فهرست مطالب
نشریه هستی و شناخت (نامه مفید)
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 15، بهار و تابستان 1400)
- تاریخ انتشار: 1401/02/06
- تعداد عناوین: 12
-
-
صفحات 7-30
کیفیت ربط ثابت به متغیر یکی از مشکلترین مسایل فلسفی است که فیلسوفان اسلامی از دیرباز درصدد حل آن بر آمده و پاسخ های متفاوتی را بیان کرده اند. تلاش آنها در این زمینه اگرچه ارزشمند است، لیکن به نظر می رسد کامل نیست و به مهمترین پرسش این مساله که چرایی و چگونگی برآمدن تغیر از دل ثبات است، پاسخ نمی دهد. در این مقاله، ضمن بیان برخی از مهمترین پاسخ های ارایه شده و نقد آنها، به رهیافتی جدید در حل معضل ربط ثابت به متغیر بر اساس مبانی وجودی حکمت متعالیه نایل شده ایم که دیدگاه رایج در هستی شناسی را به کلی تغییر می دهد. بر اساس این رهیافت تغیر ناشی از ضعف وجود است و از ناحیه علت به معلول منتقل نمی شود. تغیر از دل ثبات می جوشد و سیلان امری تشکیکی است که تمامی مراتب امکان را در بر گرفته و وجود نه در یک نقطه، بلکه در طی مراتب متعدد از ثبات و قرارش کاسته و بر پراکندگی و بی قراری اش افزوده شده و جنبشش مضاعف می گردد.
کلیدواژگان: ربط ثابت به متغیر، تشکیک در سیلان، حرکت جوهری، جنبش افزون -
صفحات 31-51از نظر ویتگنشتاین فهم امری ذهنی نیست. اما این موضع با اعتراضی با نام «اعتراض علمی» روبرو می شود که گویی فیلسوف جایگاه عصب شناس یا روانشناس را غضب کرده است. در این مقاله نشان می دهیم که ویتگنشتاین جایگاه علم را غضب نکرده است و تنها این ادعا که علم می تواند گزارشی پیشینی از فهم به دست بدهد را انکار می کند. در خوانش عمومی نظر ویتگنشتاین، فهم به مثابه توانایی در نظر گرفته می شود. اما این نکته با این امر که گویی فهم در یک لحظه اتفاق می افتد در تضاد است و برای همین در این مقاله موضع فهم همچون «آغاز توانایی» که هم فهم را در نسبت با توانایی در نظر می گیرد و هم رخدادن آن را در لحظه ممکن می داند توضیح می دهیم. با اینحال نفی امر ذهنی بودن فهم، موضعی ضد واقع گرایانه درباره فهم را به ویتگنشتاین نسبت می دهد. برای همین با کمک تفسیر مک داول از ویتگنشتاین سعی می کنیم نشان دهیم که ویتگنشتاین در داخل بازی زبان فهم را همچون یک حالت ذهنی معین در نظر می گیرد. گرچه تفسیر مک داول با برخی از نکات ویتگنشتاین به خصوص در کتاب برگه ها در تضاد است.کلیدواژگان: ویتگنشتاین، مک داول، فهم، توانایی، حالت ذهنی
-
صفحات 52-69برطبق تلقی رایج، معنای حقیقی جمله، مستقل از هر سیاقی است. سرل، به دنبال به چالش کشیدن این تلقی از مفهوم معنای حقیقی است. سرل معتقد است مفهوم معنای حقیقی یک جمله تنها درباره مجموعه ای از فرضیات پیشینه مند یا مربوط به سیاق کاربرد دارد؛ فرضیات پیشینه مند بدیهی اند و به هیچ وجه در خود جمله به روشنی بیان نشده اند؛ هر اظهاری تعداد نامشخصی از این فرضیات پیشینه مند را دارد و نمی توانیم به این فرضیات در خود جمله تصریح کنیم مگر اینکه فرضیات پیشینه مند دیگری را بیاوریم و لذا شرایط صدق جملات بدون ایهام با تغییراتی در فرضیات پیشینه مند تغییر خواهند یافت. به باور سرل، اصل بیان پذیری یعنی هرچه بتواند قصد شود، می تواند گفته شود شکاف میان معنای جمله و مراد گوینده را همیشه قابل رفع می داند و لذا نتیجه این اصل از منظر سرل، آن است که مواردی که گوینده دقیقا مراد خود را نمی گوید، از لحاظ نظری برای ارتباط زبانی ضروری نیستند. مفهوم معنای حقیقی یک جمله، مفهوم حیث التفاتی است و این همان چیزی است که جمله را برای همه قابل فهم می سازد. سرل نهایتا معنای حقیقی را نسبی می داند و تصریح می کند که در نظریه نسبیت معنای حقیقی هیچ چیزی وجود ندارد که با اصل بیان پذیری ناسازگار باشد. بدین سان بررسی، تحلیل و نقد نگاه سرل به معنای حقیقی کلمات و جملات مبنای این پژوهش است.کلیدواژگان: جان سرل، معنای حقیقی، فرضیات پیشینه مند، اصل بیان پذیری، نسبیت معنای حقیقی
-
صفحات 70-86در این مقاله مفهوم علیت نزد ملا صدرا بررسی می گردد. با بیان برخی از عناصر مهم فلسفه صدرایی، از جمله اصالت وجود، تشکیک وجود، اقسام وجود، امکان فقری و حرکت، اصلاحی در تعریف ملا صدرا از علیت ارایه می شود که بر اساس مفهوم تشکیک است. هچنین مدلی از تشکیک بیان می شود که ابزار مناسبی برای تحلیل های دقیق تر فرآهم می آورد. نهایتا با استفاده از مفاهیم فاعل طبیعی و حرکت، قرایتی از علت اعدادی معرفی می گردد که تبیینی یکسان از علیت، هم در حوزه امور مجرد و هم در قلمرو امور مادی، فراهم می آورد. در این رویکرد حرکت نوعی وجود تلقی شده است که در غایت ضعف وجودی است؛ یعنی وجودی رابط است. این تلقی در مقابل رویکردهایی است که صرفا وجود داشتن را وجود داشتن در حال تلقی می کنند، بنابراین تلقی وجود داشتن امری است که صرفا به حال حاضر محدود نمی شود.کلیدواژگان: علیت، اصالت وجود، تشکیک وجود، فاعل طبیعی، حرکت، علت اعدادی
-
صفحات 88-108ارسطو در سرآغاز آثار مختلفش به شاکله ی کلی شناخت به مثابه سیر طبیعی و ضروری شناختن اشاره می کند. این سیر، حرکتی است ذهنی از آنچه برای ما شناخته تر و پیشین ترست تا آنچه بر حسب خود موضوع و به نحو مطلق شناخته تر و پیشین ترست. بیان این طریق در دانش های گوناگون به نحوی یکسان، نشانگر نگرش عام ارسطو به شاکله کلی شناخت است از این رو تامل در آن می تواند تصور وی را از سرشت شناخت روشن تر کند. برای تبیین تصور ارسطو از این ساختار، اجزای آن و ارتباط آنها با هم می توان از مفهوم هم بسته با شناخت یعنی آرخه استفاده کرد زیرا در نگاه وی شناختن، آغازیدن راهی به سوی کشف سرآغازها و مبادی موضوع شناخت است. بدین سبب مقاله حاضر تلاشی است برای فهمی روشنتر از شاکله شناخت و دو جزء آن بر اساس تحلیل دو دلالت آرخه در ارتباط با سیر شناخت. از میان معانی گوناگون آرخه، دو دلالت آن یعنی آغاز ما و مبدا شی متناظر با دو جزء سیر شناخت یعنی شناخته تر برای ما و شناخته تر به نحو مطلق است. آغاز ما، پیش شناخت ما از موضوع است که برای ما شناخته ترست و با آن سیر شناختن ممکن می شود و مبدا شی، انتهای سیر است که دریافت آن به شناختی بر حسب خود شی و به نحو مطلق می انجامد و با آن شناخت به ضرورت می رسد.کلیدواژگان: آغاز، مبدا، شناخت، شناخته تر برای ما، شناخته تر به نحو مطلق، آغاز ما، آغاز شئ
-
صفحات 109-128
در نگاشته های حکمای مسلمان برای عقل نظری و عقل عملی دست کم سه شناسه ذکر شده است. در این میان دست یابی به دیدگاه فارابی به عنوان یکی از برجسته ترین و تاثیرگذارترین فیلسوفان مسلمان، چندان هموار نیست و شاید نتوان در نگاه آغازین با لحاظ مجموع آثار وی به پاسخی روشن رسید؛ زیرا ظاهر سخنانش در این باره گاه با یکدیگر ناسازگار می نماید. با این وجود نگاشته حاضر بر آن است تا در پس این ناسازگاری نشان دهد که اندیشه فارابی درباره چیستی و کارکرد عقل نظری و عقل عملی می تواند به گونه یکنواخت و همسو با دیدگاه ابن سینا تفسیر شود. در این راستا نوشتار حاضر با پرداختن به سخنان فارابی در سه بحث «کارکرد قوای ناطقه»، «چگونگی تحقق فعل اختیاری خیر و شر» و «چیستی فضایل انسانی»، آشکار خواهد کرد که از دید فارابی عقل نظری تنها به حیطه شناخت حقایق کلی اعم از کلیات نظری و کلیات عملی مربوط است و عقل عملی قوه درک کننده جزییات عملی است که توان تصرف در این جزییات و ایجادشان در خارج برای انسان وجود دارد و قوه عملی با استخدام قوای دیگر یعنی حساسه، متخیله، نزوعیه و فاعله، انجام آنها را تدبیر و مدیریت می کند.
کلیدواژگان: عقل نظری و عملی، احکام کلی و جزئی، حکمت نظری، حکمت عملی، فارابی -
صفحات 129-149
معرفت شناسی فیلسوف مسلمان مبتنی بر نظریه وی درباره هویت نفس است. فلاسفه مشاء نفس را جوهر مجرد می دانستند. سهروردی نیز در ابتدای فلسفه ورزی به پیروی از فلاسفه مشاء نفس را جوهر مجرد می دانست اما بعد از تحول درونی و تغییر مشی فلسفه ورزی، نظریه مشاء را درباره هویت نفس نقد می کند و برای نفس هویت نوری قایل می شود. بر خلاف فلاسفه مشاء که با تکیه بر تجرد نفس، نظام معرفتی خود را بنیان نهادند سهروردی نور بودن نفس را محور معرفت شناسی خود قرار می دهد. می توان گفت سهروردی با این انقلاب در هویت نفس، معرفت شناسی اشراقی را بنیان می گذارد. وی با تکیه بر این انقلاب، معرفت شناسی فلاسفه مشاء را در تعریف علم، ملاک علم، اقسام علم و منابع علم مورد نقد و ارزیابی قرار داده و در نهایت مبتنی بر نفس به عنوان نور محض، نظریه معرفت خود موسوم به معرفت اشراقی را مطرح می کند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی-انتقادی ضمن ارایه و ارزیابی انتقادات سهروردی بر معرفت شناسی مشایی، تحول فکری سهروردی در نظریه معرفت نیز مطرح شده و نهایتا به محدودیت های معرفت شناسی اشراقی اشاره می شود.
کلیدواژگان: نفس، نور محض، علم حضوری، اضافه اشراقی، هویت نوری -
صفحات 151-171
فلسفه مدرن، اجمالا، برنامه و دستگاه جامع معرفتی است که براساس آن تمام عالم هستی توسط بشر به تنهایی فهمیدنی و شناختنی است. در مرکز ثقل این دستگاه هویت معرفتی شخص یا ذهن عامل معرفت قرار دارد. فیلسوفان مدرن اعتبار دستگاه معرفتی و نیز وحدت آن را مرهون هویت معرفتی عامل معرفت می دانند. دکارت خودآگاهی ذهن خودبنیاد از خودش به عنوان یک عامل معرفتی خودآگاه را مبنای تمام معرفت ها، شامل مابعد الطبیعی، طبیعی و غیر آن می دانست. پسامدرن گرایی، درمقابل، گفتمانی فلسفی دربرابر هویت معرفتی و دستگاه معرفتی خودبنیاد مدرن است. تلاش فیلسوفان پسامدرن بر آن است تا با استفاده از مفهوم «غیریت» و نیز ارتباط دادن آن با چند اندیشه غیرمعرفتی دیگر، مثل «میل»، «اراده» و «مسیولیت»، گفتمان فلسفی و متفاوت را پی ریزی نمایند. ازنگاه این مقاله، نه نظریه «هویت» و اندیشه های معرفتی پیوست آن، و نه مفهوم «غیریت» و اندیشه های عمل شناختی همراه آن نمی توانند مستقل از یک دیگر یک دستگاه معرفتی خودبنیاد یا یک گفتمان فلسفی غیرمعرفتی مسلط را پی ریزی و شکل دهند.
کلیدواژگان: فلسفه مدرن، گفتمان پسامدرن، هویت، غیریت -
صفحات 172-191قرن چهارم هجری را از درخشان ترین ادوار تاریخ و تمدن اسلامی از لحاظ تنوع فکری و آزاداندیشی مسیولانه دانسته اند. برخی بین این دوره و دوران رنسانس در مغرب زمین، همانندسازی کرده و بلکه آن را در نوزایی قرن پانزدهم، موثر دانسته اند. اگر جوهره ی آزاداندیشی را انسان گرایی و عقلگرایی بدانیم، باید چهارمین قرن هجری را از آزاداندیش ترین ادوار تاریخ بشری بدانیم که قرن ها پیش از نوزایی مغرب زمین، با دغدغه ی انسان زیست کرد و میدان را در برابر عقل انسان بازگذاشت، اما هرگز میان این تفکر باز و آزاد در باب دلمشغولی های انسانی و تعلق خاطر به دین و مذهب ناسازگاری ای ندید. از این رو این سخن برخی از اندیشه نگاران قرن چهارم جا دارد که انسان گرایی این دوره در عین حال که از جنبه های فلسفی و ادبی برخوردار بود، انسان گرایی ای دینی بود و عقلگرایی اش همانطور که از میراث بشری و علوم الاوایل بهره می برد، به داده های وحیانی هم معتقد و متکی بود و البته از همسخنی و گفت وگو با ملحدان و دین گریزان هم ابایی نداشت. بازکردن ابعاد این آزاداندیشی دینی و نشان دادن مشخصه ها و بنیادهای نظری اش که مهم ترینشان همان انسان گرایی و عقلگرایی است، هدفی است که این مقاله جویا و پیگیر آن است.کلیدواژگان: آزاداندیشی دینی، قرن چهارم هجری، انسانگرایی، مجالس علمی، عقلگرایی، تکثرگرایی فرهنگی
-
صفحات 192-217خطا به عنوان منشا شک گرایی از دیرباز مورد توجه معرفت شناسان بوده است. فیلسوفان مسلمان مانند ابن سینا اگرچه به طور مستقل این بحث را مطرح نکرده اند، ولی در ضمن مباحث فلسفی خود در موارد مختلف به این مساله پرداخته اند؛ در مقاله ی حاضر کوشش شده است تا چگونگی خطای شناختاری عقل و شیوه مصون ماندن ذهن از خطا از منظر ابن سینا مورد بررسی قرار گیرد. ابن سینا با تاکید بر اینکه خطا در عقل ساختارمند(sistematik) و فراگیر نیست، بر اعتبار این قوه ادراکی بشری اصرار می ورزد. وی با دفاع از اولین اولیات یعنی قاعده امتناع اجتماع و ارتفاع نقیضین و مطابق با واقع دانستن این اصل، پایه یقینی برای دانش بشری ترسیم می کند و اعتبار دیگر معارف را بر پایه این ادراک واقع نما تبیین می کند. او خطای در عقل را به خاطر وجود موانع درونی و بیرونی بر سر راه عقل و برطرف کردن این موانع را شیوه مصون ماندن ذهن از خطا می داند.کلیدواژگان: خطا، عقل، مبناگرایی، منطق، ابن سینا
-
صفحات 218-238در فلسفه ادراک حسی معاصر، آزمونهای متعددی از جمله آزمونهای پدیدارشناختی که بر جنبه های آگاهانه تجربه های حسی تمرکز می کند، برای بررسی نظریه های مختلف در این زمینه مطرح شده است. نظریه داده های حسی یکی از نظریاتی است که پدیدارشناسی تجربیات حسی را به درستی نشان نمی دهد و اشکالات متعددی بر آن وارد است. از جمله این اشکالات می توان به ناکارآمدی این نظریه در تبیین برخی از مسایل مانند جنبه شی محوری پدیدارشناختی ادراک حسی، بحث پدیدارشناختی مربوط به کیفیات اولیه و بحث عمق اشاره کرد. طرفداران این نظریه با اتخاذ موضع وجودشناختی و معرفت شناختی، پاسخهای مختلفی را به این اشکالات داده اند. با توجه به قرابت بین نظریه وجود ذهنی در سنت فلسفه اسلامی و نظریه داده های حسی می توان این اشکالات را به نظریه وجود ذهنی نیز عرضه کرد. با بهره گیری از برخی مبانی حکمت متعالیه مانند بحث اتحاد ماهوی میان اشیاء خارجی و صور ذهنی آنها، قیام صدوری صور حسی و خیالی به نفس، تفکیک میان حمل اولی و حمل شایع و ویژگیهای علم حضوری می توان از نظریه وجود ذهنی در مقابل اشکالات پدیدارشناختی دفاع کرد.کلیدواژگان: پدیدارشناسی، داده های حسی، وجود ذهنی، حکمت متعالیه
-
صفحات 239-260نسبیت گرایی اخلاقی یکی از مهم ترین موانع برای اتکای بر اخلاق جهانی به عنوان پیش نیاز همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان دانسته می شود، از نگاه نسبیت گرایان، مطلق گرایی اخلاقی بستر مناسبی برای ترویج خشونت و اندیشه عدم مداراست. این مقاله بدنبال واکاوی مدعیات، پیشفرض ها و لوازم و نتایج هر دو قول نسبیت گرایی و مطلق گرایی اخلاقی و تعیین نسبت میان هر کدام از آنها با اصل مداراست. در این نوشتار ضمن تمییز میان نسبیت فرهنگی و نسبیت اخلاقی، نشان داده شده که نسبیتگرایی فرهنگی مانعی هم برای تحقق اخلاق جهانی ایجاد نخواهد بود؛ چرا که میتوان با به رسمیت شناختن آن و در عین حال قایل بودن به مطلقگرایی اخلاقی، بستر لازم برای تحقق اخلاق جهانی، و در پی آن، همزیستی ادیان فراهم می آید. با پذیرش اصل نسبیت فرهنگی امکان تاکید بر برخی اصول مشترک میان فرهنگ های مختلف - در عین حفظ تنوعات فرهنگی- وجود دارد که از جمله ی بارز ترین این اصول، «قاعده ی زرین» می باشد. این پژوهش مدعی است اخلاق جهانی و نیز همزیستی مسالمت آمیز ادیان با ابتنا بر چارچوب مشترکات اخلاقی از جمله «قاعده ی زرین» قابل دسترسی است، زیرا قرابت اصحاب ادیان از دریچه ی اخلاق -و نه اشتراکات عقیدتی- می گذرد. در پایان پیشنهاد شده است تقریب بین مذاهب و ادیان از طریق یافتن اشتراکات اخلاقی- به جای نقاط مشترک عقیدتی -پیگیری شود.کلیدواژگان: نسبیت گرایی اخلاقی، نسبیت گرایی فرهنگی، مطلق گرایی اخلاقی، قاعده زرین، مدارا
-
Pages 7-30
Relationship between fixed beings and moving beings, is one of the most difficult philosophical problems that Islamic philosophers have tried to solve it and have given different answers. Their efforts in this regard, although valuable, are not convincing and do not answer the most important question of why and how change emerges from stability. In this article, while expressing some of the most important answers and criticizing them, we have achieved a new approach to solving this problem based on the existential foundations of transcendent wisdom, which completely changes the common view in ontology. According to this approach, change arises from the weakness of existence and does not extend from cause to effect. Change comes from stability, and motion has degrees that encompass all possible beings. Not in one place, but in several stages, the stability of existence reduces, and its restlessness and movement increases.KEY WORDS:Relationship between fixed beings and moving beings, Degrees of movement, Intrinsic motion, Incremental movement.
Keywords: Relationship between fixed beings, moving beings, Degrees of movement, intrinsic motion, Incremental movement -
Pages 31-51Understanding is not matter of mind in Wittgenstein view. But this position is met with a protest called "scientific objection" as if the philosopher is simply ruling out something that neurologist or psychologist could discover. In this article we show that Wittgenstein did not resent the position of science and only denies the claim that science can provide an a priori account of understanding. In the general reading of Wittgenstein's view, understanding is seen as an ability. But this is at odds with the fact that understanding happens in an instant, and that is why we explained in this article the position of understanding is like the "beginning of ability" which considers both understanding in relation to ability and its occurrence. However, the denial of the subjectivity of understanding attributes an anti-realist stance on understanding to Wittgenstein. Therefore, with the help of McDowell's interpretation of Wittgenstein, we try to show that Wittgenstein considers the linguistic understanding as a certain state of mind in the language game. McDowell's interpretation, however, contradicts some of Wittgenstein's points, especially in Zettel.Keywords: Wittgenstein, McDowell, Understanding, Ability, State of mind
-
Pages 52-69According to popular treatment, the literal meaning of a sentence is independent of any context, and so John Searle seeks to challenge this treatment of notion of the literal meaning. Searle argues that notion of literal meaning of a sentence applies only to a set of background or contextual assumptions; Background assumptions are self-evident and are not explicitly stated in the sentence itself; Each expression has an indefinite number of these background assumptions, and we cannot specify these assumptions in the sentence itself unless we bring in other background assumptions, and therefore the truth conditions of unambiguous sentences will change with manipulating in background assumptions. Principle of Expressibility - that is, whatever can be intended, can be said - always finds the gap between the meaning of the sentence and the meaning of the speaker to be bridged, and therefore the consequence of this principle from Searle's view is that cases where the speaker does not say exactly what he means, are not theoretically essential to linguistic communication. The notion of the literal meaning of a sentence is the notion of intentionality, and this is what makes the sentence understandable to everyone. Searle ultimately considers literal meaning relative and states that there is nothing in the theory of relativity of literal meaning that is inconsistent with Principle of Expressibility.Keywords: John Searle, Literal Meaning, Background Assumptions, Principle of Expressibility, Relativity of Literal Meaning
-
Pages 70-86In this paper, the concept of causality in Mulla Sadra’s philosophy is considered. Having explaining of some crucial ingredients of his philosophy, such as genuineness of being, gradation of being, kinds of being, contingency of poverty and motion, an amended definition is represented, which is based on the concept of gradation. In this vein, then, we construct a model of the gradation in Mulla Sadra’s philosophy that seems it is a good apparatus for scrutiny analyses in his philosophy. Eventually, by the natural, efficient cause and the motion concepts, a reading of adjuvant cause is put, which supply a unitary approach to causation in both the abstract and the material realms. In this approach, motion is in the extreme weakness in the hierarchy of being. This is in contrast to approaches that merely consider existence to be existing in the present, so the notion of existence is not limited to the present.Keywords: Causation, Genuineness of being, Gradation of being, Natural, Efficient cause, motion, Adjuvant cause
-
Pages 88-108At the beginning of his several works, Aristotle outlines briefly universal schema of knowledge as a natural and universal mental way which starts from what is clearer, prior and more knowable to us and leads to a knowledge which is clearer, prior and more knowable naturally and absolutely. For the generality of this structure, it would be a possibility to understand Aristotle’s attitude to the general structure of knowledge. Among several concepts in Aristotle, Arche (ἀρχή) could explain this structure because he believes knowing is beginning a way towards the principles of the object. Thus present article is an attempt to explain the knowledge schema and its two parts based on the analysis of two senses of Arche in the way of the knowing. From several senses of the Arche, two meaning i.e. our beginning and the object principle are in correspondence with two parts of knowledge i.e. more knowable to us and more knowable absolutely. Beginning of us is our pre-existence knowledge of the object which is more familiar to us and make possible the way of knowing and the principle of the object is the final point in the way of knowing which is more familiar simpliciter and necessitates knowledge.Keywords: beginning, Principle, Knowledge, change, beginning of us, principle of the object
-
Pages 109-128
There are at least three definitions in writings by Islamic philosophers for theoretical reason and practical reason. If we want to get Farabi's opinion as one of the most prominent and influential muslim philosophers in this matter, it is not so smooth and at first glance in terms of the sum of his works it may not be possible to came up with a clear answer, because the appearance of Farabi's words in this regard is sometimes inconsistent with each other. However, this article is seeks to show behind this incompatibility that Farabi's thought on theoretical reason and practical reason and their function can be interpreted uniformly and in line with Ibn Sina's view. In this regard, we examine Farabi's remarks in three discussions "The functioning of reason forces ", "How the creation of optional good and evil acts" and "What is human virtues" and obtain that, in his view, theoretical reason relates only to the domain of generals knowledge, and practical reason is the power of understanding practical details that can be possessed and created in outside by human beings and manage to create them by employing other powers, namely, sense, imagination, motivating and factor.
Keywords: theoretical, practical reason, general, partial sentences, theoretical philosophy, practical philosophy, FARABI -
Pages 129-149A critical study of evolution of the epistemology in Suhrawardi’s philosophyThe epistemology of the Muslim philosopher is based on his theory of the soul. In view of peripatetic philosophers, soul is immaterial substance. Suhrawardi at the beginning of philosophize as peripatetic philosopher believes that soul is immaterial substance but with inner transformation and change of philosophize, critics the view of peripatetic philosophers on soul’s entity and considers the soul as a luminous entity. Unlike the Peripatetic philosophers who founded their epistemic system by relying on the immaterial of the soul, Suhrawardi puts the luminosity of the soul at the center of his epistemology. It can be said that Suhrawardi, with this revolution in the identity of the soul, establishes illumination epistemology. Relying on this revolution, he critiques and evaluates the epistemology of the peripatetic philosophers in defining science, the criterion of science, kinds of science and the sources of science, and finally, based on the soul as the pure light, presents itself of his theory of knowledge called illumination knowledge. In this article, using the analytical-critical method while presenting and evaluating Suhrawardi's critics of peripatetic epistemology, Suhrawardi's intellectual evolution in the theory of knowledge is also discussed and finally, the limitations of illumination epistemology are pointed out.Keywords: soul, pure light, knowledge by presence, illuminative relation, luminous entity
-
Pages 151-171
Modern philosophy, in short, is a comprehensive program and a system of knowledge according to which the whole universe is comprehensible by man alone. The center of this system is the self-conscious mind or the cognitive identity. In modern philosopher’s view, the validity of the system of knowledge, as well as its unity, is dependent on the self-conscious mind or its identity. According to Descartes, the self-consciousness of the mind as a conscious substance is the basis of all kinds of knowledge, including the physical and metaphysical ones. In contrast, philosophical postmodernism is a comprehensive discourse that opposes the self-sufficient system of knowledge and cognitive identity. The main postmodern philosopher’s concern is to establish a philosophical discourse by using the concept of "alterity" and linking it to other non-epistemic ideas. From the point of view of this article, neither the theory of identity and the relative epistemological ideas nor the concept of "alterity" and the accompanying pragmatic notions can establish and form an independent self-sufficient system of knowledge or a non-epistemic dominant philosophical discourse.
Keywords: Modern Philosophy, Postmodern Discourse, Identity, alterity -
Pages 172-191The fourth century(A.H) is considered as the most brilliant period of Islamic history and civilization, for its variety of thinking and responsible free thinking. We can call this period, the age of scientific and philosophical circles far from dogmatism and known demarcations in the religious societies, and in the same time, different from some scientific circles in the new age which consider free thinking against commitment to the religion and divine relevance. If we accept the humanism and rationalism as the connonical core of free thinking, we should call the fourth Islamic century, as one of the most liberal periods of human history which appeared centuries before western Rennaisens with orientation of human concerns and rational approaches, but did not see any controversy between this open mind and commitment to the religion. Therefore, we can accept the idea of some idiographers of fourth century that the humanism of that period was religious one with signs of philosophy and literature, and its rationalism was feeded by divine data as well as human heritage and the knowledge of ancestors. It didn't refuse dialogue with non-religious and atheist peoples. This article tries to discover the dimensions of this religious free thinking and its characteristics and theoretical bases including humanism and rationalism which are the most important bases.Keywords: religious free thinking, fourth Islamic century, Humanism, Rationalism, scientific circles, cultural plurality
-
Pages 192-217Error as a source of skepticism has long been considered by epistemologists. Although Muslim philosophers such as Ibn Sina have not discussed this issue independently, they have also addressed this issue in various philosophical discussions; In the present article, an attempt has been made to examine how The error of rational understanding and the way of avoiding it from the perspective of Ibn Sina. Ibn Sina insists on the effect of this human perceptive power by Emphasizing that error is not pervasive and sistematik in reason. By defending the first priority, the rule of social rejection and the height of contradictions, and in accordance with the realization of this principle, he draws a certain basis for human knowledge and explains the validity of other teachings on the basis of this perception of reality. He considers error in reason due to the existence of internal and external obstacles in the way of reason. And he considers removing these obstacles as a way to protect the mind from error.Keywords: Error, Reason, Foundationalism, Logic, Ibn Sina
-
Pages 218-238There are different tests for an adequate philosophical theory of perception. One of them is phenomenological testing, which focuses on the conscious aspects of sense experiences. Sense-datum theories that appeal to sense data cannot deliver a satisfactory phenomenology. One of the problems is related to awareness of objects that bear the properties that characterize what it is like for us the austere nature of sense data—as objects that only possess sensible qualities— makes it difficult for the theory to adequately capture the phenomenology of “real” experiences. Other problem is related to the primary qualities. A more specific phenomenological problem area for sense datum theory has concerned the experience of depth. The sense datum theorist rebuts some objection by adopting an ontological and epistemological position.One of the leading theories of perception in the ontology of the Islamic philosophy is the theory of mental existence. The sense-datum theory seems to have many similarities with the theory of mental existence. Using some principles of Transcendent philosophy such as the discussion of the nature union between external objects and their mental forms, the resurrection of sensory and imaginary forms to the soul, the distinction between the first carriers and common carriers and the characteristics of present knowledge, the theory of mental existence can be defended against phenomenological problems.Keywords: phenomenological, mental existence, sense datum, Transcendent Philosophy
-
Pages 239-260Moral relativism is considered as one of the most important obstacles to rely on global ethics as a prerequisite for the peaceful coexistence of followers of religions. According to relativists, moral absolutism is a good platform for promoting violence and intolerance. This article seeks to analyze the claims of relativism and moral absolutism and to determine the relationship between each and the principle of orbit. In this article, while distinguishing between cultural relativism and moral relativity, it is shown that cultural relativism will not be an obstacle to the realization of global ethics; Because by recognizing it and at the same time believing in moral absolutism, the necessary ground can be provided for the realization of global ethics. By accepting the principle of cultural relativity, it is possible to emphasize some common principles between different cultures - while preserving cultural diversity - one of the most prominent of which is the "golden rule". This study claims that global ethics as well as the peaceful coexistence of religions can be achieved based on the framework of moral commonalities, including the "golden rule", because the closeness of religious people passes through the lens of morality - not ideological commonalities. In the end, it is suggested that the coexistence between religions be pursued by finding moral commonalities - instead of common ideological ones.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.