فهرست مطالب

رهیافت فرهنگ دینی - پیاپی 9 (بهار 1399)

نشریه رهیافت فرهنگ دینی
پیاپی 9 (بهار 1399)

  • تاریخ انتشار: 1400/03/12
  • تعداد عناوین: 6
|
  • اباذر کافی موسوی، مریم رضازاده، علی شیروانی شیری* صفحات 7-30

    روحانیت در طول تاریخ جایگاه و نقش بسیار مهم و ویژه ای در تربیت دینی و ارزشی و حتی سوادآموزی داشته است و همواره نسبت به نظام دینی و ارزشی و تبیین مصالح و مبارزه با مفاسد اجتماعی در صف اول مجاهدت و تلاش علمی و عملی بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش تربیتی روحانیت در نظارت اجتماعی، ارتقاء فرهنگ دینی، تبیین مصالح و مفاسد اجتماعی است. در پژوهش حاضر از روش بررسی اسنادی در جمع آوری اطلاعات و از روش توصیفی_تحلیلی در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. این مقاله ضمن ریشه یابی عوامل فساد، راهکارهای موثری در کاهش مفاسد اجتماعی ارایه می دهد و محور اصلی بحث را بر اهمیت و نحوه اثرگذاری روحانیان و حوزویان قرار داده است. شناخت صحیح ریشه های فساد و بررسی ابعاد مختلف و گستره اثرگذاری آن، بهترین راه مقابله با این پدیده خطرناک است. تقویت تقوا و خودکنترلی و همچنین تقویت نظارت اجتماعی دو راه موثر برای کنترل و کاهش مفاسد اجتماعی است که در این زمینه از استعدادهای حوزه و روحانیان به خوبی می توان بهره گرفت تا با هدایت و دستگیری معنوی و تقویت بنیه فرهنگی و اخلاقی، برای رسیدن به جامعه ای مطلوب، نقش موثر خود را ایفا نمایند.

    کلیدواژگان: روحانیت، فرهنگ دینی، مفاسد اجتماعی، تربیت
  • محمدرضا محمدجانی، مهدی خوشرو* صفحات 31-53

    برنامه ریزی ها، اقدامات و رویدادهای گسترده و عمیقی دست به دست هم دادند تا بالاخره در بهمن 1357 با سرنگونی حکومت پهلوی، انقلاب اسلامی ایران پس از سال ها مبارزات مردمی به پیروزی رسید. در این میان طبقات، اقشار و گروه های مختلف جامعه به فراخور دیدگاه و جایگاه خود ایفای نقش کردند. علما و روحانیون به عنوان پیشگامان مبارزه در این نهضت از مهم ترین و موثرترین اقشار در پیروزی انقلاب اسلامی بودند، به شکلی که نه تنها در پایتخت، بلکه در شهرهای گوناگون به نقش آفرینی پرداختند؛ در این زمینه استان فارس به عنوان یکی از مهم ترین کانون های مبارزه در این عرصه محسوب شده است. این پژوهش با هدف بررسی نقش علمای فارس در حرکت های اعتراضی منتهی به انقلاب اسلامی با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه ای انجام شده است. سوال اصلی این پژوهش این بوده است که: علمای فارس چه نقشی در شکل گیری و هدایت اعتراضات و اتفاقات منجر به انقلاب اسلامی در استان فارس به ویژه شهر شیراز داشته اند؟ یافته های پژوهش حاضر گویای این واقعیت اند که علمای فارس در طول مبارزات انقلابی مردم ایران در فاصله سال های 1342 تا 1357 به عنوان هدایت کنندگان انقلابیون در یکی از مهم ترین کانون های مبارزه (استان فارس) نقش و تاثیر قابل توجهی ایفا کرده اند. شخصیت هایی چون شهید آیت الله دستغیب، آیت الله محلاتی، آیت الله آیت اللهی، آیت الله پیشوا، آیت الله حایری و... به واسطه ی جایگاه معتبری که نزد مردم استان فارس داشته اند تصمیمات و اقدامات تاثیرگذاری در جریان مبارزات مردم فارس اتخاذ کردند که در حرکت های اعتراضی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی بسیار موثر واقع شد.

    کلیدواژگان: علمای فارس، حرکت های اعتراضی، مبارزات انقلابی، استان فارس، انقلاب اسلامی ایران
  • حسین مرکزی مقدم* صفحات 55-72

    دشمنان اسلام و ایران اسلامی، در دوران معاصر-به ویژه بعد از انقلاب اسلامی ایران - بیشترین توان خود را در راستای مقابله و هجوم به فرهنگ اسلامی بکار برده و در این مسیر از هیچ اقدامی فروگذار نکرده اند. فرهنگ به عنوان مهم ترین دغدغه ی مقام معظم رهبری، در طی سالیان گذشته مورد تاکید ایشان بوده و در سخنرانی های متعددی بر این مساله اهتمام ورزیده اند. همچنین از نکاتی که از سوی ایشان در بیانیه ی گام دوم انقلاب اسلامی، مطرح شده است، مساله «فرهنگ» است. مقام معظم رهبری به عنوان سکان دار کشتی جامعه ی اسلامی در بیانات خود به سه ساحت؛ اهداف دشمن در تهاجم فرهنگی، روش های دشمن در تهاجم فرهنگی و راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی دشمن، پرداخته اند. پژوهش پیش رو به سه ساحت اهداف، روش ها، و راه کارهای مقابله با تهاجم فرهنگی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب پرداخته است.

    کلیدواژگان: رهبر معظم انقلاب، فرهنگ، دشمن، تهاجم فرهنگی
  • سجاد عربی*، محمدرضا سالاری حمزه خانی، حامد عربی صفحات 73-94

    وقف در طول تاریخ اسلام همواره سهم بسزایی در ایجاد تمدنی شکوفا داشته است؛ امری که حتی فرهنگ غرب را نیز تحت تاثیر خود قرار داده و به آن اذعان شده است. تحقیق حاضر به دنبال تبیین میزان نیاز به وقف و گسترش و ترویج امور مربوط به آن در جوامع اسلامی و بشری است؛ بدین شکل که با روش توصیفی-تحلیلی و با ذکر نمونه های وقف بر مراکز عام المنفعه از سوی مسلمانان، میزان تاثیر هر کدام بر توسعه فرهنگی و شکوفایی علمی جوامع و پیشرفت تمدن و اعتلای فرهنگی و علمی در عصر کنونی تشریح شده است. نتایج نشان داد که نقش وقف در توسعه فرهنگی جوامع و رشد و شکوفایی علمی آن ها در دو بعد ترغیبی و روانی و بعد عملی و بسترسازی قابل تشریح است. در هر جامعه ای که عمل خیرخواهانه وقف گسترش بیشتری داشته، توسعه فرهنگی و شکوفایی علمی آن جامعه نیز بیشتر بوده است. راه های فراوانی وجود دارد که می توان امور موقوفه را در راستای رشد و توسعه علمی جوامع سوق داد که در این مقاله بررسی و تحلیل شده است.

    کلیدواژگان: وقف، توسعه فرهنگی، توسعه علمی، دین مبین اسلام
  • رضا تاج آبادی*، سمیه شعبانی صفحات 95-113

    امیرکبیر صدراعظم باتجربه، کاردان و قدرتمند ایران در دوره ناصرالدین شاه، قهرمان مبارزه با استعمار، استبداد و نیز اصلاحگر امور سیاسی، دینی و فرهنگی بود. وی با ورود به دربار قاجار، به امور مهمی چون تثبیت قدرت مرکزی از طریق برخورد با عوامل تهدیدکننده داخلی و خارجی پرداخت. مهم ترین اقدام وی در زمینه داخلی، علاوه بر برخورد با شورش های داخلی، سرکوب شورش بابیه بود که با اقدامات مقتدرانه و البته روش های متفاوت امیر صورت گرفت. به گونه ای که بعد از برخورد امیر و سرکوب شورش، آن ها دیگر جرات نکردند امنیت سیاسی کشور را با تهدید مواجه سازند. اقدامی شجاعانه که در نهایت در کنار سایر اقدامات اصلاح گرایانه اش، موجبات قتل او را فراهم کرد. با این توضیحات به نحوه برخورد امیر با فرقه بابیه و بهاییت و نیز دلایل او در سرکوب این شورش پرداخته می شود. هدف از ارایه این مقاله بررسی تلاش ها، خدمات و مبارزات امیرکبیر در مبارزه با فرقه ضاله بابیه و بهاییت می باشد. این مقاله به صورت مروری و کتابخانه ای انجام شده است.

    کلیدواژگان: امیرکبیر، بهائیت، بابیه، انحرافات دینی، قاجاریه
  • بهروز موسی زاده* صفحات 115-147

    حوزه ی جغرافیای فرهنگی فارس به دلیل بهره مندی از شرایط مناسب زیست محیطی از جمله آب وهوای مناسب، خاک حاصلخیز و شبکه ی آب های روان، از دوران نوسنگی تا دوران های تاریخی همیشه مورد توجه جوامع انسانی بوده و سبب بروز و پیدایش سنت های معیشتی ویژه ای در این حوزه ی جغرافیای گردیده است. مجموعه ی فرهنگی عصر مفرغ در حوزه فارس به طور کلی شامل سه دوره ی فرهنگی بانش، کفتری و قلعه - شقا می شود. در برآیند پژوهش حاضر که با محوریت شناسایی و تعیین هویت مجموعه سفال های موجود مربوط به عصر مفرغ حوزه ی فارس، در گنجینه موزه ی آستان مقدس حضرت احمد بن موسی شاه چراغ (ع) شکل گرفته است از مجموع سفالینه های موجود بر پایه ویژگی های کلی این گونه ها، 51 مورد مربوط به عصر مفرغ فارس شناسایی گردید. از مجموع 51 نمونه ی شناسایی شده در این مجموعه، 43 عدد خمره در فرم های متنوع، 7 عدد قدح و یک عدد آبریز دسته بندی گردید. بر اساس نتایج حاصل از فرآیند قیاس تطبیقی با نمونه های معرفی شده، 11 نمونه متعلق به فرهنگ بانش، 37 نمونه مربوط به فرهنگ کفتری و 3 نمونه متعلق به فرهنگ پایانی عصر مفرغ در حوزه ی فارس موسوم به فرهنگ قلعه-شقا تشخیص داده شد. ریشه و منشا فرهنگ های عصر مفرغ در حوزه ی جغرافیایی فارس بومی و محلی بوده است. بنابراین تغییرات ساختاری در دوره گذار از دوره های مختلف فرهنگی در این محدوده مشاهده نمی شود، این در حالی است که این گونه های فرهنگی در روند پیدایش و تکامل خویش تا جایگزینی با فرهنگی نو، کمتر از شاخصه های فرهنگی مناطق هم جوار بهره برده اند.

    کلیدواژگان: موزه آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ(ع)، سفال های پیش از تاریخ، عصر مفرغ، دوره کفتری
|
  • Abazar Kafi Mousavi, Maryam Rezazade, Ali Shiravani Shiri * Pages 7-30

    The purpose of this study is to investigate the educational role of the clergy in reducing social corruption. Corruption is formed as an ominous phenomenon in society and with its continuous growth, it creates obstacles in the way of human progress and development.The present article, with a descriptive-analytical approach, while rooting out the causes of corruption, offers effective solutions in reducing social corruption and puts the main focus of the discussion on the importance and effectiveness of clerics and seminarians. Understanding the roots of corruption and examining its various dimensions and scope of action is the best way to deal with this dangerous phenomenon. Strengthening piety and self-control as well as strengthening social supervision are two effective ways to control and reduce social corruption. In this regard, the talents of the seminary and clerics can be used well to guide and arrest the spiritual and strengthen the cultural and moral strength. To achieve a desirable society, play their effective role.

    Keywords: clergy, Corruption, social corruption, causes of corruption
  • Hossein Markazi Moghaddam * Pages 55-72

    The enemies of Islam and Islamic Iran, in the contemporary era - especially after the Islamic Revolution of Iran - have used their greatest power to confront and invade Islamic culture and have not given up any action in this direction. Culture, as the most important concern of the Supreme Leader, has been emphasized by him during the past years and he has addressed this issue in several speeches. Also, one of the points raised by him in the statement of the second step of the Islamic Revolution is the issue of "culture". The Supreme Leader, as the helmsman of the ship of the Islamic community, in his statements in three areas; The enemy's goals in cultural aggression, the enemy's methods in cultural aggression, and strategies to counter the enemy's cultural aggression are discussed. Leading research by structuring and consolidating the Supreme Leader's view on the history of cultural invasion and the relationship between cultural invasion and cultural exchange, in three areas of goals, methods, and strategies to counter cultural invasion from the perspective of the Supreme Leader of the Revolution Paid.

    Keywords: Supreme Leader of the Revolution, culture, Enemy, Cultural Invasion
  • Sajad Arabi *, Mohammadreza Salari Hamzeh Khani, Hamed Arabi Pages 73-94

    Waqf( endowment) throughout the history of Islam has always played a significant role in creating a flourishing civilization and has created a comprehensive movement in the scientific and cultural fields of Islamic societies; This is something that has even influenced and acknowledged Western culture. The present study, entitled The contribution of endowment and endowment affairs in the growth and scientific and cultural advancement of societies, seeks to explain the need for endowment and the expansion and promotion of related matters in Islamic and human societies, Thus, by analytical-descriptive method and by mentioning the examples of endowment on public benefit centers by Muslims and examining the impact of each on the cultural development and scientific prosperity of societies, we will come to the conclusion that the role of endowment in the development of civilization and Cultural and scientific promotion was ignored. Experience has shown that in any society where philanthropy is dedicated to further development, the cultural development and scientific prosperity of that society has been greater. There are many ways that endowment affairs can be directed towards the scientific growth and development of societies, which are reviewed and analyzed in this article

    Keywords: Waqf cultural development, scientific development, religion of Islam
  • Reza Tajabadi *, Somayeh Shabani Pages 95-113
    Objective

    The purpose of this article is to examine the struggles of Amir Kabir in the fight against the misguided sect of Babi and Baha'i.

    Method

    This article is a review and library. Amir Kabir, the powerful and powerful prime minister of Iran during the reign of Nasser al-Din Shah, was a champion of the struggle against colonialism, tyranny, and a reformer of political and religious affairs. Upon entering the court, he undertook important tasks such as establishing central power by dealing with internal and external threatening factors. His most important action in the domestic arena, in addition to dealing with internal uprisings, was to suppress the Babiyeh uprising, which was carried out with authoritative measures and, of course, Amir's different methods. After the Amir's confrontation and the suppression of the riots and their riots, they no longer dared to threaten the country's political security. A coercive act that eventually led to his assassination, along with his other reformist actions. With these explanations, Amir's treatment of the Babi and Baha'i sects, as well as his reasons for suppressing this revolt, are discussed. 

    Keywords: Amir Kabir, Baha'i, Babi, religious deviations, Qajar