فهرست مطالب

نشریه آبزیان دریای خزر
سال هفتم شماره 1 (بهار و تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/06/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • رحیمه رحمتی*، ابوالقاسم اسماعیلی فریدونی، ناصر آق، ابوالقاسم روحی صفحات 1-6
    این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کوپه پود آب شیرین (Acanthocyclops trajani) به صورت خالص و ترکیبی (با سایر غذاهای زنده رایج) در دوره لاروی کالچر فیل ماهی (Huso huso) با تاکید بر رشد و بقای آن، انجام شد. 3 رژیم غذایی مورد آزمون (هر کدام با 3 تکرار) شامل: 1- ترکیب ناپلی Artemia sp. و Daphnia magna 2- ترکیب A. trajani،  Artemia sp.و Daphnia magna و 3- A. trajani بودند. نتایج بدست آمده، اثر بخشی استفاده از کوپه پود در رژیم غذایی ترکیبی را بر میانگین طول، وزن بدن ، سرعت رشد ویژه و به خصوص درصد بقای لاروها ، نشان داد. درصد بقای لاروها با استفاده از کوپه پود به عنوان یک مکمل رژیم غذایی به 80 درصد رسید که از دو تیمار دیگر بالاتر بود. بنابراین کوپه پود آب شیرین علی رغم تولیدات پایین تر (نسبت به سایر غذاهای زنده رایج)، دارای قابلیت استفاده به عنوان غذای زنده مکمل و نه خالص برای افزایش بازماندگی لارو فیل ماهی می باشد.
    کلیدواژگان: کوپه پود آب شیرین، Huso huso، لارو، مکمل، غذای زنده، درصد بقا
  • طاهره باقری* صفحات 7-12

    با توجه به بروز مشکلات بهداشتی در تولید متراکم میگو در مزارع پرورشی ایران، استفاده از راهکارهای نوین در جهت بهینه سازی شرایط نگهداری میگو، باعث ارتقاءکیفیت و میزان تولید می گردد. از جمله راهکارهای مهم، استفاده از مکمل هایی است که راندمان تغذیه را بهبود بخشیده و در نتیجه تولید بیشتر را در پی خواهند داشت. لذا در این بررسی از چند نمونه از مکمل های رایج در کشور که برای بالا بردن تولید در مزارع پرورش میگو تولید شده اند، با هدف ارزیابی اثرات آنها بر رشد، استفاده گردید. مکمل ها عبارت بودند از سه نوع مکمل پروبیوتیکی: پروتب (P) ؛ تکسل (T) و بایوآکوآ (B) ؛ مکمل اسید چرب غیر اشباع بلند زنجیره (H) ؛ مکمل مواد معدنی (F) و مکمل گیاهی بهبود دهنده سیستم ایمنی (I) . نتایج نشان داد که مکمل گیاهی بهبود دهنده ی سیستم ایمنی (I) نسبت به سایر مکمل ها اثر بهتری داشته و تیمارهای با مکمل ماده ی معدنی (F) ، اسیدهای چرب (H) و پروبیوتیکها (P,T,B) در مرحله بعد قرار داشتند.

    کلیدواژگان: میگو، وانامی، تولید، پرورش، مکمل غذایی، رشد
  • متین شکوری*، محمدعلی افرائی بندپی، مهدی نادری جلودار صفحات 13-19

    مطالعه و بررسی ساختار جوامع بزرگ بی مهرگان کف زی (ماکروبنتوزها) در اکوسیستم های آبی، جایگاه خاصی در بررسی های اکولوژیک موجودات آبزی دارد مطالعه حاضر درسر شاخه های قشلاق و گاوه رود (رودخانه سیروان) با هدف بررسی وضعیت حضور ماکروبنتوزها و میزان فراوانی آن ها در تعیین کیفیت آب در راستای طرح مطالعات پایش کیفی سدمخزنی ژاوه (استان کردستان) انجام شد. بررسی ماکروبنتوزها در فصول مختلف سال (1400-1399) نشان داد که بی مهرگان کف زی این منطقه شامل 10 خانواده از 5 رده INSECTA (حشرات)، CRUSTACEA (سخت پوستان)، OLIGOCHAETA (کم تاران)، HIRUDINEA (زالوها) و BIVALVIA (دوکفه ای ها) بودند. رده های INSECTA (شیرونومیده) و OLIGOCHAETA (لومبریکولیده) بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند، به طوریکه درصد فراوانی آن ها در ایستگاه های مختلف به ترتیب، ایستگاه 1 (37%، 28%)، ایستگاه 2 (25%، 50%)، ایستگاه 3 (91%، 8%)، ایستگاه 4 (58%، 13%) و ایستگاه 5 (8%، 42%) ثبت شد .با توجه به درصد فراوانی جوامع بزرگ بی مهرگان کف زی مشاهده شده در ایستگاه های مختلف و حضور غالب گروه های مقاوم به آلودگی (شیرونومیده و لومبریکولیده) می توان نتیجه گیری کرد  که آب رودخانه مورد بررسی از کیفیت مطلوبی برخوردار نمی باشد.

    کلیدواژگان: ماکروبنتوز، سد مخزنی ژاوه، گاوه رود، حشرات آبزی، استان کردستان
  • مهدی گل آقایی*، سید محمدوحید فارابی، رضا صفری، عبدالحمید آذری صفحات 20-26

    در سال های اخیر عوامل متعددی از قبیل صید بی رویه، احداث سد، آلودگی آب دریا و رودخانه های محل تخمریزی طبیعی، سبب کاهش شدید جمعیت ماهیان خاویاری دریای خزر شده است. لذا تولید حاصل از فعالیت های آبزی پروری و تکثیر مصنوعی ماهیان خاویاری افزایش یافته است. برخلاف روند معمول فعلی، تنها از روی درصد سیالیت تخمک ها و قطبیت هسته تخمک، نمی توان در مورد آمادگی کامل مولد برای طی موفقیت آمیز مراحل بعدی تکثیرمصنوعی قضاوت درستی ارایه نمود. از این رو هدف مقاله حاضر، بکارگیری مقادیر فاکتورهای خونی مولدین همراه با سایر روش های معمول، برای تعیین آمادگی کامل مولد و افزایش راندمان تکثیر مصنوعی مولدین تاسماهی ایرانی می باشد. لذا تعداد 30 قطعه ماهی مولد تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) انتخاب و شاخص های خونی شامل میانگین گلبول قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت، آلبومین سرم و گلبول سفید به همراه وضعیت تخمدان و تخمک ها مورد بررسی قرار گرفتند.

    کلیدواژگان: تکثیر مصنوعی، مولد تاسماهی، قره برون، فاکتورهای خونی، بیومتری
  • آسیه مخلوق، حسن نصرالله زاده ساروی*، مهدی نادری جلودار، فرشته اسلامی، احد احمدنژاد صفحات 27-34

    شهرنشینی و توسعه صنایع منجر به افزایش استفاده از رودخانه ها برای دفع فاضلاب های مختلف شده است. سد ژاوه بر روی رودخانه سیروان (استان کردستان)، بعد از تلاقی دو شاخه اصلی گاوه رود و قشلاق ساخته شده است. هدف این مقاله "تعیین کیفیت آب، با استفاده از شاخص ساپروبی فیتوپلانکتون در رودخانه سیروان" است. نمونه برداری آب (فیتوپلانکتون) از پاییز 1399 تا تابستان 1400، در 4 ایستگاه از بالا دست شاخه قشلاق تا نزدیک تاج سد (مخزن سد) ژاوه و نیز یک ایستگاه در شاخه گاوه رود، صورت گرفت. طبق نتایج، تعداد 10 گونه غالب متعلق به 7 جنس فیتوپلانکتونی با عدد ساپروبی 2/51 تا 3/50، در گروه "آلودگی شدید" شناسایی شدند. از بین گونه های فوق، حضور Cyclotella meneghiniana و Navicula cryptocephala در همه ایستگاه ها بیانگر ثبات آلودگی در کل مسیر رودخانه سیروان بوده است. حضور Stigeoclonium amoenum فقط در ایستگاه 3 (بعد از تصفیه خانه شهر سنندج) و عدم حضور Nitzschia tryblionella در ایستگاه 4 (حاشیه باغات و زمین های کشاورزی) را می توان به ترتیب بعنوان گونه های شاخص (آلودگی های صنعتی-شهری و جوامع انسانی) و (آلودگی با فاضلاب های کشاورزی)، در این منطقه در نظر گرفت. اما بطورکلی میزان شاخص ساپروبی در همه ایستگاه ها و فصول از 1/5 تا 2/5 واحد متغیر بود که بیانگر کیفیت آب با "آلودگی متوسط" است. نتایج این مطالعه قابل استفاده در تعیین کیفیت آب، نوع آلودگی و کاربری آب با توجه به حضور و عدم حضور گونه های شاخص فیتو پلانکتونی در منطقه است.

    کلیدواژگان: کیفیت آب، آلودگی، فیتوپلانکتون، گونه های شاخص، رودخانه سیروان، کردستان
  • غلامرضا دریانبرد*، حسن فضلی صفحات 35-42
    ماهی سفید (Rutilus kutum) مهم ترین و اقتصادی ترین گونه از ماهیان استخوانی در آب های ایرانی دریای خزر بوده و بالغ بر 75 درصد از ترکیب صید سالانه را دارا می باشد. مقدار زی توده و ذخایر این گونه به دلیل فشار صید، بالا بودن نرخ بهره برداری سالانه، فقر خزانه ژنی (ناشی از 4 دهه تکثیر و بازسازی مصنوعی) و نیز تغییرات اقلیمی به شدت کاهش یافته و از حدود 60 هزار تن در سال 1385 به 26382 تن در سال 1398 رسیده است. برای تقابل با کاهش شدید ذخایر، استراتژی تولید مثل ماهی سفید همانند سایر آبزیان تغییر کرده و ماهیان در اندازه های کوچکتر از قبل به بلوغ جنسی می رسند. هدف این مقاله، بررسی و تعیین شاخص مهم زیست شناسی تولیدمثل یعنی "طول ماهی سفید در زمان بلوغ جنسی" در آب های ایرانی دریای خزر است. طبق نتایج، طول ماهی سفید به هنگام بلوغ جنسی از 40 سانتی متر در دهه 1360 خورشیدی با کاهشی حدود 4 سانتی متر به 36/3 سانتی متر در سال صید 98-1397 رسیده است. تغییر در اندازه طول بلوغ جنسی محدود بوده و درصورت ادامه یافتن شرایط کنونی و بالا بودن فشار صید، جمعیت این گونه نیز همانند سایر ماهیان استخوانی و خاویاری بیش از پیش کاهش یافته و در آینده ای نه چندان دور از سبد صید صیادان حذف خواهد شد. اصلاح آیین نامه صید و بهره برداری از ذخایر ماهیان استخوانی و اعمال محدودیت های زمانی برای تلاش صیادی و رعایت سقف مجاز برداشت سالانه از جمله راهکارهای مدیریتی است که می تواند در راستای بهبود وضعیت ذخایر ماهی سفید در آب های ایرانی دریای خزر موثر باشد.
    کلیدواژگان: ماهی سفید، طول بلوغ جنسی، فشار صید، پره های ساحلی، دریای خزر