مجله موعود پژوهی
پیاپی 7 (بهار و تابستان 1401)

انتظار ظهور امام مهدی علیه السلام  در آموزه های دین اسلام از اهمیت و جایگاه بسزایی برخوردار است وآثار فردی و اجتماعی بسیاری نیز به دنبال دارد. روایات نیز درباره آثار و برکات این عمل تصریحاتی دارند که مرور آنها به ثبات قدم منتظران کمک می کند. انتظار فرج اصل و ارزشی والا و شریف است که همچون سایر ارزش های برخواسته از متن فرهنگ و تفکر اسلامی آثاری عظیم به بار می آورد و تحولی شگرف در فکر و اخلاق و عمل منتظران در همه ابعاد فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایجاد می نماید و در پی آن حرکت و تلاش های مستمر در مسیر تحقق اهداف اسلامی به وجود می آورد. این مقاله به آثار فردی و اجتماعی انتظار در قرآن و روایات با روش تحلیلی توصیفی پرداخته است .از مهم ترین آثار فردی انتظار، آراستگی به عدالت وتقوا، اصلاح طلبی، ظلم ستیزی و منحل نشدن در محیط فساد است. همچنین سلامت اخلاقی جامعه، بصیرت و آگاهی عمومی، استقامت و اقتدار اجتماعی را  از مهم ترین آثار اجتماعی انتظار می توان نام برد.

از دیدگاه اسلام خانواده به عنوان یک نهاد اصولی، طبیعی و ابدی شناخته شده و ترکیب آن از زندگی انسان ها جدا نیست. اسلام خانواده را به عنوان همزاد و همراه بشر تا بی پایان (حتی در بهشت) مطرح کرده است. رعایت احکام خانواده زمینه تحقق وعده الهی و تشکیل حکومت جهانی آخرین ذخیره الهی را فراهم می کند، و کسانی که لیاقت و توانایی پاک زیستی و اداره یک خانواده را داشته باشند، لیاقت مشارکت در اداره جهانی پاک و عاری از هر نوع ظلم و تباهی را نیز خواهند داشت. یکی از اموری که باعث ایجاد چنین خانواده ای می شود پا بندی به شاخصهای اعتقادی و اخلاقی اسلام است. التزام به شاخصهای اعتقادی مانند ایمان به خدا، ایمان به رسالت و امامت، ایمان به معاد، و التزام به شاخصهای اخلاقی مانند عفو و گذشت، حسن ظن و صداقت باعث تقویت، تربیت و استحکام خانواده می شود.

پژوهش حاضر تحلیل محتوایی حدیث شریف حضرت مهدی علیه السلام است که فرموده اند برای فرج من بسیار دعا کنید که فرج شما در زیاد دعا نمودن برای فرج است .ضرورت دعا فرج به امر حضرت ومنظور از فرج وراه های رسیدن به شرایط کثرت دعا دراین پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است .همچنین علت ضرورت دعا برای فرج  در ویژگی های خاص حضرت  و آثار بی شمار دعای فرج در زندگی انسان نیز در این تحقیق بررسی شده است. در ادامه راه رسیدن به کثرت دعا ، بر طرف نمودن موانع دعا و اصلاح کیفیت دعا نیز بیان شده است.

دعاها و زیارتهای مربوط به ساحت مقدس امام عصر(علیه السلام) بخش مهمی ازفرهنگ شیعه را به خود اختصاص داده است. فهم محتوای این ادعیه و نقش آن ها در زندگی منتظران حضرتش موضوعاتی هستند که نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع دینی به بررسی آن می پردازد. این محتوا بر پایه شناخت از خداوند و حجت های الهی است؛ از این رو تربیت حاصل از این اندیشه نیز خدامحور و ولایت محور است و به همین جهت است که می تواند نقش بسزایی درجهت دهی زندگی یک منتظر واقعی داشته باشد. اهمیت دعا برای امام عصر (علیه السلام)، اقسام دعاهای مربوط به آن حضرت وبرداشت های تربیتی از ادعیه مربوط به امام زمان (علیه السلام) ونقش آن در زندگی منتظران از جمله مطالب عنوان شده در این نوشتار است.