فهرست مطالب
نشریه تحقیقات اسنادی انقلاب اسلامی
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1400)
- تاریخ انتشار: 1401/03/08
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-19
بخش درخور توجهی از تولید و بازنشر محتوای ایدیولوژیک گفتمان پهلویسم از طریق مطبوعات به ویژه موسسه های مطبوعاتی اطلاعات و کیهان انجام می گرفت. در این حال، پژوهش منسجمی درباره ی نقش مطبوعات یادشده، در کشاکش گفتمان اسلام سیاسی با پهلویسم انجام نشده است. ازاین رو، در تحقیق پیش رو به این مسئله توجه گردیده و این پرسش ها مطرح شده است که تولید یا بازنشر محتوای ایدیولوژیکی در اطلاعات و کیهان چگونه بود و چرا با واکنش حاملان گفتمان اسلام سیاسی روبرو شد و واکنش آن ها شامل چه مواردی بود؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که حضور مدیران ارشد این دو موسسه در ارکان حکومتی پهلوی و پذیرش منصب سناتوری مجلس و افزون بر آن، برخی تولیدات ایدیولوژیک این دو موسسه، همچون انتشار تقریبا هرروزه ی تصاویر شاه و نمادهای سلطنتی همراه با مقالات متعدد، پذیرش و تبلیغ برنامه های انقلاب سفید به ویژه از سوی مبلغان مذهبی دو موسسه که دین را در راستای اهداف حکومت به خدمت گرفته بودند، سبب موضع گیری و تولید محتوای ایدیولوژیک از سوی حاملان گفتمان اسلام سیاسی شد.
کلیدواژگان: اسلام سیاسی، پهلویسم، مطبوعات، گفتمان -
صفحات 21-46
نفوذ در مراکز علمی نظیر مدارس یکی از وجوه نفوذ در جهان است که قدرت های جهانی از آن برای کسب منافع خود بهره می گیرند و بررسی تاریخ سیاسی معاصر ایران نشان می دهد که آمریکا همواره در عرصه ی علم و دانش ایران مداخله داشته و تلاش سردمداران این کشور، وابسته سازی علمی ایران بوده است. اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران به عنوان یکی از مهم ترین اسناد در فهم و شناخت ارتباط بین ایران و آمریکا، از ظرفیت مناسبی برای شناسایی وجوه نفوذ غرب در ایران برخوردار است و با توجه به اهمیت موضوع، مقاله ی حاضر با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و مطالعات اسنادی تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد که شیوه های نفوذ ایالات متحده آمریکا در مدارس ایرانی بر اساس اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران چه بوده است؟ مرجع اصلی پاسخگویی به این سوال، دوره یازده جلدی اسناد لانه جاسوسی آمریکا می باشد و فرضیه اصلی نوشته، حاکی از این است که سفارت آمریکا با بهره گیری از تمامی ظرفیت های خود نظیر نهادهای بین المللی، نیروهای غرب گرا و مربیان خارجی برای تاثیر بر جریان علمی و فرهنگی در مدارس ایرانی بهره گرفته است. یافته ها نشان می دهند آمریکا در راستای نفوذ پایدار در مدارس ایرانی از شگردهایی نظیر تبادل علمی، تغییر سبک زندگی، هویت زدایی، تخریب آموزش های دینی، حمایت از شخصیت های غرب گرا، کم کردن روحیه ضد استعماری، نفوذ علمی- فرهنگی، جاسوسی اطلاعات و ترویج زبان انگلیسی استفاده کرد.
کلیدواژگان: نفوذ علمی و فرهنگی، اسناد لانه جاسوسی آمریکا در ایران، سبک زندگی، زبان انگلیسی، مدارس ایرانی، هویت، آموزش دینی -
صفحات 47-84
ادیان الهی به منظور هدایت و سعادت بشری نازل شده اند تا انسان با تبعیت از ارزش ها و قوانین الهی دچار تحریف و انحراف نشود. به نظر می رسد آنچه در نگاه متفکران مسلمان جهان اسلام مشهود است این که اسلام مهم ترین دین الهی است که برای سازمان دهی و نظم بخشی به حیات دنیایی و اخروی بشر نازل شده است. ازجمله متفکران جهان اسلام که نگاه تلفیق و تعامل دین و سیاست را مدنظر دارد آیت الله جوادی آملی می باشد. از نگاه این مفسر قرآن، جدایی دین از سیاست باعث تنزل دین و سیاست می گردد، لذا تعامل آن دو سبب انسجام و هدفمندی حیات بشری می گردد و امت اسلامی را از انحراف و تحریف مصون نگه می دارد. در تحقیق حاضر، نویسندگان مترصد آن هستند که با استفاده از روش تحلیل مضمون، عوامل و زمینه های عرفی شدن حکومت اسلامی در اندیشه ی آیت الله جوادی آملی را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که در نگاه آیت الله جوادی آملی محورهایی همچون دوری از قرآن و عدم توسل به مبانی صحیح اسلامی، تفسیرهای غلط و منطبق بر هواهای نفسانی، دوری از رهبری معنوی و کارآمد ازجمله ی زمینه های عرفی شدن جامعه اسلامی است.
کلیدواژگان: دین اسلام، عرفی شدن، سکولاریسم، آیت الله جوادی آملی، تحلیل مضمون -
صفحات 85-107
هدف از ارایه نوشته ی حاضر، تحلیل انتقادی سیاست خارجی و رفتار سیاسی ایالات متحده آمریکا در قبال ایران با محوریت مواضع حقوق بشری از سال دو هزار به این سو است. در این پژوهش نگارندگان با رویکردی تبیینی- تحلیلی (با شیوه گردآوری داده های کتابخانه ای و اینترنتی) در پی پاسخ گویی به این مسئله یا پرسش هستند که ماهیت مواضع حقوق بشری و رفتار سیاسی ایالات متحده آمریکا در قبال ایران از دهه دو هزار به این سو چه بوده است؟ در پاسخ به این پرسش، فرضیه پژوهش آن است که مواضع حقوق بشری ایالات متحده آمریکا در قبال ایران از سال دو هزار میلادی به این سو عمدتا تابعی از اهداف و سیاست های واقع گرایانه، قدرت بنیاد و منفعت طلبانه در چارچوب اصول و مولفه های پراگماتیسم است و شعار و گفتمان های حقوق بشری اش عمدتا جنبه ابزاری، تبلیغی و تاکتیکی برای پنهان سازی اهداف باطنی یادشده دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین گفتمان به ظاهر حقوق بشری این کشور در ساحت نظری و رفتار سیاسی و سیاست خارجی، شکافی جدی وجود دارد. استفاده ی گزینشی آمریکا از حقوق بشر علیه ایران و نادیده گرفتن مشکلات حقوق بشری کشورهای ناقض این موضوع به ویژه عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، تا حد زیادی تاییدکننده ی جهت گیری های پراگماتیستی این کشور هستند. از این منظر، ایالات متحده آمریکا به دنبال تثبیت هژمونی و رهبری سیاسی خود در جهان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تثبیت هژمونی خود بر اقتصاد جهانی نولیبرالیستی بوده است.
کلیدواژگان: ایران، ایالات متحده آمریکا، حقوق بشر، پراگماتیسم، نظام سلطه -
صفحات 108-129
ریشه ی چالش های جمهوری اسلامی ایران با آمریکا و تمدن غربی در اندیشه متفکرین و استراتژیست های غربی عمیق تر است. تا جایی که گفته ها و مواضع آن ها گاه فراتر از مسایل سیاسی تعبیر می شود و نوعی مقابله با گفتمان و تمدن اسلامی است. با توجه به اهمیت این مسیله، در مقاله ی حاضر تلاش می شود با معرفی فرانسیس فوکویاما، متفکر آمریکایی، به بررسی نظریات و سخنان وی علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود. برای پیشبرد این پژوهش از روش تحلیل مضمون و برای گردآوری داده ها از ابزار فیش برداری از منابع مختلف استفاده شده است. سوال اصلی تحقیق این است که فرانسیس فوکویاما چه مواضعی علیه جمهوری اسلامی ایران دارد و هدف از طرح این مواضع چیست؟ یافته های تحقیق موید آن است که ریشه های فکری موضع گیری فوکویاما در قالب تقابل نرم با جمهوری اسلامی ایران و ناشی از اسلام هراسی است.
کلیدواژگان: ایران، جمهوری اسلامی ایران، انقلاب اسلامی، فوکویاما، تحلیل مضمون -
صفحات 130-152
هدف این نوشتار، تبیین بازتاب های انقلاب اسلامی بر منطقه ی قفقاز جنوبی با تاکید بر مسلمانان و شیعیان بر اساس نظریه پخش است، از این رهگذر، انقلاب اسلامی به عنوان مبدا پخش و قفقاز جنوبی به عنوان مقصد، با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی موردبررسی قرار گرفته است. در موضوع پخش نیز با ارایه ی شواهدی عینی در مسیر اثبات بازتاب های انقلاب بر این منطقه به این سوال پرداخته می شود که انقلاب اسلامی ایران چه تاثیراتی بر منطقه قفقاز جنوبی داشته است؟ روش تحقیق کیفی و رویکرد تحلیل اسنادی روشی است که این پژوهش از آن بهره برده است.
کلیدواژگان: بازتاب انقلاب اسلامی، قفقاز جنوبی، نظریه پخش، اسلام و غرب، شیعیان -
صفحات 153-186
هویت شاکله ی جامعه است و پیوندی وثیق با فرهنگ، تاریخ و آداب ورسوم هر ملتی دارد. مانایی جامعه و حکومت در گرو حراست و پاسداشت مولفه های هویت جمعی است از سوی دیگر، اگر نظام سیاسی نتواند مولفه ها و شاخص های هویتی خویش را حفظ نماید، با بحران های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مواجه می شود و به تعبیری، استحکام نظام مورد آسیب قرار می گیرد. ازاین رو، حکومت ها، مترصد اتخاذ سیاست های هویتی از طریق ابزارهای مختلف برای نهادینه سازی هویت خویش هستند. نظام های غیردموکراتیک و استبدادی، تلاش دارند هویت مطلوب خویش را در جامعه نهادینه نمایند. سیاست هویتی آن ها عموما در تقابل با هویت ملی است و لذا می کوشند با تدابیر و سیاست های دستوری، هویت سازی متناسب با ایدیولوژی خویش را پیگیری نمایند. حکومت پهلوی در ایران معاصر مترصد اتخاذ چنین رویکردی بود که منجر به بروز شکاف هویتی در جامعه بین اجتماع و نظام سیاسی شد. مقاومت عمومی در برابر سیاست هویتی پهلوی دوم منجر به شکل گیری جریان اجتماعی مخالف سیاست دستوری پهلوی دوم گردید. جریان های اسلامی نیز شکل دهنده ی مخالفت عمومی با سیاست هویتی پهلوی- مبتنی بر ملزومات باستان گرایانه و ضد دینی- برای پاسداشت هویت دینی و ملی ایرانیان به صورت توامان بودند. مقاله ی حاضر با بهره گیری از رویکرد تحلیلی- توصیفی مترصد پاسخگویی به این سوال است که پهلوی دوم برای هویت سازی باستان گرایانه از چه سیاست ها و ابزارهایی بهره گرفت؟ یافته ها نشان می دهد در حکومت محمدرضا شاه از مجموعه نهادهای فرهنگی برای هویت سازی جعلی و همسو با سیاست فرهنگی پهلوی بهره گرفته شد و برخی از این سیاست ها در عرصه ی هویتی شامل؛ شاه پرستی، باستان گرایی، اسلام زدایی و ترویج غرب گرایی می شود.
کلیدواژگان: هویت ملی، پهلوی دوم، باستان گرایی، ابزار رسانه ای، سیاست هویتی
-
Pages 21-46
Influence in scientific centers such as schools is one of the aspects of influence in the world that the world powers use to gain their interests. This country has been the scientific dependence of Iran. The documents of the American spy nest in Iran, as one of the most important documents in understanding the relationship between Iran and the United States, have a good capacity to identify Western influence in Iran. And documentary studies seeks to answer the question that; What have been the US methods of infiltrating Iranian schools based on US spy nest documents in Iran? The main source for answering this question is the eleven-volume volume of American spy nest documents, and the main hypothesis of the article is that; The US Embassy has used all its capacities, such as international institutions, pro-Western forces and foreign educators, to influence the scientific and cultural current in Iranian schools. The findings of the article show that the United States in order to have a lasting influence in Iranian schools through tricks such as; He used scientific exchanges, lifestyle changes, de-identification, the destruction of religious teachings, the support of pro-Western figures, the reduction of anti-colonial sentiment, scientific-cultural influence, intelligence espionage and the promotion of the English language.
Keywords: Scientific, cultural influence, documents of the American spy nest in Iran, Lifestyle, English language, Iranian Schools -
Pages 108-129
The roots of the Islamic Republic of Iran's challenges with the United States and Western civilization are deeper in the minds of Western thinkers and strategists, to the extent that their statements and positions are sometimes interpreted beyond political issues and are a kind of confrontation with Islamic discourse and civilization.Given the importance of this issue, this article tries to introduce Francis Fukuyama, an American thinker, to examine his views and statements against the Islamic Republic of Iran. To advance this research, the method of content analysis has been used and to collect data, filing tools from various sources have been used. The main question of this article is what are the positions of Francis Fukuyama against the Islamic Republic of Iran and what is the purpose of this position?The findings of this study confirm that the intellectual roots of Fukuyama's stance are in the form of a soft confrontation with the Islamic Republic of Iran and stem from Islamophobia.
Keywords: Iran, Islamic Republic of Iran, Islamic Revolution, Fukuyama, Theme analysis -
Pages 130-152
Summary .The purpose of this article is to explain the reflections of the Islamic Revolution on the South Caucasus with emphasis on Muslims and Shiites based on the theory of diffusion; Hence, the Islamic Revolution has been studied as a source of distribution and the South Caucasus as a destination according to the political and social conditions. In discussing the issue of broadcasting, we provide objective evidence to prove the possible reflections of the revolution on this region. The main question of the article is what effects did the Islamic Revolution of Iran have on the South Caucasus region? In this regard, the main hypothesis is that the impact of the Islamic Revolution of Iran on the South Caucasus is greater than the cultural and political aspects. The method of the article is qualitative, which has used the documentary analysis approach.
Keywords: reflection of the Islamic Revolution, South Caucasus, dissemination theory, Islam, the West, Shiites -
Pages 153-186
Identity is the backbone of society and is closely linked to the culture, history and customs of each nation. The meaning of society and government depends on the protection and preservation of the components of collective identity, and if the political system can not maintain its components and characteristics of identity, it will face various social, cultural and political crises and, in other words, the strength of systems will be damaged. Hence, different systems and governments seek to adopt identity policies through various tools to institutionalize collective identity. Of course, non-democratic and authoritarian regimes try to institutionalize their desired identity in society, and their identity policy is generally in opposition to national identity, and they try to pursue identity-building in accordance with their ideology through grammatical measures and policies. In contemporary Iran, Pahlavi pursued such an approach, which led to an identity gap in society between society and the political system. The public was united with the Pahlavi identity policy, which was based on archaic and anti-religious requirements, to protect the religious and national identity of Iranians. Therefore, the present article uses analytical-descriptive method and studies of libraries to answer the question: what policies and tools has the second side used for archaic identification? The findings show that in the government of Shah, a set of cultural institutions was used to create a false identity and in line with the Pahlavi cultural policy,
Keywords: National Identity, Second Pahlavi, Archeology, Media tools, Identity politics
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.