش کتاب نظریه سیاست بین الملل، واقع گرایی را از انزوا خارج ساخته و نظریه نوواقع گرایی یا واقع گرایی ساختاری را عرضه کرد. در واقع نظریه نوواقع گرایی که محصول چالش نظریه رفتاری و نظریه وابستگی متقابل است به رغم انتقاداتی که از منظرهای گوناگون بر آن شده است، توانسته است هژمونی خود را در روابط بین الملل همچنان حفظ نماید.

با توجه به اینکه هدف پژوهش حاضر پیش بینی طلاق عاطفی براساس سبک های دلبستگی، صمیمیت زناشویی و هوش هیجانی می باشد روش پژوهش با در نظر گرفتن هدف کاربردی و شیوه اجرا از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زوجین مراجعه کننده به دادگاه های طلاق و مراکز مشاوره در کلانتری ها شهرستان کرمانشاه تشکیل می دهند که نمونه ای به تعداد 200 نفر با استفاده از نمونه گیری دردسترس انتخاب گردید. شرکت کنندگان به پرسشنامه های سبک های دلبستگی  AAIو طلاق عاطفی گاتمن و هوش هیجانی سیبریاشرینگ و صمیمیت زناشویی واکر و تامپسون پاسخ دادند. داده های دریافتی توسط ضریب همبستگی و رگرسیون چندمتغیره با استفاده از نرم افزار آماری SPSS19 مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل داده ها نشان داد که بین هوش هیجانی و طلاق عاطفی در سطح (01/0>P) رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. و نیز بین سبک های دلبستگی زوجین و طلاق عاطفی در سطح (01/0>P) و صمیمیت زناشویی با طلاق عاطفی در سطح (05/0>P) رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای پیش بین (صمیمیت، هوش هیجانی و سبک دلبستگی) به طور همزمان توانسته اند 45 درصد از واریانس طلاق عاطفی را در شرکت کنندگان در پژوهش را پیش بینی و تبیین نمایند.