نشریه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی
پیاپی 17 (تابستان 1400)

سرمایه گذاران و تحلیل گران در بحث درخصوص هزینه سرمایه، به طور معمول به میانگین ترکیبی هزینه های بدهی شرکت و هزینه سهام، اشاره میکنند. هزینه سرمایه متغیری چندبعدی بوده که متاثر از متغیرهای مختلفی است. بنابراین هدف این پژوهش، مطالعه تاثیر افشای اطلاعات و رشد دارایی و رشد فروش بر هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر روش و ماهیت از نوع پژوهش توصیفی-همبستگی است. به این منظور، برای آزمون این اثرات تعداد 162 شرکت پذیرفته شده در بوری اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1391 الی 1395 ،مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش از متغیرهای افشای اطلاعات، رشد دارایی و رشد فروش به عنوان متغیرهای مستقل و از متغیر هزینه سرمایه به عنوان متغیر وابسته، و همچنین متغیرهای عمر و اندازه شرکت نیز به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار EViews استفاده شد. نتایج این پژوهش حاکی از تاثیر معنادار رشد دارایی بر هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد، اما معناداری این رابطه، برای افشای اطلاعات و رشد فروش، مورد تایید قرار نگرفت.

الیات به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمدی دولت، همواره در برنامه های توسعه، جایگاه ویژه ای داشته است. اعطای تخفیف مالیاتی برای سرمایه گذاری هایی است که به تولید، ارزآوری و استقرار تولیدکنندگان در مناطق محروم، کمک نماید. دولت با برقراری سیاست حمایت از سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی مناطق مورد نظر، زمینه را برای انتقال سرمایه به مناطق مذکور فراهم میکند. معافیت های مالیاتی از دالیل اصلی رشد و توسعه مناطق آزاد تجاری میباشد. لذا در مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین معافیت های مالیاتی و میزان سرمایه گذاری در منطقه آزاد تجاری چابهار پرداخته شده است. تحقیق به لحاظ هدف از نوع مطالعات کاربردی و به لحاظ روش تحقیق از نوع مطالعات توصیفی- پیمایشی میباشد. از بین کلیه شرکتها و غرفه های واقع در منطقه آزاد تجاری چابهار، تعداد 303 شرکت طبق فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد که بین معافیت های مالیاتی و میزان سرمایه گذاری ارتباط معناداری وجود دارد.

ارزش آفرینی یکی از عناصر اصلی گزارشگری شفاف و آگاهی بخش بوده، چرا که ارایه دهنده تصور بهتری از ریسکها و فرصت هایی است که یک شرکت با آن روبروست. انتظار بر این است که شرکتها اطالعاتی که در گزارش های مدیریتی خود ارایه میدهند بتوانند استفاده کنندگان را قادر سازد تا درک صحیحی از چگونگی، روش و میزان ارزش آفرینی فعلی و آینده مدل کسب و کار واحدهای تجاری کسب کنند. امروزه افشا و گزارش نحوه تاثیرگذاری مدل های کسب و کار بر ارزش آفرینی به یکی از درخواسته ای بارز سرمایه گذاران مبدل شده است. این شیوه گزارشگری به تازگی در ادبیات حسابداری و گزارشگری مالی وارد شده و همچنان در حال توسعه است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف بررسی مفهوم مدل کسب و کار و شیوه گزارشگری ارزش آفرینی آن سعی دارد مروری بر مبانی نظری آن داشته و ابعاد آن را طبق شیوه نامه گزارشگری یکپارچه بیان نماید. بررسی انجام شده نشان میدهد که شرکتها میتوانند بینش بهتری در مورد تاثیر بلندمدت راهبردهای خود در مدلهای ارزش آفرین داشته باشند. علاوه بر این، گزارشگری ارزش آفرینی مدل های کسب و کار باید مورد مداقه بیشتر قرار گرفته و جنبه های منفی ارزش آفرینی یا تخریب ارزشها نیز در روند گزارشگری مورد توجه قرار گیرد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سیاست های مالی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389- 1398 طی بازه 10 ساله مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع همبستگی است. در این پژوهش جامعه آماری این تحقیق را تمامی شرکت ها و صنایع پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهند. سیاست مالی در این پژوهش متشکل از متغیرهای درآمد نفتی دولت ،پرداختی عمرانی دولت و کسری بودجه می باشد. در خصوص فرضیه اصلی مشخص شد که سیاست های مالی دولت بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مستقیم و معنادار دارد. نتیجه فرضیه فرعی اول نشان داد که درآمد نفتی دولت بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مستقیم و معنادار دارد. در خصوص فرضیه فرعی دوم نتیجه به دست آمده مشخص گردید که پرداخت های عمرانی دولت بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تاثیر مستقیم و معنادار دارد. نتیجه فرضیه فرعی سوم نیز حاکی از آن بود که کسری بودجه بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معکوس و معناداری دارد. بدین ترتیب تمامی فرضیه ها مورد تایید واقع شدند.

بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمایندهای از بازار سرمایه، یکی از ارکان مهم مالی-اقتصادی کشور است. این بازار نقش موثری در تهیه امکانات مالی و سرمایه ای به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور ایفا میکند. از جمله وظایف بازار بورس میتوان به افزایش سرمایه، خدمات سرمایه گذاران، شاخص کمک کننده به سلامت مالی و تاثیر بر توسعه اقتصادی اشاره کرد. توسعه اقتصادی مستلزم تعهد به سرمایه گذاری درازمدت است. بورس اوراق بهادار، سرمایه های طولانی  مدت برای بخشهای اصلی اقتصاد از جمله کسب و کار و دولت را فراهم میکند. بدین علت از شاخصهای بورس اوراق بهادار اغلب به عنوان شاخص سالمت اقتصادی استفاده میشود. این نوشتار به بررسی نقش بازار بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادی پرداخته و با تکیه بر شاخصهای پس انداز و بازار بورس، دالیل عدم توسعه بازار سرمایه را مورد بررسی قرار داده است. در پایان پس از بررسی شاخص ها و آمار و ارقام موجود، دالیل اصلی عدم توسعه بازار سرمایه به صورت: جذابیت سرمایه گذاری در بانکها در مقایسه با بازار سرمایه، ریسک باالی شرکتهای صنعتی موجود در بازار بورس و بازدهی اندک بازار سرمایه  با درنظرگرفتن نرخ تورم بر شمرده میشوند.

هدف از این تحقیق بررسی اثر خصوصی سازی بر سودآوری با استفاده از شاخصهای بازده دارایی و بازده حقوق صاحبان سهام میباشد. اهمیت این تحقیق تاثیری است که خصوصی سازی میتواند بر سودآوری شرکتهای دولتی بعد از خصوصی سازی داشته باشد و از طریق شناخت این تاثیر میتوان بهتر به فرایند خصوصی سازی پرداخت و آن را مدیریت نمود. جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشند که داده های آنها طی 6 سال، از سال 1395 تا سال 1399 جمع آوریشده و جهت بررسی فرضیات تحقیق مورد استفاده قرار میگیرند. نمونه آماری این تحقیق شامل 14 شرکت میباشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی میباشد. در این تحقیق متغیر وابسته سودآوری از طریق دو شاخص شامل بازده دارایی و بازده حقوق صاحبان سهام در قبل و بعد از دوره خصوصی سازی استفاده میشود. داده های مورد نیاز تحقیق از نرم افزار رهآورد نوین جمع آوری شده و داده ها به وسیله نرم افزارهای Eviews و Excel برای بررسی فرضیات تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که خصوصی سازی تاثیری بر نرخ بازده دارایی ها ندارد و همچنین خصوصی سازی تاثیر بر بازده حقوق صاحبان سهام نیز ندارد. بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد میشود که شرکت های خصوصی شده سیاست های صحیح و تدابیر الزم و اقدامات موثر در جهت به کارگیری روش ها و فنون مدیریت برای افزایش سودآوری شرکتهای دولتی خصوصی شده اتخاذ نمایند.