فهرست مطالب

آبزیان دریای خزر - سال سوم شماره 1 (تابستان 1397)

نشریه آبزیان دریای خزر
سال سوم شماره 1 (تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/05/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سیامک باقری* صفحات 1-12

    Mnemiopsis leidyi از طریق آب توازن کشتی ها از دریای سیاه به دریای خزر در اواخر دهه 1990 انتقال شد، و اثرات منفی شدیدی در این اکوسیستم آبی گذاشت. در این مطالعه پراکنش زمانی و مکانی شانه دار در سه خط مطالعاتی لیسار، بندرانزلی و سفیدرود در اعماق 5، 10، 20 و 50 متر طی سالهای 1380 تا 1385 در سواحل جنوبی دریای خزر انجام گردید. بررسی ها نشان داد، حداکثر زی توده M. leidyi با میزان میانگین 805±1411 گرم در متر مربع در تابستان 1385 و حداقل زی توده شانه دار با میانگین 6/2 ± 3/3 گرم در متر مربع در زمستان 1380 بود. حداکثر زی توده M.leidyi در عمق 20 متر با میزان 1072 ± 1355 گرم در متر مربع در سال 1385 مشاهده شد و حداقل زی توده شانه دار در عمق 50 متر لایه عمقی (50-20) با میزان 9/16± 5/19 گرم در متر مربع بود. افراد جوان با اندازه طولی کوچکتر از 5 میلیمترحدود 90 درصد فراوانی جمعیت M.leidyi را بخود اختصاص داد. بزرگترین طول شانه دار صید شده 70 میلی متر بود. حداکثر زی توده در سفیدرود با میانگین 354 ± 461 گرم در متر مربع و حداقل در ناحیه بندرانزلی با میانگین 205 ± 245 گرم در متر مربع مشاهده شد. تغییرات دمای آب و شوری عامل بسیار مهم در نوسانات فراوانی، زیتوده و گروه های طولی شانه دار در فصول و اعماق مختلف در سواحل جنوب غربی دریای خزر بوده است.

    کلیدواژگان: شانه دار، فراوانی، زیتوده، دمای آب، دریای خزر
  • غلامرضا دریانبرد*، حسن فضلی، فرامرز باقرزاده، حسین طالشیان صفحات 13-20

    صید و بهره برداری از ماهیان استخوانی از گذشته های دور تاکنون در آب های ایرانی دریای خزر انجام می شود و هم اکنون بالغ بر 10 هزار نفر صیاد در قالب شرکت های تعاونی صیادی و به روش پره ساحلی در شش ماهه دوم سال به شغل صیادی مشغولند. در بین ماهیان استخوانی ماهی سفید مهم ترین و اقتصادی ترین گونه بوده و صید عمده آن از نیمه دوم بهمن ماه تا فروردین سال بعد می باشد. بررسی ترکیب طولی صید این ماهی نشان می دهد که در زمان تاریکی، بهره برداری از ذخایر جوان بشدت افزایش می یابد و بر فراوانی ماهیان نابالغ و کوچکتر از اندازه استاندارد افزوده می شود. بطوریکه در سال بهره برداری 971396 در استان مازندران فراوانی ماهیان غیراستاندارد در زمان تاریکی و روشنایی صید به ترتیب 4/76 و 1/52 درصد محاسبه شد. با اجتناب از فعالیت صیادی در زمان تاریکی صید و محدود کردن زمان صید در تاریکی، از فشار صید بر ذخایر ماهی سفید کاسته می شود. این مهم به اصلاع رسانی مناسب و فرهنگ سازی در بین جامعه بهره بردار نیاز دارد.

    کلیدواژگان: دریای خزر، ماهی سفید، ترکیب طولی، ماهیان نابالغ، صید در تاریکی و روشنایی
  • آسیه مخلوق، حسن نصرالله زاده ساروی*، محمدعلی افرائی بندپی، ابوالقاسم روحی، غلامرضا دریانبرد، فریبا واحدی صفحات 21-32

    ماکروجلبک ها بعنوان تولیدکنندگان اولیه در انتقال انر‍ژی به سطوح بالاتر زنجیره غذایی نقش مهمی دارند. در تابستان 1397 شکوفایی ماکروجلبک در سواحل مختلف حوزه ایرانی دریای خزر گزارش شد. تحقیق حاضر به منظور شناسایی این ماکروجلبک صورت گرفت. بر اساس مشاهدات میکروسکوپی نمونه های جمع آوری شده، عمدتا شامل ماکروجلبک کلادوفورا گلومراتا (Cladophora glomerata) از شاخه کلروفیتا بودند. این ماکروجلبک، بومی دریای خزر و دارای پتانسیل رشد در اکوسیستم های آب شیرین و بسیاری از سواحل سراسر جهان است. افزایش دما و افزایش دسترسی به مواد مغذی و نور از مهم ترین عوامل افزایش سریع این ماکروجلبک در تابستان بیان شده است. این امر تغییرات شدیدی را بر جوامع جلبکی، خصوصیات زیستگاهی و جانوران مرتبط تحمیل می کند. کاهش ورود فسفر (بخصوص از منابع نقطه ای و مشخص) به اکوسیستم از موثرترین روش های کنترل و کاهش زی توده Cladophora glomerata می باشد. البته وجود منابع داخلی مواد مغذی و افزایش سطوح سخت (منشا طبیعی/ انسان ساخت) سبب بازگشت شکوفایی این ماکروجلبک می شود. آزمایشات فیزیکوشیمیایی آب در محل شکوفایی این ماکروجلبک نشان داد که میزان نیتروژن کل افزایش چشمگیری نسبت به داده های پیشین داشته است. ارایه برنامه های مدیریتی سواحل نیازمند نمونه برداری بیشتر و تولید داده های علمی به منظور مدیریت مشکلات زیست محیطی و نیز کنترل چرخه انرژی نامطلوب در اکوسیستم دریای خزر می باشد.

    کلیدواژگان: ماکروجلبک، کلادوفورا، شکوفایی، دریای خزر، ایران
  • رضا صفری*، مرجانه علی نژاد، فهیمه حبیبی کوتنایی، مژگان علی نژاد صفحات 33-44

    امعا و احشاء ماهی تون هوور (Thunnus tonggol) با استفاده از آنزیم آلکالاز در دماها (50 ،5/57 و 65 درجه سانتی گراد) و pHهای مختلف (8 و 25/8) آبکافت شد. نمونه های آبکافت شده، بعنوان جایگزین پپتون تجاری در محیط کشت Tryptic Soy Broth (TSB) جهت ارزیابی میزان رشد باکتری های Vibrio anguillarum ، Aeromonas salmonicida و Streptococcus iniae مورد استفاده قرار گرفتند. بیشترین و کمترین مقدار پروتیین، بترتیب مربوط به نمونه های آبکافت شده تحت دمای 5/57 و 50 درجه سانتی گراد و 8= pH بود. میزان رشد باکتریایی در محیط های کشت حاوی پروتیین آبکافت شده در مقایسه با محیط کشت TSB بیشتر بود. بطورکلی بالاترین درصد رشد برای سه گونه از باکتری ها مربوط به محیط کشت تهیه شده از پروتیین آبکافت شده در دمای 5/57 و 25/8= pH بود. نتیجه گیری کلی این مطالعه نشان دهنده آن است که امعاء و احشاء ماهی تون هوور ، بعنوان منبع پروتیین ارزان قیمت، قابلیت جایگزینی با پپتون های تجاری در فرمولاسیون محیط های کشت باکتریایی را دارا می باشد.

    کلیدواژگان: ماهی تون هوور، پروتئین آبکافت شده، ibrio anguillarum، Aeromonas salmonicida، Streptococcus iniae
  • محمد سوداگر*، پگاه کلاته جاری صفحات 45-54

    زالوهای طبی گونه های بسیاری از جنس Hirudo هستند که به دلیل کاربرد گسترده ای که در پزشکی، داروسازی و مطالعات علمی دارند، مورد توجه زیادی قرار گرفته اند.شرایط فیزیکوشیمایی آب محیط پرورش و تغذیه زالوها اساسی ترین بخش در تکثیر و پرورش بهینه این گونه آبزی به شمار می رود. از جمله شرایط مناسب تکثیر و پرورش زالوهای طبی می توان به دمای مناسب آب، تغذیه و مراقبت های پس از آن اشاره نمود، به طوری که دمای مناسب آب در مزارع زالو بین 20 تا ς 28 گزارش شدهاست. تغذیه با استفاده از خون تازه گاو، گوسفند، بز، شتر و... با دمای ς 37 انجام می شود. بدلیل پدیده ی هم جنس خواری جداسازی زالو های سیر و گرسنه پس از تغذیه امری ضروری است. در شرایط پرورشی مناسب، زالوها در 5/9 ماهگی بالغ و هر زالو بین 1 تا 7 عدد کوکون تولید و تعداد لارو در هر کوکون بین 3 تا 30 متغیر می باشد.

    کلیدواژگان: زالوها، طبی، تکثیر، پرورش، شرایط محیطی
  • کامران عقیلی*، عباسعلی آقایی مقدم، سید محمود عقیلی صفحات 55-62

    شناخت سطح تروفیکی اکوسیستم اهمیت زیادی در ارزیابی توان تولید و شناخت شرایط زیست طبیعی آن دارد. لذا تحقیق حاضر به منظور بررسی وضعیت تروفیکی خلیج گرگان، از فروردین تا اسفند 1395 در 19 ایستگاه صورت گرفت. با توجه به نقشه های تهیه شده از عمق و بستر خلیج، سطح و حجم کنونی خلیج گرگان به ترتیب 466 کیلومتر مربع و 905.33 میلیون متر مکعب محاسبه گردید. در این مطالعه تعیین سطح تروفیکی بر اساس میزان، فسفات کل و نیتروژن معدنی صورت گرفت. دامنه تغییرات فسفر کل (µg/l) از حداقل 37 در اسفند ماه تا حداکثر 65 در اردیبهشت و میزان میانگین سالانه آن معادل 53 تعیین گردید. وضعیت تروفی خلیج گرگان با توجه به میزان میانگین سالانه فسفر کل، در محدوده یوتروف قرار گرفت. میانگین نیتروژن معدنی (µM) 16 بدست آمد که سطح تروفیکی خلیج گرگان را در طبقه مزوتروف متمایل به یوتروف قرار می دهد. به این ترتیب، کنترل و مدیریت زمین های کشاورزی حوضه خلیج گرگان، بمنظور کاهش سرعت انتقال وضعیت مزوتروف به یوتروف/ هایپرتروف، در این خلیج ضروری می باشد.

    کلیدواژگان: سطح تروفیکی، فسفر کل، نیتروژن معدنی، خلیج گرگان، دریای خزر
|
  • Siamak Bagheri* Pages 1-12

    The alien ctenophore Mnemiopsis leidyi which was transported from the Black Sea into the Caspian Sea by the end 1990s has been affecting the ecosystem in this new environment. In this study ,spatial and temporal distribution of M.leidyi was studied during 2001 to 2006 in three transects (Lisar, Bandar Anzali & Sefidroud) in the south of e Caspian Sea. Each transect had four stations located at 5, 10, 20 and 50 m bottom depth contours. Mnemiopsis leidyi achived maximum biomass (1411 ± 805 g/m2 ) in summer 2006. Minimum biomass (3.3±2.6 g/ m2 ) of the ctenophore was measured in winter 2001. The highest biomass was at stations with 20 m depth (1355±1072 g/m2 ) and lowest biomass (20-50 m layer 19.5±16.9 g/m2 ) was obtained at that 50 m depth. Small specimens (<5 mm) contributed about 90 % total abundance of the population. The maximum length was 70 mm. The greatest average biomass 461±354 g/m2 was measured in Sefidroud region and the smallest biomass (245±205 g/m2) observed in Anzali region. The variations of temperature and salinity were important parameters in fluctuation of abundance, biomass and size groups in different seasons and depth in the southwestern Caspian Sea

    Keywords: Mnemiopsis leidyi, abundance, biomass, water temperature, Caspian Sea
  • GholamReza Daryanabard*, Hassan Fazli, Faramarz Bagherzadeh Afroozi, Hossein Taleshain Pages 13-20

    Fishing and exploitation of bony fishes has been carried out in the Iranian waters of the Caspian Sea since the past to now. Currently more than 10,000 people are active in fishing companies and exploited of bony fishes by beach seine in second half of the year. The Rutilus kutum is the most important and most economical species among the bony fishes, and its main catch carried out from February to April. Investigating the length composition showed that exploitation of young and immature fishes increases dramatically during darkness. The percent frequency of non-standard fishes in time of darkness and brightness was calculated 76.4 and 52.1% respectively in 2016-2017 in Mazandaran province. By avoiding fishing during dark hours and limiting the time of fishing in the dark, the pressure on the stocks of the Rutilus kutum will decrease. This goal is require to good communication and people awareness among the exploiting community.

    Keywords: Rutilus kutum, immature, length composition, catch, darkness, brightness, Caspian Sea
  • Makhlough A, Nasrollahzadeh Saravi H*, Afraei M.A, Roohi A.G, Daryanabard G.R, Vahedi F Pages 21-32

    Macro-algae as primary producers play an important role in energy shift to higher levels of the food chain. The severe proliferation of macro-algae has been reported from various coasts of the Iranian region of the Caspian Sea in the summer of 2018. Based on microscopic observations of the collected samples, the macro-algae population was mainly formed by Cladophora glomerata (Chlorophyta division). This native macro-algae of the Caspian Sea has a potential growth in freshwater ecosystems and many coasts around the world. The physico-chemical results of water showed the significant increases of nutrients compare to the previous data. It seems that, stablity of high temperature support the invasion growth of cladophora glomerata as well as high light and nutrients availability in summer. Reduction of loading phosphorus (especially from point sources) into the ecosystem and decreasing of unnessecary adhesive bases (natural/ man-made) are the most effective methods for controlling and reducing the Cladophora glomerata mass.

    Keywords: Macro-algae, Cladophora, Bloom, Caspian Sea, Iran
  • Reza safari*, Marjaneh Alinezhad, Fahimeh Habibi Koutenaie, Mozhgan Alinezhad Pages 33-44

    Tuna viscera (Thunnus tonggol) were hydrolyzed by alcalase enzyme at two ranges of temperature (50.0, 57.5 and 65.0 °C) and pH (8.00 and 8.25). Hydrolysated proteins were used, as a commercial peptone, in the culture medium of Tryptic Soy Broth (TSB) to evaluate the growth rate of Vibrio anguillarum, Aeromonas salmonicida and Streptococcus iniae. The highest and lowest amounts of protein were observed at temperatures of 57.5 and 50.0°C, and pH=8.00, respectively. The level of bacterial growth was higher in culture media containing hydrolysated protein compared to TSB medium. Generally, the highest growth rate for three species of bacteria was related to culture medium prepared from hydrolysated protein at 57.5 °C and pH = 8.25. The overall conclusion of this study is that Tuna viscera, as a source of protein, can be substituted for commercial peptone in the formulation of bacterial culture media.

    Keywords: Thunnus tonggol, Alcalase, Vibrio anguillarum, Aeromonas salmonicida, Streptococcusiniae
  • Pegah Kalatehjari*, Mohammad Sudagar Pages 45-54

    Medicinal leeches, various species of Hirudo, encountered a growing demand due to their usages in medicinal and pharmaceutical fields as well as scientific researches. Water physiochemical properties and feeding regime are the decisive factors in leech culture. Optimum conditions for propagation and rearing leeches include optimum water temperature, feeding and post care feeding. Proper water temperature in leech farms is reported between 20 to 28˚c . Fresh blood of cattle, sheep, goat and camel, prewarmed up to 37˚c , is used to feed leeches. Because of cannibalism, poorly feed individuals should be kept separate from satiated ones. In farms, Leeches attain reproductive maturity after 9.5 months and each individual produces 1 to 7 cocoons with 3 to 30 larva in it.

    Keywords: medicinal leeches, propagation, cultivation, cannibalism, cocoon
  • Kamran Aghili*, Abbasali Aghaei Moghaddam, Seyed Mahmood Aghili Pages 55-62

    This study was conducted to assess the state of trophy, production capability, and identify the natural conditions at 19 stations of Gorgan Bay, between March 2015 and Febreuary 2016. According to the prepared maps of depths and bed, the current level and volume of Gorgan Bay were 466 km2 and 905.33 million m3 , respectively. To determine the trophy's condition, total phosphate and inorganic nitrogen were measured. The range of total phsphate changes varies from at least 37 in March to a maximum of 65 in April with the annual average of 53. The mean value of inorganic nitrogen was 16 µM. The trophic state based on the mean of total phosphate and inorganic nitrogen determined at Eutrophic and meso-eutrophic classes respectively. Therefore controlling and magement program of basin area is nessesary to increase shifting time of mesotrophic to eutroph/ hypertrophic condition of the Gorgan bay.

    Keywords: Trophic level, Total phosphorous, Inorganic Nitrogen, Gorgan Bay, Caspian Sea