فهرست مطالب
نشریه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران
پیاپی 20 (بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/04/14
- تعداد عناوین: 9
-
صفحات 1-5
اقلیم به عنوان یکی از ارکان اصلی محیط طبیعی تاثیر شگرفی در نوع اشکال، فرم و معماری منظر دارد، طوری که ایده های شکل دهنده ی فرم معماری هر مکان متناسب با شرایط آب و هوایی و اقلیمی آن مکان سازمان دهی می شوند. «گونه در نگاه اقلیمی یک شیی است که ویژگی های مشترک معماری–اقلیمی گروهی از بناها را در یک اقلیم مشابه دارا می باشد قابل توجه است که اقلیم علاوه بر تاثیرات عمیقش بر نگرش خلق فرم، فضا و گونه های مختلف معماری مکان، ارتباط مستقیمی با فرهنگ، خلق و خو، عادات و رفتارهای ساکنین آن مکان دارد. به طور مثال در مناطق کویری و در حوزه ی اقلیمی گرم و خشک به دلیل گرمای بیش از حد و رطوبت بسیار کم هوا معمار سعی می کند تا با خلق فرمی فشرده، درونگرا و ایجاد یک خرده اقلیم در داخل بنا، فضا های زندگی را به حد آسایش انسان برساند، همین امر موجب ایجاد نوعی محرمیت و حفاظت از بنا و انسان در برابر شرایط آب و هوایی و محیطی می گردد. این درونگرایی به وجود آمده تاثیرات رفتاری و روانی بر انسان می گذارد، در نتیجه خلق و خو و عادات انسان متاثر از اقلیم و معماری می باشد، امری که در معماری زمینه گرا باید به آن توجهی ویژه داشت. بنابراین اقلیم تاثیری شگرف بر معماری می گذارد و در ادامه فرهنگ جامعه و مردم متاثر از معماری و شرایط زیستن در آن است، زیرا معماری با امر زیست – جهان و با روزمرگی انسان در ارتباط است.
کلیدواژگان: موزه، معماری، معماری منظرگرا -
صفحات 6-25
شهر محیطی است با گوناگونی بسیار، با امکانات کم یا بیشتر، پارک و بوستان ها، محله های پهن و باریک و با خیابان ها و گذرگاه های مختلف که فضای اجتماعی را به هم پیوند می زند. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می کند و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش و امنیت به شهروندان دارد. در این میان رشد بی رویه جمعیت در مناطق شهری باعث توجه به مفهوم امنیت شهروندان به عنوان یکی از اولویت ها توسط حرفه مندان و تیوری پردازان شهری تبدیل شده است. چند دهه ای است که بالا رفتن آمار وقوع جرم و جنایت در شهرها، حاکی از آن است که شهرها از عدم وجود برنامه ریزی های مناسب در زیرساخت های خود رنج می برند و بی شک، در صورت عدم مقابله با آن ها و چاره اندیشی های لازم، مشکلات فراوانی گریبان گیر این شهرها و ساکنین آنها خواهد بود. از این رو برای کاهش جرایم در فضاهای شهری، شناخت عوامل تاثیر گذار در بروز جرم و همچنین ارایه راهکارهای موثر در جلوگیری از آن، جهت بالا بردن امنیت در این فضاها امری ضروری خواهد بود. اگرچه نمی توان از نقش متغیرهای جامعه شناختی در بروز الگوهای ناهنجار رفتاری چشم پوشی کرد اما شناخت و بررسی نقش ویژگی های کالبدی و فضایی محیط مصنوع، به عنوان بستر وقوع رفتارهای ناهنجار، کمک شایانی در جهت کاهش وقوع این گونه رفتارهای آنومیک خواهد بود. جدای از اثرات اجتماعی و فرهنگی ناشی از برنامه ریزی و طراحی محیط های امن شهری بر الگوهای رفتار شهروندی و بهبود کیفیت محیطی نواحی سکونتی، تبیین ویژگی ها و اثرات مترتب بر نقش کالبدی شهر بر کاهش جرایم و یا کاستن از وقوع جرم، موضوع مستقل و با اهمیتی است که در قالب تیوری های نوین شهر سازی بدان اشاره می شود. پژوهش حاضر قصد دارد با معرفی رویکرد CPTED، به عنوان یکی از روش های پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، به ارایه برخی راهکارهای عملی در طراحی و خلق فضاهای امن شهری بپردازیم. روش تحقیق پژوهش، تحلیلی و اسنادی است. نتایج پژوهش نشان از آن دارد که از طریق طراحی محیطی، می توان از میزان وقوع جرایم در فضاهای شهری تا حد قابل توجهی کاست.
کلیدواژگان: امنیت، فضاهای عمومی امن، پیشگیری از جرم، رویکرد CPTED -
صفحات 26-38
مدیریت صحیح ریسک‌ها از الزامات اصلی در برنامه‌ریزی و ساخت پروژه‌های عمرانی و پیش‌نیاز تسهیل شرایط بحرانی است. در این میان ریسک‌های ایمنی مخرب‌ترین تاثیر را در فرایند ساخت به ویژه در ساختمان‌های بلندمرتبه دارند و همواره باید راهی برای واکنش آگاهانه در مقابل این ریسک‌ها درنظر داشت. علیرغم اهمیت این ریسک‌ها، مطالعات اندکی به مقایسه میزان اثرگذاری این ریسک‌ها در فرایند ساخت پروژه‌های عمرانی پرداخته‌اند. از اینرو هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت‌بندی ریسک‌های ایمنی است که موضوع اصلی در انجام اقدامات کنترلی و اصلاحی در مدیریت پروژه‌های عمرانی هستند. روش تحقیق حاضر، توصیفی تحلیلی است و جامعه آماری شامل مهندسان شاغل در پروژه‌های بلندمرتبه در شهر مشهد است. شیوه نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده است که تعداد 62 نفر از مهندسان شاغل در این پروژه‌ها را دربرمی‌گیرد. با استفاده از پرسشنامه، ریسک‌های ایمنی در پروژه‌های بلندمرتبه شناسایی شدند. پایایی پرسشنامه بر اساس محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (70%) در سطح مطلوب است. نرمال بودن داده‌ها از طریق آزمون کولوموگرف و اسمیرنف محاسبه شد و اولویت‌بندی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی انجام گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مهمترین ریسک‌های ایمنی در پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی؛ ریسک‌های ایمنی محیط زیست، ریسک‌های ایمنی معماری و ریسک‌های ایمنی سازه‌ای هستند.
کلیدواژگان: رتبه بندی، ریسک ها، ایمنی، پروژه های مسکونی، بلند مرتبه -
صفحات 39-50
مترو به‌عنوان راه‌حل ترافیک، یک وسیله حمل‌ونقل عمومی سنگین و مهم در دنیا امروز، به یک ضرورت تبدیل شده است. نیاز به مدیریت ترافیک و برنامه‌ریزی امری اجتناب‌ناپذیر است. هدف از زمان‌بندی قطارها حداقل کردن زمان سیر قطارها از مبدا به مقصد، جلب رضایت مسافران و صاحبان منافع، باکم کردن تاخیرات در ایستگاه‌ها و حداکثر کردن استفاده از ظرفیت خطوط، ایستگاه‌ها و ناوگان است. در این تحقیق، مطالعه موردی قطاری شهری بین تهران و کرج است. با استفاده از تیوری صف با الگو M/G/C/C، یک برنامه زمان‌بندی برای هدوی قطار بر اساس سه سناریو پیشنهاد شده است. در واقع با استفاده از عدم قطعیت در سرفاصله زمانی و ظرفیت، به زمان‌بندی حرکت قطار پرداخته شده است. پارامتر دیگر زمان انتظار مسافر است. رضایت‌مندی مسافر به زمان انتظار کوتاه و همچنین فضای کافی برای سوارشدن در قطار بستگی دارد. سود شرکت نیز به این دو پارامتر بستگی دارد، البته در ساعات مختلف، تقاضا مسافر متفاوت است، بنابراین برای ساعات مختلف باید هدوی تنظیم گردد. هدوی پیشنهادشده بین بازه 6-30 دقیقه در سناریو های مختلف برای ساعات مختلف است.
کلیدواژگان: تهران، مترو، سرفاصله زمانی، برنامه زمان بندی، تئوری صف، زمان انتظار -
صفحات 51-72
امنیت از حقوق و نیازهای اولیه و لازمه رفاه انسانی و جنسیت مهمترین مولفه تاثیرگذار در بین ویژگیهای شخصیتی است و به عنوان نیازی اساسی در اجتماعات انسانی، جایگاه خاصی دارد. در این بین، زنان به واسطه خصوصیات بیولوژیک، مسئولیت ها و نگاه متفاوت، در مقایسه با مردان ارتباط متمایزی با فضا برقرار می کنند. آنان به تسهیلات خاصی از فضا نیازمند هستند تا اطمینانشان از حضور امن در فضاهای شهری افزایش یابد. شهر و فضای شهری محل حضور اقشار مختلف مردم است که هر یک از آنها بنا بر ویژگی های خاص فردی، فرهنگی و اجتماعی خود، توقعات متفاوتی از این فضاها داشته و میزان استفاده از فضاهای شهری، بیانگر پاسخگویی و تناسب آن فضا به نیازهای هرکدام از این گروه ها است. فضاهای شهری باید علاوه بر تامین نیازهای اجتماعی شهروندان و تامین خدمات و دسترسی های الزم برای همه کاربران فضا، تسهیلات و شرایطی را برای ایجاد و القاء حس امنیت فراهم سازند. لذا این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر تامین امنیت زنان در فضاهای شهری با رویکرد جنسیتی از طریق مطالعات میدانی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که سه گروه عوامل کالبدی، اجتماعی و کالبدی-اجتماعی به ویژه شاخص «آشنایی با محیط» بر میزان امنیت زنان در فضاهای شهری موثر بوده و در احساس امنیت زنان در فضاهای شهری از اهمیت بیشتری برخوردار است.
کلیدواژگان: امنیت، زنان، امنیت اجتماعی زنان، احساس امنیت، فضای شهری -
صفحات 73-84
طراحی سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، همواره مورد توجه مهندسین سازه بوده است. استفاده از سیستم‌های استهلاک انرژی یکی از راه‌های نوین کنترل سازه‌ها در برابر زلزله است. میراگرهای ویسکوالاستیک یکی از سیستم‌های استهلاک انرژی هستند که قادر به کاهش پاسخ‌های لرزه‌ای در سازه می‌باشند. نحوه‌ی جانمایی بهینه‌ی میراگرها با توجه به تاثیر اندرکنشی خاک و سازه مسیله‌ایست که می‌تواند پاسخی صحیح در مورد طراحی بهینه‌ی میراگرها دهد و کمتر مورد توجه بوده است. تحقیق حاضر به کنترل پاسخ لرزه ای قاب‌های چندطبقه پرداخته است که با درنظرگیری اثرات برهم‌کنش خاک و سازه به طور بهینه به میراگرهای ویسکوالاستیک مجهز شده اند. سیستم، الاستیک فرض شده است و پاسخ‌های سیستم دامنه فراکنس برای تحریکات لرزه ای تصادفی ثابت به دست آمده اند. طراحی بهینه میراگرهای ویسکوالاستیک سازه از طریق الگوریتم ژنتیک و با مینیمم کردن مقادیر پاسخ حداکثر سیستم برای یک مقدار کل معلوم از مواد ویسکوالاستیک محاسبه شده است. دو نوع قاب ساختمانی چندطبقه الاستیک با نوع خاک و نسبت میزان مدفون بودن فنداسیون متفاوت برای فرایند بهینه سازی درنظر گرفته شدند و نشان داده شد که میراگرهای ویسکوالاستیک بهترین کنترل را در پاسخ سازه برای شرایط پایه گیردار دارند و کارایی آن با نرم تر شدن نوع خاک کاهش می یابد. جایگذاری بهینه انواع میراگرهای ویسکوالاستیک برای انواع خاک‌ها با یکدیگر متفاوت است و با کاهش سختی خاک مکان بهینه میراگرهای ویسکوالاستیک به سمت طبقات بالاتر میل می کند.
کلیدواژگان: پاسخ لرزه ای قاب های ساختمانی، برهم کنش خاک و سازه، میراگرهای ویسکوالاستیک، الگوریتم ژنتیک -
صفحات 85-102
امروزه اغلب فضاهای عمومی شهری و خیابان ها به دلیل افزایش بی رویه وسایل نقلیه و وابستگی الگوی زندگی شهری به آن ها، به شدت تحت سلطه ماشین درآمده است .شکل گیری و توسعه اغلب فضاهای شهری، خیابان ها و حتی کوچه ها، در شهرهای جدید ایران، بر مبنای مقیاس سواره و مسایل مربوط به ترافیک است .محورهای باریکی که در حاشیه محورهای سواره در خیابان های شهری به عنوان «پیاده رو» وجود دارد، گویی پسمانده هایی از فضای اصلی سواره است که فقط برای ترددهای ضروری شهروند پیاده باقی مانده است .چنانچه شهر را به عنوان موجودیتی اجتماعی بپذیریم که زیست روزانه و روزمره شهروندان به آن گره خورده است، و ضمنا شهر را محلی بدانیم برای زندگی، تعامل اجتماعی و احساس راحتی کردن، میباید آن را برای این مهم تجهیز و آماده کنیم، پیاده راه ها، که فضاهایی عمومی به شمار میروند و متعلق به ساکنان شهر هستند، با حضور مردم دارای حیات اجتماعی، شادابی، پویای و سرزندگی میشوند و از طرفی عرصه ای جهت تقویت ارتباط انسان و محیط شهری پیرامون خود به شمار میروند .از آنجاییکه میزان موفقیت فضاهای شهری بسته به میزان استفاده و حضور شهروندان می باشد لذا، توجه به پیاده از موثر ترین راه راهکاری در حوزه شهرسازی است که می تواند به بهبود سطح تعاملات اجتماعی در شهر کمک کند .که این مسیله، بستری لازم را برای نگارش پژوهش حاضر فراهم کرده است .از این رو، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف یافتن اصول مشترک پیاده مداری و مولفه های تاثیر گذار در پیاده راه ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی است شکل گرفته، که غالب مطالعات آن از نوع اسنادی (کتابخانه ای)استوار بوده، هر چند در بخش هایی نیز از مطالعات میدانی بهره برده شده است .نتایج حاصل از این پژوهش، نشانگر این مدعاست که مولفه های سرزندگی، خوانایی، ایمنی و امنیت و نفوذپذیری که از مولفه های اصلی کیفیت فضاهای شهری محسوب می شوند، ارتباط معنی داری با سطح تعاملات اجتماعی و میزان حضور شهروندان در فضاهای شهری پیاده رو های شهر ها دارند.
کلیدواژگان: فضای شهری، پیاده راه، تعاملات اجتماعی، کیفیت فضایی، پیاده مداری
-
Pages 6-25
The city is an environment with a lot of diversity, with more or less facilities, parks and parks, wide and narrow neighborhoods and with different streets and passages that connect the social space. Urban space has the most connection with people and living environment and as a result plays an important role in identifying and feeling peace and security to citizens. Meanwhile, the uncontrolled population growth in urban areas has led to attention to the concept of security of citizens as one of the priorities by professionals and urban theorists. Decades of rising crime rates in cities indicate that cities are suffering from a lack of proper planning in their infrastructure, and no doubt, if they are not dealt with and remedied. Necessarily, many problems will be faced by these cities and their inhabitants. Therefore, in order to reduce crime in urban spaces, it will be necessary to identify the factors influencing the incidence of crime and also to provide effective solutions to prevent it, in order to increase security in these spaces. Although the role of sociological variables in the occurrence of abnormal behavioral patterns can not be ignored, but recognizing and examining the role of physical and spatial features of the artificial environment as a breeding ground for abnormal behaviors, will be a great help to reduce the occurrence of such anomic behaviors. Apart from the social and cultural effects of planning and designing safe urban environments on patterns of citizenship behavior and improving the environmental quality of residential areas, explaining the characteristics and effects on the physical role of the city in reducing crime or crime, is an independent issue. And it is important that it is mentioned in the form of new theories of urban planning. The present study intends to introduce CPTED approach, as one of the methods of crime prevention through environmental design, to provide some practical solutions in designing and creating safe urban spaces. The research method is research, analytical and documentary. The research results show that through environmental design, the incidence of crime in urban spaces can be significantly reduced.
Keywords: Security, Safe public spaces, Crime prevention, CPTED approach -
Pages 39-50
The train has become a necessity as a means of traffic, a heavy and important means of public transportation in the world today. The need for traffic management and planning is inevitable. The goal of train scheduling is to minimize train travel time from origin to destination, to satisfy passengers and stakeholders, to reduce delays at stations, and to maximize the capacity of lines, stations, and fleets. In this research, a case study is an urban train between Tehran and Karaj. Using the M / G / C / C queue theory, a schedule for training guidance based on three scenarios is proposed. In fact, using uncertainty in time and capacity, the train is scheduled to move. Another parameter is the passenger waiting time. Passenger satisfaction depends on the short waiting time as well as enough space to board the train. The company's profit also depends on these two parameters, of course, at different times, passenger demand is different, so for various hours, a guide must be set. The recommended goal is between 6-30 minutes in multiple scenarios for different hours.
Keywords: Tehran, Metro, headway, Time table, queue theory, waiting time -
Pages 51-72
It has a special place in human societies as a basic need of human beings, as well as as a basic need in human societies. In the meantime, women have a different connection to space than men due to their biological characteristics, responsibilities and different perspectives. They need special space facilities to increase their confidence in a safe presence in urban spaces. The city and the urban space are the presence of different strata of people, each of which, according to their specific individual, cultural and social characteristics, have different expectations from these spaces and the amount of use of urban spaces indicates the response and appropriateness of that space to the needs of each. These are the groups. In addition to meeting the social needs of citizens and providing the necessary services and access to all space users, urban spaces should provide facilities and conditions to create and induce a sense of security. Therefore, this study was conducted to investigate the factors affecting the security of women in urban spaces with a gender approach through field studies and descriptive-analytical methods. The results showed that three groups of physical, social and physical-social factors, especially the "familiarity with the environment" index, are effective on women's security in urban spaces and are more important in women's sense of security in urban spaces.
Keywords: Security, Women, Women's Social Security, Sense of Security, Urban Space -
Pages 85-102
Today, most public spaces and streets have become more dominated by car due to the growth of vehicles and the dependence of urban life patterns. The shape and development of most urban spaces, streets and even streets, in the new cities of iran, are based on horseback scale and traffic issues . the narrow axes that are on the edge of the road in urban streets as "pedestrians" seem to be of the main vehicle that has remained only for essential traffic. If we accept the city as a social entity that is tied to the daily and everyday life of the citizens, it is necessary to equip and prepare the city for life, social interaction and feeling of comfort, which are public spaces and belong to the city 's residents, in the presence of people with social life, vitality, dynamic and vitality and on the other hand they are considered to strengthen the relation between human and urban environment. Since the success rate of urban spaces depends on the use and presence of citizens, attention to foot is the most effective way in urban planning that can help improve the level of social interaction in the city. this research has provided the necessary basis for writing this research. therefore , the present study is based on descriptive-analytical method and with the aim of finding common principles of walkability and effective components in pedestrian ways in order to increase the level of social interaction, the most of its studies have been based on documentary (Library ), although in some other studies have been used. The results of this study indicate that the components of vitality, legibility, safety and security and permeability, which are the main components of urban spaces quality, have meaningful relation with the level of social interaction and the rate of citizen participation in urban spaces.
Keywords: Urban space, Pedestrian way, Social interaction, Spatial quality, Walkability
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.