فهرست مطالب
نشریه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
پیاپی 17 (تابستان 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/10/15
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-28
افزایش روزافزون خودروها و به تبع آن گسترش استفاده از حمل و نقل شخصی از ویژگی های شهرهای امروزی است. ازاین رو تامین سوخت موردنیاز و در همین راستا، انتخاب مکان مناسب جایگاه های سوخت رسانی به عنوان یکی از موضوعات مهم و کلیدی تلقی میگردد. در سالهای اخیر با توجه به کمبود فضاهای بزرگ و مناسب جهت احداث جایگاه سوخت جدید، برای نخستین بار در کشور، فاز نخست طرح احداث پمپ بنزین های خطی به عنوان راهکاری برای کاهش صف وسایل نقلیه در مقابل جایگاه های عرضه سوخت در کلانشهر اصفهان اجرا شده است. لذا ارزیابی جایگاه های سوخت خطی اجراشده به ویژه به لحاظ کیفی (ماتریسهای سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و وابستگی) اهمیت فراوانی دارد. در این راستا در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است؛ ضمن اینکه برای تحلیل وضعیت جایگاهها از ترکیب روشهای فازی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است که 34 درصد از کل پمپ بنزین های خطی شهر اصفهان به لحاظ ارزیابی کیفی کاربری در وضعیت مکانی نسبتا نامناسب قرار گرفته اند. پیشنهادهای کلی این پژوهش، توجه به تامین زیرساختهای لازم برای احداث پمپ بنزینهای خطی، رفع نقصان های جایگاه های خطی موجود و انجام مطالعات یکپارچه حمل ونقل و کاربری زمین پیش از اجرای فاز دوم پروژه میباشد.
کلیدواژگان: ارزیابی کیفی کاربری، جایگاه های سوخترسانی خطی، منطق فازی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، کلانشهر اصفهان -
صفحات 29-58
رویکردهای ساماندهی اسکانهای غیررسمی بر نیازهای سکونتگاهها، یعنی تفکر تامین نیاز و خدمات متمرکز بوده و توجه کمتری به سرمایه ها و توانمندیهای ساکنان این سکونتگاهها شده است. لذا رویکردهای توسعه مبتنی بر اجتماعات محلی در بین برنامه ریزان رواج یافته است. در سیاست توسعه دارایی مبنا، توسعه بر پایه سرمایه های محلی و با کمترین دخالتهای دولت صورت میگیرد. لذا هدف مقاله واکاوی رویکرد توسعه دارایی مبنا به منظور ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی با انتخاب اسکان غیررسمی محله فرحزاد در شمال غرب تهران است. این پژوهش با رویکرد ترکیبی (کمی کیفی)، به لحاظ ماهیت در دسته پژوهش های توصیفی تحلیلی قرار میگیرد. به منظور برداشت دارایی های محله فرحزاد از روش مطالعه اسناد، پیمایشهای میدانی و مصاحبه های نیمه ساختار یافته با کنشگران محلی و ساکنین استفاده شده است. تعداد 93 خانوار برای پرسشنامه و مصاحبه بهطور تصادفی انتخابشدهاند و تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد وجود شبکه های نسبتا قدرتمند غیررسمی بین نهادهای مردمی فعال، نهادهای مذهبی و ساکنان و قومیتها، سرمایه اجتماعی بالا و روددره فرحزاد و سرمایه های کالبدی محله از داراییهای این محدوده هستند. متناسب با دارایی های مطالعه و احصا شده، برنامههای اولویتدار و نهادهای مجری مشخص شده اند تا با اجرای برنامه ها بهبود شرایط زیست و معیشت و کاهش آسیب های اجتماعی در محله فرحزاد محقق گردد.
کلیدواژگان: سکونت گاه های غیررسمی، توسعه دارایی مبنا، سرمایه اجتماعی، محله فرحزاد تهران -
صفحات 59-94
مطالعه حاضر با هدف اثرسنجی پروژه های هوشمند شهرداری منطقه 2 تهران به انجام رسیده است. در این مطالعه میزان اثربخشی پروژه های هوشمند در قالب مدل اثرسنجی کرکپاتریک انجام گرفته است. روش مورد استفاده، پیمایش؛ جامعه آماری، شهروندان بالای 15 سال منطقه 2 تهران؛ حجم نمونه 450 نفر و روش نمونه گیری خوشه ای بوده است. یافته های بخش کمی نشان داد که دو پروژه پیدو و بیدود با اختلاف بسیار فاحش نسبت به سایر پروژه ها اثربخش ترین پروژههای هوشمند اجرا شده در منطقه 2 تهران محسوب می شوند. پروژه الوپارک در رتبه سوم قرار دارد و پروژه های پارک حاشیه ای هوشمند و ریالو در رتبه های بعدی جای گرفته اند. کم اثرترین پروژه های هوشمند اجرا شده در منطقه 2 مربوط به دو پروژه کاپیتانکار و کیوسک هوشمند شهری است. نتایج بخش علت یابی نیز نشان داد که عدم موفقیت پروژه های مورد بررسی در درجه اول به ضعف مدیریتی و تصمیمات نسنجیده و غیرکارشناسانه مربوط است. در درجه دوم، فقدان یک رویکرد تعاملی و مشارکت جویانه در بین بخشهای مختلف قرار دارد و نهایتا در درجه سوم مشکلات مربوط به فرایند اجرا و عوامل اجرایی مطرح میشود. در همین راستا، کاربست پژوهش در سه محور اصلی شامل لزوم تغییر در نظام تصمیم سازی، تغییر در نظام مشارکت و تغییر در نظام اجرا تدوین و ارایه شده است.
کلیدواژگان: هوشمندسازی شهری، اثربخشی، اثرسنجی، مدل کرکپاتریک -
صفحات 95-118
امروزه مطالعه درباره علل موثر بر بروز رفتار محیط زیست گرایانه یکی از موضوعات مهم در روانشناسی و جامعه شناسی محیط زیست است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر قوانین و سیاستهای موجود از دیدگاه دو گروه شهروندان و مدیران اجرایی حوزه محیطزیست شهرداری تهران در بروز رفتارهای محیط زیست گرایانه است. بر این اساس عوامل درونی و بیرونی متعددی در بروز رفتارهای محیط زیست گرایانه نقش دارند. مقاله حاضر به روش توصیفی-پیمایشی و به شیوه تحلیل محتوی کمی با نگاهی نظاممند، به عوامل موثر در بروز رفتارهای دوستدار محیط زیست شهروندان پرداخته است. حجم نمونه شامل 641 نفر از شهروندان و 49 نفر از مدیران اجرایی حوزه محیط زیست شهرداری تهران است و شهر تهران قلمرو مکانی این تحقیق را تشکیل میدهد. داده ها از طریق پرسشنامه با استفاده از روشهای تحلیل آماری چون آزمون T تک نمونه ای مستقل و کای اسکویر در محیط نرم افزار رایانه ای SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از عدم کارایی قوانین و سیاست ها موجود در ایجاد تغییر رفتار محیط زیست گرایانه شهروندان شهر تهران است.
کلیدواژگان: رفتار دوستدار محیطزیست، عوامل درونی، عوامل بیرونی، قوانین و سیاستها، مدیران اجرایی حوزه محیطزیست -
صفحات 119-146
نمای ساختمان، به عنوان یکی از عناصر موثر بر کیفیت بصری فضاهای شهری، دچار اغتشاش است، چنانچه نابسامانی و آلودگی های بصری در اغلب ابنیه شهر تهران مشهود است. ساختمانهای مسکونی با بیشترین تعداد نقش تعیین کننده ای در شکل دهی به منظر شهری دارند. پژوهش حاضر درصدد است با ماهیتی کاربردی در کاوشی موشکافانه به خوانش عوامل موثر بر ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران با روش تحقیق ترکیبی و به کارگیری ابزارهای کیفی و کمی بپردازد. روش کیفی مورد استفاده، تحلیل محتوای مصاحبه با افراد تاثیرگذار بر نمای ساختمانهای مسکونی شهر تهران در بازه زمانی سالهای 1397 تا 1399 است. سپس با استفاده از روشهای کمی جهت سنجش عوامل کلیدی، داده های گردآوری شده از پرسشنامه پژوهش، در دو بخش به لحاظ آماری توصیف و تحلیل شدند: بخش اول- آمار توصیفی- کمیتها و نمودارهای توصیفی تجزیهوتحلیل شدند و بخش دوم -آمار استنباطی- مفروضه های؛ نرمال بودن متغیرها، همبسته بودن و صحت اعتبار تحلیل مسیر بررسی شد. در ادامه، دادهها با روش تحلیل عاملی[1] با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری[2] مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد ابعاد اسنادی، حقوقی- مدیریتی، اجتماعی، طراحی، فنی- تکنولوژیکی، نظری، اقتصادی و اجرایی به ترتیب بیشترین تاثیر را در فرایند ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران دارند.
کلیدواژگان: کنشگران، نما، ساختمان مسکونی، ارتقاء، تهران -
صفحات 147-178
شناسایی مولفه های آموزش شهرسازی با تاکید بر ارتباط با اجتماع یادگیری به عنوان یکی از راهکارهای ارتقاء دانش، مهارت و نگرش استادان و دانشجویان پیرامون مسایل کمی و کیفی رشته شهرسازی سالهاست که مطرح و اجراشده است. تحقیق حاضر بر اساس هدف، از نوع تحقیق کاربردی است؛ این پژوهش به صورت کیفی بوده؛ که از شیوه ی تحلیل محتوا بهره گرفته است؛ لذا در تحقیق حاضر تعداد 12 نفر از کارشناسان حوزه شهرسازی انتخاب شده و به گردآوری داده ها از طریق مصاحبه ی عمیق پرداخته شد. به این منظور در مرحله اول داده های مستخرج از فرآیند گردآوری، در سه گام کدگذاری شده بود تا بر اساس آن مدل نهایی استخراج گردد؛ همچنین برای تسهیل در فهم مصاحبه ها و استخراج نتایج، آنها کدگذاری شده است؛ که در سه مرحله خرده مقوله ها، مقوله های میانی و مقوله های اصلی (نهایی) انجام شد. درنهایت از محتوای مصاحبه ها در مجموع 176 کد شناسایی شد که بعد از حذف مشترکات 89 خرده مقوله در مرحله کدگذاری اولیه، 23 مقوله میانی در مرحله کدگذاری ثانویه و در مرحله کدگذاری نهایی تعداد 5 مقوله اصلی شناسایی گردید؛ شامل: کیفیت آموزش، شیوه ها و ابزار؛ مدرسان و مربیان؛ عوامل اساسی آموزش؛ مهارتها؛ ارزشها و درنهایت روابط بین مقولات آشکار و مدل مفهومی منبعث از روش تحلیل کیفی با رویکرد استقرایی فراهم آمد؛ که به صورت مدل نهایی تحقیق ارایه شد.
کلیدواژگان: مولفه های آموزشی، شهرسازی، اجتماع یادگیری حرفه ای، تحلیل محتوا
-
Pages 1-28
Providing the required fuel for vehicles and in line with it, choosing the Proper location for fueling stations is considered as one of the important and key issues. In recent years, due to the lack of large and suitable spaces for the construction of a new fuel station, for the first time in the country, the first phase of the linear fueling station a the Isfahan metropolis has been implemented. Before entering the implementation of the second phase of the project and also the extension of the stations to other metropolises of country, the evaluation of linear fueling stations especially in terms of landuse quality (matrices of compatibility, desirability, capacity and dependence) is very important. In this regard, in this research library and field methods have been used to collect data. In addition, a combination of fuzzy logic and analytic hierarchy process (AHP) has been used to analyze the status of linear fueling stations. The results show that in general, 34% of all linear gas stations in Isfahan are in a relatively unsuitable location and 20% of them are in average condition in terms of qualitative evaluation of the landuse. The general suggestions of this research are to pay attention to providing the necessary infrastructure for the construction of linear gas stations, eliminating the shortcomings of existing linear stations and conducting integrated transportation and land use studies before the implementation of the second phase of the project.
Keywords: Qualitative Evaluation of the Landuse, Linear Fueling Stations, Fuzzy Logic, analytic hierarchy process, Isfahan Metropolis -
Pages 29-58
Along with the evolution of the empowerment approach and the expansion of community-based policies, the development of local communities and informal settlements has shifted to asset-based rather than the need-based approach. The community development according to this approaches which is known as “Asset Based Community Development” (ABCD), mostly focuses on the assets and capabilities of the community, including physical, social and economic resources. This is to get people out of the cycle of poverty and need and to promote their human and social dignity.Informal settlements, despite the dominant view about their problems and anomalies, are home to a section of society who do not have enough power and courage to join the city's socio-economic body. Farahzad, one of the Tehran’s informal neighborhood was selected as a case of study and we intend to explore the underlying asset development policy for organizing informal settlements. The methodology of this study is a combination of quantitative and qualitative methods and it can be put in the category of descriptive-analytical researches. 93 households were selected as the sample and statistical analysis including acceptable test were applied. This study showed that the social capital can be considered as of the important assets in Farahzad neighborhood. This advantageous asset can be better addressed by these factors: sense of belonging, social cohesion, participation and collective action. The networks of community relations were also evaluated and analyzed, which evidenced the stronger inter-ethnic relations than inter-ethnics, as well as the strong connections of the NGO’s with ethnicity.
Keywords: Informal Settlements, Asset-Based Development, Social Capital, Local Assets, Farahzad Neighborhood of Tehran -
Pages 59-94
The present study was conducted with the aim of evaluating the effectiveness of smart projects in the municipality of Region 2. In this study, the effectiveness of smart projects has been investigated in the form of Kirk Patrick's effectiveness model and using quantitative and qualitative methods and techniques including survey, interview and hierarchical analysis. The findings of the quantitative section showed that the two projects, Pido and Bidood, with a very large difference compared to other projects are considered to be the most effective smart projects implemented in Region 2 of Tehran. for other projects the effectiveness is much lower than the first two projects. However, From this perspective the Allo Park application is in the third place, and the Smart Marginal Park and Rialo projects are in the next ranks. However, Capitankar and Urban Smart Kiosk are the least effective smart projects implemented in Region 2 . The results of the causation section showed that the failure of the studied projects is primarily related to managerial weakness and unprofessional decisions. Secondly, there is a lack of an interactive and participatory approach among various sectors, including organizational managers and program makers, contractors and citizens, thirdly, there are problems related to the implementation process and executive factors. In this regard, the application of the present study in three main areas, including the need for change in the decision-making system, the need for change in the participation system and the need for change in the implementation system has been developed and presented
Keywords: Smart City, Effectiveness, impact assessment, Kirk Patrick model -
Pages 95-118
Abstract This study aims to investigate the impact of current laws and policies on performing pro-environmental behaviors based on views of two groups of citizens and executive managers in the Environment Department of Tehran Municipality. Nowadays, studying causes effective on performing pro-environmental behaviors is one of the most important issues in psychology and sociology. Accordingly, many internal and external factors play role in performing pro-environmental behaviors. This article is a descriptive – survey research using quantitative content analysis method with a systematic view on effective causes of performing pro-environmental behaviors of citizens. Sample population is 641 citizens and 49 executive managers of the environment department of Tehran Municipality and Tehran city is the spatial territory of this research. Data gathered by questionnaire was analyzed by means of statistical analysis methods including the independent one-sample T test and Chi- square via SPSS software. The results indicate lack of efficiency of current laws and policies for changing pro-environmental behaviors of Tehran citizens.
Keywords: Pro-Environmental Behaviors, Internal Factors, External Factors, Laws, Policies, Executive Managers of the Environment Department -
Pages 119-146
The facade of the building, as one of the elements affecting the visual quality of urban spaces, is four disturbances, as visual disturbances and pollution are evident in most buildings in Tehran. Residential buildings with the largest number of decisive roles in shaping the urban landscape. Therefore, the present study intends to study the factors affecting the promotion of residential facades in Tehran with a combination of research method and using qualitative and quantitative tools. The qualitative method used is the analysis of the content of interviews with people influencing the appearance of residential buildings in Tehran in the period from 1397 to 1399. After extracting the research codes, using quantitative methods to measure key factors, the data collected from the research questionnaire were statistically described and analyzed in two parts: Part One - Descriptive Statistics - Quantities and Descriptive Diagrams of Analysis And were analyzed and the second part - inferential statistics - hypotheses; The normality of the variables, the correlation of the variables and the accuracy of the path analysis were evaluated Then, the data were analyzed by factor analysis method with structural equation modeling approach and it was found that the documentary, legal-managerial, social, design, technical-technological, theoretical, economic and executive dimensions have the greatest impact on They are in the process of upgrading residential facades in Tehran.
Keywords: Facade, Residential, Upgrade, Tehran. activists -
Pages 147-178
A proven methodology in various research is to confirm the cooperation required in the professional development of professors and teachers, to create of professional learning societies (PLC); Which provides a platform for professors of different departments of the university; In this regard, identifying the components of urban planning education with emphasis on the relationship with learning communities as one of the ways to improve the knowledge, skills and writing of professors and students on the quantitative and qualitative issues of urban planning has been proposed. The present research is a basic research based on purpose; This research was qualitative; Therefore, in the present study, 12 experts in the field of urban planning were selected and data were collected through in-depth interviews. the data extracted from the collection process was coded in three steps to extract the final model based on it; We also coded the interviews to facilitate their understanding and extraction of results, which was done in three stages: subcategories, intermediate categories, and main categories.. After removing the commonalities, 89 subcategories were identified in the primary coding stage, 23 intermediate categories in the secondary coding stage, and 5 main categories in the final coding stage; Includes: quality of training, methods and tools; professors and coaches; Basic factors of education; Skills; The values and finally the relationships between the obvious categories and the conceptual model derived from the qualitative analysis method with an inductive approach were provided; Which was presented as the final model of the research.
Keywords: Educational components, urban planning, Vocational learning communities, content analysis