فهرست مطالب

اندیشه های قرآنی - سال ششم شماره 12 (پاییز و زمستان 1398)

نشریه اندیشه های قرآنی
سال ششم شماره 12 (پاییز و زمستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1400/04/13
  • تعداد عناوین: 5
|
  • فریحه مامورزاده صفحات 5-32

    افسانه غرانیق یا داستان آیات شیطانی یکی از داستان های جعلی و برساخته برای تخریب شخصیت والای پیامبر9 و تضعیف موقعیت کتاب آسمانی «قرآن کریم» است که از سوی برخی معاندان و مخالفان اسلام طرح ریزی شده است. متاسفانه این روایات جعلی به وسیله برخی مورخان و مفسران اهل سنت نقل و به تدریج در بین آثار تفسیری، حدیثی و تاریخی آنان وارد شده است. از آنجایی که مستشرقین اغلب در پی عیب‏جویی و تیره جلوه دادن سیمای تابناک اسلام هستند، با استدلال به این افسانه ها، اسلام را نیز دینی آکنده از خرافات، اوهام و افسانه‏های بی‏پایه و مخالف مبانی عقلی و عملی جلوه می‏دهند، اما خوشبختانه اکثر علماء و مفسران شیعه و روشنفکران منصف اهل سنت و برخی منصفان خاورپژوه به شدت با این داستان مجعول برخورد نموده و با دلایل متقن، جعلی بودن آن را اثبات نموده اند.

    کلیدواژگان: قرآن، خاورشناسان، منابع اهل سنت، شبهات، افسانه غرانیق
  • سید محمدعلی حسینی (زهرایی) صفحات 33-54

    در این تحقیق نویسنده در پی برشمردن برخی از عادات پسندیده و نکوهیده از منظر قرآن کریم است. اینکه چه عاداتی مورد تایید اسلام بوده و چه عاداتی را اسلام نکوهش کرده است؛ دسته اول مانند اهدای سلام به همدیگر، صداقت و راستگویی، تواضع و فروتنی در برابر یکدیگر، همیشه به یاد خداوند متعال بودن در تمام حالات، علم آموزی و یاد دادن آن به دیگران، امر به زیبایی ها، احسان و احترام به والدین و دسته دوم عاداتی که ناپسند و مذموم اند و زندگی انسان را به سمت تباهی و سقوط سوق می دهند. مانند زنده به گور کردن دختران، حریص بودن که باعث تضییع حق بقیه انسان ها می شود، از یاد بردن یاد خدا، نفاق و دورویی، پیروی کورکورانه از سرگذشت پیشینیان، مرتکب شدن اعمال ناشایست، عادت به دروغگویی که سلب اعتماد اجتماعی را در پی دارد، خود ارضایی، نوشیدن مشروبات الکلی، کفران نعمت های پروردگار و کم فروشی؛ و ده ها عادت پسندیده و نکوهیده ای که احصاء و شمارش آن ها در این مقاله گنجایش ندارد.

    کلیدواژگان: قرآن کریم، عادات پسندیده، عادات نکوهیده، تربیت، عادات
  • سید کبیر حسینی صفحات 55-70

    انسان موجودی اجتماعی است و گریزی از آن ندارد. ازاین رو ناچار به تعامل با هم نوعان خود است. رعایت اصول و فرمول هایی در ارتباطات اجتماعی می تواند روابط وی را سازنده تر و پرثمرتر نماید و انسان از آن بهتر و بیشتر نفع ببرد. یکی از این اصول، اصل کرامت انسانی و دیگری اصل مدارا و مماشات است. در اصل اول با لحاظ اینکه انسان خلیفه الهی است و روح الهی در وی دمیده شده و خداوند تاج «و لقد کرمنا» بر سر وی نهاده و آیات و روایات و نمونه های رفتاری زیادی از ایمه دین و افراد تربیت شده ایشان در طول تاریخ به ارزشمندی انسان پرداخته است، می توان به کرامت و ارجمندی انسان پی برد و آن را در ارتباطات مراعات نمود. با مراعات این اصل، روابط بسیار بهتر و سازنده تری میان انسان ها شکل خواهد گرفت. رعایت این اصل، فضای ارتباطات انسانی را سالم و ظرفیت تحمل افراد را در مقابل همدیگر افزایش می دهد. اصل دیگر، مماشات و مدارا است. رعایت این اصل در روابط اجتماعی از بسیاری از نزاع ها و درگیری ها جلوگیری نموده و تنش ها را تبدیل به دوستی ها می نماید. این اصل نیز بسیار مورد اهتمام شریعت است و آیات و روایات زیادی درباره آن وارد شده و نمونه های الگویی و عملی هم از ایمه دین و هم از تربیت شدگان ایشان در تاریخ موجود است که در این عرصه می تواند بسیار کارآ و مفید باشد.

    کلیدواژگان: کرامت انسانی، مدارا، مماشات، اهل ذمه، دین
  • اسماعیل ابراهیمی بلخی صفحات 71-100

    نویسنده در این نوشتار، پس از واژه شناسی و مفاهیم کلیدی تهاجم فرهنگی تلاش کرده است شیوه های تهاجم فرهنگی از منظر قرآن را با روش تحلیلی، توصیفی تبیین نماید. سپس به مهم ترین راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی با رویکرد کاملا قرآنی بپردازد. از این رو، از نظر نویسنده مهم ترین شیوه های تهاجم فرهنگی عبارت اند از ایجاد تفرقه، زیبانمایی کارهای زشت، دادن وعده های دروغین و پوچ، تهدید به تحریم و ترور شخصیت و مهم ترین راهکارها در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان نیز عبارت اند از خدا محوری، باور به مولفه های خدا محوری مانند ایمان به خدا، توکل به خدا، یاد خدا، بصیرت و آگاهی، صبر و استقامت، وحدت و همدلی و اجرای امر به معروف و نهی از منکر.

    کلیدواژگان: تهاجم فرهنگی، تبادل فرهنگی، سلطه فرهنگی، تعامل فرهنگی، شبیخون فرهنگی، جنگ نرم
  • زهرا قدوسی صفحات 101-116

    در قرآن کریم، اصطلاح «حامل های انرژی» صراحتا بیان نگردیده است، اما در برخی آیات مختصرا به آن اشاره شده است. در آیه نخست، آب را منبع پدیدآمدن گیاهان معرفی می نماید که گیاهان و درختان به وسیله آب رشد و نمو می کنند و از چوب و گیاه حاصله از آن حیوانات می چرند و بهره می برند. در آیه دوم نیز آب را منبع رشد و نمو گیاهان و نباتات بیان نموده که به وسیله آن دانه های متراکم و انواع میوه ها مانند انگور، زیتون و انار شبیه به هم و بی شباهت رشد می کنند. همین میوه ها و مواد غذایی است که در بدن انسان ها و حیوانات تبدیل به انرژی حرکتی و حرارتی می شود و در آیه سوم، درخت سبز (چوب) را حامل انرژی می داند که بر اثر سوختن، تبدیل به آتش می شود و انرژی حرارتی را به وجود می آورد. آیات محل استناد انرژی هسته ای از اتقان کافی برخوردار نمی باشد. قرآن با استفاده از موضوعات شناخته شده و آگاهی های مردم عصر نزول قرآن، به بیان موضوعات علمی و حامل های انرژی پرداخته است. در واقع رویکرد قرآن کریم در این موضوع، نگاه و رویکردی برگرفته از دانسته های مردم عرب آن روز است و قرآن در این باره از امر جدیدی استفاده ننموده است. نگاه قرآن کریم با نگاه امروزی به حامل های انرژی بسیار متفاوت است به این معنا که توجه چندانی به آن ننموده است.

    کلیدواژگان: حامل های انرژی، قرآن، انرژی، آب