فهرست مطالب
نشریه اندیشه سیاسی در اسلام
پیاپی 30 (زمستان 1400)
- تاریخ انتشار: 1401/12/07
- تعداد عناوین: 5
-
صفحات 7-32مرضیه حدیدچی دباغ از تاثیرگذار ترین زنان ایران معاصر است که از حیات سیاسی خاصی برخوردار بود. فرماندهی سپاه، نمایندگی مجلس، فرماندهی بسیج و غیره ازجمله سمت های اجرایی اوست. این مقاله به بررسی عاملیت فردی ایشان و اثر ساختارهای جنسیتی و سیاسی در حیات سیاسی نظامی وی می پردازد. تاکنون نقش و تاثیرگذاری زنان در حوزه قدرت سیاسی بررسی شده است؛ اما کمتر به رابطه میان عاملیت و فضای زیسته و تاثیر متقابل این دو بر حیات سیاسی زنان پرداخته شده است. اهمیت این موضوع با توجه به سیطره بر کلیشه هایی که در مورد زن مسلمان وجود دارد (به طورعمده با نقش محدودکننده ساختارها پررنگ شده) بیشتر است. تصور بر آن است که ساختار و فضای غالب می تواند به کنشگری زن مسلمان شکل دهد؛ اما تجربه زیسته مرضیه حدیدچی دباغ این تصور را زیر سوال برد و نشان داد درک او از هویت و نقش خود، چندان مقید به تعاریف متداول نیست. این مقاله درصدد است نقش عاملیت فردی را در برابر شرایط زیسته خاص سیاسی اجتماعی (انقلاب ایران) برجسته کند. پرسش اصلی این مقاله این است: عاملیت فردی و شرایط زیسته در حیات سیاسی مرضیه حدیدچی دباغ چه تاثیری داشت؟ چگونه عاملیت فردی باعث تخطی او از دوگانگی مفروض خصوصی/عمومی شد و آن را به چالش کشید؟ نقش ساختارهای جنسیتی در تجربه زیسته او چه بود و چگونه با این عامل بر ذهنیت او تاثیر داشت و به کنش ها و باورهای متناقض در او منجر شد؟در نهایت، موضوع این پژوهش بررسی نقش و نفوذ عاملیت فردی در به چالش کشیدن شرایط زیسته و ذهنیت متاثر از آن است و بر مطالعه موردی بر زندگی و مناسبات پیچیده مرضیه حدیدچی تمرکز دارد. همسر، مادر و زنی که در کشاکش عاملیت فردی و تجربه زیسته زنانه در بافتی پدرسالار به کنش سیاسی روی می آورد.کلیدواژگان: تجربه زیسته، آگاهی جنسیتی، مشارکت سیاسی زنان، جنسیت
-
صفحات 33-56هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی گونه ای از تفاسیر اسلام، تحت عنوان «اسلام انقلابی ایران و اسلام سکولار ترکیه» است. روش پژوهش، مقایسه ای و شیوه گردآوری داده ها، کتابخانه ای و اینترنتی است. فرض ما بر این است که تفاوت ها و تمایزهایی در خصوص تفسیر و برداشت از اسلام در میان کشورهای مسلمان وجود دارد که می توان به اسلام سکولار ترکیه و اسلام انقلابی ایران اشاره کرد. یافته های مقاله نشان می دهد که نوع برداشت و تفسیر از اسلام باعث اتخاذ سیاست های دو کشور شده است. پیروزی انقلاب اسلامی سال 1357 در ایران، الگوی جدیدی از اسلام را به جهانیان معرفی کرده است. جمهوری اسلامی ایران با پشتوانه استقلال سیاسی، مبارزه با استکبار و استعمار جهانی و مرکزیت محور مقاومت درصدد نقش آفرینی در منطقه و جهان اسلام است. از سوی دیگر ترکیه نیز با موقعیت سوق الجیشی که نقطه تلاقی دو قاره مهم آسیا و اروپا، پیشینه امپراتوری اسلامی عثمانی و قرایتی نرم و سکولار از اسلام که در تطابق حداکثری با مدرنیته است، مدعی رهبری جهان اسلام است.کلیدواژگان: اسلام، سکولار، ترکیه، ایران، انقلاب اسلامی، تفسیر
-
صفحات 75-98بدون شک یکی از مقوله های اساسی ماهیت انسان ها را مفهوم و ارزش آزادی تشکیل می دهد؛ به نوعی توسعه و شکوفایی استعدادهای فردی و جمعی به تحقق یافتن این ارزش بستگی دارد و چنانچه در راه این شکوفایی موانعی ایجاد گردد، به تبع آن نیز ممکن است قابلیت های فردی و جمعی نتوانند منصه ظهور پیدا کنند. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای مفهوم آزادی در اندیشه امام خمینی و اندیشه غرب به انجام رسیده است؛ با این هدف، نوع تحقیق حاضر از حیث موضوعی، توصیفی؛ روش مورد استفاده به صورت مقایسه ای و ابزار گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای است تا به این پرسش که در اندیشه امام خمینی و اندیشه غرب چه تفاوتی در برداشت از مفهوم و معنای آزادی وجود دارد، پاسخ مناسبی ارایه گردد. برای نیل به این هدف، ابتدا مفهوم آزادی از دیدگاه امام خمینی و سپس چند نمونه از اندیشمندان غربی مورد بررسی قرار گرفته و درنهایت دستاورد پژوهش بدین صورت بوده است که آزادی از حیث معنا، مبانی، ماهیت، مرزها، محدوده، قلمرو، موانع و ریشه آن می بایست در بین دو دیدگاه مختلف مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرد. بر اساس این هدف، یافته های پژوهش دال بر این بوده است که آزادی در اندیشه غرب ریشه مادی دارد و محدوده آن بر اساس قوانین بشری است، درحالی که آزادی در اسلام بنا به اندیشه امام خمینی ریشه الهی و وحیانی دارد و محدوده آن بر اساس قوانین الهی است.کلیدواژگان: آزادی، امام خمینی (ره)، اندیشه غرب، اسلام، قوانین الهی
-
صفحات 99-118
حکمرانی متعالی الگویی حکومتی و مبتنی بر یک نظام ارزشی است که ارکان شکل گیری جامعه الهی را تبیین می نماید. این الگو در خطبه حضرت زهرا (س) برگرفته از تعالیم قرآنی است کهبا مسیلهامامت و ولایت گره خورده است؛ زیرا حکمرانی متعالی حکومتی است که قوانین آن بر اساس حاکمیت قرآن و با هدف اجرای احکام الهی در جامعه بنا شود. از این رو این پژوهش با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی به دنبال استخراج مولفه های حکومتی از خطبه فدکیه است؛ چرا که ضرورت تبیین آن با توجه به جایگاه والای حضرت زهرا (س) و درون مایه قوی و غنی خطبه فدکیه، نقش مهمی را در ترسیم ولایت و حکمرانی متعالی می کند که تمسک به آن تحقق جامعه اسلامی الهی را برای همه ملت ها تشکیل می دهد. حضرت زهرا (س) در خطبه فدکیه با تبیین حاکمیت حقیقی خداوند، رهبری امام معصوم (ع)، ولایت و عدالت محوری؛ ارکان اصلی و مهم حکمرانی متعالی را برای همگان ترسیم می نمایند و امام خمینی به عنوان یکی از رهبران دینی توانستند با تاسی از همین ارکان و با هدف اجرای احکام و قوانین الهی و احیای اسلام محمدی، حکومت جمهوری اسلامی را پایه گذاری نمودند.
کلیدواژگان: حکمرانی متعالی، حضرت زهرا (علیهاالسلام)، خطبه فدکیه، امام خمینی (ره) -
صفحات 119-136نوسنت گرایی که در سنت ایرانی قرین نام سیدحسین نصر است و ذاتا میانه خوشی با تجدد ندارد بعد از انقلاب اسلامی و با روی کار آمدن اسلام فقاهتی در ایران ظهور کرد و در نقد آن کوشید. بدین ترتیب، گفتمان نوسنت گرایی در واکنش به دو پدیده مدرنیته و حاکمیت اسلام سیاسی شکل گرفت و معتقد بود که این دو موجب تضعیف سنت شده اند؛ لذا در واکنش به تضعیف سنت، برداشت جدیدی از سنت گرایی را با هدف حراست از سنت مطرح کردند که آن را نوسنت گرایی نام نهادند. پرسش اساسی این مقاله چگونگی بازنمایی خاستگاه و مختصات عمومی جریان نوسنت گرایی است. هدف از نگارش این مقاله شناخت و استنتاج اندیشه سیاسی نوسنت گرایی و متفکر شاخص آن، سید حسین نصر و نگاه او به حکومت است. روش این مطالعه تحلیل محتوای کیفی است. ازآنجاکه در متون و آثار مربوطه تصریحات آشکاری در زمینه مباحث سیاسی و نظام سیاسی مطلوب دیده نمی شود، تحلیل محتوای این متون ضروری است تا از طریق آن به کشف و استخراج اندیشه و نظام سیاسی مطلوب آنان پرداخته شود. یافته های این مقاله نشان می دهد: اولا، این مکتب انسان مداری تجدد را به سبب نفی هر آنچه مقابل انسان است، مانند دین، آداب ورسوم و... رد می کند؛ ثانیا، پیوند دین و دولت در ایران را نه امری جدید بلکه ریشه در سنت پادشاهی ایران باستان دانسته و پادشاهان را نگاهبانان دین دانسته است؛ ثالثا، او با نقد اسلام سیاسی معاصر، سلطنت را نظام سیاسی کم نقص تر در اندیشه شیعی می داند. نتیجه نهایی مقاله این است که نوسنت گرایی با احیای سنت بر آن است تا هم آن را از فشار مدرنیته نجات دهد و هم از سنت اصیل در برابر دگوگونی های اسلام سیاسی محافظت کند.کلیدواژگان: دولت، حکومت، سنت گرایی، نوسنت گرایی، سیدحسین نصر
-
Pages 7-32Women’s role and influence in the field of political power has been analysed under a variety of aspects such as their political participation and activism, their involvement within parties, etc. However, so far, their thoughts and ideas have not been addressed separately from the context they live in. While it may seem that women act in a totally independent manner, nevertheless their actions are shaped and influenced by the dominant structures that model them into a feminine way. Moving from this assumption, I have explored the lived experience of Marzieh Hadidchi Dabbaq's political, one of the most important and influential women in contemporary Iranian politics; the reason is that, from a religious and traditional context, she has been able to penetrate the innermost layers of the domestic politics and also to access the military arena, considered one of the main male prerogatives, leaving her footprint even in this masculine field. The approach adopted in this work is a qualitative one.Keywords: Gender, Gender consciousness, lived experience, Women’s political participation
-
Pages 99-118
Transcendent governance is a government model based on a value system that explains the pillars of the formation of the divine society. This pattern in Fadakiyeh's sermon is derived from the Quranic teachings that are tied to the issue of Imamate and Wilayat. Because governance is a government whose laws are based on the rule of the Qur'an and with the aim of implementing divine decrees in the society. Therefore, this research seeks to extract the governmental components from Fadakieh's sermon; Because the need to explain it, considering the high position of Hazrat Zahrao in the strong theme of Fadakiyeh's sermon, plays an important role in drawing the province and governance, which adherence to it constitutes the realization of the divine society for the nations. Hazrat Zahra in Fadakieh's sermon by explaining God's sovereignty, leadership, guardianship and justice; They outline the main pillars of governance and Imam Khomeini, as one of the leaders, established the Islamic government with the foundation of these pillars and with the aim of implementing divine laws and reviving Islam.
Keywords: Transcendent Governance, Hazrat Zahra (pbuh), Fadkiyeh Sermon, Imam Khomeini (RA) -
Pages 119-136Neo-traditionalism, which is associated with the name of Sayed Hossein Nasr, despite its indebtedness to traditionalism, emerged after the Islamic Revolution and the rise of Islamic jurisprudence in Iran and tried to criticize it. According to Nasr, the connection between religion and government in Iran is not limited to the recent period, but kings have also considered themselves guardians of religion. Thus, the discourse of neo-traditionalism was formed in response to the two phenomena of modernity and the political Islam, and he believed that these two have led to the weakening of tradition, and therefore the theory of neo-traditionalism was highlighted to protect the tradition. Therefore, the main question of this article is how to represent the general origins and coordinates of the Nasr neo-traditionalism. The purpose of this article is to identify and infer the political thought of neo-traditionalism and its leading thinker, Sayed Hossein Nasr, especially his view of the government. The method of this study is qualitative content analysis of relevant texts and works.Keywords: Government, Traditionalism, neo-traditionalism, Seyed Hossein Nasr
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.