نشریه مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 16، تابستان 1400)

نقالب اسلامی ایران و تحولات آن، بر پایه تفکرات دینی بنا نهاده شد و پوشش اجتماع زنان ایران در راس توجهات قرار گرفت. از این رو مسئله پژوهش حاضر این است که همسو با تحولات کلان اجتماعی در ایران پس از انقلاب، چه تحولاتی در فرم لباس اجتماع زنان رخ داده است و هدف اصلی این است که سیر تحول لباس اجتماع زنان بعد از گذشت چهار دهه بعد از انقلاب ترسیم گردد. این پژوهش، با رویکردی کیفی و ماهیتی توصیفی تحلیلی صورت یافت و ابزار گرد آوری اطالعات به روش کتابخانه ای و فیش برداری انجام شد. جامعه هدف را پوشش اجتماع زنان ایران از انقلاب 1357 تا کنون تشکیل داده است که حجم نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده است، با محوریت قرار دادن تحلیل محتوای کیفی از تجزیه و تحلیل نمونه ها با توصیف ساختار، رنگ، فرم و مقایسه با تحوالت اجتماعی همزمان با دوره مشابه، مسیر تحولات شناسایی گردیده است. در نتیج حاصله مشخص گردید که علی رغم تحولات کلان هم راستا با انقلاب در پوشش زنان ایران، از دهه 70 به بعد کوتاه شدن قد مانتوها، اضافه شدن چاک، در دهه 90 استفاده از تزیینات، مدل های کوتاه، استفاده از پارچه های لیزری، براق، ریون، در دهه 95 حذف کامل دکمه ها، استفاده از پارچه های تور و بدن نما، گیپور، آستین های کوتاه، شلوارهای جذب کوتاه، استفاده از ساپورت، مانتوهای پشت نویسی، مدل های فانتزی از بیشترین تحوالت لباس اجتماع زنان محسوب می شود. که این تحولات همراستا با وقایع اجتماعی مختلفی رخ داد که مهم ترین آنها بعد از انقلاب 57 ،جنگ تحمیلی، و تغییر دولت ها و روابط سیاسی با غرب و رواج اینترنت و شبکه های اجتماعی و ماهواره ای را می توان نام برد.

هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه میزان اثربخشی درمان الکتروشوک 901-RT و درمان با متادون (MMT) در نگرش به مواد مخدر در معتادان است. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی است و برای جمع آوری داده ها از طرح پیش آزمون - پس آزمون  سه گروهی  با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل استفاده شده است، که در آن 30 نفر از معتادان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر رشت انتخاب شده و در سه گروه الکتروشوک، درمان با متادون و گروه کنترل جایگزین شدند. آزمودنی های هر سه گروه 2 گروه آزمایش و 1 گروه کنترل ، قبل و پس از پایان مداخله پرسشنامه سنجش وسوسه مصرف مواد را تکمیل نمودند. به منظور تحلیل داده های حاصل از نمره کل شرکتکنندگان، از تحلیل کوواریانس یک متغیری (ANCOVA) استفاده شد. آزمون لون حکایت از برابری واریانس ها داشت  (05/0>p ، 952/1=F) و جهت بررسی دقیقتر یافته ها از آزمون تعقیبی بونفرنی استفاده شد. با توجه به سطوح معناداری به دست آمده برای گروه ها، مشخص گردید درمان با الکتروشوک (000/0=P) در مقایسه با درمان با متادون (018/0=P) از اثربخشی بالاتری برخوردار میباشد؛ بنابراین شرکت در هر دو گروه آزمایشی  الکتروشوک و متادون  در قیاس با گروه کنترل تغییر معنادار نگرش نسبت به مواد ایجاد شد و همچنین مطابق با نتایج حاصل درمان الکتروشوک با ایجاد انزجار و بر پایه شرطی سازی کالسیک تاثیر بهم راتب سریعتر و بهتری بر میل به مصرف مواد نسبت به روش متادون درمانی داشته است؛ بنابراین باتوجه به این یافته ها استفاده از روش الکتروشوک در مقایسه با روش متادون درمانی باتوجه به عوارض جانبی متادون میتواند به عنوان یک روش غیردارویی در کاهش میل به مصرف مواد موثر باشد.

پژوهش حاضر به مطالعه عشق در فضای مجازی و میزان آن در تعاملات اینترنتی کاربران پرداخته است. چهارچوب نظری پژوهش را عمدتا نظریات بن زییف، ایلوز، اندرسون، مک کنا و بریگل در زمینه عشق آنلاین تشکیل می دهد. روش اصلی تحقیق را پیمایش و جامعه آماری را شهروندان شهر کاشان در سال 1399 تشکیل داده اند که از این میان نمونه ای به تعداد 384 نفر انتخاب و به شیوه نمونه گیری طبقه ای مورد مطالعه قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد هرچند این پژوهش در یک جامعه نسبتا سنتی مثل کاشان صورت گرفته اما در این محیط نیز فضای مجازی بستری برای تعاملات رومانتیک بوده و در آن شاهد شکل گیری عشق آنلاین آن هم با میزانی نزدیک به حد متوسط هستیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان و شدت عشق آنلاین بر حسب متغیرهایی چون تحصیلات، سن، وضع تاهل، نوع نگرش به اینترنت، نوع اشتغال و مدت زمان تداوم دوستی اینترنتی یکسان نبوده و تفاوت های معناداری را نشان می دهد.

این جستار یک مطالعه توصیفی-کتابخانه ای است که به واکاوی سبک های مدیریت کلاس درس و تناسب آنها با الگوهای تدریس پرداخت. هدف آن، شناسایی سبک های مختلف مدیریتی و انتخاب بهترین سبک تدریس توسط معلمان برای ارایه مطالب و اعمال نظم و انضباط در کالس درس بکار میگیرد، تا بتواند در سه حوزه انتخاب سبک مدیریت مناسب، شناسایی عوامل مثبت و منفی تاثیرگذار بر جو کلاس و عوامل فرا کالسی اعمال مدیریت کند. اطالعات موردنیاز از طریق یادداشت برداری و فیش برداری گردآوری شد، که در آن از تحقیقات انجام شده مرتبط با مدیریت کلاس درس و مبانی نظری اندیشمندان و حوزه های علوم آموزشی و تربیتی استفاده شده است. یافته ها ابتدا ابعاد مرتبط با مدیریت کلاس درس در سه حوزه مدیریت افراد دانش آموزان ، مدیریت فضا  مدرسه  و مدیریت خود و توانایی معلم، موردبحث و بررسی قرار گرفت. سپس با مفهوم سازی و پیکربندی مبانی نظری پیرامون سبک های مختلف مدیریت کلاس درس  مستبدانه، اقتدارگرایانه، آسان گیرانه، آزادمنشانه  و تطبیق آنها با الگوهای تدریس مکانیستی و ارگانیستی مدل تلفیقی از آنها ارایه شد که بر مبنای آن با در نظر گرفتن ابعاد مختلف مورد بررسی در شیوه تدریس، اثربخش ترین شیوه تدریس، سبک اقتدارگرایانه است که در آن ضمن داشتن ابهت، اقتدار و مدیریت از انعطاف و تعامل لازم و به موقع نیز برخوردار است.

این پژوهش با هدف تحلیل اجتماعی وضعیت و علل مصرف مشروبات الکلی صورت پذیرفته است. جامعه آماری 14182 نفر از شهروندان محله جوی آباد و حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم افزار نمونه گیری Sample SPSS Power صورت گرفته و 413 نفر میباشد. شیوه نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای است و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه با سوالات بسته میباشد که روایی آن از نوع روایی سازه است همچنین پایایی سوالات سرمایه اجتماعی 0.7 و سوالات سنجش نگرش به اعتیاد در محله 0.72 به دست آمده است. با توجه به یافته های این پژوهش، بین سرمایه اجتماعی و مولفه های آن با گرایش به مشروبات الکلی رابطه منفی اما معناداری وجود داشته، بدین صورت که هرچه میزان سرمایه اجتماعی و مولفه های آن افزایش یابد میزان گرایش به مشروبات الکلی کاهش خواهد یافت و بالعکس. بر اساس یافته های به دست آمده، تمرکز بر سرمایه اجتماعی در یک محله کم برخوردار در عدم گرایش به مشروبات الکلی اثرات قابل توجهی دارد. این امر در مناطق کم برخوردار و در بین جوانان و نوجوانان بیشتر به چشم میخورد و با برنامه برای اوقات فراغت در محلات میتوان زمینه افزایش مشارکت و به طورکلی سرمایه اجتماعی را فراهم کرد.

دعا در متون دینی یکی از راهی ارتباط با خداوند است و در برخی از آیات الهی به عنوان نوعی عبادت از آن یادشده است. از طرفی با توجه به آیات الهی انسان همراه در سختیها و گرفتارها به سر میبرند که یکی از این سختی ها و گرفتاری ها بیماری است و صدالبته در جهان کنونی که ویروسی به عنوان کوید 19 در سراسر جان شیوع پیداکرده است، انسانها بیش از پیش در سختی و گرفتاری به سر میبرند؛ اما با توجه به این مسئله که ویروس کوید 19 یا همان کرونا شیوعی بسیار آسان دارد؛ از ضرورت و اهمیت این مسئله ایجاب میکند که انسانها دچار نگرانی از مبتال شدن به ویروس پیدا بکنند و همین نگرانی قبل از مبتلا شدن میتواند صدماتی را برای اشخاص به وجود آورده و سلامت و روحی و روانی آنها و به تبع سلامت جسمانی آنها را مختل سازد و همچنین هدف از این مقاله بیان نقش هایی است که دعا میتواند برای پیشگیری و کنترل از صدمات ایفا کند، می باشد؛ درواقع این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی به بیان این مسئله پرداخته است که ارتباط با خداوند تحت عنوان دعا میتواند یک فرایند شفابخش باشد و صدمات وارده را که سلامت روحی روانی اشخاص را مختل میسازد؛ کنترل سازد؛ زیرا که انسان باید بداند که تاثیرگذاری هر امری در عالم هستی بناتر اراده خداوند متعالی است و اگر اراده او بر چیزی تعلق بپذیرد، تخلفناپذیر است. این نگاه بالاترین اثر را در دفع و رفع ناخوشی ها دارد. پس دعا میتواند نقش هایی اعم از: ایجاد امنیت روانی برای اشخاص، ایجاد شادی برای اشخاص، کنترل احساس تنهایی، کنترل ترس از گرفتن بیماری، از بین رفتن اضطراب، ایجاد رضایت از زندگی در اشخاص و درنهایت میتواند از افسردگی جلوگیری کند؛ داشته باشد.

مروزه همه در مورد همه گیری کرونا صحبت میکنند (19-COVID) و در هرکجا که نگاه کنید اطلاعاتی در مورد این ویروس و چگونگی محافظت در برابر آن وجود دارد؛ بیماری که تمام جهانیان اعم از نهادهای دولتی و غیردولتی را درگیر خود ساخته است؛ همچنین باعث تغییراتی در سبک و شیوه زندگی خانواده ها شده است؛ عادتها، آداب و رسوم،رفتارها و کنشهای افراد و مواردی دیگر مجموعه ای از مصادیق سبک زندگی هستند. از این رو ویروس کرونا گاه با تناقض و ناهنجاری و گاه با پیشرفت های بزرگ و افتخارآمیزی همراه بوده درحالی که تعادل میان این ناهنجاریها و پیشرفت های مهم خانواده ها را با بحران های جدی روبرو کرده است. در مقاله حاضر، تغییرات سبک زندگی خانواده ها پس از شیوع ویروس کرونا در شش حیطه بررسی میشود که عبارتاند از تغییرات شیوع کرونا بر روابط اجتماعی افراد، بر آموزش و یادگیری، بر شیوه ی برگزاری مراسمات ترحیم و دید و بازدیدها  مصاحفه ، و بر سبک تغذیه ، بر شرکت در اجتماعات دینی. روش مقاله حاضر مروری است که در سال 1400 انجام شده است و با مرور پژوهش ها و مطالعات انجام شده در سال  2020 یعنی زمان شیوع ویروس کرونا ، تغییرات حاصل شده را بررسی میکند.

در بررسی هر پدیده اجتماعی از سه عنصر مهم بحث می شود: چیستی، چرایی و چگونگی. در چیستی سخن از تعریف و تحدید پدیده ی مد نظر به میان می آوریم، در چرایی به پیدایش یک پدیده پرداخته می شود و در چگونگی بر نحوه تکاملی متمرکز می شویم. با کنار هم قرار دادن این سه عنصر می توان به کارکرد یک پدیده ی اجتماعی پی برد. هدف نوشتار حاضر آن است تا پدیده جادو را به مثابه یکی از کهن ترین عناصر فرهنگ بشری، از دریچه این سه وجه بررسی و نگاهی کوتاه اما مفید به وجوه کارکردی آن داشته باشد.