فهرست مطالب

مجله علوم باغبانی ایران
سال پنجاه و دوم شماره 4 (زمستان 1400)

  • تاریخ انتشار: 1401/02/03
  • تعداد عناوین: 20
|
  • بایزید یوسفی*، ارسلان فداکار صفحات 779-788

    ارزیابی سازگاری محیطی جزو مهم ترین نیازهای ژنوتیپ های گل محمدی (Rosa damascena) به عنوان یکی از گونه های معطر و دارویی مهم کشور است. این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد گل و اسانس پنج ژنوتیپ برتر (KR2، IS3، IS4، IS8 و YZ2) به مدت پنج سال (1390-1394) تحت دو شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک (سقز) و نیمه مرطوب (مریوان) در کردستان بصورت کرت های خرد شده با سه تکرار اجراء شد. نتایج تفاوت معنی داری از لحاظ صفات عملکرد گل و اسانس بین مکان ها (L)، سال ها (Y) و ژنوتیپ ها (G) و نیز اثرات متقابل آنها نشان داد. میانگین کل بازده اسانس 02/0 درصد و عملکرد گل و اسانس برابر 2/757 کیلوگرم و 9/188 گرم در هکتار بود. عملکرد گل و اسانس ژنوتیپ ها در سقز بیشتر از مریوان، اما درصد اسانس آنها در مریوان بیشتر بود که موید آن است که در مناطق خنک تر، عملکرد گل بیشتر ولی نسبت اسانس گل کمتر است. در مجموع، سه ژنوتیپ KR2، IS8 و IS4 برای کاشت در کردستان و مناطق مشابه توصیه می شوند. با توجه به تنومندی و عملکرد بالای گل، ژنوتیپ KR2 با منشا کردستان برای اهداف تولید گل و ژنوتیپ های گروه اصفهان مانندIS8 و IS4 برای تولید اسانس اولویت دارند. در کل، با لحاظ توام صفات عملکردی تولید گل و اسانس ژنوتیپ هایIS8، IS4 و  KR2 برای مناطق سرد و نیمه خشک مانند سقز و IS4 و KR2 برای مناطق نیمه مرطوب مانند مریوان سازگاری بیشتری داشته و  برای کاشت و توسعه گل محمدی توصیه می گردند.

    کلیدواژگان: سازگاری، گل محمدی (‏Rosa damascena‏)، مناطق نیمه خشک سرد، مناطق نیمه مرطوب
  • عزت کرمی*، عادل الماسی، عبدالکریم کاشی، ادیبه اطمینانی صفحات 789-798
    تاثیر کشت توام ذرت شیرین و بامیه بر شاخص های رشد و عملکرد خیار، در سال زراعی 1393-1392 در شهرستان روانسر از توابع کرمانشاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. تیمارها شامل: کشت خالص خیار (100 درصد خیار)، کشت توام خیار و ذرت (75 درصد خیار + 25 درصد ذرت، 50 درصد خیار + 50 درصد ذرت، 25 درصد خیار + 75 درصد ذرت) و کشت توام خیار و بامیه (75 درصد خیار + 25 درصد بامیه،  درصد خیار + 50 درصد بامیه، 25 درصد خیار + 75 درصد بامیه) بود. در میان تیمارهای مختلف، بیشترین طول ساقه (276 سانتی متر)، حداکثر تعداد میوه در بوته (33/44) و بیشترین عملکرد میوه (41344 کیلوگرم در هکتار) در تیمار با ترکیب کشت 25 درصد خیار + 75 درصد ذرت به دست آمد. بیشترین تعداد شاخه جانبی نیز (6 شاخه در بوته) از ترکیب کشت 25 درصد خیار + 75 درصد بامیه ثبت شد. بر اساس نتایج بدست آمده، نسبت برابری زمین (LER) در ترکیب کشت توام، بیشتر از 1 بود، به نحوی که بیشترین LER کل (24/1) در تیمار با ترکیب کشت 75 درصد خیار + 25درصد ذرت، حاصل گردید. سودمندی اقتصادی کشت توام در هکتار تحت تاثیر تیمار ها با ترکیب های مختلف کشت قرار گرفت، به نحوی که بیشترین سودمندی اقتصادی کشت توام در تیمار با ترکیب کشت 25 درصد خیار + 75 درصد ذرت بدست آمد. کمترین سودمندی اقتصادی کشت توام در تیمار با ترکیب کشت 25 درصد خیار + 75 درصد بامیه بدست آمد، که از کشت خالص نیز کمتر بود.
    کلیدواژگان: سودمندی اقتصادی، کشت خالص، کشت توام، نسبت برابری زمین
  • مهین شیبک، داریوش رمضان*، محمود توکلی، علیرضا سام زاده کرمانی، رضا باقری، بهناز یوسف شاهی صفحات 799-812
    با توجه به اینکه بستر کشت معمول برای تولید قارچ های خوراکی- دارویی تراشه چوب درختان می باشد. اما جایگزینی سایر ترکیبات لیگنوسلولزی مختلف همراه با غنی سازی با مکمل های شیمیایی از اهمیت زیادی در تولید اندام بارده قارچ برخوردار می باشد هدف این پژوهش بررسی بسترهای کشت ترکیبی و غیر ترکیبی و بررسی برخی از ویژگی های رویشی، زایشی، ارزش تغذیه ای و دارویی قارچ یال شیر جدایه ایرانی بود. تیمارها شامل باگاس نیشکر با تراشه چوب صنوبر (به نسبت 50 به 50)، باگاس نیشکر با سبوس برنج (70 به 30)، تراشه چوب صنوبر با سبوس برنج (65 به 35)، تراشه چوب صنوبر، باگاس نیشکر، کلش گندم، باگاس نیشکر با ضایعات درخت خرما (60 به 40)، تراشه چوب صنوبر با ضایعات درخت خرما (65 به 35)، ضایعات درخت خرما و سبوس گندم با ضایعات درخت خرما (40 به 60) بودند که با مکمل های شیمیایی نیترات آمونیوم (80 میکروگرم بر گرم ماده خشک بستر کشت)، سولفات منگنز (20 میکروگرم در کیلوگرم ماده خشک بستر کشت) و نانو منگنز اکسید (20 میکروگرم در کیلوگرم ماده خشک بستر کشت) غنی شدند. نتایج نشان داد در بستر کشت ترکیبی برگ نخل خرما و سبوس گندم مرحله رشد رویشی قارچ در کمترین زمان کامل گردید. قارچ های تولید شده از بستر کشت ترکیبی باگاس نیشکر با تراشه چوب صنوبر بیشترین مقدار پلی ساکارید کل اندام میوه ای را داشتند. همچنین بیشترین عملکرد کل اندام میوه ای قارچ (وزن تر) به بستر کشت ترکیبی باگاس نیشکر با تراشه چوب صنوبر غنی شده با مکمل نانو منگنز اکسید اختصاص داشت. بیشترین مقدار ظرفیت آنتی اکسیدانی (45/73 درصد) به قارچ های تولیدشده بر روی بسترهای کشت ترکیبی باگاس نیشکر و تراشه چوب صنوبر غنی شده با مکمل نانو منگنز اکسید اختصاص داشت. همچنین بیشترین مقدار کلسیم اندام میوه ای قارچ (07/23 میلی گرم در 100 گرم ماده خشک قارچ) به بستر کشت ترکیبی تراشه چوب صنوبر با سبوس برنج (به نسبت 65 به 35)  غنی شده با نیترات آمونیوم اختصاص داشت.
    کلیدواژگان: توسعه میسیلیوم، ضایعات کشاورزی، قارچ یال شیر، مکمل غذایی‏
  • حسین هاشمی مقدم، فاطمه سفیدکن، علی اشرف جعفری*، سپیده کلاته جاری صفحات 813-824
    گیاه پونه سای بینالودی (Nepeta binaludensis Jamzad) از جمله گونه های انحصاری شمال شرق ایران محسوب می شود. در این تحقیق اندام های هوایی 20 جمعیت از این گونه در رشته کوه بینالود طی مرحله گلدهی کامل برداشت شد و هفت صفت مرفولوژیکی و بازده اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1 درصد را در میان جمعیت های مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. بیشترین و کمترین وزن تر سرشاخه با 2/378 و 2/58 گرم در بوته به ترتیب در جمعیت های زشک1 و گرینه بدست آمد. بیشترین و کمترین بازده اسانس با 9/4 و 2/1 درصد به ترتیب در جمعیت های درود نیشابور و فریزی1 بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی نشان داد ارتفاع گیاه با قطرساقه، وزن تر و خشک سرشاخه همبستگی مثبت و معنی دار داشت. همبستگی بین صفات مورفولوژیکی و عملکرد اسانس با عوامل رویشگاهی مثل بارندگی، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب مثبت و معنی دار و با دمای رویشگاه منفی و معنی دار بود، به طوری که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و کاهش دما، میانگین صفات مذکور افزایش یافت. تجزیه خوشه ای به روش وارد، جمعیت های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. جمعیت های کلاستر1 (شامل هفت جمعیت سازگار به مناطق مرتفع و سرد) دارای میانگین بیشتری برای صفات مورفولوژیکی نظیر ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک سرشاخه بودند. نتایج بدست آمده نشان دهنده وجود تنوع بالا در جمعیت های پونه سای بینالودی جهت استفاده در برنامه های به نژادی و کشت و اهلی کردن این گونه می باشد.
    کلیدواژگان: پونه سا، تنوع، کلاستر، مولفه های اصلی
  • عرفان امیدی، ندا دلیر، رسول راهنمایی*، علیرضا بابائی صفحات 825-834
    به منظور بررسی اثر محلول پاشی نانوذرات کربنات کلسیم و افزایش غیر مستقیم غلظت دی اکسید کربن حاصل از آن بر تعدیل تنش شوری گل رز رقم دلسویتا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به روش کشت بدون خاک با بستر مخلوط کوکوپیت و پرلیت، در سه تکرار اجرا شد. عامل اول شوری در دو سطح (8/1 و 2/3 دسی زیمنس بر متر با افزودن کلرید سدیم به محلول غذایی پایه) و عامل دوم محلول پاشی نانوذرات کربنات کلسیم در چهار سطح (صفر، 3 ، 6 و 9 گرم بر لیتر با استفاده از کود لیتوویت) بودند. افزایش شوری و غلظت نانوذرات کربنات کلسیم اثری بر غلظت پتاسیم و سدیم برگ و میزان نشت الکترولیت سلول های برگ نداشت. شوری 2/3 دسی زیمنس بر متر رطوبت نسبی آب برگ را کاهش و ماده خشک و قند محلول را در برگ گیاه افزایش داد، اما اثری بر صفات مورفولوژیک مورد مطالعه نداشت. کاربرد نانوذرات کربنات کلسیم، رطوبت نسبی برگ در هر دو تیمار شور و غیر شور و میانگین تمام صفات مورفولوژیک (سطح برگ، قطر گل، طول ساقه و عملکرد گل) را به طور معنی داری افزایش داد. همچنین، کاربرد 6 و 9 گرم بر لیتر نانوذرات کربنات کلسیم غلظت کلروفیل، کارتنویید و قند محلول برگ را به طور معنی داری افزایش داد، در حالی که شوری اثری بر این صفات نداشت. نتایج نشان داد محلول پاشی نانو ذرات کربنات کلسیم، با تاثیر بر ویژگی های فیزیولوژیک و مورفولوژیک و بهبود تغذیه گیاه، موجب تعدیل تنش شوری و بهبود شرایط رشد گل رز دلسویتا می شود.
    کلیدواژگان: آبکشت، دی اکسید کربن، غنی سازی، هیدروپونیک‏
  • مهین سعیدی، حبیب شیرزاد*، پرویز نوروزی، قادر قاسمی صفحات 835-850
    استفاده از تیمارهایی از جمله نانوکودها و شبه هورمون ها در کشت های بدون خاک از عوامل مهم تاثیرگذار در کمیت و کیفیت محصولات باغی می باشند. به منظور بررسی برهمکنش نانوپتاسیم (صفر، 1، 2 و 3 گرم در لیتر) و سدیم نیتروپروساید (صفر، 200، 400 و 600 میکرومول در لیتر) بر گیاه توت فرنگی رقم کامارزا در سیستم کشت بدون خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد همه خصوصیات مورفولوژیک از جمله تعداد میوه، طول و قطر میوه و وزن میوه از لحاظ آماری، تفاوت معنی داری با نمونه های شاهد داشتند. بیشترین تعداد، طول و وزن میوه در تیمار 400 میکرومول در لیتر سدیم نیتروپروساید و 1 گرم در لیتر نانوپتاسیم مشاهده شد. نتایج نشان داد تمامی خصوصیات فیتوشیمیایی و فعالیت های آنتی اکسیدانی و آنزیمی از لحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد دارای تفاوت معنی داری با نمونه های شاهد بودند. بیشترین میزان فنل کل در تیمار ترکیبی (2 گرم بر لیتر نانوپتاسیم و 400 میکرومول در لیتر سدیم نیتروپروساید) مشاهده گردید و بیشترین میزان فعالیت آنزیم PAL نیز مربوط به تیمار ترکیبی (3 گرم در لیتر نانوپتاسیم و 600 میکرومول در لیتر سدیم نیتروپروساید) بود. به طور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد تیمار نانوپتاسیم و سدیم نیتروپروساید می تواند کمیت، کیفیت و بازار پسندی میوه توت فرنگی را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.
    کلیدواژگان: آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، شبه هورمون، فنل کل، محلول پاشی، نانوکود
  • سید عبدالحسین محمدی جهرمی، عبدالحسین ابوطالبی جهرمی*، وحید عبدوسی، علیرضا طلایی صفحات 851-860

    این پژوهش به منظور بررسی تاثیر عناصر نیتروژن و آهن در جهت افزایش کمی و کیفی میوه، روی درختان لیموشیرین شش ساله با پایه مکزیکن لایم در جهرم انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار و هر تکرار شامل یک درخت لیموشیرین انجام شد. در مهرماه محلول پاشی اوره و سولفات آهن با غلظت های صفر، 3 و 5 گرم درلیتر، هر یک به تنهایی و ترکیبی، قبل از وارد شدن درخت به مرحله گل انگیزی روی درختان هدف انجام گرفت. براساس نتایج، مقادیر مختلف اوره و نیز اثرمتقابل آن با سولفات آهن بر همه صفات کمی و کیفی میوه در سطح 5 درصد اثر معنی داری داشت. سولفات آهن بر pH، اسید کل، ویتامین ث، متوسط وزن میوه و عملکرد در سطح پنج درصد اثر معنی داری نشان داد. بیش ترین میزان عملکرد تک درخت (203 کیلوگرم)، درصد آب میوه (4/45 درصد) و ویتامین ث (26/44 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه) از کاربرد ترکیبی اوره 5 و سولفات آهن 3 گرم درلیتر به دست آمد.

    کلیدواژگان: اسید کل، عملکرد درخت، مرکبات، ویتامین ث‏
  • قاسم حسنی*، علیرضا فرخزاد، عزیز مجیدی، ابراهیم سپهر صفحات 861-875
    این آزمایش با هدف ارزیابی نه پایه رویشی سیب شامل MM106، M26، Ottawa3، Suporter4، M9،M7 ،P22 ، MM111 و پایه محلی گمی الماسی نسبت به مقادیر مختلف بور (صفر، 15، 30، 45 و 60 میلی گرم بور در کیلوگرم خاک) به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی انجام گردید. نتایج نشان داد با افزایش غلظت بور در خاک، ارتفاع نهال، شاخص سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، محتوی نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل و میزان رشد رویشی در همه پایه ها در مقایسه با شاهد کاهش یافت. همچنین با افزایش مقدار بور در خاک دمای برگ، میزان نشت یونی و مالون دی آلدهید افزایش یافت. اندازه گیری فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز و سوپر اکسید دسموتاز در برگ نشان داد فعالیت این آنزیم ها با افزایش مقدار بور در خاک، در ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. براساس نتایج تجزیه برگی، مقدار بور اندازه گیری شده در برگ پایه های M26 و P22 کمتر از پایه های دیگر بود. ارزیابی اندازه گیری های رویشی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نشان داد پایه های رویشی M26 و P22 در سطوح بور بیشتر از 45 میلی گرم در کیلو گرم خاک متحمل تر از پایه های دیگر بودند.
    کلیدواژگان: سوپر اکسید دسموتاز، پراکسیداز، تنش بور، سیب‏
  • آزاده پیرمحمدی، علیرضا ابدالی مشهدی*، احمد کوچک زاده، امین لطفی جلال آبادی، عبدالرضا سیاهپوش صفحات 877-887
    گیاه ختمی در طب سنتی ایران و صنایع دارویی برای بیماری های مختلف، از جمله مشکلات گوارشی، سوزش پوست و سرفه استفاده می شود. عنصر روی نقش مهمی در فعالیت های متابولیک گیاهان داشته و می تواند بر کمیت و کیفیت گیاهان دارویی اثر بگذارد. اسموپرایمینگ بذر می تواند به افزایش جوانه زنی، خروج از خاک، استقرار و رشد گیاهان در شرایط مزرعه کمک نماید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اتجام شد. عامل اول اسموپرایمینگ بذر با پلی‏اتیلن‏گلایکول 6000  در چهار سطح (عدم کاربرد، منفی سه، منفی شش و منفی نه بار) و عامل دوم محلول پاشی روی از منبع سولفات روی در چهار سطح  (عدم کاربرد، یک، دو و سه گرم در لیتر) بود. اسموپرایمینگ بر وزن خشک گل و عملکرد موسیلاژ و محلول پاشی روی بر وزن خشک گل، شاخص برداشت گل، تعداد دانه در میوه و عملکرد موسیلاژ اثر معنی دار داشتند. برهمکنش اسمو پرایمینگ و محلول پاشی عنصر روی بر صفات تعداد گل و میوه در بوته، وزن خشک میوه، عملکرد دانه و درصد موسیلاژ معنی دار گردید. محلول پاشی دو گرم در لیتر روی عملکرد موسیلاژ و وزن خشک گل را به ترتیب 46 و 57 درصد نسبت به عدم کاربرد افزایش داد. بالاترین درصد موسیلاژ از عدم کاربرد تیمارها به دست آمد. به طور کلی در این آزمایش بیشترین عملکرد گل و موسیلاژ از سطوح میانه تیمارها (دو گرم در لیترسولفات روی و اسموپرایمینگ منفی شش بار) حاصل گردید.
    کلیدواژگان: پلی‏اتیلن‏گلایکول، سولفات روی، عملکرد گل، موسیلاژ‏
  • فریما دانشمندپور، پریسا عبداللهی*، منصور امیدی صفحات 889-898

    گیاه به لیمو  به دلیل اهمیت فراوان اقتصادی آن در صنایع غذایی و داروسازی در ایران کشت می شود. لیمونن از ترکیبات با ارزش اسانس به لیمو است. در این پژوهش به منظور القای کالوس جهت تولید لیمونن در کشت سلولی گیاه به لیمو، غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی  مورد ارزیابی قرار گرفتند. ریز نمونه ریشه، ساقه و برگ در محیط کشت ام اس حاوی تنظیم کننده های رشد توفودی (1، 2 و 4 میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین (1/0، 2/0 و 1 میلی گرم در لیتر)، ترکیب هورمونی نفتالین استیک اسید و بنزیل آمینوپورین (5/0+ 5/0 میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین و توفوردی (1+ 1 میلی گرم در لیتر)  و بنزیل آمینوپورین و نفتالین استیک اسید (1+2 میلی گرم در لیتر) جهت القای کالوس استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بهترین تیمار در افزایش اندازه، وزن تر و خشک کالوس ترکیب هورمون بنزیل آمینوپورین با غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر به همراه هورمون نفتالین استیک اسید با غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر از ریزنمونه برگ بود. از الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی شامل متیل جاسمونات (50 و 100 میکرومولار)، اسید سالیسیلیک (50 و 100 میکرومولار)، نانو اکسید تیتانیوم (5/0 و 2 میلی گرم در لیتر) و همچنین عصاره مخمر (5/0 و 2 میلی گرم در لیتر) جهت افزایش تولید لیمونن در کشت سلولی به لیمو درکشت سوسپانسیون استفاده شد. الیسیتورهای مورد استفاده تاثیر معنی داری بر افزایش میزان لیمونن نداشتند.

    کلیدواژگان: اکسید تیتانیوم، کروماتوگافی گازی، متابولیت ثانویه
  • محمدرضا حاج سید هادی*، محمدتقی درزی صفحات 899-912

    به منظور مطالعه اثر ورمی کمپوست و کود زیستی نیتروژن بر میزان اسانس و کیفیت آن در گیاه دارویی مرزه تابستانه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در منطقه فیروزکوه در سال 1394 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل اول کود زیستی نیتروژن در سه سطح (عدم تلقیح، تلقیح بذر با نیتروکسین و تلقیح بذر با سوپرنیتروپلاس) وعامل دوم ورمی کمپوست در چهار سطح  (صفر، 5، 10 و 15 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان اسانس و آلفاترپینن به ترتیب با کاربرد 10 و 15 تن در هکتار ورمی کمپوست و بیشترین پاراسیمن و گاماترپینن با مصرف 5 تن ورمی کمپوست در هکتار حاصل شد. سوپرنیتروپلاس تاثیر مثبتی بر میزان اسانس، آلفاترپینن و گاماترپینن داشت، در حالی که حداکثر میزان پاراسیمن با مصرف نیتروکسین حاصل گردید. بیشترین میزان کارواکرول با مصرف تلفیقی 10 تن ورمی کمپوست در هکتار و سوپرنیتروپلاس بدست آمد و بیشترین میزان آلفاتوژن در تیمار تلفیقی مصرف 5 تن ورمی کمپوست در هکتار و عدم مصرف کودزیستی نیتروژنه مشاهده شد. نتایج نشان داد ورمی کمپوست و کود زیستی نیتروژن می توانند در سیستم های تولید پایدار نقش موثری ایفاء نمایند.

    کلیدواژگان: مرزه تابستانه، کود آلی، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس
  • سید فاضل میراحمدی، محمدرضا حسندخت*، محمدرضا فتاحی مقدم، محمدرضا نقوی، کرامت الله رضایی صفحات 913-926

    اسفناج به سبب داشتن ارزش غذایی و اقتصادی بالا، همواره مورد توجه اصلاحگران بوده است. در این پژوهش تعداد 40 جمعیت متعلق به 3 گونه Spinacia oleracea، S. turkestanica و S. tetrandra از سراسر ایران، به علاوه یک جمعیت از کشور افغانستان و نیز دو رقم اصلاح شده Viroflay و Baby spinach ، ژرم پلاسم مورد مطالعه را تشکیل دادند. در راستای انجام این آزمایش، تعداد 33 صفت در سه گروه مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد ساختار ژنتیکی ژرم پلاسم حاضر دارای تنوع مناسبی برای صفات مورد بررسی بود. میانگین ضریب تغییرات صفات مورد مطالعه 8/29 درصد بدست آمد. تجمع اکسالات در بین جمعیت های مورد مطالعه دارای تفاوت معنی داری بود. کمترین میانگین انباشت اکسالات 682 میلی گرم در 100 گرم وزن تر در جمعیت کرج از گونه اهلی S.oleracea و بیشترین مقدار 2902 میلی گرم در 100 گرم وزن تر در جمعیت بزنگان از گونه وحشی S. turkestanica مشاهده شد. نتایج آنالیز خوشه ای، جمعیت های دو گونه وحشی را در یک گروه مشترک و جدا از بقیه قرار داد. ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی از 83/0- تا 99/0 متغیر بود. در مجموع 1/43 درصد از تمام روابط متقابل بین 33 صفت موجود دارای همبستگی معنی دار در سطح 1 یا 5 درصد بود. نتایج همبستگی نشان داد که گیاه با شاخص کارایی بیشتر، از ماندگاری پس از برداشت بیشتری نیز برخوردار بود. همچنین از میان تمام صفات تنها صفت تاول دار بودن سطح برگ دارای همبستگی منفی و معنی دار با صفت  انباشت اکسالات بود.

    کلیدواژگان: آنالیز کلاستر، ژرم پلاسم، شاخص کارایی، کلروفیل فلورسانس، همبستگی صفات
  • رحمت الله غلامی*، ابوذر هاشم پور، عیسی ارجی، محسن حاجی امیری صفحات 927-935

    به منظور بررسی اثر محلول پاشی کایولین بر ویژگی های پومولوژیکی و عملکردی برخی رقم های زیتون در استان کرمانشاه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول رقم های زیتون  در شش سطح (آمفی سیس، سویلانا، روغنی، مانزانیلا،کنسروالیا و زرد) و عامل دوم و کایولین در سه سطح (صفر به عنوان شاهد (محلول پاشی با آب) و 2 و 4 درصد) بود. دو مرحله محلول پاشی کامل درختان زیتون با کایولین‎، در اواسط تیر و مرداد (با توجه به هوای گرم و خشک در این مدت و نیز تجمع روغن در زیتون همزمان با این دوره)، انجام گرفت. یاداشت برداری صفات زایشی شامل عملکرد میوه و روغن، وزن میوه، ابعاد میوه، وزن تر و خشک گوشت، درصد ماده خشک و درصد رطوبت میوه، وزن تر و خشک هسته، ابعاد هسته، نسبت وزن تر و خشک گوشت به هسته و درصد روغن در ماده تر و خشک در تیمارهای مختلف ثبت گردید. نتایج نشان داد واکنش رقم های زیتون مورد مطالعه به محلول پاشی سطوح مختلف کایولین، متفاوت بود. بیشترین عملکرد میوه در هکتار و وزن میوه در رقم کنسروالیا و محلول پاشی4 درصد کایولین حاصل شد و کمترین عملکرد و وزن میوه در رقم روغنی مشاهده شد. در تمامی رقم های مورد مطالعه محلول پاشی کایولین باعث افزایش وزن میوه و عملکرد در هکتار شد. بنابراین با استفاده از محلول پاشی کایولین در دو مرحله رشدی میوه می توان باعث بهبود خصوصیات پومولوژیکی و عملکردی در رقم های مختلف زیتون در مناطق گرم و نیمه گرم کشورگردید.

    کلیدواژگان: زیتون، کائولین، میوه‏
  • ابوذر هاشم پور*، محمود عظیمی، سمانه اسدی صنم صفحات 937-949
    در این پژوهش صفات کمی و کیفی روغن سه ژنوتیپ امیدبخش زیتون (T2، T7 و T18) و دو رقم زرد و کرونیکی از کلکسیون زیتون ایستگاه تحقیقات زیتون طارم در استان زنجان طی دو سال (1397 و 1396) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد ژنوتیپ T18 با 96/70 و 58/69 درصد روغن در ماده خشک گوشت به ترتیب طی سال های 1396 و 1397 دارای بیش ترین میزان روغن در مقایسه با سایر رقم ها و ژنوتیپ ها بود. هم چنین ژنوتیپ T18 دارای بیش ترین درصد اولییک اسید و مجموع اسیدهای چرب اشباع نشده با یک پیوند دوگانه مضاعف بود. میزان اولییک اسید این ژنوتیپ در سال های 1396 و 1397 به ترتیب 3/80 و 8/79 درصد بود. علاوه بر این میزان پالمتیک اسید این ژنوتیب (5/9 و 3/10 درصد به ترتیب در سال های 1396 و 1397) نیز در مقایسه با سایر رقم ها و ژنوتیپ ها در سطح پایین تری قرار داشت. ژنوتیپ T7 نیز لینولییک اسید بالاتر (2/14 و 67/18 درصد به ترتیب در سال های 1396 و 1397) و اولییک اسید پایین تر (8/66 و 5/60 درصد به ترتیب در سال های 1396 و 1397) داشت. بر اساس تجزیه به مولفه های اصلی (چهار مولفه نخست)، مولفه اول بیش تر با صفات اثر مثبت روی کیفیت روغن زیتون همانند اولییک اسید و اسیدهای چرب اشباع نشده و افزایش درصد روغن مرتبط بود. در مجموع با توجه به نتایج این آزمایش، ژنوتیپ T18 از نظر کمیت و کیفیت روغن برتر از سایر رقم ها و ژنوتیپ های مورد بررسی بود و می تواند در برنامه معرفی رقم قرار گیرد.
    کلیدواژگان: اسیدهای چرب، روغن زیتون، ژنوتیپ، کیفیت روغن
  • علی صفری، سعید ریزی*، نعمت الله اعتمادی، علی نیکبخت، عبدالرحمان محمدخانی، افسانه بدل زاده صفحات 951-963

    به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و فسفر بر برخی صفات فیزیولوژیکی و ریخت شناسی گیاه علف طلایی (Solidago canadensis L.) آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره) به عنوان فاکتور اصلی و کود فسفر در سه سطح (0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل) به عنوان فاکتور فرعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سطوح مختلف نیتروژن، فسفر و اثر برهمکنش آن ها بر وزن تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ، زمان گلدهی، دوره ی گلدهی و میزان فلاونویید گل معنی دار بود. افزایش نیتروژن و فسفر باعث زود گلدهی و افزایش طول دوره گلدهی در گیاهان تحت تیمار شد، به طوری که دوره ی گلدهی و زودترین زمان گلدهی آن ها در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و با 100 کیلوگرم در هکتار فسفر مشاهده شد. در مجموع، به منظور دستیابی به حداکثر شاخص های رشد در شرایط مشابه، کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن همراه با 100 کیلوگرم در هکتار فسفر برای پرورش گیاه علف طلایی به عنوان گیاهی زینتی-دارویی توصیه می گردد.

    کلیدواژگان: تغذیه، سطح برگ، فلاونوئید، گلدهی، وزن تر و خشک هوایی، کاروتنوئید‏
  • اعظم زارع بیاتی، خداداد مصطفوی، مهران عنایتی شریعت پناهی*، سید مهدی میری صفحات 965-976

    ایجاد فناوری های کارآمد نظیر دابل هاپلوییدی یک راه حل سریع برای تهیه لاین های خالص می باشد. در این تحقیق با به کارگیری روش جنین زایی میکروسپور لاین های دابل هاپلویید (اینبرد) فلفل تولید گردید. آزمون تاپ کراس با استفاده از 32 لاین دابل هاپلویید تولیدی و والد تاپ کراس California Wonder جهت بررسی ترکیب پذیری عمومی لاین ها صورت گرفت. هیبریدهای حاصل از تلاقی لاین× تستر در سال زراعی 1397-1398 کشت شدند. به منظور ارزیابی قدرت ترکیب پذیری عمومی لاین ها صفات روز تا جوانه زنی، روز تا گلدهی، روز تا میوه دهی، وزن تر میوه، وزن خشک میوه، طول میوه، عرض میوه، قطر گوشت میوه، تعداد بذر در میوه، میانگین عملکرد تک بوته، تعداد میوه در بوته و ارتفاع بوته اندازه گیری و تجزیه و تحلیل شدند. مقایسه میانگین ها توسط آزمون دانکن نشان داد نتاج تاپ کراس لاین های دابل هاپلویید DH53, DH57, DH64, DH55  DH217, DH202,و DH90 به ترتیب با میانگین 58/8، 22/7، 18/7، 99/5، 93/5، 80/5 و 69/5 کیلوگرم در بوته بالاترین میزان عملکرد میوه را داشتند که در این میان بالاترین مقدار مربوط به نتاج تاپ کراس حاصل از تلاقی DH55 × California Wonder با میانگین 58/8 کیلوگرم در بوته بود. وراثت پذیری صفات مورد ارزیابی بالای 70 درصد بود که در این میان صفات تعداد روز تا جوانه زنی و میانگین عملکرد میوه در بوته بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند. همچنین لاین های اشاره شده بالاترین میزان ترکیب پذیری عمومی مثبت و معنی دار برای صفت متوسط عملکرد در بوته را نیز به خود اختصاص دادند. بنابراین می توان از این 7 لاین به عنوان لاین های والدینی برتر در برنامه های اصلاحی آینده استفاده نمود.

    کلیدواژگان: تستر، عملکرد، فلفل دلمه ای، وراثت پذیری
  • تکتم شیدایی، ابراهیم گنجی مقدم*، شادی عطار، مرتضی عظیم زاده صفحات 977-989
    این مطالعه به منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف آگار و کربوهیدرات بر میزان پرآوری پایه پاکوتاه گیلاس (PHL-C) در شرایط درون شیشه ای و در سال 1396 انجام شد. از محیط کشت MS و آزمایش فاکتوریل با دو عامل و طرح کاملا تصادفی در 6 تکرار و هر تکرار شامل 3 ریزنمونه استفاده شد. از تک جوانه جهت تکثیر استفاده شد. فاکتور اول، غلظت آگار در سه سطح (5/0، 6/0، 7/0 درصد) و فاکتور دوم غلظت کربوهیدارت شامل 6 سطح (ساکارز و شکر هر کدام در سه سطح 20، 30، 40 گرم در لیتر) بود که طی مراحل شاخه زایی، ریشه زایی و سپس سازگاری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین غلظتهای مختلف آگار از نظر ضریب تکثیر، درصد ریشه زایی، کیفیت گیاهچه، وزن تر گیاهچه و درصد بقا تفاوت معنی داری وجود ندارد، در سایر صفات اندازه گیری شده آگار با غلظت 7/0 بهترین نتیجه را داشت. به جز در صفات طول گیاهچه، تعداد برگ و وزن تر گیاهچه که ساکارز نقش پر رنگ تری داشته، در سایر صفات تفاوت معنی داری بین شکر و ساکارز دیده نشد. با توجه به اینکه در صفات مهم و اساسی تکثیر درون شیشه ای پایه PHL-C شکر دارای تاثیر بهتری بوده، پیشنهاد می شود جهت کاهش هزینه تولید محیط کشت، خصوصا در تولید تجاری، از شکر معمولی و یا ترکیب شکر و ساکارز استفاده شود.
    کلیدواژگان: شاخه زایی، ریشه زایی، ساکارز، سازگاری‏
  • مجتبی صلاحی استاد، بهرام عابدی*، یحیی سلاح ورزی صفحات 999-1009
    به منظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ تریکودرما در شرایط تنش خشکی بر خصوصیات بیوشیمیایی و رنگیزه های فتوسنتزی گیاه ریحان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل دوم تلقیح با قارچ تریکودرما در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح با قارچ تریکودرما) بودند. نتایج نشان داد بیشترین وزن ‏تر و خشک برگ در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی بدون کاربرد قارچ تریکودرما (شاهد) مشاهده شد. میزان وزن تر (69/17 درصد) و خشک ساقه (27/17 درصد)، کلروفیل a (66/0 درصد)، کلروفیل b (64/0 درصد)، کلروفیل کل (66/0 درصد) و محتوای نسبی آب برگ (37/1 درصد) در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما نسبت به شاهد افزایش یافت. میزان نشت الکترولیت (5/7 درصد) در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما نسبت به شاهد کاهش یافت. میزان کارتنویید (74/31 درصد) پرولین (25/52 درصد)، فعالیت آنتی اکسیدانتی (22/17 درصد) در تیمار آبیاری 50 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما بیشتر از شاهد مشاهده شد. بنا به نتایج بدست آمده، در شرایط سطوح مختلف آبیاری، کاربرد قارچ Trichoderma harzianum باعث افزایش پرولین، کربوهیدرات محلول، رنگیزه های فتوسنتزی و فعالیت آنتی اکسیدانتی ریحان شد.
    کلیدواژگان: پرولین، فعالیت آنتی اکسیدانتی، کلروفیل، نشت الکترولیت‏
  • سمیه نظامی، سید حسین نعمتی*، حسین آروئی، محمد کافی صفحات 1011-1025
    یکی از مهم ترین روش ها در برنامه های اصلاحی سبزی ها، گزینش والدین و نتاج برتر با هدف بهبود ژنتیکی صفات کمی و کیفی می باشد. به منظور بررسی ژنتیکی صفات کمی و کیفی لاین های گوجه فرنگی، تلاقی های نیم-دای آلل بین هشت لاین با اسامی C.JPS3، S.2274، H.1370، K.2274، S.L.، C20، Primoga و A13012 انجام شد. هیبریدهای حاصل و والدین، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. صفات شاخص شکل میوه، تعداد حفره میوه، شاخص سفتی میوه، درجه بریکس، اسیدیته قابل تیتر، pH آب میوه، تعداد خوشه  در بوته، تعداد گل در خوشه، تعداد میوه در هر بوته، متوسط وزن یک میوه و عملکرد اندازه گیری شدند. والد K.2274 دارای بالاترین ترکیب پذیری عمومی (GCA) در صفات عملکرد، تعداد میوه در بوته و شاخص سفتی میوه بود. بالاترین ترکیب پذیری خصوصی (SCA) برای صفت متوسط وزن میوه به ترتیب در دو تلاقی C20 x C.JPS3 و A13012 x K.2274 مشاهده شد. در میان والدین و هیبریدها، والد H.1370 و هیبرید Primoga × H.1370 بالاترین میزان عملکرد را داشتند. بالاترین درصد هتروزیس نسبی در صفات تعداد میوه در هر بوته، متوسط وزن یک میوه و عملکرد به ترتیب در تلاقی های A13012 × Primoga، C20 × C.JPS3 و Primoga × H.1370 مشاهده شد. نقش اثرات فوق غالبیت و غالبیت کامل در کنترل صفات عملکرد، تعداد میوه در بوته، اسیدیته قابل تیتر و بریکس بیش تر از اثر افزایشی بود. با این وجود، در کنترل صفت متوسط وزن میوه اثر افزایشی موثر بوده است.
    کلیدواژگان: عمل غالبیت ژن، والد برتر، هتروزیس، هیبرید
  • فاطمه بخشی پور*، حسن مومیوند، ابراهیم صداقتی، عبدالله احتشام نیا صفحات 1027-1041

    هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر بیوچار و قارچ های میکوریزا بر رشد، زی توده ی گیاهی و برخی عناصر غذایی دو واریته جعفری بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. واریته‎های جعفری در دو سطح (کریسپوم و نیاپولیتانوم) به عنوان فاکتور اول، بیوچار در سه سطح (صفر، سه و شش درصد وزنی خاک) به عنوان فاکتور دوم و قارچ های میکوریزا (میکوریزا و عدم میکوریزا) به عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بیش‎ترین وزن تر و خشک اندام هوایی (به ترتیب با 180/291 و 8783/64 گرم) مربوط به واریته کریسپوم و کاربرد میکوریزا با بیوچار سه درصد بود. بیش‎ترین وزن تر و خشک ریشه (به ترتیب با 74/70 و 68/18 گرم) و بیش‎ترین میزان کلونیزاسیون (96 درصد) در واریته نیاپولیتانوم با کاربرد میکوریزا به همراه کاربرد بیوچار سه درصد مشاهده شد. بیش‎ترین غلظت سدیم، پتاسیم، نیتروژن و مس در تیمار بیوچار شش درصد به‎دست آمد. تیمار میکوریزا نیز باعث افزایش غلظت منیزیم، آهن، مس و کلسیم در هر دو واریته نیاپولیتانوم و کریسپوم گردید. بیش‎ترین غلظت عنصر فسفر (67/8918 پی‎پی‎ام) مربوط به واریته نیاپولیتانوم با کاربرد میکوریزا و بیوچار شش درصد و بیش‎ترین غلظت عنصر منگنز (7296/50 پی‎پی‎ام) در واریته کریسپوم با کاربرد میکوریزا و بیوچار شش درصد به‎دست آمد. در مجموع در این مطالعه کاربرد بیوچار منجر به کلونیزاسیون بهتر ریشه ی جعفری با قارچ میکوریزا گردید. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که استفاده توام بیوچار و قارچ‎های میکوریزا شرایط بهتری را جهت دست‎یابی به اهداف کشاورزی پایدار و افزایش رشد وزی توده ی گیاه جعفری فراهم می آورد.

    کلیدواژگان: بیوچار، ضایعات اسانس گیری، عناصر غذایی، کود زیستی، کلونیزاسیون‏
|
  • Bayzid Yousefi *, Arsalan Fadakar Pages 779-788

    Environmental compatibility assessment is the most important needs of Rosa damascena genotypes as one of the most important aromatic and medicinal species in the country. The present project was conducted with the aim of evaluating the flower and essential oil yield of five superior genotypes for five years (2011-2015) under two climatic conditions of cold semi-arid (Saqez) and semi-humid (Marivan) in Kurdistan as split plot with three replications. The results showed significant difference for flower and essential oil yield between locations (L), years (Y) and genotypes (G), and their interactions. The total mean of essential oil ratio was 0.02 % and flower and essential oil yield were 757.2 kg/ha and 188.9 g/ha. The flower and essential oil yield of Saqez was more than Marivan, but essential oil ratio was more in Marivan, then it seems that flower yield to be higher in the cooler areas but essential oil ratio to be higher in warmer areas. In general, the genotypes of KR2, IS8 and IS4 are recommended for planting in Kurdistan and similar regions. Regarding to the fluctuation and high flower yield, KR2 genotype is recommended for the purpose of flower production, but Isfahan group of genotypes, such as IS8 and IS4 for essential oil purpose. With consideration of the combined yields of flowers and essential oils, the genotypes of IS8, IS4 and KR2 are recommented for cold and semi-arid areas such as Saqez, and the genotypes of IS4 and KR2 for the semi-humid regions similar to Marivan.

    Keywords: adaptation, cold, semi-arid area, Rosa damascena, semi-humid area
  • Ezzat Karami *, Adel Almasi, Abdolkarim Kashi, Adibeh Etminani Pages 789-798
    To investigate the effect of intercropping corn/cucumber and okra/cucumber on growth indices and yield of cucumber, an experiment was carried out in a randomized complete block design with three replications, during 2013-2014 cropping year, in Ravansar region in Kermanshah province. Treatments included: intercropping corn/cucumber (cucumber %100, cucumber %25 + corn %75, cucumber %50 + corn %50, cucumber %75 + corn %25) and okra/cucumber (cucumber %100, cucumber%25 + okra %75, cucumber %50 + okra %50, cucumber %75 + okra %25). Among the different treatments, cucumber %25 + corn %75 treatment had the highest plant length (276 cm), maximum number of fruit per plant (44.33) and the highest fruit yield (41344 kg/ha). Maximum number of lateral stem (6 per plant) was obtained from cucumber %25 + okra %75 treatment. Results indicated that land equivalent ratio (LER) was greater than 1.0, when both intercropping corn/cucumber and okra/cucumber crops were planted. The LER of corn/cucumber intercropping was 1.24, when cucumber %75 + corn %25 was planted. Economic efficiency of intercropping was affected by different intercropping combinations. The highest economic efficiency was obtained from cucumber %25 + corn %75 treatment. Moreover, in the cucumber %25 + okra %75 combination, economic efficiency was significantly less than cucumber pure crop.
    Keywords: economic efficiency, intercropping, Land equivalent ratio, Monocropping
  • Mahin Sheibak, Dariush Ramezan *, Mahmoud Tavakoli, Alireza Samzadeh-Kermani, Reza Bagheri, Behnaz Yousefshahi Pages 799-812
    Due to the fact that the common substrate for production most of the edible-pharmaceutical mushrooms is the sawdust of trees. But the replacement of other lignocellulosic compounds with enrichment with chemical supplements is of great importance in the production of fruiting body of mushroom. In this study, which was conducted at Zabol University in 1997, the substrates were prepared based on various agricultural wastes. The aim of this study was to investigate composition and non-composition substrates, and to investigate some vegetative, reproductive, nutritional and medicinal properties of iranian isolate Hericium erinaceus (Lion's mane). Treatments included sugarcane bagasse + poplar sawdust (50 to 50), sugarcane bagasse + rice bran (70 to 30), poplar sawdust + rice bran (65 to 35), poplar sawdust, sugarcane bagasse, wheat straw, sugarcane bagasse + date palm sawdust (60 to 40), poplar sawdust + date palm sawdust (65 to 35), date palm sawdust and wheat bran + date palm sawdust (40 to 60) that enriched with chemical supplements of ammonium nitrate (80 ug. g d.m), manganese sulfate (20 ug.kg d.m) and nano-manganese oxide (20 ug.kg.dm). The results showed that in the composition substrate of date palm leaf and wheat bran, the vegetative growth of the mushroom was completed in the shortest time. Mushrooms produced from composition substrate sugarcane bagasse with poplar sawdust had the highest amount of total polysaccharides of fruit body as well as highest yield of fruit body of mushroom (fresh weight) belongs to composition substrate sugarcane bagasse with poplar sawdust enriched with nano-manganese oxide supplement. The highest values of antioxidant capacity (73.45%) were attributed to mushrooms produced on composition substrates sugarcane bagasse with poplar sawdust enriched with nano-manganese oxide supplement. Also, the highest amounts of calcium (23.07mg/100g dry matter of mushroom) in the fruit body belong to the composition substrates of poplar sawdust with rice bran enriched with ammonium nitrate (65 to 35).
    Keywords: Agricultural wastes, lion's mane mushroom, mycelium colonization, nutritional supplement
  • Hosien Hashemi Moghaddam, Fatemeh Sefidkon, Ali Ashraf Jafari *, Sepideh Kalatejari Pages 813-824
    Nepeta binaludensis Jamzad is an endemic and rare perennial plant that grows in a limited area in Binaloud Mountain in northeast of Iran. The aerial parts of 20 populations of N. binaludensis, were collected during their flowering stage and seven morphological traits and essential oil yield were evaluated. Results showed significant differences in all of traits between populations (p<0.01). The highest and lowest aerial fresh weight were obtained in Zoshk1 and Grineh populations with average values of 378.2 and 58.2 g/plant, respectivel. The highest and lowest essential oil yield were obtained in populations of Darood and Friezy1 with average values of 4.91 and 1.2%, respectively. The results of correlation analysis showed that plant height was positively correlated with stem diameter, aerial fresh and dry weights. Climatic factors such as rainfall, altitude and slope percentage were positively correlated with morphological traits and essential oil yield. Morphological traits and essential oil yield were positively correlated with climatic factors, such as rainfall, altitude and slope percentage and negatively correlated with temperature of the habitat, indicating that mean of mentioned traits were increased by increasing altitude and decreasing of temperature. Cluster analysis using Ward method, the studied populations were splited into two groups. The populations of cluster 1 (seven populations adapt to high altitude and cold) had higher mean values for morphological traits, i.e. plant height, aerial fresh and dry weights. Results indicate the presence of high diversity among populations of N. binaludensis that could be used for domestication and breeding improved varieties of this species.
    Keywords: Cluster, Nepeta, PCA, Variation
  • Erfan Omidi, Neda Dalir, Rasoul Rahnemaie *, Alireza Babaei Pages 825-834
    To investigate the effect of foliar application of calcium carbonate nanoparticles (CCN) and indirectly increasing carbon dioxide concentration on salt stress modulation of rose 'Dolce Vita., a soilless culture experiment was conducted as a randomized complete blocks design with three replications, in which the pots were filled with a mixture of cocopeat and perlite. The first factor was salinity at two levels (1.8 and 3.2 dS m-1 by adding NaCl to the nutrient solution) and the second factor was foliar spraying of CCN at four levels (0, 3, 6 and 9 g L-1 by using Lithovit fertilizer). Increasing salinity and the concentration of CCN had no effect on potassium and sodium contents of leaves and electrolyte leakage of leaf cells. The salinity of 3.2 dS m-1 reduced the relative humidity of leaf and increased the dry matter percentage and soluble sugar content in the plant leaves; however, had no significant effect on studied morphological characteristics. The application of CCN significantly increased the relative humidity of leaves in both saline and non-saline treatments and the mean of morphological traits (leaf area, flower diameter, stem length and flower yield). In addition, the application of 6 and 9 g L-1 CCN significantly increased the concentration of chlorophyll, carotenoid, and leaf soluble sugar; however, salinity had no effect on these characteristics. Results showed that foliar application of CCN, by affecting physiological and morphological traits and improving plant nutrition, modulates salinity stress and improves the growth conditions of Dolce Vita rose.
    Keywords: carbon dioxide, enrichment, hydroponics‎
  • Mahin Saeedi, Habib Shirzad *, Parviz Norouzi, Ghader Ghasemi Pages 835-850
    The use of treatments such as nanofertilizers and hormones in soilless culture are important factors influencing the quantity and quality of horticultural products. In order to investigate the interaction of nanopotassium (0, 1, 2 and 3 g/l) and sodium nitroprusside (0, 200, 400 and 600 μ mol/l) on strawberry fruit (cv. Camarosa) under hydroponic culture system, a factorially experiment based on completely randomized design was carried out. The results showed that all morphological characteristics including fruit number, fruit length and diameter and fruit weight were statistically significantly different from control samples. The highest number, length and weight of fruit were observed in the treatment of 400 μmol/l sodium nitroprusside and 1 g/l of nanopotassium. The results showed that all phytochemical properties and antioxidant and enzymatic activities were statistically significantly different from control at 1% level of probability. The highest amount of total phenol was observed in the combined treatment (2 g/l nanopotassium and 400 μmol/l sodium nitroprusside) and the highest PAL enzyme activity was related to the combined treatment (3 g/l nanopotassium and 600 μmol/l sodium nitroprusside). In general, the results of the present study showed that the treatment of nanopotassium and sodium nitroprusside can increase the quantity and quality of strawberry fruit and increase its marketability significantly.
    Keywords: nano fertilizer, PAL enzayme, quasi-hormones, Spray, total phenol content‎
  • Sayed Abdulhossein Mohammadi Jahromi, Abolhossein Aboutalebi Jahromi *, Vahid Abdoosi, Alireza Talaie Pages 851-860

    This study was conducted to investigate the effect of nitrogen and iron elements on increasing the quantity and quality of the 6-old-years sweet lime trees budded on Mexican lime rootstock in Jahrom. The experiment was performed as factorial arrangement in the randomized complete blocks design with 9 treatments and three replications and each replicate having one sweet lime tree. The foliar application of urea and iron sulfate was done at concentrations of 0, 3 and 5 g/l, alone and their combined treatments, before flower induction of the trees, in October. Based on the results, different amounts of urea and its interaction with iron sulfate, had significant effect on all quantitative and qualitative traits of sweet lime fruit at p<0.05. Iron sulfate had significant effect (p<0.05) on pH, total acid, vitamin C, fruit weight, yield. The highest yield of single tree (203 kg), juice percentage (45.4) and vitamin C (44.26 mg/100 ml fruit juice) were obtained from the combined treatment of nitrogen 5 g/l and iron 3 g/l concentration.

    Keywords: citrus, total acid, tree yield, vitamin C‎
  • Ghasem Hassani *, Alireza Farrokhzad, Aziz Majidi, Ebrahim Sepehr Pages 861-875
    This trial was conducted in order to evaluating nine apple rootstocks including MM106, M26, Ottawa3, Suporter4, M9, M7, P22 , MM111 and local rootstock "Gamialmasi" in different levels boron (0, 15, 30, 45 and 60 mg/kg soil). Results indicated that height rootstock, LAI, wet and dry weight leaf, chlorophyll index, WRC and vegetative growth rate reduced in comparison control as increased boron soil in all rootstocks. Vegetative growth ceased in all rootstocks, exception M26 and P22. Also, ion leakage and MDH increased as raised boron level in soil. Ascorbate peroxidase and super oxide dismutase leaf activity increased at first and then decreased with increasing boron levels in soil. Based on leaf analysis, leaf boron concentration in M26 and P22 was less than other rootstocks. Vegetative, physiological and biochemical assessments showed that M26 and P22 were more tolerate in relation other rootstocks.
    Keywords: Apple, boron stress, Peroxidase, super oxid dismotaze
  • Azadeh Pirmohammadi, Alireza Abdali Mashhadi *, Ahmad Koochekzadeh, Amin Lotf Jalal Abadi, Abdolreza Siahpoush Pages 877-887
    The marshmallow is used in Iranian traditional medicine and the pharmaceutical industry for various ailments, including digestive problems, skin irritation and coughs. Zinc plays an important role in the metabolic activities of plants and can affect the quantity and quality of medicinal plants. Osmopriming of seeds could be helping to increase germination, coming out of the soil, establishment, and growth of plants in the field conditions. The experiment was carried out as factorial based on a randomized complete blocks design. The first factor was  seed osmopriming with polyethylene glycol 6000 at four levels (control, -3, -6 and -9 bar) and the second factor was zinc foliar spraying from zinc sulfate source at four levels (0, 1, 2 and 3 g. l-1). Osmopriming on dry weight of the flowers and mucilage yield and zinc foliar spraying on dry weight of flower, number of seeds per fruit and mucilage yield had a significant effect. Treatments had no significant effect on 1000-seed weight. The interaction of osmopriming and zinc foliar spraying in the traits of the number of flowers and fruits per plant, dry weight of fruit, seed yield and mucilage percentage was significant. Foliar spraying 2 g.l-1 of zinc increased the mucilage yield and the flower dry weight, 46% and 57% compared to the control, respectively. The highest mucilage percentage was obtained from control treatments. Generally, the highest yield of flowers and mucilage was obtained from the middle levels of treatments (2 g. l-1 zinc sulfate and -6 bar osmopriming).
    Keywords: Flower yield, mucilage yield, polyethylene glycol, Zinc sulfate
  • Farima Daneshmandpour, Parisa Abdollahi *, Mansoor Omidi Pages 889-898

    Lemon grass has been cultured in Iran due to its economic value and applications in food and pharmaceutical industries. Limonene is on  of the important compound in lemon grass essential oil. In this study, different plant growth regulators were used for callus induction in lemon grass. Root, shoot and leaf explants wee cultured on MS medium containing 2, 4-D (1, 2 and 4 mg.l-1), BAP (0.1, 0.2 and 1 mg.l-1), hormonal combination of BAP + NAA (0.5+ 0.5 mg.l-1), 2, 4-D + BAP (1+ 1 mg.l-1) and BAP + NAA (2+ 1 mg.l-1 ). The experiment was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. The results showed that the best treatment for increasing callus size, fresh and dry weight was BAP + NAA (0.5+ 0.5 mg.l-1 ), from leaf explants. Biotic and abiotic elicitors including MJ (50, 100 µM), SA (50, 100 µM), Tio2 ( 0.5, 2 mg.l-1) and yeast extract (0.5, 2 mg.l-1) were used for increasing limonene production in lemon grass cell culture. Used elicitors had no significant effect on limonene production in cell culture.

    Keywords: Gas chromatography, secondary metabolites, TiO2‎
  • MohammadReza Haj Seyed Hadi *, MohammadTaghi Darzi Pages 899-912

    In order to study the effect of vermicompost and biological nitrogen fertilizer on essential oil and quality of summer savory, an experiment was conducted at Firouzkuh in 2015. The experimental was as a factorial experiment based on randomized complete blocks design with three replications. The first factor was nitrogen biofertilizer at three levels (non-inoculation, seed inoculation with Nitroxin, and seed inoculation with Supernitroplus) and the second factor was vermicompost at four levels (0, 5, 10 and 15 t ha-1). The results showed that the highest essential oil content and alpha-terpinene obtained by 10 and 15 ton vermocompost per hectare, respectively, and the highest content of para-cymene, and gamma-terpinene were obtained by using 5 ton vermicompost per hectare. Supernitroplus had positive effects on the essential oil, alpha-terpinene and gamma-terpinene, while the maximum para-cymene obtained by using Nitroxine. The highest carvacrol content was obtained by using 10 ton vermicompost per hectare integrated with Supernitroplus and the maximum alpha thujene content was observed by using 5 ton vermicompost per hectare and non-using n-biofertilizers. The results showed that vermicompost and biological nitrogen fertilizer could have an effective role in sustainable production systems.

    Keywords: Biofertilizer, Nitroxine, Summer savory, supernitroplus‎
  • Seyed Fazel Mirahmadi, MohammadReza Hassandokht *, MohammadReza Fatahi Moghadam, Mohammadreza Naghavi, Karamatollah Rezaee Pages 913-926

    Spinach, due to high nutrition and economic value, highly regarded by the breeders. In this research, 40 populations belonging to three species of Spinacia oleracea, S. turkestanica, and S. tetrandra from most parts of Iran, along with a wild population from Afghanistan and two commercial cultivars Viroflay and Baby spinach, formed the studied germplasm. Thirty-three traits were classified under three groups of morphological, physiological, and biochemical. The results showed that the germplasm had a rich genetic structural diversity for the studied traits. The average coefficient variance of the studied traits was 29.8%. Oxalate accumulation showed a significant difference in the studied populations. The minimum oxalate accumulation was observed in the Karaj population of S. oleracea with 682 mg per 100 g FW. The maximum accumulation was found in the Bazangan population, the wild species of S. turkestanica, with 2902 mg per 100 g FW. The cluster analysis results put the two wild species populations in the same group and separated from the other ones. The coefficients of correlation were ranged from -0.83 to 0.99. In total, 43.1% out of all trait's interactions had a significant correlation (α = 0.01 or 0.05). The correlation results showed that the plant with a higher performance index had more freshness after harvesting. Also, the blistering was the only trait of among of all that had a significant negative correlation with oxalate accumulation.

    Keywords: Chlorophyll fluorescence, ‎‏ ‏cluster analysis, germplasm, Performance index, trait correlation‎
  • Rahmatollah Gholami *, Abuzar Hashempour, Issa Arji, Aboalmahsan Hadjiamiri Pages 927-935

    In order to investigate the effects of kaolin foliar application on pomological and yield characteristics of some olive cultivars in Kermanshah province, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. The first factor was olive cultivars at six levels (Amphisis, Seville, Roughani, Manzanillo, Konservolia and Zard) and the second factor was kaolin at three levels (zero as control (foliar application with water) and 2 and 4%). Two stages of complete foliar application of olive trees with kaolin, in mid-July and August (due to warm and dry weather during this period and accumulation oil in olive at the same time) was carried out. Recording of reproductive traits including fruit and oil yield, fruit weight, fruit dimensions, fresh and dry weight of pulp, percentage of dry matter and moisture content of fruit, fresh and dry weight of pit, pit dimensions and percentage of oil in wet and dry matter was recorded in different treatments. The results showed that the response of the studied olive cultivars to foliar application of different levels of kaolin was different. The highest fruit yield per hectare and fruit weight were obtained in Konservolia cultivar and 4% kaolin foliar application and the lowest yield and fruit weight were observed in Roughani cultivar. In all studied cultivars, kaolin foliar application increased fruit weight and yield per hectare. Therefore, by using kaolin foliar application in two stages of fruit growth, it is possible to improve the pomological and yield characteristics of different olive cultivars in warm and semi-warm regions of the country.

    Keywords: Fruit, kaolin, olive
  • Abouzar Hashempour *, Mahmoud Azimi, Samaneh Asadi-Sanam Pages 937-949
    In this study, the quantitative and qualitative characteristics of the olive oil of three promising genotypes (T2, T7 and T18) and two cultivars (Zard and Koroneiki) from Tarom olive collection in Zanjan province were evaluated during two crop years (2017-2018). The results showed that T18 genotype with 70.96% and 69.58% oil in flesh dry matter had the highest amount of oil during 2017 and 2018, respectively, compared to other cultivars and genotypes. Also T18 genotype had the highest percentage of oleic acid and total unsaturated fatty acids with a double bonds. The oleic acid content of T18 genotype in 2017 and 2018 was 80.3% and 79.8%, respectively. In addition, the amount of palmitic acid in T18 genotype (9.5% and 10.3% in 2017 and 2018, respectively) was also lower than other cultivars and genotypes. T7 genotype had higher linoleic acid (14.2 and 18.67% in 2017 and 2018, respectively) and lower oleic acid (66.8 and 60.5% in 2017 and 2018, respectively). Based on principal component analysis (first four components), the first component was mostly associated with the traits of positive effect on the olive oil quality such as oleic acid and unsaturated fatty acids and increasing the oil percentage. In general, according to the results of this experiment, T18 genotype was superior to other cultivars and genotypes in terms of quantity and quality of oil and can be included in the cultivar introduction program.
    Keywords: Fatty acids, genotype, olive‏ ‏oil, oil quality‎
  • Ali Safari, Saeed Reezi *, NematAllah Etemadi, Ali Nikbakht, Abdolrahman Mohammadkhani, Afsaneh Badalzadeh Pages 951-963

    To evaluate the effect of different levels of nitrogen and phosphorous on some physiological and morphological traits of golden rod (Solidago canadensis L.) a split plot experiment carried out based on randomized complete block design with three replications in Research Farm of Shahrekord University. Nitrogen fertilizer at four levels of (0, 50, 100 and 150 kg/ha) as main factor and phosphorous fertilizer at three levels (0, 50 and 100 kg/ha) were used as subsidiary factor. Results showed that different levels of nitrogen, phosphorous and their interactions had a significant effect on growth indices such as shoot fresh and dry matter, leaf area and flower flavonoid content. Also, nitrogen and phosphorous application showed a significant effect on flowering time and flowering duration. Increasing in nitrogen and phosphorous levels, caused early flowering and increased flowering period in treatments as the best results observed in 150 kg/ha accompanied with 100 kg/ha of nitrogen. Generally, in order to obtain the maximum growth indices in same conditions, application of nitrogen in 150 kg/ha with phosphorous in 100 kg/ha can be suggested for golden rod cultivation as an ornamental and medicinal plant.

    Keywords: Nutrition, Leaf area, Flowering, Shoot fresh, dry matter, Carotenoid
  • Azam Zarebayati, Khodadad Mostafavi, Mehran E. Shariatpanahi *, Seied Mehdi Miri Pages 965-976

    Creating new efficient technologies such as doubled haploids is a fast solution for producing inbred lines. In this study, using the microspore embryogenesis method, doubled haploid (inbred) pepper lines were produced. The Topcross test was performed using 32 doubled-haploid lines produced and the topcross parent of California Wonder to examine the general combining ability of the lines. Hybrids derived from crosses line × tester in 2018- 2019 were planted. In order to evaluate the general combining ability of the lines, days to germination, days to flowering, days to fruit set, fresh fruit weight, dry fruit weight, fruit length, fruit width, thickness of fruit diameter, number of seeds, average yield per plant, number of fruits per plant and plant height were measured and analyzed. Comparison of means by Duncan test showed that top-cross progeny of DH55, DH64, DH57, DH53, DH217, DH202, and DH90 doubled haploid lines respectively with average of 8.58, 7.22, 7.18, 5.99, 5.93, 5.80 and 5.69 kg per plant had the highest fruit yield, among them the highest amount was related to the Topcross offset from DH55× California Wonder with an average of 8.58 kg per plant. The heritability of the evaluated traits was over 70%, among them the number of days to germination and the average fruit yield per plant were the highest. The above-mentioned lines also had the highest positive and significant general combining ability for the average yield per plant. Therefore, these 7 lines can be used as superior parent lines in future breeding programs.

    Keywords: heritability, sweet pepper, tester, Yield‎
  • Toktam Sheidayie, Ebrahim Ganji Moghadam *, Shadi Attar, Morteza Azimzadeh Pages 977-989
    This study was conducted to investigate the effect of different concentrations of agar and carbohydrate on micro-propagation of dwarf cherry rootstock (PHL-C) under in-vitro conditions in 2017 year. This experiment was conducted as factorial in a completely randomized design with six replications and three plantlets in each replication. The first factor was agar in three levels (0.5, 0.6, 0.7%) and the second factor was carbohydrate in six levels (sucrose and sugar each in 3 levels of 20, 30, 40 g / l) and evaluated in proliferation, rooting and adaptation steps. The single node was used for propagation The results showed that there was no significant difference between different agar concentrations in terms of proliferation index, rooting percentage, plantlet quality, plantlet fresh weight and survival percentage, but in other measured traits, agar with concentration of 0.7 % had the best results. Except in the traits plantlet height, leaf number and plantlet fresh weight which the sucrose had a more positive effect, in other traits there was no significant difference between sugar and sucrose. Due to the fact that in the essential traits of in vitro propagation of PHL-C, sugar has a better effect, it is suggested to use table sugar or a combination of sugar and sucrose to reduce the cost of producing the culture medium, especially in commercial production.
    Keywords: Proliferation index, rooting, Sucrose, Survival
  • Mojtaa Salahiostad, Bahram Abedi *, Yahya Selahvarzi Pages 999-1009
    To evaluate the effect of Trichoderma application under drought stress conditions on biochemical properties and photosynthetic pigments of basil, an experiment was conducted in a completely randomized design with three replications. The studied treatments included 3 levels of irrigation (50, 75, and 100 Percent of field capacity) as the first factor and inoculation with Trichoderma (concentration 108) and non-inoculation with Trichoderma as the second factor. The results showed that the highest fresh and dry weight of leaves was observed in the treatment of irrigation area of 100 Percent of field capacity without the use of Trichoderma (control). Wet weight (17.69 Percent) and dry stem (17.27 Percent), chlorophyll a (0.66 Percent), chlorophyll b (0.64 Percent), total chlorophyll (0.66 Percent), proline(52/25 Percent) and the relative content of leaf water (1.37 Percent) in the irrigation level treatment of 100 Percent of field capacity along with the application of Trichoderma increased compared to the control and the amount of electrolyte leakage (7.5 Percent) in the treatment of 100 Percent of field capacity Decreased with the use of Trichoderma compared to the control.. The amount of carotenoids (31.74 Percent) and antioxidant activity (17.22 Percent) in the irrigation surface treatment of 50 Percent of field capacity with the use of Trichoderma were observed more than the control. According to the results, the application of Trichoderma harzianum increased proline, soluble carbohydrates, photosynthetic pigments, and antioxidant activity of the plant under different irrigation levels.
    Keywords: Antioxidant activity, Chlorophyll, electrolyte leakage, proline‎
  • Somayyeh Nezami, Seyed Hosein Nemati *, Hossein Aroiee, Mohammad Kafi Pages 1011-1025
    The selection of elite parents and hybrids could be used for the genetic improvement of quantitative and qualitative traits in breeding programs of vegetables. In order to genetic evaluation of quantitative and qualitative traits of tomato lines, half-diallel crosses were performed among eight lines C.JPS3, S.2274, H.1370, K.2274, S.L, C20, Primoga and A13012. The obtained hybrids along with parents were planted in a randomized complete block design with three replications. Traits including fruit shape index, no. of locules, fruit firmness index, brix, titrable acidity, pH of fruit juice, no. of inflorescence per plant, no. of flowers per inflorescence, no. of fruits per plant, average fruit weight and yield were measured. Parent K.2274 had the highest values of general combining ability (GCA) for the yield, number of fruits per plant and fruit firmness. The highest specific combining ability (SCA) was observed in C20xC.JPS3 and A13012xK.2274 cross for the average fruit weight, respectively. Among parents and hybrids, parent H.1370 and Primoga × H.1370 hybrid had the highest yield. The highest relative heterosis percentage for no. of fruits per plant, average fruit weight and yield were observed in A13012 × Primoga, C20 × C.JPS3, and Primoga × H.1370 crosses, respectively. Role of over-dominance and dominance effects were more than the additive effect in controlling of yield, no. of fruit per plant, titrable acidity, and brix. However, the additive effect was effective in the control of average fruit weight.
    Keywords: Dominance gene action, elite parent, heterosis, hybrid
  • Fatemeh Bakhshipour *, Hasan Mumivand, Ebrahim Sedaghati, Abdollah Ehteshamnia Pages 1027-1041

    The purpose of this study was to investigate the effect of biochar and mycorrhizal fungi on growth, plant biomass and some nutrients of two parsley cultivar. A factorial experiment based on completely randomized design with three replications was conducted. The first factor was parsley variety at two levels (crispum and neapolitanum). Application of biochar at three levels (0, three and six percent of soil weight) was used as the second factor. While, application of Arbuscular mycorrhizal fungi in two levels (mycorrhiza and non mycorrhiza) was considered as the third factor. The results showed that the highest fresh and dry weights of aerial parts (210.218 and 64.8783 gr, respectively) was related to crispum cultivar with applications of mycorrhizal and biochar 3%. The highest fresh and dry weights of root (70.74 and 18.68 gr, respectively) and the highest colonization rate (96%) were observated in neapolitanum cultivar using mycorrhizal and biochar 3%. The highest amount of sodium, potassium, nitrogen and copper was obtained by application of biochar 6%. Mycorrhizal treatmeant also increased the concentration of magnesium, iron, copper and calcium in both neapolitanum and crispum cultivars. Finally, the highest amount of phosphorus (8918.678 ppm) was observed in neapolitanum cultivar with application of mycorrhizal and biochar 6%, while the highest concentration of manganese (50.7296 ppm) was obtained in crispum cultivar using mycorrhizal and biochar 6%. In general, in this study, application of biochar led to better colonization of parsley root with mycorrhizal fungus. Therefore, it can be concluded that the combined use of biochar and mycorrhizal fungi provides better conditions for achieving sustainable agricultural goals and increasing the growth of parsley.

    Keywords: Biochar, Biofertilizer, Colonization, essential oil extraction wastes, nutrients