فهرست مطالب

پژوهش های پولی - بانکی - پیاپی 49 (پاییز 1400)

نشریه پژوهش های پولی - بانکی
پیاپی 49 (پاییز 1400)

  • تاریخ انتشار: 1401/01/10
  • تعداد عناوین: 6
|
  • وحید تقی نژاد عمران*، الهام کمال صفحات 421-452

    در این مقاله، به منظور بررسی تاثیر اعتبار بانک مرکزی در نرخ بهره و شکاف تولید، یک شاخص کمی به نام «زیان اعتباری» معرفی می شود. این شاخص نشان می دهد عملکرد گذشته بانک مرکزی چگونه در میزان اعتبار امروز، انتظارات تورمی آینده، نرخ بهره، و شکاف تولید اثر می گذارد. کانون اصلی این مقاله بررسی اثر شاخص زیان اعتبار بانک مرکزی در شکاف تولید با استفاده از سیستم معادلات هم زمان و متغیر ابزاری به روش حداقل مربعات دو مرحله ای در سال های 1996-2019 برای 17 کشور درحال توسعه است. برای این منظور، شاخص زیان اعتبار بانک مرکزی و معادلات مربوط به نرخ بهره و تولید از طریق بهینه یابی مدل کینزین های جدید استخراج می شوند. ازآنجاکه براساس مدل های استخراج شده شاخص زیان اعتبار بانک مرکزی به طور مستقیم و غیرمستقیم (از کانال نرخ بهره) در تولید اثرگذار است، معادلات به روش متغیر ابزاری در دو مرحله تخمین زده می شوند. نتایج حاکی از وجود ارتباطی غیرمستقیم، مثبت، و معنی دار بین شاخص زیان اعتباری و شکاف تولید از کانال نرخ بهره است. بنابراین، پیشنهاد می شود بانک های مرکزی با کنترل تورم در گذر زمان و افزایش اعتبار، انتظارات کارگزاران اقتصادی را کنترل و گامی مثبت در راستای کاهش شکاف تولید بردارند.

    کلیدواژگان: زیان اعتباری، هدفگذاری تورم، نرخ بهره، شکاف تولید
  • عباسعلی دریایی*، احمد کاظمی، یاسین فتاحی صفحات 453-482

    ساختار مالکیت از موضوعات مهم حاکمیت شرکتی است که می تواند از طریق اثرگذاری در انگیزه های مدیریتی در کارایی شرکت ها موثر باشد. هدف این پژوهش بررسی اثر نامتقارن ساختار مالکیت در رفتار ریسک پذیری بانک هاست. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد الگوی رگرسیون انتقال هموار تابلویی و اطلاعات 21 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در دوره زمانی سال های 1390 تا 1398 صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش بیانگر این است که تاثیرگذاری مالکان عمده در صنعت بانکداری بر ریسک پذیری بانک ها در دو رژیم متفاوت قابل بررسی است. در رژیم اول (سطح آستانه 23 درصد)، سهامداران عمده تاثیر مثبتی در ریسک پذیری بانک ها داشته و در رژیم دوم (بالاتر از 23 درصد) تاثیر منفی در ریسک پذیری بانک ها دارند. بنابراین، باتوجه به تاثیر نامتقارن حضور سهامداران عمده بر ریسک پذیری بانک ها، به کارگیری راهبردی های مناسب در تمرکز مالکیت می تواند یکی از راهکارهای بهبود مدیریت ریسک باشد.

    کلیدواژگان: ساختار مالکیت، ریسک پذیری، حاکمیت شرکتی، سهامدار عمده، الگوی رگرسیون انتقال هموار تابلویی
  • سید روح الله ذاکری* صفحات 483-507

    بیت کوین در مدت کوتاهی توجه کارشناسان و عموم مردم دنیا ازجمله جوامع اسلامی را به خود جلب کرد. با توجه به نوبودن موضوع، تحقیقاتی هرچند اندک در بررسی مشروعیت استخراج بیت کوین از نگاه اندیشمندان مسلمان صورت گرفته که این مقاله متمرکز بر بررسی دو دلیل در پژوهش های اندیشمندان معاصر اهل سنت است. «نقض حق حاکمیت در انتشار پول» و «صدق قمار» از قوی ترین ادله آنان بر حرمت استخراج بیت کوین است. تحلیل تطبیقی این دو دلیل با مبانی شیعه، ما را به این نتیجه می رساند که علاوه بر بطلان کبرای حق انحصاری حاکمیت در انتشار پول، صغرای تطبیق آن بر استخراج بیت کوین نیز قابل اثبات نیست؛ چنان که از دیدگاه فقه شیعه نه بر صغری و نه بر کبرای مذکور، دلیل معتبری وجود ندارد. در مورد عنوان قمار نیز باوجوداینکه کبرای ممنوعیت قمار از مسلمات فقه شیعه و اهل سنت است، از حیث صغری، تطبیق پذیر بر استخراج بیت کوین نیست. افزون براین، نوآوری این مقاله در اثبات این امر است که عنوان جعاله موضوعا و حکما بر استخراج بیت کوین منطبق است؛ لذا، می توان استخراج بیت کوین را نوعی جعاله دانست که ایقاعی شرعی و معتبر شمرده شده است.

    کلیدواژگان: رمزارز، حق حاکمیت، قمار، فقه شیعه، فقه اهل سنت
  • محسن رشیدی*، طیبه غریبی، سهیلا شریف خفری صفحات 509-534

    نقض تعهدات به انتشار اخبار بد منجر می شود و تخصص حسابرسان و سازوکارهای نظارتی می تواند عاملی در جهت تعدیل آن باشد. در این مقاله، هدف بررسی نقش سازوکارهای راهبری شرکتی و تخصص حسابرس در سخت گیری در قرارداد بدهی است. به منظور بررسی موضوع موردمطالعه بر مبنای الگوی رگرسیون لجستیک، در دوره زمانی 1390 تا 1397، داده های 113 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری و برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. نتایج فرضیه اول تحقیق مبنی بر اثر معنی دار تخصص حسابرسی در صنعت در سخت گیری در قراردادهای بدهی تایید شده است. فرضیه دوم پژوهش بیانگر این است که سازوکارهای راهبری شرکتی تاثیر معناداری در ارتباط بین تخصص حسابرس در صنعت و سخت گیری در قراردادهای بدهی دارد. نتایج نشان می دهد که نقض تعهدات مربوط به دریافت وام منجر به انعکاس اخبار بد در قیمت ها می شود. به عبارتی، سازوکارهای راهبری شرکتی منجر به کنترل و حفاظت از قیمت ها و نیز کاهش ریسک می شود و این رویکردهای نظارتی به افزایش کیفیت گزارش های مالی و حفظ منافع اعتباردهندگان می انجامد.

    کلیدواژگان: سازوکارهای راهبری شرکتی، تخصص حسابرس، سخت گیری در قراردادهای بدهی
  • علیرضا عرفانی*، صدیقه محمدمرادی صفحات 535-560

    هدف این پژوهش بررسی نقش مسیولیت اجتماعی در عملکرد مالی بانک های ایران است. در این پژوهش، ابتدا شاخصی کمی از ترکیب نه نماگر نظام بانکی ساخته شد. انتخاب نماگرها به گونه ای انجام شد که مسیولیت اجتماعی نظام بانکی کشور در قبال سهامداران، مشتریان، وام گیرندگان، تولیدکنندگان، جامعه، و دولت را پوشش دهند؛ سپس، تاثیر این شاخص در عملکرد مالی (بازده دارایی های) 11 بانک منتخب کشور شامل 3 بانک دولتی، 3 بانک نیمه دولتی (خصولتی)، و 5 بانک خصوصی در بازه زمانی ده ساله (1395-1386) و با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) موردبررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اولا، میانگین شاخص مسیولیت اجتماعی برای بانک های خصوصی 0٫26، برای بانک های دولتی 0٫28، و برای بانک های نیمه دولتی 0٫31 بوده است. لذا، بانک های نیمه دولتی بیشترین مسیولیت اجتماعی و بانک های خصوصی کمترین مسیولیت اجتماعی را انجام داده اند. دوم، رابطه مثبت و معنا داری بین مسیولیت اجتماعی و عملکرد مالی بانک های تحت بررسی وجود دارد؛ به طوری که با ایفای نقش مسیولیت اجتماعی بالاتر، عملکرد مالی بانک ها بهبود می یابد؛ سوم، این رابطه در بانک های دولتی و نیمه دولتی قوی تر از بانک های خصوصی است؛ به طوری که با افزایش نقش مسیولیت اجتماعی، عملکرد مالی بانک های دولتی و نیمه دولتی با شدت بیشتری بهبود می یابد.

    کلیدواژگان: مدل پانل، نظام بانکی ایران، مدل گشتاورهای تعمیم یافته
  • بابک کوهی لیلان، رحیم دباغ*، سید ضیاءالدین کیاالحسینی، فرهاد رهبر صفحات 561-592

    نظام بانکی از ارکان اصلی هر نظام اقتصادی است که تاثیرگذاری بالایی بر  سایر بخش ها دارد و در صورت وقوع بحران و بی ثباتی، اثرات آن به سایر بخش‏های اقتصاد سرایت می کند. از این رو، شناسایی فاکتورهای موثر در ثبات بانکی حایز اهمیت است. در این مقاله، برای شناسایی، تاثیرگذاری و تاثیرپذیری، و اولویت بندی و تعامل بین عوامل موثر در ثبات بانکی از روش ترکیبی دیمتل - شبکه عصبی جهت بررسی روابط و رتبه بندی عوامل موثر در دوره زمانی 2006-2018 برای 15 کشور خاورمیانه و شمال افریقا (منطقه منا) استفاده شده است. براساس پیشینه پژوهش، 17 معیار فرعی  با 5 معیار اصلی استخراج شده است. نتایج ارتباطات درونی معیارهای فرعی بیانگر این است که نسبت وام خالص به دارایی، تسهیلات ناخالص پرداختی، تورم، تسهیلات خالص پرداختی بانک، بازده متوسط حقوق صاحبان سهام، و سود خالص به ترتیب دارای بیشترین تاثیرگذاری بوده و بقیه عوامل تاثیرپذیر هستند و در نتیجه برای ایجاد ثبات نظام بانکی شناسایی و توجه به عوامل اصلی تاثیرگذار که بر سایر عوامل بیشترین اثرگذاری را دارند، حایز اهمیت است.

    کلیدواژگان: ریسک اعتباری، نقدینگی، ثبات بانکی، کشورهای منطقه منا و روش DANP
|
  • Vahid Taghinezhadomran*, Elham Kamal Pages 421-452

    This paper studies the effects of central bank credibility on nominal interest rate and output gap on 17 inflation targeting (IT) developing countries using Instrument Variables (IV) over a period that spans 24 years (1996-2019). In the first stage, using new Keynesian model is obtained “Credibility loss” index to measure the importance of central bank past performance and its deviation from its target. The findings show the existence of a non-linear effect of credibility loss on deviation of past inflation from target, the existence of positive and significant effect of credibility loss index on interest rate, the existence of positive and significant effect of nominal interest rate on output gap, and finally the existence of positive and significant effect of credibility loss index on output gap by interest rate channel. These findings suggest that the central banks increase the credibility of the policies set by improving their performance over time by increasing the accountability, reducing the effect of political pressures on policy-making and increasing their commitment to the determined goals and also by creating positive beliefs among economic agents control their expectations and reduce the pressure of existing shocks and have a positive effect on macro variables.

  • Abbas Ali Daryaei*, Ahmad Kazemi, Yasin Fattahi Pages 453-482

    The ownership structure is one of the important issues of corporate governance that can affect the efficiency of companies by influencing managerial motivations. The aim of the present study is to investigate the asymmetric effect of ownership structure on bankschr('39') risk-taking behavior. The present study was conducted using the information of twenty-one banks listed on the Tehran Security Exchange and the Iran OTC in the period from1390 to 1398. Using the Panel smooth transition regression model approach, it has been concluded that the influence of major owners in the banking industry on bankschr('39') risk-taking is different in the two regimes. In the first regime (threshold level of 23%), major shareholders have a positive effect on banks chr('39')riskiness and in the second regime (above 23%) have a negative effect on bankschr('39') riskiness. The results showed that the presence of major shareholders in the ownership structure of banks has an asymmetric effect on their risk-taking and based on these findings, one of the foundations for improving risk management is the use of appropriate strategies to concentrate ownership.

  • Seyyed Ruhollah Zakeri* Pages 483-507

    Bitcoin soon attracted the attention of experts and the general public around the world, including the Islamic community. Due to the novelty of the subject, although little research has been done to examine the legitimacy of bitcoin mining from the perspective of Muslim thinkers, this paper is responsible for examining two reasons in the research of contemporary Sunni thinkers. The two reasons for "violation of the sovereignty in the issuance of money" and "the truth of gambling" are among their strongest arguments for the sanctity of bitcoin mining. A comparative analysis of these two reasons leads us to the conclusion that in addition to the major premise of the sovereign monopoly on the issuance of money, the minor premise of its application to bitcoin mining is not provable; As from the point of view of Imami jurisprudence, there is no valid reason for either the minor or the major premise. As for the title of gambling, although the prohibition of gambling is one of the prerogatives of Shiite and Sunni jurisprudence, but in terms of minority, it is not applicable to bitcoin mining. In addition, the novelty of the present paper is to prove that the title of reward (Joaleh) is thematically and ruling consistent with bitcoin mining, so bitcoin mining can be considered a kind of Joaleh, which is considered a religious and valid unilateral obligation.

  • Mohsen Rashidi*, Tayebe Gharibi, Soheila Sharifkhafari Pages 509-534
    Objective

    Violation of contractual conditions leads to the transmission of bad news due to poor performance and the expertise of auditors and regulatory mechanisms can be a factor in adjusting it. In this article, the purpose is to examine the role of strictness in the debt contract and the auditor's expertise.

    Research Method

    In order to study the subject based on the logistic regression model, in the period 2012 to 2019, data of 113 companies listed on the Tehran Stock Exchange were collected and used to test research hypotheses.

    Results

    The results of the first hypothesis of the research on the significant effect of auditing expertise in the industry on strictness in debt contracts have been confirmed. The second hypothesis of the research indicates that corporate governance mechanisms have a significant effect on the relationship between auditor expertise in the industry and strictness in debt contracts. Violation of the terms and obligations of debt contracts leads to the reflection of negative news in prices. In other words, corporate governance mechanisms in order to control and protect prices and also reduce the risk of information asymmetry for creditors, reduce the risk of managers and implement regulatory approaches to maintain the quality of financial statements that benefit Include creditors.

  • Ali Reza Erfani*, Sedighe Mohammadmoradi Pages 535-560

    The purpose of this study is to investigate the role of social responsibility on the financial performance of Iranian banks. In this study, first a quantitative index was created by combination of 9 indicators of the banking system. The indicators were selected to cover the social responsibility of the country's banking system to shareholders, customers, borrowers, producers, society and the government. Then, the effect of this index on the financial performance (return on assets) of 11 selected banks, including 3 state-owned banks, 3 semi-public banks, and 5 private banks, over period 2007-2017 by using the Generalized Moments Method (GMM) was examined. The results showed that first; the average social responsibility index was for private banks (0.39), for state-owned banks (0.46) and for semi-public banks (0.57). Therefore, private banks have the least social responsibility and semi-public banks have the most social responsibility. Second; there is a positive and significant relationship between social responsibility and financial performance of the banks under review, so that by playing a higher role of social responsibility, the financial performance of banks improves. Third; This relationship is weaker in state and semi-state banks than in private banks, so that with the increasing role of social responsibility, the financial performance of private banks improves more sharply.

  • Babak Kohi, Rahim Dabbagh*, Sid Zyaadin Kia Hosini Pages 561-592

    The banking system is one of the main pillars of any economic system and has the highest degree of influence on other sectors, and in the event of a crisis and bank instability, it easily spreads to other sectors and even to the macroeconomy. Therefore, the factors affecting bank stability should be identified and applied by the importance of each relevant strategy. The research method is descriptive and applied and to identify, influence and influence and prioritize and interact between factors affecting bank stability, the combined method of DANP in the period 2006-2018 has been used for 15 countries in the Middle East and North Africa (Mena). Based on the research background, 17 sub-criteria have been extracted in 5 main criteria. Examination of the factors affecting the stability of the banking system of the countries revealed that the external factors of macroeconomic and internal inflation are specific banking factors (net loan to assets and granting facilities), profitability (average return on equity), and banking risk (ratio of cash reserves to assets). Have had the most impact. Expanding the scope of analysis and explicit calculation for asset and risk management, especially credit risks (net loan to asset-to-payments ratio) and liquidity (ratio of cash reserves to assets) for bank managers and inflation control for macroeconomic sustainability is proposed by the central bank.