فهرست مطالب
نشریه صلح پژوهی اسلامی
پیاپی 4 (زمستان 1399)
- ویژه نهج البلاغه
- تاریخ انتشار: 1400/02/20
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 11-36
پیدایش خوارج در زمان امام علی (ع) زخم عمیقی بر پیکر جامعه اسلامی وارد ساخت. این گروه متعصب، پرخاشگر و کجفهم با عقاید و باورهای غلط خود همواره مشکلاتی را در سر راه امام علی (ع) قرار دادند و همواره در پی فتنهانگیزی بودند، با این حال برخورد حضرت علی (ع) با این گروه مداراجویانه بود و حتی حقوق آنها را پرداخت میکرد و با وجود انتقادات تند بر آن حضرت باز با خشنونت با آنها برخورد نمیکرد. ورود خوارج به مسجد هرگز ممنوع نشد و حضرت علی (ع) پیوسته به دنبال ارشاد و هدایت آنان برای برگرداندن آنان به کوفه و بین پیروان خود بودند.
این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای به دنبال پاسخ به این پرسش است که شیوههای برخورد حضرت علی (ع) با خوارج چه بوده است؟ یافتههای نشان میدهد که مدارای حضرت علی (ع) به شیوههای متعددی بوده از جمله گفت وگو، مناظره، رفع ابهامات و شبهات، آگاهسازی و استفاده از وساطت و افراد دیگر برای برقراری صلح که تا زمانی که خوارج دست به شمشیر و حرکت مسلحانه نزدند آن حضرت با آنها برخورد نظامی نکردند.کلیدواژگان: حضرت علی (ع)، نهج البلاغه، خوارج، صلح، جنگ -
صفحات 37-70
انسان همواره بر مبنای عقل و فطرتش به صلح می اندیشیده است. ادیان الهی نیز همواره در پی رسیدن بشریت به صلحی پایدار و همیشگی بوده اند. همان طور که اسلام ناب پیام آور صلح و محبت است، مسیحیت ناب نیز چنین است. بررسی و مقایسه کتب آسمانی و عملکرد پیروان سه آیین الهی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) روشن می سازد گرچه پیامبران آن ها، پیام آوران صلح و رحمت بوده اند، ولی در میان پیروان آن ها در طول تاریخ شاهد وقوع جنگ های خونی، طولانی و پی در پی بوده ایم. لذا در این نوشتار نقش مسیحیت و پیروان این دین در رفتار با پیروان مذاهب دیگر مورد تحلیل قرار می گیرد. بررسی روابط بین الملل در آیین مسیحیت نشان می دهد که آنان همواره معتقدند که شریعت الهی حق، همان شریعت مسیح بوده و به جز مسیحیان هیچ گروهی اهل نجات نخواهند بود و با چنین بینشی روشن است که آن ها نمی توانسته اند با ملت های غیر مسیحی روابط دوستانه داشته باشند. نکته قابل توجه دیگر، برتری جویی و نژاد پرستی مسیحیان است چنان چه در آیاتی از قرآن کریم به این مساله اشاره شده است. از جمله آن جا که ادعا می کنند ما فرزندان خدا هستی. مسیحیان، همه انسان ها را موظف به عمل بر اساس عهد جدید می دانند و همه مخالفان را دشمن خدا می دانند و در صورت رسیدن به قدرت، کمترین حقوقی برای آنان قایل نبوده اند. از نظر حضرت مسیح (ع) آن چنان که در متون موجود به ایشان نسبت داده شده است، احسان و محبت باید شامل دشمنان نیز بشود با این حال، حوادث تاریخی مسیحیت بیانگر این نکته است که آنان هیچ گاه به دستور حضرت مسیح (ع) مبنی بر محبت و دوستی نسبت به همه،ک حتی دشمنان عمل نکره اند.
کلیدواژگان: صلح، مسیحیت، انجیل -
صفحات 71-104
نسبت جنگ و جهاد با صلح عادلانه موضوع بحث مقاله حاضر میباشد که با نگرشی بر آیات قرآن و نهجالبلاغه به رشته تحریر درآمده است. در این مقاله، درباره صلح عادلانه، مفهوم جهاد و اهداف آن بحث میشود و ارتباط جهاد با مفهوم صلح عادلانه در اسلام بیان میشود. سوال اصلی مقاله این است که نسبت جهاد با صلح عادلانه چیست؟ فرضیه مقاله که مورد تایید قرار گرفت، آن است که در اسلام، اصالت با صلح عادلانه است و جهاد، دعوت و تبلیغ تنها در فضا و محیط صلح عادلانه معنا و مفهوم پیدا میکند. نتیجهگیری مقاله این است که معارف اسلام درباره جهاد و اهداف آن هماهنگ با فطرت انسان و تامین صلح و عدالت است. اهداف جهاد شامل حاکمیت دین و دفاع از آن، دفاع از کیان دین، مذهب و انسانها، رفع فتنه و جلوگیری از فساد، حمایت از مظلومان، پایان دادن به درگیری میان جوامع اسلامی و ضرورت مقابله و مبارزه با استکبار، همه موید آن است که جهاد در اسلام برای هوای نفس، قدرتطلبی، توسعهطلبی و کشورگشایی نیست بلکه با توجه به اصالت صلح عادلانه در اسلام، جهاد تنها در چارچوب صلح عادلانه معنا و مفهوم دارد.
کلیدواژگان: اسلام، جهاد، صلح عادلانه، روابط بین الملل -
صفحات 105-130
جنگ و صلح در اسلام از جمله موضوعات و مسایل مهم و از ارزشهای محوری به حساب میرود. در این میان برخی به دلیل کم اطلاعی از منطق جنگ و صلح در اسلام و سیره معصومین (علیهم السلام)، آن را دینی خشونتگرا و جنگطلب معرفی میکنند. براین اساس، هدف مطالعه حاضر این است که با ذکر و تشریح نمونههایی از صلحطلبیهای امیرالمومنین علی (ع) در قول و فعل، بخشی از این مهم را تشریح و اثبات نماید که مسیولان حکومتی مسلمان، مطابق نص صریح قرآن عمل مینمودهاند. برای همین منظور با انتخاب روش توصیفی- تحلیلی و به کارگیری ابزارهای کتابخانهای و سندکاوی، دادههای لازم گردآوری و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آن حضرت با توجه به منطق اسلام و قرآن در این مورد اقدام مینموده و در قول و فعل، آمر به صلح بودهاند تا به جنگ.
کلیدواژگان: آرامش، امنیت، صلح، علی(ع)، نهج البلاغه -
صفحات 131-156
صلح و امنیت از دغدغه های همیشگی بشر بوده و انسان همت خویش را در مسیر دستیابی به این آرمان به کار گرفته است؛ صلح در اسلام به خاطر مبانی مبتنی بر وحی از ویژگی هایی برخوردار است که نظیر آن در هیچ مکتب فلسفی یافت نمیشود. توجه به نظریه پردازی صلح از این جهت ضرورت دارد که عدم درک صحیح آن و بی توجهی به ابعاد صلح در اسلام موجب هجمه ها و شبهاتی از سوی غرب شده که دین خاتم را آیین خشونت و شمشیر معرفی نمایند. فصیح ترین کلمه در قرآن کریم که برابر با صلح متعارف است ، کلمه (سلم) است. سلم نشان دهنده آرامش ایمان و بیرون است. صلح اسلامی رویکردی مثبت و درونی نسبت به صلح دارد که به شکلی عادلانه و برای دستیابی به اهداف الهی ترسیم می شود.ین مقاله به این پرسش اساسی پاسخ میدهد که چه راهبردهای کلانی در آموزه های اسلام تبیین شده است که براساس آن بتوان به صلح و آرامش دست یافت.
کلیدواژگان: اندیشه صلح طلبی، صلح مثبت، صلح منفی، صلح در احادیث، صلح در نصوص دینی -
صفحات 157-164مقدمه
جمعیت ندای صلح، تشکل جدیدی است که از بهمن ماه 1397 با هدف ترویج صلح و مطالعات صلح با نگاه اسلامی و همخوان با نگاه انقلاب اسلامی راهاندازی شد. این موسسه به عنوان یک سازمان مردم نهاد علمی با مجوز از وزرات کشور و وزارت امور خارجه با هدف صلح پژوهی اسلامی و ترویج فرهنگ صلح و شناساندن صلح از نگاه دین مبین اسلام به عنوان دین صلح و دوستی با رویکرد پژوهش محور تشکیل شده است. امروز دشمن با خلق گروههای تروریستی و افراطی به ظاهر اسلامی همچون داعش و غیره، سعی در شناساندن جعلی اسلام به جهان به عنوان چهره مسلمانان است و البته هدف اصلی از این کار نیز ضربه زدن به چهره صلحآمیز اسلام و ایجاد اسلامهراسی در جهان است. از اینرو هدف از تشکیل این سازمان مردم نهاد، تلاش علمی در جهت شناساندن صلح و موضوعات مرتبط با این مفهوم در علوم سیاسی و روابط بینالملل با نگاه صلح پژوهی اسلامی است. در این راستا، این جمعیت سلسله نشستهایی را با عنوان صلحپژوهی در نهجالبلاغه در دستور کار خود قرار داده است تا به صورت علمی این اهداف را دنبال کند. گزارش چهار نشست برگزار شده به اختصار بیان میشود.