فهرست مطالب

پژوهشنامه علوم سیاسی
سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 61، زمستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1400/02/26
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مرضیه حاجی پور ساردویی، فائزه تقی پور*، اکبر اعتباریان خوراسگانی صفحات 7-36

    رویکرد رسانه ملی به اطلاع رسانی عمومی از سیاست انتشار سنتی خبر مبتنی بر مبادلات میان فردی بین سیاستمداران و ژورنالیست ها به یک فرآیند حرفه ای و تخصصی ارتباطات استراتژیک کنترل کننده جریان اخبار تغییر کرده است. با توجه به این تحول کلی، مدیریت اخبار دولت ها یکی از راهکارهای عملی برای برقراری ارتباط استراتژیک میان رسانه ملی و قوه مجریه محسوب می شود. در این مقاله، مدیریت اخبار قوه مجریه را با استفاده از مصاحبه های نیم ساخت یافته و نظریه زمینه بنیاد از زوایای مختلف بررسی کرده، به این پرسش ها پاسخ می دهیم: ارتباط میان مدیریت اخبار و فرآیند سیاسی چگونه است؟ چه عوامل سیاسی و رسانه ای بر مدیریت اخبار قوه مجریه در اتاق خبر سیما تاثیرگذار است؟ فرض ما این است که تغییر در مدیریت اخبار، سبک ها و نتایج آن به مجموعه ای از عوامل سیستم سیاسی، سیستم رسانه ای و فرهنگ حاکم بر رسانه ملی بستگی دارد. هدف اصلی این مقاله تجزیه و تحلیل مدیریت اخبار و بررسی زمینه ای است که در شکل دهی به رویکرد صداوسیما نسبت به اخبار قوه مجریه تاثیرگذار است. استدلال اصلی ما این است که به دلیل زمینه های مختلف ایدیولوژیک، وابستگی رسانه ملی به دولت از منظر بودجه، عدم وجود رسانه صوتی تصویری خصوصی و حزبی و انحصار پخش تلویزیونی اخبار، عدم امکان رقابت در سطح داخلی و سلطه روزنامه نگاری انتقادی و خصمانه، «مدیریت اخبار رسانه محور» نوع غالب ارتباطات استراتژیک در اتاق خبر سیما است. در حالی که به نظر می رسد قوه مجریه تمایل دارد با حفظ وابستگی رسانه ملی، یک رابطه کاری کم خصمانه و کم تنش را میان دولت و رسانه ملی رقم بزند.

    کلیدواژگان: صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، مدیریت خبر رسانه محور، مدیریت خبر سیاسی، عوامل سیاسی، عوامل رسانه ای، فرهنگ رسانه ای
  • محمد سمیعی* صفحات 37-67

    < p>در سال های اخیر مفهوم توسعه بسیار گسترش یافته و در کنار ابعاد اقتصادی، ابعاد متنوع دیگری را در بر می گیرد که یکی از مهم ترین آن ها احساس خوشبختی است. این مقاله در پی آن است که بر اساس تازه ترین یافته های منتشرشده توسط موسسه گالوپ جایگاه ایران را از نظر احساس خوشبختی در میان سایر کشورها مشخص کند و به تحلیل آن بپردازد. یافته ها حکایت از آن دارد که وضعیت احساس خوشبختی در ایران بحرانی است، حال آن که ایران از نظر شاخص های دیگر توسعه بر اساس یافته های گالوپ و بانک جهانی، جایگاه بهتری در رتبه بندی جهانی دارد. برای درک فاصله موجود میان احساس خوشبختی و شاخص های دیگر توسعه شامل: تولید ناخالص داخلی سرانه، ضریب جینی، میزان حمایت اجتماعی، امید به زندگی سالم، آزادی انتخاب روش زندگی، بخشندگی و تصور فساد، سه تحلیل پیشنهاد شده است که عبارت اند از تحلیل فرهنگی تاریخی، تحلیل بر مبنای گفتمان سیاسی حاکم و تحلیل بر اساس جو رسانه ای. نتیجه این مطالعه اینست که برای فایق آمدن بر بحران عدم احساس خوشبختی در ایران، لازم است در سیاست های فرهنگی بازنگری شود، گفتمان سیاسی کشور به سمت یک گفتمان ملایم و همدلانه با فضای باز برای رقابت سالم سیاسی سوق داده شود و انحصار رسانه ای برداشته شود تا گروه های مختلف نخبگان ایرانی بتوانند فضای رسانه ای حرفه ای را در جهت منافع ملی برای اقناع افکار عمومی به کار گیرند.

    کلیدواژگان: ایران، توسعه یافتگی، احساس خوشبختی، شاخص های توسعه، خوشبختی عینی، خوشبختی ذهنی
  • صدیقه شیخ زاده جوشانی*، یحیی کمالی، مجتبی یزدی زاده صفحات 69-114

    رای دهی به عنوان یک کنش سیاسی، به رفتار رای دهندگان بستگی دارد. در ایران، به استناد اصل ششم قانون اساسی اداره امور کشور با اتکاء به آراء عمومی تعریف و انتخابات گوناگونی برگزار شده است. ازاین رو، موضوع رفتار رای دهندگان ایرانی موردتوجه بسیاری از پژوهشگران حوزه مطالعات انتخاباتی قرارگرفته است. تعدد و پراکندگی این مطالعات، پژوهش حاضر را وا داشته تا برای اولین بار به کمک روش فراتحلیل کیفی مطالعات انجام شده را ذیل «مطالعات رفتار رای دهی»، شناسایی، دسته بندی و ارزیابی کند. جامعه آماری شامل مقالات علمی پژوهشی و ترویجی است که در پایگاه های علمی مجلات تخصصی داخلی در بازه زمانی 1360 تا 1397 نمایه شده است. طی فرایند ارزیابی، تعداد 35 اثر درون گنجی و برای ارزیابی ثانویه یافته ها، مورد ارزیابی قرارگرفت. یافته ها نشان می دهد، دهه 1390، به لحاظ حجم پژوهش ها نقطه عطفی در مطالعات رفتار رای دهی در ایران بوده است. مردان بیشترین سهم از انتشار مطالعات را داشته اند. انتخابات مجلس دوره دهم بیشترین مورد مطالعه و شهر تهران و رای دهند گان عادی به ترتیب، بیشترین میدان و مورد مطالعاتی را به خود اختصاص داده اند. همچنین عوامل جامعه شناختی با بیشترین فراوانی، موثرترین عامل بر رفتار رای دهی ایرانیان شناسایی شده اند.

    کلیدواژگان: فراتحلیل، انتخابات، رفتار رای دهی، مطالعات رفتار رای دهی، ایران
  • علی اکبر علیخانی* صفحات 115-135

    یکی از راه های شناخت و تحلیل اندیشه های سیاسی دسته بندی آنهاست. سیالیت اندیشه و گذار از دوره ها و مراحل گوناگون و متفاوت و گاهی متضاد، دسته بندی آنها را دشوار می کند. دسته بندی های متعددی از اندیشه های سیاسی معاصر در ایران ارایه شده که همه آنها معیارهای خرد را در دسته بندی خود ملاک قرار داده اند، مساله این مقاله وارد کردن شناخت جغرافیای کلان فکری اندیشه ها و نسبت آنها با یکدیگر در دسته بندی اندیشه های سیاسی است. پرسش اصلی مقاله این است که چه الگوی کامل تری برای دسته بندی اندیشه های سیاسی می توان ارایه داد که فهم ابعاد خرد و کلان اندیشه ها را در یک بازه زمانی طولانی میسر کند. این مقاله با مد نظر قرار دادن روش تحقیق «نظریه زمینه ای» ابتدا نگاهی اجمالی به دسته بندی های انجام شده و معیارها و الگوهای این دسته بندی ها تاکنون دارد، سپس به ارایه الگوی «دسته بندی خوشه ای» برای شناخت اندیشه های سیاسی می پردازد که یافته آن است. این الگو از سه سطح تحلیل بیرونی، تحلیل درونی، و نسبت سنجی بهره می برد و اندیشه های سیاسی را از جهت جریانی، گفتمانی و پارادایمی ریشه یابی می کند. در سطح تحلیل بیرونی، اندیشه ها را در جغرافیای کلان فکری یک جامعه یا حوزه تمدنی می بیند، در سطح درونی، با نگاه خرد به فهم اجزای اندیشه ها می پردازد، و در سطح نسبت سنجی آنها را بایکدیگر مقایسه می کند.

    کلیدواژگان: اندیشه سیاسی، روش شناسی، الگوی تحلیل، ایران، جهان اسلام
  • عظیم کریمی، علیرضا سلطانی* صفحات 137-163

    تفاوت و تمایز سازمان ها و جوامع موفق در عرصه های مختلف به طور معمول به مکانیزم های موجود در سطوح عالی سیاستگذاری است که با تصمیم سازی گروهی و مشورتی می توان الگویی موفق و موثر بر گرفته از کارکرد اندیشکده ها و مراکز تصمیم ساز ایجاد کرد. جایگاه استراتژیک و با اهمیت اندیشکده ها امروزه در قرن بیست و یکم با اثبات و قابلیت و برتری در سیاستگذاری خارجی کشورهای پیشرفته همراه بوده است. رویکرد جامعه علمی، سیاستگذار و نخبگان علمی در جمهوری اسلامی تشکیل و راه اندازی اندیشکده ها و کانون های مولد و تصمیم ساز، بخصوص در عرصه سیاستگذاری خارجی است. به گونه ای که علاوه بر کثرت و تنوع با نوعی رقابت آشکار و پنهان بین اندیشکده های این حوزه همراه است. تحقیق حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده و اطلاعات مورد نیاز در خصوص چگونگی آسیب شناسی نقش و عملکرد اندیشکده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک گردآوری شده است. در پژوهش حاضر ضمن تشریح مزایا و قابلیت های اندیشکده ها و کارکرد مناسب آنها در چگونگی تصمیم سازی در سیاستگذاری خارجی با محوریت آسیب شناسی و شناسایی موانع پیش روی فعالیت و اثرگذاری اندیشکده ها در روند سیاستگذاری خارجی جمهوری اسلامی تلاش شده است که مخاطب را با آسیب های غالب و برجسته ای چون عدم توجه به نظر کارشناسان و دولتی و شبه دولتی بودن اندیشکده ها و فقدان پیوند ساختاری اندیشکده ها آشنا کند

    کلیدواژگان: اندیشکده ها، سیاست گذاری خارجی، تصمیم سازی، تولید فکر، آسیب شناسی
  • سید علی مرتضوی امامی زواره، امیرمحمد حاجی یوسفی* صفحات 165-190

    در اندیشه نظریه پردازان سیاسی و اجتماعی، اعتماد اجتماعی بعنوان مهمترین رکن سرمایه-اجتماعی و میزان مداراگری بعنوان پرورش دهنده ارزش های دموکراتیک از منظر ویژگی های فردی و ارتباطات اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته اند. از آنجا که نوع نگرش افراد از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر عرصه سیاسی-اجتماعی است و از آنجا که مدارای اجتماعی در جامعه دارای پیامدهایی از جمله، احترام به عقاید دیگران، آزادی و افزایش اعتماد در روابط اجتماعی و همگرایی و وحدت ملی است به نظر می رسد داشتن نگاهی آسیب شناسانه در خصوص احساس عدم صداقت و اطمینان و کاهش بی اعتمادی عاملی در جهت تقویت سرمایه اجتماعی مطلوب و معقول، مفید و موثر خواهد بود. در این پژوهش اعتماد در سرمایه اجتماعی و ابعاد آن و رابطه آن با مدارای اجتماعی در بین دانشجویان تحصیلات عالی ساکن در خوابگاه دانشگاه تهران مورد بررسی قرار می گیرد. نمونه گیری به روش تصادفی در دسترس انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد اعتماداجتماعی (صفاری نیا و شریف1389) و پرسشنامه مدارای اجتماعی (زالی زاده و همکاران 1394) و روایی آن توسط متحصصان و اساتید دانشگاه مورد تایید بوده و با سطح پایایی (آلفای کرونباخ) به ترتیب 72/0 و 70/0 بدست آمد استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها به روش همبستگی پیرسون از نرم افزار SPSS19 استفاده شد. یافته ها نشان می دهد 1) بین رفتار مبتنی بر اعتماداجتماعی با میزان مدارای اجتماعی دانشجویان رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد، 2) بین تمایلات همکاری جویانه با میزان مدارای اجتماعی دانشجویان نیز رابطه مستقیم و معنادرای وجود دارد و 3) بین صراحت و صداقت و بعد اطمینان و میزان مدارای اجتماعی دانشجویان پاسخ دهنده رابطه معنادار وجود ندارد.

    کلیدواژگان: مدارای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، سرمایه اجتماعی، توسعه اجتماعی، دانشجویان تحصیلات عالی
  • مختار نوری* صفحات 191-220

    جوامع معاصر بشری با بحران های مختلفی مانند محیط زیست، آزار حیوانات، فقر، بیماری های ویروسی، جنگ و نظامی گری، ستمگری انسان ها نسبت به یکدیگر، گسترش روابط انتفاعی و ابزاری میان انسان ها، بی-تفاوتی سیاسی و مدنی، فروپاشی اخلاقی و... مواجه هستند. در میان بحران های مذکور، مقاله حاضر با تمرکز بر بحران اخلاقی، در پی یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش است که «چگونه می توان از گسترش بیشتر بحران اخلاق در جامعه امروز ایران جلوگیری کرد؟». به عنوان فرضیه پاسخ آن است که حرکت به سمت جامعه فضیلتمند و شاخص های اخلاقی چنین جامعه ای مانند مسئولیت پذیری، اعتماد، راستگویی، خیرخواهی، همکاری جویی، صداقت، دیگردوستی و مهارت، مهمترین امید ما برای جلوگیری از گسترش بحران اخلاقی است. از این رو، چیستی جامعه فضیلتمند، شناخت ابعاد و شاخص های آن و همچنین اهمیت و ضرورت طرح آن در جامعه امروز ایران از مهمترین مسایل مورد بررسی در این مقاله است. با دغدغه ای کاربردی سعی شده تا امکانات نظریه اخلاق فضیلت محور برای به کارگیری در سطوح فردی و اجتماعی معرفی شود تا از این طریق راهی برای حل و فصل معضلات اخلاقی جامعه ایران معرفی شود. برای دستیابی به چنین هدفی ضمن تعریف اخلاق فضیلت، به بررسی رابطه فضایل اخلاقی با جامعه و اهمیت چنین موضوعی در جامعه بحرانی ایران پرداخته شده است. روش تحلیل مقاله «هنجاری» است و با آسیب شناسی از «آنچه که هست» در پی «آنچه که باید باشد» حرکت خواهیم کرد. نتایج بحث نشانگر آن است که در پرتو اخلاق فضیلت می توان مواجه ای دیگرگونه با جامعه بحران زده ایرانی داشت و به سازوکارهای آن امیدوار بود.

    کلیدواژگان: اخلاق، فضیلت، بحران، ایران، فضیلتمند
|
  • Marzieh Hajipour Sarduie, Faezeh Taghipour *, Akbar Etebarian Khorasgani Pages 7-36

    The approach of IRIB to public information has changed from a rather traditional press release policy - based on interpersonal exchanges between politicians and journalists -to a professionalized and specialized process of strategic communication controlling the flow of news. In the light of this general development, news management of governments is one practical solution for strategic communication between IRIB and the Executive to further their political and policy goals. The paper using semi-structured interviews and grounded theory tries to explore news management of governments from a variety of angles. How is the relationship between news management and the political process? What factors impact IRIB newsroom? Our assumption is that the variation in news management, its styles and outcomes across different political systems depend on a series of contextual factors, originating in the political system, the media system and the media culture. The main objective of the paper is to analyze news management and review the context that shapes the approach of IRIB towards the Executive news. The central argument we propose is that media-centered news management is most likely to occur in IRIB newsroom due to the ideological context, a highly budgetary-dependence of IRIB to the government, lack of private television and competition and the predominance of adversarial journalism, while the government tend to feature a less adversarial working relationship between the national media.

    Keywords: Islamic Republic of Iran Broadcasting, Media-Centered News Management, Political News Management, political factors, Media Factors, Media Culture
  • Mohammad Samiei * Pages 37-67

    < p >In recent years the notion of development has expanded to include besides the economic dimension variety of other dimensions, one of which is subjective well-being. This paper attempts to find and analyze Iran’s ranking among other countries in subjective well-being based on Gallop findings. The findings show that in subjective well-being Iran is in crisis, while its ranking in other indicators of development based on Gallop’s and World Bank’s findings is better. To understand this gap between the subjective and objective well-being measured by other indicators of development, including GDP per capita, Gini coefficient, social support, healthy life expectancy, freedom to make life choices, generosity, and freedom from corruption, three analyses has been suggested: historical-cultural, political discourse and media sphere. In conclusion, for overcoming the crisis of subjective well-being in Iran the cultural policies should be revised, the political discourse must change to a moderate and more sympathetic discourse with free space for healthy competitions, and the monopoly of the state in radio and television should be removed to give different groups of the Iranian elites the opportunity to work in line with national interests to convince the public of the realities of the status quo.

    Keywords: Iran, development, Subjective Well-being, Indicators of Development, Objective Well-being
  • Sedighe Sheikhzadeh Joshani *, یحیی Kamali, Mojtaba Yazdi-Zadeh Pages 69-114

    The voting depends on the voters behavior. The behavior of Iranian voters have been interested in many researchers. The multiplicity and distribution of the studies has led to the present study to identify, classify and evaluate studies in this area of research for the first time in Iran under the title of voting behavior studies. The current study has utilized the qualitative Meta-Analysis method. The sample includes articles that have been published in databases of NOORMAGZ, SID and MAGIRAN from 1981 to 2018. During the review process, 131 articles were identified and finally, 35 of them were included to the secondary evaluation. The findings indicated that the 2011s, has been a turning point in studies of voting behavior in Iran. The men had the largest collaboration. The 10th parliament election was the most studied and the city of Tehran and ordinary voters, respectively, dedicated as the most of the field and case studies. The sociological factors have been identified as the most influential factors on Iranian voting behavior. On the base of content criteria, electoral cases of Assembly of Experts of Leadership, village councils and, the southern and eastern provinces have been ignored in these studies.

    Keywords: Meta-Analysis, Elections, Electoral Studies, voting behavior, Iran
  • Aliakbar Alikhani * Pages 115-135

    One of the metods to identify and analyze political thougths is to categorize them. The fluidity of thought and the transition from different and sometimes contradictory periods and stages make it difficult to classify them. Numerous categories of political thougths in the last two hundred years have been presented in Iran, all of which have based on micro-criteria in their category. Therefore, the problem of the article is to know the macro-intellectual geography of thougths and their relationship with each other. The main question of the article is what more complete model can be provided for the categorization of political thougths that makes it possible to understand the micro and macro dimensions of them in a long period of time. This article, considering the research method of "Grounded theory", first has a brief look at the categories made so far and states the criteria and patterns of these categories. The achievement of the article is to provide a model of "cluster categorization" to identify political ideas. This model uses three levels of external analysis, internal analysis, and proportionality, and rooted political thougths in terms of flow, discourse, and paradigm. At the level of external analysis, it sees thougths in the macro-intellectual geography of a society or civilization.

    Keywords: Political Thought, Methodology, Analysis Model, Iran, Islamic World
  • Azim Karimi, Alireza Soltani * Pages 137-163

    Generally, successful organizations and communities are distinguished by the mechanisms in higher policymaking levels; that is, using the collective decision making and consultation one can establish a successful and inspiring model based on the functions of think tanks and decision making centers. Strategic and important place of the think tanks in 21st century has been accompanied by proof and capability and superiority in

    Keywords: foreign policymaking, decision making, thought generation, think tanks
  • Seidali Mortazavi Emami Zavareh, Amir- Mohammad Haji-Usefi * Pages 165-190

    Social trust is one of the most important requirements for achieving civic culture and establishing sustainable democracy. This article seeks to investigate the relationship between social trust on the one hand and social tolerance on the other among the Iranian graduate students. To do this, we use questionnaire among the students who lived in the dormitory of Tehran University in 2018 academic year. The population questioned were 86 students who were selected from among 110 students based on Morgan sampling table. To analyze the data, we used SPSS19 in order to calculate the correlation coefficient between different variables. According to our findings there is a meaningful correlation between students` social trust and their social toleration (p> 0/05). There exists, too, a meaningful correlation between cooperative inclinations of students with their social tolerance (p> 0/01). Further, we could not find a meaningful correlation among students` outspokenness, honesty, and trustworthiness on the one hand and their social tolerance.

    Keywords: Social Tolerance, social trust, Graduate Students, Social Development, Iran
  • Mokhtar Noori * Pages 191-220

    Contemporary societies arefacing various crises such as  those related to the environment, animal cruelty, poverty, viral diseases, war and militarism, human oppression of each other, the expansion of instrumental relations between human beings, political and civil indifference, and moral collapse. The present article focuses on the moral crisis. We are looking at the question of how to prevent the deepening and widening of the moral crisis? As a hypothesis, the answer is that moving towards a virtuous society with these characteristics: responsibility, trust, honesty, benevolence, cooperation, altruism, skill. These characteristics are our hope in preventing the spread of a moral crisis. Therefore, we need to recognize the essence and dimensions of a virtuous society which is  a crucial issue in Iranian society. From a practical point of view, an attempt has been made to establish a reasonable connection between the theory of virtue-based ethics and society. The method of analysis is the normative method. The results of the discussion show that in the light of virtue ethics, we can be hopeful to have a different  in encounter with the crisis-stricken Iranian society.

    Keywords: Ethics, Virtue, Crisis, society, Virtuous