فهرست مطالب

نشریه پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش
پیاپی 40 (مهر 1400)

  • تاریخ انتشار: 1400/07/27
  • تعداد عناوین: 20
|
  • الهام عزیزی، محمدمهدی کریمی نیا *، مجتبی انصاری مقدم صفحات 1-22

    هر فرد مسلمان همواره باید به ارزیابی خویش بپردازد و برای رسیدن به بالاترین معرفت همواره از نفس خویش حسابرسی کند، تا از این طریق عیوب نفسانی وی آشکار و دفع افسد برایش آسان شود که به این فرایند تزکیه نفس گفته می شود. ما در این تحقیق سعی کرده ایم به شیوه توصیفی و تحلیلی با استناد به آموزه های دینی و کتب اخلاقی، عرفانی بزرگان راه های عملی وصول نفس به عالی ترین مرحله را بازگو کنیم این سیر و سلوک را از روش کتابخانه ای و مطالعه آثار بزرگان تهیه و گردآوری شده که بخشی از آنها در مقام مقدمه ای مانند یاد خدا و ازدواج و بخشی دیگر در مقام تکمیلی بحث، مانند تفکر و عزم و... بیان کرده ایم.

    کلیدواژگان: معرفت، تهذیب نفس، تزکیه، نفس، آموزه های دینی، راه های عملی، سیر و سلوک
  • امید ویسی *، مسلم امیری، مریم محمدی صفحات 23-45

    یکی از موضوعات اساسی که در سال های اخیر روان‌شناسان توجه بیش‌تری به آن معطوف داشته‌اند، مقوله ی سلامت روان است. هدف اصلی این پژوهش تطبیق و ارزیابی دیدگاه دین اسلام و نظریه های روان شناسان در زمینه ی سلامت روان است. برای انجام پژوهش حاضر که به شیوه ی تحلیلی- توصیفی انجام گرفته است، پیش فرض های لازم از احادیث، روایات و آیات قرآنی گرفته شده و براساس آنها، سعی شده است تا پلی میان دین اسلام و روان شناسی نوین در زمینه سلامت روان ایجاد شده و به بررسی تاثیرات متقابل آن ها بر یکدیگر پرداخته شود. بر اساس نتایج و یافته های حاصل در بعد روان شناسی، در یافتن معنا و فلسفه وجود، نیرویی وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان بخشیده، در تحمل سختی های زندگی روزمره او را کمک کرده و از نگرانی و اضطرابی که بسیاری از مردم در معرض ابتلا به آن هستند، دور می‌سازد. از نقطه نظر دین اسلام نیز ارتباط با خدا در سختی‌ها، مشکلات و بحران‌های زندگی به انسان آرامش می‌دهد و توکل و توسل به او باعث کنترل استرس‌ها و تنش‌های فرد می‌شود. در نهایت با تطبیق دیدگاه های روانشناسی و دین اسلام، انسان عصر حاضر می تواند با افزایش ظرفیت‌های دینی و شناختی خود، توانایی مواجهه و مقابله با استرس‌های زندگی را پیدا کند تا در دنیای پر استرس امروز، کم‌تر دچار مشکلات روحی و روانی گردد.

    کلیدواژگان: سلامت روان، دین اسلام، روان شناسی
  • امیرمحمد مومنی کوهستانی *، یاسمن نژاد حسینیان صفحات 46-53

    سراسر قرآن کریم و کلام اهل بیت پر است از اعجاز و سخنان گوهر بار که تا قیامت تازگی و بدیع بودن خود را دارند و همواره سرلوحه زندگی ما خواهد بود. کافیست در این باره به تحقیق و پژوهش بپردازیم. بی شک علم آموزی در اسلام همواره از امور پسندیده به شمار می رفت و در فرهنگ اسلامی از جایگاه والایی برخوردار بوده است. پیامبر عظیم الشان اسلام و ایمه اطهار بسیار بر علم آموزی تاکید داشته و مردم را به این امر پسندیده دعوت می کردند. لذا در پژوهش حاضر به دنبال جایگاه ریاضیات به عنوان یکی از علوم کارامد در کلام قرآن کریم هستیم و سعی در پاسخ به این سوال هستیم که ریاضیات در دین مبین اسلام از چه جایگاهی برخوردار بوده و اساسا اعجاز ریاضیاتی قرآن کریم چیست. در انتهای پژوهش سعی شد تا با داده های گردآوری شده پیشنهادی برای به کار بردن اطلاعات ریاضیاتی قرآن در تدریس ریاضیات مدرسه ای ارایه شود. پژوهش حاضر از نوع کتابخانه ای (اسنادی) با مطالعه منابع و مقالات معتبر در این حوزه است.

    کلیدواژگان: ریاضیات، علم آموزی، ریاضی در قرآن، اسلام
  • آیناز محمدی زاده * صفحات 54-62

    اضطراب در مورد ویروس کرونا توجه تمام دنیا را به خود معطوف کرده است. اضطراب کرونا می‌تواند بر رفتار اثر بگذارد و رفتار نیز خود ممکن است باعث بیماری یا تشدید بیماریهای دیگر شود، بنابراین تغییرات رفتاری ناشی از موقعیت‌های اضطراب آور کرونا، شرایط را برای همه افراد سخت می‌کند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تاثیر آموزش ذهن آگاهی بر اضطراب ناشی از کرونا در زنان متاهل است. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی زنان متاهل مراجعه کننده به دو پایگاه بهداشتی شهر رودهن با میانگین سنی (52/2 ± 14/37 سال) در سال 1400 بودند. در ابتدا پرسشنامه اضطراب کرونایی بر روی تمامی زنان اجرا و از بین آنهایی که تمرات بالاتری در اضطراب کسب کردند تعداد 30 نفر انتخاب و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه آنلاین مداخله آموزش ذهن آگاهی اقتباس از کابا تزین (2003) قرار گرفتند؛ اما در این مدت گروه کنترل در لیست انتظار گروه درمانی باقی ماندند پرسشنامه مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه استاندارد اضطراب کرونا علیپور و همکاران (2020) می‌باشد. پس از جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه‌ها، داده‌ها وارد نرم‌افزار SPSS25 شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت آزمون فرضیه‌ها نیز از آزمون‌های تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی تاثیر معکوس و معناداری بر اضطراب به وجود آمده ناشی از ویروس کرونا در زنان متاهل دارد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس و اضطراب یک مداخله رفتاری است که بر مبنای توجه و تمرکز به خود استوار می‌باشد.

    کلیدواژگان: مداخله ذهن آگاهی، اضطراب، ویروس کرونا، زنان متاهل
  • جواد افشین *، مونا تاتاری صفحات 63-84

    هدف از پژوهش حاضر پیش‌بینی کیفیت زندگی کاری براساس ساختار انگیزشی در معلمان مقطع ابتدایی می‌باشد.روش پژوهش در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر بجنورد است که در سال تحصیلی 93-92 مشغول به خدمت در آموزش و پرورش این شهر بودند. نمونه پژوهش حاضر را تعداد 271 معلم تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهشی از دو پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون و پرسشنامه اهداف فردی استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند.نتایج پژوهش نشان داد که ساختار انگیزشی تبیین کننده معناداری برای کیفیت زندگی کاری محسوب می‌گردد (01/0≥p= 38/14 F)، به علاوه میانگین کیفیت زندگی کاری معلمان دارای ساختار انگیزشی انطباقی به طور معناداری بیشتر از معلمان دارای ساختار انگیزشی غیرانطباقی می باشد (05/0≥p= 25/2 t).

    کلیدواژگان: کیفیت زندگی کاری، ساختار انگیزشی، معلمان
  • زهرا احمدیان * صفحات 85-98
    مقدمه

     آدمی دایما تحت تاثیر متغیرهای فردی، اجتماعی و محیطی قرار داشته و وضعیت روان‌شناختی او نیز تحت تاثیر همین موضوعات است. بنابراین ضروری است دانش‌آموزان در برنامه‌های آموزشی مورد مراقبت قرار داشته باشند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت خودآگاهی و تنظیم هیجان بر انگیزش پیشرفت و شادکامی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر قم بود.

    روش‌ شناسی

     این مطالعه به روش توصیفی و نیمه‌آزمایشی با اجرای 6 جلسه پروتکل آموزشی متغیرهای مهارت خودآگاهی و تنظیم هیجان شناختی انجام شد. جامعه آماری شامل همه دانش‌آموزان دوره متوسطه (با جامعه تقریبی 85000 نفر) و نمونه آماری 30 نفره که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای در دو گروه 15 نفره آزمایش و گواه در سال تحصیلی 1397 برنامه‌ریزی و اجرا شد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه شادکامی آکسفورد و پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس بود. در این مطالعه یک دوره پروتکل آموزشی نیز اجرا شد.

    یافته‌ ها

     آموزش مهارت خودآگاهی وتنظیم هیجان بر انگیزش پیشرفت دانش آموزان تاثیر معناداری داشته و با ضریب ایتای 11.5 درصد باعث افزایش آن شده است. همچنین آموزش مهارت خودآگاهی وتنظیم هیجان بر شادکامی دانش آموزان تاثیر داشته و با ضریب ایتای 14.2 درصد باعث افزایش آن شده است.

    نتیجه‌گیری

    این مطالعه نشان داد اجرای پروتکل‌های آموزش مهارت خودآگاهی و تنظیم هیجان بر انگیزش پیشرفت و شادکامی تحصیلی دانش‌آموزان موثر بوده و باعث افزایش انگیزش پیشرفت و شادکامی تحصیلی دانش‌آموزان شده است. بنابراین برنامه‌ریزان آموزشی می‌توانند بر اساس یافته‌های این پژوهش برای افزایش مهارت‌های زندگی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی نمایند.

    کلیدواژگان: خودآگاهی، تنظیم هیجان، انگیزش پیشرفت، شادکامی، دانش آموزان دوره متوسطه
  • زهرا اعظمی * صفحات 99-116

    پژوهش حاضر با عنوان پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس رضایت زناشویی، سن ازدواج، الگوهای همسر گزینی و تفاوت سنی زوجین شهر ماهشهر انجام‌گرفته است. پژوهش حاضر باتوجه به هدف کاربردی و شیوه اجرا از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین شهر ماهشهر در سال 1397 است که البته در هیچ مرجع رسمی یا حتی سازمان های حمایتی ذیربط آمار دقیقی از این گروه در دست نیست. نمونه آماری این پژوهش عبارت است از تعداد 200 نفر از زوجین (100 زوج) که ناچار بر اساس وضعیت موجود آماری آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، از مراکز مشاوره شهر ماهشهر انتخاب گردیدند. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه رضایت زناشویی اولسون (1989)، کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و الگوهای همسر گزینی رفاهی (1387) می‌باشد. نتایج پژوهش نشان دادند که بین رضایت زناشویی با کیفیت زندگی زوجین رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (0001/0=p و 54/0= r). بین سن ازدواج با کیفیت زندگی زوجین رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (0001/0=p و 31/0= r). بین الگوهای همسر گزینی با کیفیت زندگی زوجین رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (0001/0=p و 48/0= r). بین تفاوت سنی با کیفیت زندگی زوجین رابطه منفی و معنی داری وجود دارد (0001/0=p و 29/0= r). متغیر رضایت زناشویی با ضریب بتای 34/0، متغیر الگوهای همسر گزینی با ضریب بتای 31/0، متغیر سن ازدواج با ضریب بتای 28/0 می توانند به طور مثبت و معنی دار و متغیر تفاوت سنی با ضریب بتای 24/0، می توانند به طور منفی و معنی داری کیفیت زندگی زوجین را پیش بینی کنند.

    کلیدواژگان: کیفیت زندگی بر اساس رضایت زناشویی، سن ازدواج، الگوهای همسر گزینی و تفاوت سنی
  • زهرا هیبت الله پور *، ملیحه چرخاب صفحات 117-138

    مقاله حاضر با هدف ارایه الگویی برای ارتقای مهارت های تفکر دانش آموزان در انواع محیط ‏های یادگیری در شهر اهواز با بهره گیری از روش پژوهش آمیخته تدوین شده است در بخش کمی با بهره گیری از پرسشنامه استاندارد مهارت های تفکر انتقادی کالفرنیا فرم ب (CCTST) که شامل 34 سوال چند گزینه ای است. و در بخش کیفی با روش داده بنیاد الگوی پارادایمی مهارت های تفکر دانش آموزان با استفاده از مصاحبه با افراد متخصص استخراج گردید. روایی سوالات مصاحبه بر اساس روایی صوری و محتوای و تایید 10معلم با سابقه مدیریت و تدریس و هچنین چند خبره دانشگاهی تعیین گردید. و برای اعتبار داده های مصاحبه از روش ملاک ارزیابی یک مطالعه به روش گراندد تیوری، در تحقیق حاضر از روش زاویه بندی (اجماع/ مثلث سازی) یعنی مصاحبه، تحلیل اسناد و مشاهدات محقق استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داده که نمره تفکر انتقادی جامعه مورد پژوهش 17.7 از 34 است. و کمترین نمره مرتبط با سوالات بخش تحلیلی هستند که نشان از ضعف تفکر تحلیلی انتقادی به مسایل می باشد. مقایسه وضع موجود و مطلوب نشان می دهد بین تفکر انتقادی دانش آموزان از وضعیت مطلوب و وضعیت موجود فاصله زیادی وجود دارد.عدد وضع مطلوب بیانگر دو برابر بودن نسبت به عدد وضع موجود می باشد.

    کلیدواژگان: مهارت های تفکر انتقادی، محیط های یادگیری
  • سکینه خاکسار *، عزت الله ملک پورافشار صفحات 139-145

    بدون شک سفر کردن به بیابان، کوهستان و دریا برای گردش یا تحقیق علمی نیازمند به آموزش و فراگیری مهارت های مختلفی است؛ که در این میان شناختن و فراگرفتن مهارت های جهت یابی برای مسافران و گردشگران یکی از ضروریات سفر است. اگر نگوییم انسان از سرآغاز زندگی نیازمند دانستن مهارت جهت یابی بوده اما می توان اذعان داشت که از گذشته های بسیار دور تاکنون، انسان ها در سفرهای خود از مهارت جهت یابی استفاده کرده اند. با گسترش علم و فناوری در چند دهه اخیر همانطور که ابزارهای مختلف جهت یابی یکی پس از دیگری بوجود آمده اند؛ در سطوح مختلف نیاز به آموزش این مهارت هم افزایش یافته است. در دوره ابتدایی به منظور آشنایی دانش آموزان با مهارت جهت یابی در کتاب جغرافیا مواردی از آموزش مهارت جهت یابی آورده شده است. از آنجایی که در سنوات گذشته این مهارت به درستی به دانش آموزان آموزش داده نشده بود علاوه بر اینکه دانش آموزان این مهارت را به خوبی فرا نگرفته بودند در ابتدای سال تحصیلی متوجه شدم دانش آموزانم علاقه چندانی به فراگیری آن ندارند.لذا به منظور رفع این مشکل، بررسی علل بی انگیزگی دانش آموزانم نسبت به یادگیری این مهارت در قالب اقدام پژوهی در دستور کار بنده قرار گرفت. با بررسی های میدانی، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه، با دانش آموزانم توانستم پاره ای از مشکلات را شناسایی کرده و به رفع آنها اقدام کنم.

    کلیدواژگان: دوره ابتدایی، اقدام پژوهی، مهارت جهت یابی
  • بی بی سونا بهلکه، شهلا غیوری اردهائی *، مانا مرادعلیان، رقیه ممشلی صفحات 146-165
    زمینه و هدف

    همواره خانواده نقش مهم و هستی بخش در رشد فرزندان داشته و یکی از مهم ترین محیط های موثر بر شکل گیری هویت و کیستی افراد به شمار می رود. هدف پژوهش حاضر بررسی مروری سبک های هویتی با رابطه والدی- فرزندی کودکان و نوجوانان بود.

    روش

    روش تحقیق پیمایش است که با استفاده از با استفاده از کلید واژه های هویت و رابطه والد- فرزندی در پایگاهی اطلاعاتی فارسی و انگلیسی نظیر ایران داک،ایران مدکس، سید، مگ ایران ، گوگل اسکالر و ساینس دایرکت و... بین سال های 1380 تا 1399 با انتخاب 45 مقاله مرتبط بررسی و انتخاب شد.

    یافته

    در حوزه ی هویت مقیاس های اطلاعاتی، هنجاری، سردرگم اجتنابی، ملی، دینی، فردی و اجتماعی و جنسی و در حوزه ی رابطه والد- فرزند شاخص های سبک های فرزند پروری و تعامل مادر با فرزند و تعامل پدر با فرزند مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل پژوهش انجام شده نشان داد که در حوزه هویت بیشترین میزان تطابق مربوط به هویت دینی (40 درصد) و در حوزه رابطه والد- فرزند تعامل مادر با فرزند (20 درصد) بررسی شده است.

    نتیجه گیری

    از بین سبک های هویتی ، هویت دینی، هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم اجتنابی، هویت ملی در مقالات بیشتری گزارش شده بود. در مقیاس روابط والد- فرزندی بیشترین بررسی ها مربوط انسجام در تعامل مادر و فرزند و سپس انواع حمایت ها می باشد. اعتقاد به (خدا، قرآن، نبوت، معاد) به دلیل جامعیت و اهمیت موضوعات آن در زندگی هر یک از انسان ها، در بیشتر دوره های آموزشی، مشاوره ای و مطالعات پژوهشی در نظر گرفته می شود.

    کلیدواژگان: هویت، رابطه والد فرزند، کودک، نوجوان
  • علی اصغر اعتمادی *، حامد رستگاریان صفحات 166-188

    در نظام تعلیم و تربیت متمرکز، مهم ترین ابزار و رسانه آموزشی همان کتاب درسی است. تحلیل محتوای کتاب درسی به ما کمک می کند تا نسبت به نواقص موجود در کتاب درسی آگاهی پیدا کرده و برای رفع آن اقدام کنیم. پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان ارتباط تمرین های قرآن پایه دوم ابتدایی با اهداف موجود در کتاب راهنمای معلم در سه حیطه شناختی، عاطفی و روانی-حرکتی انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش، استفاده از روش های آماری توصیفی به همراه تحلیل محتوای ارتباطی است. اهداف مشخص شده در کتاب راهنمای معلم در سه حیطه شناختی، عاطفی و روانی-حرکتی، طبقات این تحلیل و پژوهش را تشکیل داده و تمرین ها بر اساس آن بررسی می شوند. واحد ثبت در این پژوهش «مضمون تمرین» است و واحد زمینه نیز همان درس های کتاب قرآن پایه دوم ابتدایی هستند. نمونه آماری نیز کتاب قرآن پایه دوم ابتدایی است که به صورت تصادفی انتخاب شده است. یافته های این پژوهش نشان دهنده آن است که از کل تمرینات موجود در کتاب قرآن پایه دوم ابتدایی، 28/39درصد از تمرینات دارای اهداف در حیطه دانشی،92/58 درصد در حیطه روانی-حرکتی و تنها 14/7 درصد از تمرینات دارای اهداف در حیطه عاطفی بودند. لذا نتایج بیانگر این موضوع است که اهداف در حیطه عاطفی در کتاب قرآن پایه دوم ابتدایی چندان مورد تاکید و توجه نبوده و با توجه به اهمیت این حیطه در یادگیری، باید اقدامات مناسبی توسط مسیولان،مولفان کتب درسی و معلمان ابتدایی جهت تحقق اهداف در حیطه انجام گیرد.

    کلیدواژگان: قرآن پایه دوم ابتدایی، کتاب راهنمای معلم، اهداف شناختی، عاطفی و روانی-حرکتی
  • فرحناز روغنی، جاوید پیمانی *، محسن جدیدی صفحات 189-203

    هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی درمانی فلورتایم بر بهبود تنظیم شناختی هیجان کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی (ADHD) بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر 11-9 ساله مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی ویژه کودکان شهر تهران در نیمه اول سال 1397 بود که با توجه به هدف پژوهش، از میان جامعه آماری فوق تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به صورت چند مرحله‌ای انتخاب شدند و با جایگزینی تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها عبارت بود از پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان - فرم کودکان (CERQ-K-P). پس از اجرای پیش‌آزمون، گروه گواه در انتظار ماند و بازی درمانی فلورتایم برای گروه آزمایش در 10 جلسه 45 دقیقه‌ای به شیوه گروهی به اجرا گذاشته شد و سپس در پایان مداخلات درمانی، بار دیگر آزمودنی‌های دو گروه آزمایش و گواه توسط پرسشنامه‌ تنظیم شناختی هیجان مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که بعد از مداخله بین گروه آزمایش و گواه در میزان افزایش راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان تمرکز مجدد مثبت و تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی و میزان کاهش راهبردهای ناسازگارانه تنظیم شناختی هیجان تفاوت معنی‌داری وجود دارد (p<0/05)، ولی تفاوت معنی‌داری بین گروه آزمایش و گواه از لحاظ راهبردهای سازگارانه تنظیم شناختی هیجان پذیرش، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاه‌پذیری وجود نداشت (p>0/05).

    کلیدواژگان: بازی درمانی فلورتایم، تنظیم شناختی هیجان، کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه، بیش فعالی
  • فرناز ابهرزنجانی *، نگار ساده صفحات 204-219
    هدف

    اینترنت علاوه بر مزایایی که دارد بی گمان میتواند پدید آورنده مشکلات جدید یا تشدید کننده مشکلات قدیمی باشد، هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه اعتیاد به اینترنت باافسردگی در تیپ های شخصیتی نوع A وB و تعیین توان پیش بین این دو متغیر در تعامل با متغیر جنسیت به منظور پیش بینی میزان اعتیاد به اینترنت دانش آموزان دختر و پسر بود.

    روش پژوهش

     پژوهش حاضر از نوع توصیفی بود که به روش همبستگی انجام شد. به این منظور 250 دانش آموز دختر و پسر (125 پسر و 125 دختر) مدارس شهرستان مشهد به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. . جهت جمع آوری اطلاعات از مقیاس پرسشنامه افسردگی Beck ، تیپ شخصیتیA وB گنجی (1380) و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ استفاده شد. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و روش های آماری استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

    یافته ها

    نتایج نشان داد بین میزان اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود ندارد. بین تیپ شخصیتی A یا B در نوجوانان دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود ندارد. و لی اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر و پسر با تیپ های شخصیتی رابطه معنی داری را نشان داد. همچنین بین افسردگی در نوجوانان دختر و پسر تفاوت معنی دار وجود ندارد و اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر و پسر با افسردگی ارتباط ندارد.

    نتیجه گیری

    با توجه به اینکه اعتیاد به اینترنت در نوجوانان دختر و پسر تفاوتی ندارد و ارتباط ان با تیپ های شخصیتی و افسردگی از طریق تیپ های شخصیتی و افسردگی قابل تبیین است؛ لذا نتایج این پژوهش تلویحات مهمی در زمینه آموزش دانشآموزان مبتلا به اعتیاد به اینترنت به همراه دارد.

    کلیدواژگان: اعتیاد به اینترنت، نوجوانان، تیپ های شخصیتی، افسردگی
  • فرنوش اعلامی *، شراره صادقی، شهاب نصیری نیا صفحات 220-236

    هدف از این مقاله بررسی رویکرد یادگیری خدمت‌محور و انواع آن می باشد. همچنین به بیان مدل برنامه جامع اقدام برای یادگیری خدمت‌محور (CAPSL) پرداخته شده که در تلاش است تا با تمرکز بر چهار بعد دانشکده، دانشجویان، هییت‌علمی و جامعه به برنامه‌ ریزی برای فعالیت‌های یادگیری خدمت‌محور در آموزش عالی بپردازد و در نهایت ضمن توجه به استدلال صاحب‌نظران، درباره مزایا و معایب استفاده از این رویکرد، بحث می شود. نتایج تحقیقات حاکی از نقش یادگیری خدمت محور در توسعه یادگیری شخصی، اجتماعی و ارتباطات در سطح جامعه بوده است.

    کلیدواژگان: یادگیری خدمت محور، آموزش عالی، دانشکده، دانشجویان، هیئت علمی
  • مرتضی طیب *، محمد قمری صفحات 237-248

    هدف از انجام پژوهش تعیین رابطه خود متمایزسازی با رضایت زناشویی زنان شاغل در اداره آموزش‌وپرورش شهرستان ملارد بود. این پژوهش برحسب هدف بنیادی است و برحسب نحوه گردآوری داده‌ها همبستگی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 100 نفر از شاغلین زن متاهل آموزش‌وپرورش شهرستان ملارد می‌باشد. روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و با استفاده از ابزار فیش‌برداری اطلاعات موردنیاز جمع‌آوری شد و در مرحله نهایی برای گردآوری اطلاعات از نمونه آماری از دو پرسشنامه استاندارد رضایت زناشویی انریچ (ENRICH-115) و خود متمایزسازی دریک و مورداک (SDI-CF)، استفاده‌شده است. همچنین نرمال بودن داده‌ها به‌وسیله آزمون کلموگروف اسمیرنف بررسی شد. با توجه به آزمون که از نوع همبستگی می‌باشد، برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش آماری ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون و رگرسیون استفاده‌ شده است. نتایج پژوهش نشان داد: خود متمایزسازی رضایت زناشویی زنان شاغل را پیش‌بینی می‌کند و همچنین بین خودمتمایزسازی با رضایت زناشویی زنان شاغل در آموزش‌وپرورش شهرستان ملارد رابطه معنی‌دار مثبت وجود دارد.

    کلیدواژگان: خود متمایزسازی، رضایت زناشویی، زنان شاغل
  • منظر غلامی * صفحات 249-261

    امروزه ورود شبکه های اجتماعی مجازی به زندگی شخصی و اجتماعی افراد، بسیاری از معادلات مربوط به روند جامعه پذیری، فرهنگ پذیری و نحوه تعاملات اجتماعی آن ها را تغییر داده است و با توجه به استقبال گسترده کاربران اینترنتی به ویژه جوانان و نوجوانان از شبکه های اجتماعی مجازی، مسایل مربوط به این شبکه ها جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و برنامه ریزی دقیق، مورد توجه مسیولان فرهنگی و آموزشی قرار گرفته است. در حال حاضر فضای مجازی و عضویت در شبکه های اجتماعی به بخش جدایی ناپذیر از زندگی کودکان و نوجوانان تبدیل شده است. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مرور اسناد و مطاعات کتابخانه ای به بررسی آسیب های فضای مجازی بر دانش آموزان و نقش آموزش و پرورش در مقابله با این آسیب ها می پردازد. در این تحقیق ابتدا به تعریف فضای مجازی و شبکه های اجتماعی پرداخته شده و سپس آسیب های فضای مجازی بر دانش آموزان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در نهایت راهکارهای مقابله ای آموزش و پرورش بر کاهش این آسیب ها ارایه شده است.

    کلیدواژگان: فضای مجازی، شبکه های اجتماعی، آسیب ها، آموزش و پرورش، دانش آموزان
  • منوره منصوری *، رضا صابری، عباس توان صفحات 262-272

    هدف از این پژوهش بررسی چالش فلسفی کرونا در تدوین برنامه درسی از منظر فلسفه تحلیلی می باشد . روش تحقیق حاضر بر اساس هدف ، از نوع مطالعات نظری و از نظر گردآوری اطلاعات از نوع روش توصیفی است که اطلاعات آن با استفاده از روش کتابخانه ای جمع آوری گردید. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل اسناد، مدارک، کتاب، مقالات و مطالب و مفاهیم در ارتباط با موضوع پژوهش بود که با توجه به سطح دسترسی به این مطالب، به استفاده و فیش برداری از مفاهیم در این حوزه پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که اگر چه پاندمی کرونا، مشکلات زیادی بر تمام شاخص های جامعه از جمله سلامت مردم تحمیل کرد، اما منجر به شکوفایی برخی قابلیت ها در کشور شد که از جمله آن می توان به فراگیر شدن و رونق یافتن آموزش مجازی در سراسر کشور اشاره کرد. بنابراین پیشنهاد می شود که با توسعه زیرساخت های لازم از قبیل توسعه شبکه سراسری اینترنت و افزایش سرعت آن، تولید نرم افزارهای آموزشی تعامل محور، و استفاده از تجارب کسب شده در این پاندمی شاهد رونق روز افزون آموزش مجازی در کشور باشیم و حتی بعد از پایان یافتن شیوع کرونا، این نوع آموزش در کنار آموزش حضوری تداوم داشته باشد.

    کلیدواژگان: برنامه درسی، کرونا، آموزش مجازی
  • مهتاب قنبری *، زهره لطیفی، اعظم مرادی صفحات 274-288

    هدف این تحقیق بررسی اثر بخشی آموزش مبتنی بر شفقت بر میزان نشانه های اضطراب، کمرویی و خودبخشایشگری دانش آموزان بود. طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه همراه با پیگیری بود. نمونه این تحقیق شامل 40 نفر از دانش آموزان دختر دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان اصفهان، در نیمه دوم سال 1399 بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابتدا روی افراد گروه نمونه پرسشنامه های پیش آزمون شامل مقیاس سنجش اضطراب مارچ و همکاران (1997)، پرسشنامه ی سنجش کمرویی سموعی (1382) و پرسشنامه ی خودبخشایشگری ول و همکاران (2008) اجرا شد، آنگاه افراد گروه نمونه به طور تصادفی به دو گروه مساوی آزمایشی و کنترل واگذار شدند و سپس 8 جلسه آموزش گروهی مبتنی بر شفقت برای اعضای گروه آزمایشی اجرا شد در حالی که افراد گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات، پس آزمون و پس از گذشت یک ماه مرحله پیگیری با استفاده از همان پرسشنامه های پیش آزمون بر روی شرکت کنندگان اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری تحلیل شد. یافته های تحقیق نشان دهنده اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر شفقت بر نشانه های اضطراب (01/0>P)، کمرویی (01/0>P) و خودبخشایشگری (01/0>P)، در دانش آموزان دختر بود. یافته های این تحقیق حاکی از این است که یکی از مداخله های موثر بر بهبود وضعیت روانشناختی دانش آموزان دختر و کاهش نشانه های اضطراب و کمرویی و افزایش خودبخشایشگری آنها، آموزش گروهی مبتنی بر شفقت است.

    کلیدواژگان: آموزش مبتنی بر شفقت، اضطراب، کمرویی، خودبخشایش گری، دانش آموزان دختر
  • میترا مصلحی جویباری *، هدی بابایی، سیده معصومه حسینی، رحیم کریم پور، فاطمه مصلحی جویباری صفحات 289-299

    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر افکار ناکارآمد در کارمندان 115 دانشگاه علوم پزشکی بابل انجام شد. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل و گمارش تصادفی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارمندان 115 دانشگاه علوم پزشکی بابل تعداد 90 نفر در سال 1397 بود و حجم نمونه برای هر گروه آزمایش و کنترل 15 نفر و در مجموع 30 نفر در نظر گرفته شد که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار و گروه آزمایش تحت 8 جلسه آموزش ذهن آگاهی قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه نگرش های ناکارآمد (1987) بود. برای تجزیه تحلیل داده ها روش های آماری توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، کجی و کشیدگی) و آمار استنباطی تحلیل کواریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش ذهن آگاهی بر افکار ناکارآمد تاثیر مثبت دارد. آموزش ذهن آگاهی باعث کاهش افکار ناکارآمد می شود. این یافته ها ضرورت آموزش ذهن آگاهی در جامعه را نشان می دهد.

    کلیدواژگان: ذهن آگاهی، افکار ناکارآمد، کارکنان 115 دانشگاه علوم پزشکی
  • هاجر سعدی، محمدمهدی کریمی نیا *، مجتبی انصاری مقدم صفحات 300-314

    عوامل متعددی بر رفتار کودک تاثیرگذار بوده که عوامل محیطی مانند خانواده و عوامل انسانی از جمله پدر و مادر از آن دسته به شمار رفته اند. کودک به عنوان یک انسان از روحی آینه مانند برخوردار بوده و غالبا این گونه بوده که رفتارش را بر اساس الگوهایی که با آن ها سروکار داشته و محیط هایی که در آن ها حضور داشته تنظیم کرده است. به طور کلی کودکان بیشتر از افراد بزرگتر، تحت تاثیر قرار می گیرند چرا که بزرگترها قادرند بین بعضی امور و کارها امتیاز و فرقی قایل شوند در صورتی که کودک به دلیل عدم علم کافی و بدون مطالعه و ارزیابی از تمام اعمال و رفتار و گفتار دیگران ، الگوبرداری می نماید .کودک به درستی یا نادرستی، خوب یا بد، نفع یا ضرر گفتار و کردار نمی اندیشد بلکه فقط برای او مهم این است که اعمال، گفتارها و رفتارها را به عنوان یک قانون حتمی بپذیرد. از این‌ رو مقاله ی حاضر که با بهره مندی از کتب و سایت‌ های معتبر نگارش شده و به صورت کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری گردیده و روش پردازش آن توصیفی بوده با هدف تبیین تاثیر پذیری رفتاری کودک از محیط و اشخاص از منظر روانشناسی صورت گرفته و در آن به تعریف تعابیر تاثیر پذیری، رفتار، کودک و هم چنین بررسی تاثیر عوامل محیطی و اشخاص پرداخته شده است.

    کلیدواژگان: رفتار، کودک، محیط، والدین، همتایان