فهرست مطالب
پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی
سال یازدهم شماره 2 (پیاپی 22، پاییز و زمستان 1401)
- تاریخ انتشار: 1401/09/26
- تعداد عناوین: 14
-
-
صفحات 3-26
تبارشناسی تفسیر نوروزنامه های عهد صفوی از نوروز گرانیگاه نوشتار حاضر است. منظور از تفسیر از نوروز آن که در متون تاریخی و ادبی، دوره های مختلف تا پایان روزگار صفویان، به تناسب گفتمان غالب، نوروز مقارن با روزهایی بزرگ فرض شده که به زعم نگارندگان این متون، بر دیروز و امروز و فردای ساکنان ایران زمین اثر گذاشته یا خواهد گذارد. شواهد این سخن در رساله ای از عهد ساسانی، آثارالباقیه بیرونی و روایات مندرج در چند نوروزنامه روزگار صفوی آمده است. علاوه بر متون یاد شده، با توجه به گستره جغرافیایی فرهنگ نوروز، چند نوروزنامه تالیف شده در فرارودان نیز بررسی شد و تفاوت نگاه غالب از منظر جغرافیایی نیز آشکارشد. تفاوت تفسیر از نوروز در نوروزنامه های دوره صفویه، با تفسیر از نوروز در نوروزنامه های موجود در دیگر حوزه فرهنگی نوروز یعنی فرارودان، وجود گونه ای ایرانی از نوروزنامه را گواهی می دهد. در چارچوب گفتار بالا، با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی مقایسه ای، تبارشناسی، سه تفسیر متفاوت از نوروز، از حیث تصور تقارن با روزهای بزرگ تاریخی مقایسه شده است.
کلیدواژگان: ساسانیان»، صفویان»، تشیع»، نوروزنامه»، فرارودان» -
صفحات 29-53پرداختن به «مردم» در معنایی جدید که دال بر تعیین جایگاه و نقش مهم آنها در عرصه سیاسی و اجتماعی باشد با شروع جریان مشروطیت و در نمود بارز در آراء متفکران برجسته ای چون نایینی قابل مشاهده است.این ظهور و نمود اندیشگی در قالب جدید به نوعی در نسبت همراهی با جهان مدرن تلقی می شود.اما مسیله ای که در مورد نایینی به طور عام و نظر وی درباره جایگاه مردم به طور خاص وجود دارد دو دیدگاه متفاوت است؛دیدگاه اول، نایینی را اندیشمندی می داند که آراء او را در مورد نقش و جایگاه مردم با جهان مدرن یکی می داند؛ و دیدگاه دوم، نایینی را عالم دینی نو اندیشی می داند که بر اساس اصول و مبانی اندیشه در ایران(ایرانی- اسلام شیعی)با توجه به شرایط و مقتضیات زمان، اندیشه جدیدی را در خصوص نقش و جایگاه مردم طرح کرده است.در دیدگاه اول جهان مدرن را درک کرده و در دیدگاه دوم صرف یک همسوی است و بن مایه دوران مدرن را درک نکرده است.در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی نسبت آراء نایینی در مورد مردم با اصول و مبانی دولت مدرن پرداخته می شود.کلیدواژگان: محمد حسین نائینی، مردم، اندیشه ورزی سیاسی، دولت مدرن، نواندیشی دینی
-
صفحات 57-93
با توجه به اقلیم جغرافیایی خاص و زندگی کشاورزی، و شبانی محوری که در ایران و لرستان نهادینه و رایج بود، زمین و مالک و رعیت، مناسبات سیاسی و اقتصادی هر منطقه را مشخص می کردند. اصلاحات ارضی که با فرمان شاه در سال 1341 برای برون رفت از بسیاری تنش های اجتماعی داخلی و بیرونی جهت رشد و توسعه و پیشرفت و بهبود شاخص ها طراحی و اجرا شد، در استان های مختلف با واکنش های گروه های مختلف همراه بود. این مقاله به روش توصیفی -تبیینی و با اتکاء به کتب، اسناد آرشیوی و انجام مصاحبه در صدد پاسخ به این پرسش می باشد که اجرای قانون اصلاحات ارضی در مناطق تابعه لرستان چون رومشگان چه پیامدهای اقتصادی به همراه داشت؟ یافته ها حکایت از آن دارد که در رومیشگان ساختار ناهمگون اجتماعی- اقتصادی و سیاسی با توجه به قدرت منطقه ای زمین داران و رعیت باعث شد آنچه که به عنوان قانون و نحوه اجرا و تقسیم املاک بین مالک و رعیت از تهران تا رومشگان اجرا شد، تفاسیر مختلفی بر اساس منفعت مادی و معنوی طرفین صورت گرفت و عدم آگاهی ماموران اجرایی و رعیت در مقابل قدرت مالکین باعث تنش های زیادی در منطقه رومشگان شد. مالکین با آگاهی از این موضوع که با اجرای قانون اصلاحات ارضی و از دست دادن زمین های زراعی به نفع کشاورزان از تعدیات و مزایای قبل، چون بهره مالکانه و پیشکش های مرسوم محروم می شوند، با تهدید و سوء استفاده از قانون اصلاحات ارضی و دور زدن قوانین به نفع خود از ثبت زمین ها به نفع زارعین خودداری نمودند. این موضوع شکایت کشاورزان و دادخواهی آنان به مقامات مختلف استانی و کشوری را به همراه داشت که در بسیاری موارد به سرانجام نرسید و این زمین ها همچنان در اختیار مالکان قرار گرفت و مناقشات زیادی را به همراه داشت. در جریان اصلاحات ارضی مالکان فقط زمین های اطراف روستا که به اصطلاح مردم رومشگان"خرچری" و قابل کشت نبودند را به رعایا واگذار نمودند. در مرحله دوم و سوم نیز واگذاری قابل توجهی صورت نگرفت و بیشتر ماموران اصلاحات ارضی و ژاندارمری های منطقه در پی حل و فصل نزاع ها و درگیری بین طرفین بودند.نظامیان با حمایت از مالکان و اعمال نفوذ طبقه مالک بر مراجع ذی صلاح چون دادگستری لرستان از عوامل سلب مالکیت بر کشاورزان تا سالهای پایانی حکومت پهلوی بود.
کلیدواژگان: اصلاحات ارضی، لرستان، رومشگان، مالک، رعیت، نظام زمین داری، اقتصاد -
صفحات 97-118رقابت های شدید اقتصادی ایران و عثمانی در دوره صفوی از جمله مباحثی است که مناسبات دو سرزمین را تحت شعاع قرار داد؛ به طوری که حاکمان دو سرزمین به طور پیوسته و گسترده از سیاست های اقتصادی به عنوان اهرم فشار بر یکدیگر استفاده می کردند. یکی از سیاست های اقتصادی که نقش مهمی در مناسبات سیاسی و اقتصادی حکومت صفوی و عثمانی داشت، تحریم تجارت ابریشم بود. در این دوره ابریشم به عنوان یکی از مهم ترین کالاهای درآمدزا، همواره در تجارت داخلی و خارجی حکومت های صفویه و عثمانی نقش اساسی داشت. بر این اساس، پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است به بررسی نقش تجارت ابریشم در مناسبات دولت صفوی و عثمانی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دولت های صفوی و عثمانی در تلاش بودند با استفاده از کارکردهای مختلف ابریشم و محروم کردن دشمن از منابع درآمدی آن، دولت مقابل را با فشار و محدودیت هایی به تغییر در رفتارهای سیاست خارجی و تسلیم شدن در مقابل خواسته های خود وادار کنند. از آنجایی که صنعت ابریشم مهم ترین تولیدات دو کشور بود و یکی از مهم ترین منابع درآمدزا در این دوره به شمار می رفت، تحت تاثیر این سیاست ها، از جهت تولید و فروش تحت تاثیر منفی قرار گرفت؛ به طوری که موانع غیرتعرفه ای در تجارت خارجی، روابط اقتصادی ایران و عثمانی را که از تجارت ابریشم نشات می گرفت، تضعیف کرد.کلیدواژگان: ابریشم، صفوی، عثمانی، ارامنه، مناسبات سیاسی
-
صفحات 121-142ازدواج در دین اسلام به دو صورت دایم و موقت می باشد؛ در عصر قاجار ازدواج دایم و موقت نیز انجام می گرفت؛ در شرایط و دوره های مختلف تاریخی ممکن بود ازدواج موقت کارکرد های مختلفی داشته باشد و برحسب مقتضیات جامعه ازجمله نبود امنیت، قحطی، مشکلات اقتصادی و یا صلح و آرامش و بهبود وضعیت اقتصادی، کارکرد های متنوعی داشته باشد. بر این اساس، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که کارکرد های اجتماعی ازدواج موقت در دوره ی قاجار چه بوده است؟ به عبارت دیگر، ازدواج موقت در دوره ی قاجار به چه عللی انجام می گرفت؟ مدعای اصلی این است که کارکرد های اصلی ازدواج موقت در این دوره بنا به علل گوناگونی ازجمله ارضای نیازهای جنسی؛ کسب درآمد و تامین نیاز های اولیه زنان؛ سفرهای زیارتی؛ نازا بودن زن عقدی مرد؛ بیرون آمدن از زندگی یکنواخت مرد؛ یادگیری آداب همسرداری؛ نگاه ابزاری مرد به زن به عنوان زینت خانه و چشم و هم چشمی بین مردان ثروتمند؛ خدمت به زن عقدی یا برای کمک در کارهای کشاورزی؛ مصالح سیاسی و اقتصادی صورت می گرفت.کلیدواژگان: سند، ازدواج موقت، کارکرد اجتماعی، دوره قاجار
-
صفحات 145-170سرزمین ماوراءالنهر دارای ویژگی های خاص ومتنوعی بوده است که آن موجبات انواع معیشت اقتصادی و تعدد وجوه حیات مادی اش شده است. از نوشته های مسالک وممالک نگاران ومنابع تاریخی وقراین وشواهد دیگر استنباط می گردد که این منطقه از سطح حیات اقتصادی ومعیشت مادی پر رونقی برخوردار بوده است ،کما اینکه از منظر حیات علمی وفرهنگی صاحب نام وآوازه بود. حال مساله این نوشته آن است تا چرایی و دلایل شکوفایی ورونق حیات اقتصادی وحیات مادی ماوراءالنهر را به بحث وبررسی گذارد که چه عوامل ومتغیرهایی درشکلگیری آن موثر افتاده است . لذا این نوشته در صدد است با تکا بیشتر بر منابع اصلی متقدم وجوه گوناگون فعالیت اقتصادی وحیات مادی متنوع ماوراء النهر را در منظومه بهم پیوسته مورد بررسی قرار دهد تا چرایی مساله سطح بالای حیات مادی و معیشت پر رونق مردم این سامان به دست داده شود. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که رونق حیات مادی ماوراء النهر ناشی از عوامل متعدد ، تاثیرگذاری وهماهنگی چون عوامل انسانی وجغرافیایی ، ریشه های تاریخی،اشتغال تجاری، افکار متساهلانه و همکاری اجتماعی بوده استکلیدواژگان: ماوراء النهر، حیات مادی، سغد، اسلام، تجارت، سامانیان
-
صفحات 173-199برنج یکی از اقلام اساسی صادرات ایران به روسیه در عصر قاجار بوده است. این موضوع مهم از منظر ارزش مالی، حجم و از سوی دیگر، کمک قابل ملاحظه به موازنه تجاری ایران با روسیه، قابل ذکر می باشد. در این میان، صادرات این محصول که عمدتا از مازندران و گیلان، به عنوان کانون های مهم و پرسابقه تولید، صورت می پذیرفت، در سالهای 1300 تا 1304ش ، با چالشهای جدی مواجه گردید. لذا این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که صادرات برنج ایران به روسیه در سالهای پایانی دوره قاجاریه، با چه مسایل و چالش هایی رو به رو گردید؟ نویسندگان این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی کمیاب و نویافته، در پاسخ به سیوال مزبور، دریافته اند که، منع صادرات برنج از سوی دولت مرکزی ایران در مقاطع زمانی مختلف و متفاوت، وقوع قحطی در روسیه و در نتیجه نیاز به مواد غذایی بیشتر، وجود معضل قاچاق و حمل و نقل غیرقانونی برنج، مشکلات حمل و نقل مانند فقدان تجهیزات مدرن و زیرساخت های ارتباطی مناسب، کمبود محصول و افزایش شدید قیمت در بازار داخلی، مشی انحصارطلبانه و اقتصاد دستوری حکومت شوروی، و در نهایت هم، تضاد منافع تجار و دلالان بازار برنج با مصالح توده مردم ایران، به عنوان مهمترین چالش های صادرات برنج به روسیه در مقطع موردنظر ظاهر گردیدکلیدواژگان: صادرات برنج، مازندران، گیلان، روسیه، 1300-1304ش
-
صفحات 203-221ایران به عنوان کانونی زلزله خیز، زمین لرزه ها و پس لرزه های متعددی را در اعصار تاریخی مختلف از جمله دوره صفویه تجربه کرد. اهمیت وقوع این بلا به گونه ای بود که گزارش آن از چشم مورخان ایرانی و سفرنامه نویسان اروپایی دور نماند و آنان بر مبنای دیده ها، شنیده ها و همچنین اقتباس از دیگر منابع تاریخی، جریان وقوع زلزله را ثبت می کردند. آنچه که بر اهمیت این گزارش ها می افزاید، دیدگاه این دو گروه به تاثیری بود که در هنگامه وقوع زلزله و پس از آن بر زندگی مردم تحمیل می شد. بر همین اساس چگونگی تاثیر زلزله بر زندگی مردم در دوره صفویه، مسیله پژوهش پیش رو را شکل داده است. هدف این پژوهش آن است که با روش توصیفی تحلیلی گردآوری داده ها به شیوه کتابخانه ای، بدین سوال پاسخ دهد که از دیدگاه مورخان ایرانی و سفرنامه نویسان اروپایی، وقوع زلزله در دوره صفویه چگونه توانسته است زندگی اجتماعی مردم را متاثر سازد؟ برآورد این مقاله نشان می دهد که در نگرش مورخان ایرانی و سفرنامه نویسان اروپایی، وقوع زلزله در دوره صفویه ضمن ایجاد تلفات جانی سنگین و تخریب زیرساخت های مسکونی بر آرایش فکری، باورها و اعتقادات عمومی مردم نیز تاثیر سترگی گذاشت.کلیدواژگان: ایران، صفویه، زلزله، زندگی اجتماعی مردم، مورخان، سفرنامه نویسان
-
صفحات 225-249بحران اقتصادی 1929 یکی از مهمترین بحران های اقتصادی سده بیستم بود که در آمریکا آغاز شد و بی درنگ به سایر کشورهای دیگر سرایت کرد. در نتیجه این بحران تحولات گسترده ای در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی بیشتر کشورهای جهان پدید آمد. این بحران در ایران نیز تاثیرات دامنه داری در برنامه ریزی اقتصادی و زندگی مردم داشت. این جستار با بررسی اسناد آرشیوی و داده های مکتوب بازرگانی به روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که پیامدهای بحران اقتصادی 1929 بر صنعت قالی بافی ایران، به عنوان مهمترین کالای صادراتی غیر نفتی کشور، چه بود؟ فرضیه این جستار آن است که بحران اقتصاد جهانی یک متغیر اصلی در جهت دهی به برنامه ریزی های اقتصادی ایران از جمله برپایی شرکت سهامی قالی بود. یافته های پژوهش نشانگر آن است که صادرات قالی ایران تحت تاثیر بحران اقتصادی آمریکا و رقابت های بازرگانی بسیار کاهش یافت. اگر چه دولت کوشید تا با انحصار بازرگانی خارجی و تشکیل شرکت سهامی قالی بر موانع ساختاری بازرگانی خارجی غلبه پیدا کند، اما به رغم رشد صادرات قالی در سال 1310 و 1311، تولید و صادرات قالی هیچ گاه به موقعیت پیش از بحران اقتصاد جهانی نرسید. تشکیل شرکت سهامی قالی نتوانست موقعیت آن را ببهبود بخشد. در نتیجه این موضوع باعث رکود اقتصادی و بیکاری گسترده در بخش هایی از ایران شد که به شدت وابسته به تولید و صادرات قالی شده بودند.کلیدواژگان: قالی بافی، بحران اقتصاد جهانی، صادرات، شرکت سهامی قالی، بازرگانی خارجی
-
صفحات 253-271هدف این تحقیق بازنگری در نظریه خطای تاریخ و دو دغدغه عمده مقاله، یکی، تبیین ضرورت نظریه تاریخ و دوم، بازاندیشی در نظریه خطای تاریخ است. سوال اصلی تحقیق این است که نظریه خطای تاریخ چیست و چگونه می توان خطا را در نظریه تاریخ تشخیص داد؟ این پژوهش به روش تاریخی تحلیل خطا در شش مرحله، انجام شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد، دانش تاریخ قربانی نزاع بین مارکسیسم و مخالفان نظریه تاریخ مارکس شده است. به عبارت دیگر، یکی از پیامدهای زیانبار جنگ جهانی دوم ویرانی دانش تاریخ بود. مخالفان مارکسیسم -از جمله کارل پوپر- با صورت بندی نظریه خطای تاریخ تبر بر ریشه دانش تاریخ زده اند. بنابر این، بازنگری در نظریه خطای تاریخ گامی مهم در جهت بهبود دانش تاریخ است. نظریه خطای تاریخ بر مفروضات خطا متکی است، زیرا تاریخ دانش مبتنی بر رخداد های منحصربفرد نیست و معرفت تاریخی بر پایه ادراک و تجارب تاریخی مشترک شکل می گیرد. همچنین، فرض عدم امکان نظریه تاریخ یک خطاست، زیرا تاریخ بخش مهمی از هر نظریه اجتماعی است. اگرچه خطای نظریه تاریخ تاکنون پیامدهای فاجعه باری داشته است؛ سزاوار نیست دانش تاریخ به صورت کامل نفی شود. موج فزاینده خشونت در جهان و علایم آماده شدن کشورها برای ورود به جنگ جهانی سوم نشان می دهد سرکوب دانش تاریخ به گسترش صلح و امنیت جهانی منجر نشده است.کلیدواژگان: نظریه تاریخ، خطای تاریخ، پوپریسم، نظریه اجتماعی، مارکسیسم
-
صفحات 275-300وجود فساد مالی برای نظام های سیاسی ایجاد مساله می کند چرا که در ایجاد یا عمیق تر نمودن شکاف بین نظام سیاسی و جامعه، ایجاد نارضایتی سیاسی و بروز انقلاب نقش دارد. بااین وجود در مطالعات ریشه شناسانه انقلاب اسلامی ایران، هنوز معلوم نشده است که در فضای علل نارضایتی سیاسی از حاکمیت پهلوی، نارضایتی از فساد مالی چه نقش و جایگاهی دارد. پژوهش حاضر برای رفع این ابهام مطالعه ی شعارهای این انقلاب را برگزیده است. پرسش این است که: «بر اساس شعارهای انقلاب اسلامی ایران پدیده نارضایتی از فساد مالی چه تاثیر و نقشی در وقوع انقلاب اسلامی داشته است؟» با روش تحلیل محتوا، نتیجه این است که: در شعارهای انقلاب اسلامی ایران، نارضایتی از فساد مالی پس از نارضایتی از وضعیت سیاسی، دومین علت نارضایتی از حاکمیت و لذا شرط لازم وقوع انقلاب اسلامی است. انقلابیون در شعارهای خود به ترتیب به رانت، اختلاس، شکل عام فساد مالی و قاچاق اعتراض داشته اند. همچنین دومین ویژگی نظام سیاسی مورد مطالبه شعاردهندگان به عنوان نظام جایگزین حاکمیت پهلوی، پاک بودن از فساد مالی است.کلیدواژگان: فساد مالی، شعار انقلابی، حاکمیت پهلوی، انقلاب اسلامی، مخالفین
-
صفحات 303-331
در این پژوهش درصدد است تا ضمن تمرکز بر یک نمونه معین، ابعادی از مسیله توسعه در ایران روزگار قاجاریه را واکاوی شود. بندر پیربازار، به مثابه موضوع محوری پژوهش، یک آبادی کوچک در شمال مرداب انزلی بود که اهمیت آن از اواخر دوره صفوی به بعد افزایش یافت. این اهمیت در مرتبه نخست، مدیون موقعیت جغرافیایی مساعد این آبادی در میانه بندر انزلی و رشت، و امکانی بود که در نبود راه زمینی مناسب، برای اتصال با دریای خزر فراهم می آورد. از اواخر دوره قاجاریه، رونق روزافزون تجارت دریامحور ایران و روسیه و همزمان، گشایش راه آهن ماورای قفقاز، بندر پیربازار را به یک کانون پرجنب وجوش تبدیل کرد. همین عوامل زمینه ای فراهم کرد تا بندر مذکور، در یک مقطع گذرا، روندی از توسعه را تجربه کند. پرسشی که در کانون پژوهش حاضر قرار دارد، ناظر بر واکاوی زمینه، کیفیت و موانع پیش روی این تجربه از توسعه است. بررسی دقیق و مستند این نمونه، می تواند برای رسیدن به درک ژرف تری از سرشت توسعه در ایران دوره قاجاریه کارآمد باشد. به این منظور، روند تاریخی ظهور پیربازار در قامت یک لنگرگاه مهم در گیلان، الگوی توسعه و افول این بندر و عوامل زمینه ساز این تحولات بر مبنای اسناد آرشیوی و گزارش های دست اول بررسی شده است. رویکرد پژوهش توصیفی-تبیینی است و روش آن، واکاوی مسیله در چهارچوب کلان زمینه تاریخی مبتنی بر شواهد تجربی و با تمرکز بر یک نمونه خرد است. به این منظور، عوامل جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی به موازات هم و در بستر تاریخی متناسب با موضوع واکاوی شده است. نتیجه پژوهش حاکی از پیچیدگی ویژه مقوله توسعه در ایران این روزگار و دشواری دستیابی به استنباط های تعمیمی در این زمینه است.
کلیدواژگان: پیربازار، تجارت دریامحور، توسعه، روسیه، گیلان -
صفحات 335-356در اواخر قرن نوزدهم تا اواسط قرن بیستم میلادی، تغییرات عمده ای در سازمان سنتی و شیوه های تولید و عرضه قالی کشور شکل گرفت که علل عمده این تغییرات را می بایست در تجاری شدن قالی ایران و نفوذ عوامل خارجی جستجو نمود. این رویکرد تجاری به قالی، باعث ظهور ساختارهای متفاوت و جدیدی در قالی های تولیدی بعضی از مناطق شد. حوزه هایی مانند کرمان که ارتباط بی واسطه تری را با تجار و مشتریان خارجی در قالب شرکت های اروپایی و آمریکایی سرمایه گذار در زمینه تولید قالی داشتند، بیشترین تغییرات را در ویژگی های ظاهری قالی های خود شاهد بودند. اما به نظر می رسد تغییرات گسترده قالی کرمان در این مقطع زمانی را نمی توان تنها به حضور کمپانی های خارجی مرتبط دانست؛ مسیله اصلی در این پژوهش واکاوی تاریخی عوامل بومی و محلی تاثیرگذار در این تحولات در کنار عوامل خارجی می باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و اسنادی می باشد. بر پایه نتایج این تحقیق عواملی چون سایه سنگین شالبافی بر قالی کرمان، حضور طراحان خلاق و صاحب سبک، تاثیر ویژگی های تکنیکی قالیبافی منطقه روستایی راور و حمایت برخی حاکمان محلی، فعالیت گسترده تجار داخلی در حوزه تولید و صادرات قالی منطقه و در نهایت تاسیس شرکت فرش ایران در دوره پهلوی اول را در کنار حضور سرمایه گذاران خارجی در تولید قالی کرمان را می توان از جمله مهمترین عوامل تحولات گسترده قالی این منطقه بر شمرد.کلیدواژگان: قاجار، قالی، کرمان، شرکت فرش ایران، پهلوی اول
-
صفحات 359-381مقاله حاضر علل و عوامل تشکیل کمیسیون تفتیش اسعار در سال 1308 به منظور مقابله با خروج ارز از کشور و پیامدهای آن در امر افزایش صادرات محصولات کشاورزی را مورد بررسی قرار میدهد. برای پیش بردن این سیاست سال بعد وزارت اقتصاد ملی و سپس شورای اقتصاد تشکیل شد تا بر نقدینگی کشور نظارت بیشتری اعمال نماید. مهمترین راهبرد برنامه پولی کشور از این سال به بعد، اتخاذ سیاستی ریاضتی بود، یعنی کمیسیون یادشده مقرر میکرد تولیدکنندگان داخلی چه محصولاتی باید وارد کشور کنند و چه میزان ارز تخصیصی میتوانند دریافت نمایند. در عین حال میبایست تجار به میزان ارزی که خارج کرده بودند، محصولات داخلی صادر میکردند تا ارز مزبور به خزانه کشور بازگردد. برای تقویت ارزش پول ملی، تهاتر اولویت نخست برنامه ریزی اقتصادی بود، زیرا به این شکل مانع صدور ارز به خارج کشور میشدند. بنابراین پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دولت برای مقابله با بحرانهای اقتصادی و کمبود منابع ارزی خود، چگونه عمل کرد و نتیجه آن اقدامات چه بود؟ مقاله حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکاء به منابع معتبر و نیز آمار و ارقام، سیاست یادشده را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد و نقاط قوت و ضعف آن را به بحث میگذارد.کلیدواژگان: بحران اقتصادی»، کمیسیون اسعار»، سیاست پولی»، ارز»، تهاتر»
-
Pages 3-26
The meaning of the interpretation of Nowruz is that in the historical and literary texts of different periods until the end of the Safavid period, in accordance with the dominant discourse, Nowruz is assumed to be equal to the great days and according to the authors of these texts, have had and will have an effect on the yesterday, today and tomorrow of the inhabitants of Iran. The proofs of this statement are found in a treatise from the Sasanian era, Athar al-Baghiyyah al-Biruni, and narrations mentioned in some Nowruznameh of the Safavid era. In addition to the mentioned texts, according to the geographical scope of Nowruz culture, some Nowruz narratives written in Transoxiana were also examined, and the difference in the prevailing view from a geographical perspective was also revealed. The difference between the interpretation of Nowruz in the Safavid era Nowruz Nameh and the interpretation of Nowruz in the Nowruz Nameh in the other cultural area of Nowruz, namely Transoxiana, proves the existence of an Iranian type of Nowruz Nameh. In regard to above mentioned discussion, it had been compared the genealogy, three interpretations of Nowruz: the interpretation in terms of Proximity to effective days in historical fate with a descriptive-analytical method and a comparative approach.
Keywords: Sassanids&rsquo, Safavids&rsquo, Shia&rsquo, Nowruznameh&rsquo, &lsquo, Transoxiana&rsquo, &rsquo -
Pages 29-53Dealing with "people" in a new meaning that indicates their important position and role in the political and social arena with the beginning of constitutionalism and can be seen clearly in the opinions of prominent thinkers such as Naini. This emergence and manifestation of thought in a new format In a way, it is considered to be in the relationship with the modern world. But the issue that exists about Naini in general and his opinion about the position of people in particular are two different views; the first view considers Naini as a thinker whose views are He considers the role and position of people to be the same as the modern world; And the second point of view considers Naini as a religious scholar of new thinking, who based on the principles and foundations of thought in Iran (Iranian-Shiite Islam), according to the conditions and requirements of the time, proposed a new idea about the role and position of the people. In the first point of view He understood the modern world and in the second point of view it is just an alignment and he did not understand the essence of the modern era. In this article, the ratio of Naini's opinions about the people with the principles and foundations of the modern state is investigated using a descriptive-analytical method.Keywords: Mohammad Hossein Naini, people, political thinking, Modern Government, New religious thinking
-
Pages 57-93
According to the specific geographical climate and agricultural life, and the central shepherd that was institutionalized and common in Iran and Lorestan, land, owner and servant, determined the political and economic relations of each region. The land reform that was issued by the Shah in 1341 to get out of many internal and external social tensions was designed and implemented to grow and develop and improve the indicators. The heterogeneous socio-economic and political structure due to the regional power of landowners and subjects caused what was interpreted as the law and the manner of implementation and division of property between owner and subject from Tehran to Romeshgan. Different interpretations based on the material and spiritual interests of both parties Took, the lack of awareness of the executive agents and the peasants against the power of the owners caused a lot of tensions in the Romeshgan area. Now we are; In this article, we will examine the economic and social impact and its results in Romeshgan through the methods of field, descriptive and analytical studies.
Keywords: Land Reform, Romans, subjects, economic consequences -
Pages 97-118The intense economic rivalries between Iran and the Ottomans during the Safavid period are among the issues that overshadowed the relations between the two countries. So that the rulers of the two countries continuously and extensively used economic tools as leverage on each other. One of the economic tools that played an important role in the political and economic relations of the Safavid and Ottoman governments was silk. During this period, silk, as one of the most important currency commodities, always played a major role in the urban economy and domestic and foreign trade of the Safavid and Ottoman governments. Accordingly, the present study uses a descriptive-analytical method to investigate the role of silk as an economic tool in the relations between the Safavid and Ottoman governments. The results of the study indicate that the Safavid and Ottoman governments tried to use various functions of silk and deprive the enemy of its sources of income, to force the other government to change its foreign policy behaviors and to surrender. To force against their wishes.Keywords: Silk, SAFAVID, Ottoman, Armenian, political relations
-
Pages 121-142In Islam, marriage can be categorized into two groups: temporary (Nikah mut'ah) and permanent. The former was ubiquitous during the Qajar dynasty, always existing in Iranian history and continued when the Qajar dynasty ruled over Iran. Generally speaking, it may be noted that temporary marriage was established in the history of Iran. Depending on various social conditions such as insecurity, famine, economic crises, or peace and quiet and improved economic situations, this type of marriage probably had various functions under different circumstances and historical periods, however. Based on this, the main question of this research is that what were the social functions of temporary marriage seen in marriage contracts during the Qajar dynasty? That is, why did temporary marriage occur during this period? The major claim is that the practice of temporary marriage stemmed from different reasons including to sexual appeal, earning income and addressing women’s basic needs, taking religious tips, female infertility, escaping everyday life, learning marriage etiquettes, the instrumental view of a man toward a woman as an ornament of the house, prosperous men’s efforts on keeping up with the Joneses, females’ contributions in agriculture, and political and economic interests.Keywords: Document, temporary marriage, Social Function, Qajar period
-
Pages 145-170Transoxiana has special and diverse characteristics that have led to various types of economic livelihoods and the multiplicity of aspects of its material life. It is inferred from geographical writings and historical sources that this region had a high level of economic life and material livelihood, as well as being famous from a scientific and cultural point of view. Long history of human life and urbanization, existence of many productive villages, nomadic life around it, location in a special geographical position in terms of regional and international trade routes, the existence of numerous rivers, fertile soil, the existence of local government and city-government in The total situation had created a level of individual and social well-being as well as a relatively fair distribution of wealth in the region. It is assumed that the economic and material life of Transoxiana enjoyed a certain prosperity. Now this article intends to examine the various aspects of the economic activity of the diverse transatlantic material life in the interconnected system in order to find out why the issue of high level of material life and prosperous livelihood of the people of this system relies more on primary and primary sourcesKeywords: Transoxiana, material life, livelihood, Sughd, Islam, Trade, Samanid
-
Pages 173-199Rice was one of the main export items of Iran to Russia during the Qajar period. This important issue can be mentioned from the point of view of financial value, volume and on the other hand, significant contribution to Iran's trade balance with Russia. In the meantime, the export of this product was done mainly from Mazandaran and Gilan, as important and long-standing centers of production, faced with serious challenges in the years 1300 to 1304. Therefore, this article tries to answer the question, what obstacles and problems did Iran's rice export to Russia face in the last years of the Qajar period? The authors of this article have found out that, with the descriptive-analytical method and relying on rare and new archival documents ,the Prohibition of rice export by the central government at different times, the occurrence of famine in Russia and the need of Russians for more food, the existence of the problem of smuggling and illegal transportation of rice, Transportation problems due to the lack of modern equipment and proper communication infrastructure, Product shortage and sharp price increase in the domestic market, the monopolistic approach and command economy of the Soviet government and finally, the conflict between the interests of traders and brokers in the rice market with the interests of the masses of people in northern Iran appeared as the most important challenges of rice export to Russia in the considered time periodKeywords: Rice export, Mazandaran, Gilan, Russia, 1300-1304AH
-
Pages 203-221Iran, as the epicenter of earthquakes, has experienced numerous earthquakes and aftershocks in different historical eras, including the Safavid period. The significance of this catastrophe was such that its report was not neglected by historians and European travelogues writers. They recorded the course of the earthquake based on what they saw, heard and also adapted from other historical sources. What adds to the importance of these reports; was the attitude of these two groups towards the impact that was imposed on people's lives during and after the earthquake. In this regard, the present study tries to use descriptive-analytical method and data collection in a library manner to answer the question of how the occurrence of earthquake in the Safavid period in the view of historians and European travelogues writers, could affect people's social life? The result of this article shows that in the attitude of historians and European travelogues writers, in addition to paying attention to the casualties and destruction of people's residential infrastructure, the occurrence of the earthquake could also affect people's public thoughts and beliefs.Keywords: Iran, SAFAVID, earthquake, people's social life, historian, travelogues writers
-
Pages 225-249The economic crisis of 1929 was one of the most important economic crises in the twentieth century, beginning in the United States and spreading immediately to other countries. As a result of this crisis, extensive changes in economic and social planning occurred in Iran and most countries of the world. This study by using the archival documents and written sources by analytical-descriptive method, try to answer this question: what were the consequences of the economic crisis of 1929 on the Iranian carpet weaving industry? The hypothesis of this study is that the world economic crisis was a major variable in the direction of Iran's economic planning, including the establishment of a carpet joint stock company. The research findings show that Iranian carpet exports fell sharply due to the economic crisis in the US market and trade competitions. Due to Iran's foreign trade monopoly program and the formation of monopoly companies, carpet exports had some fluctuations. However, the government sought to overcome to foreign trade by monopolizing foreign trade and setup a joint-stock company, but despite the growth of carpet exports in 1931 and 1932, its production never reached the pre-crisis position of the global economy. The formation of Carpet Joint Stock Company could not improve its position, as a result, this caused widespread unemployment in parts of Iran that were heavily dependent on the production and export of carpets.Keywords: Carpet Weaving, world Economic Crisis, Export, Carpet Joint Stock Company, foreign trade
-
Pages 253-271The purpose of this research is to review the theory of history by criticizing of the Theory of History Error. In other word, the research has two concerns, the first is the need to explain the necessity of the theory of history and the second is to revise the theory of history error. The main question of the research is what is the theory of history? And how can recognize an error in the theory of history? This research has been done by historical method of error analysis in six stages. Findings show the knowledge of history has been sacrificed of conflict between Marxism and opponents Marx’s theory of history. In other word, one of the harmful consequences of WWII was the destruction of the knowledge of history. Opponents of Marxism, such as Popper, have attacked the roots of historical knowledge by formulating the theory of history error. Therefore, revising the theory of history error is an important step towards improving the science of history. The theory of history error is based on error assumptions; because, history is not knowledge based on unique events and historical knowledge is formed based on common historical experiences. Also, the assumption of the impossibility of the theory of history is a mistake; because, history is an important part of any social theory. Although the error of the theory of history has been disastrous so far, it is not appropriate to completely reject the knowledge of history. The growing wave of violence in the world and the signs of countries preparing to start of WWIII show that repressing the knowledge of history has not led to the expansion of global peace and security.Keywords: Theory of History, Error Theory, social theory, Pauperism, Marxism
-
The Impact of Economical Corruption on the Islamic Revolution of Iran Based on Revolutionary SlogansPages 275-300The existence of financial corruption creates a problem for political systems because it plays a role in creating or deepening the gap between the political system and society, creating political dissatisfaction and revolution. However, in the etymological studies of Iran's Islamic Revolution, it is not yet clear what role and position dissatisfaction with financial corruption has in the space of causes of political dissatisfaction with the Pahlavi rule. The current research has chosen to study the slogans of this revolution to resolve this ambiguity. The question is: "According to the slogans of the Islamic Revolution of Iran, what effect and role did the phenomenon of dissatisfaction with financial corruption have in the occurrence of the Islamic Revolution?" With the method of content analysis, the result is that: in the slogans of the Islamic Revolution of Iran, dissatisfaction with financial corruption is the second cause of dissatisfaction with the government, after dissatisfaction with the political situation, and therefore a necessary condition for the occurrence of the Islamic Revolution. In their slogans, revolutionaries protested against rent, embezzlement, general form of financial corruption and smuggling. Also, the second characteristic of the political system demanded by the chanters as an alternative system to the Pahlavi rule is to be free from financial corruption.Keywords: corruption, revolutionary slogan, Pahlavi rule, Islamic Revolution, opposition
-
Pages 303-331
This article aims at providing an explanation for some aspects of the problem of development in Qajar Iran. It's Focus in on Pīrbâzâr, a famous village in Northern Province of Guilân, which hosted a growing volume of Russian-Iranian trade in late Qajar period and changed to be an important harbor up to the Russian Revolution. As a matter of fact, Russian development of Transcaucasian railway along with the launching a modernized shipment in the Caspian sea in the second half of 19th century were the main causes behind an unprecedented growth of Iran-Russian trade. Meanwhile, lack of any modern infrastructure which linked Anzalī to Rasht, provided the opportunity for Pīrbâzâr to appear as the main harbor in this situation. Based on first hand sources as well as archival material and applying a descriptive-explanative approach, it seeks to explain how Russian-Iranian marine trade affected the traditional pattern of transportation in Guilân and what causes prevented Pīrbâzâr to become a modernized harbor. This study may help us to attain a better understanding of the multidimensional problem of "development" in late Qajar Iran.
Keywords: Guilân, Marine trade, Pīrbâzâr, railway, Russia -
Pages 335-356In the late nineteenth to mid-twentieth century, major changes took place in the traditional organization and methods of production and supply of carpets in the country, the main reasons for these changes should be sought in the commercialization of Iranian carpets and the influence of foreign factors. This commercial approach to carpets led to the emergence of different and new structures in the carpets produced in some areas. Areas such as Kerman, which had a more direct relationship with foreign traders and customers in the form of European and American companies investing in carpet production, saw the most changes in the appearance of their carpets. But it seems that the extensive changes in Kerman carpets at this time cannot be related only to the presence of foreign companies; the main question in this study is the historical analysis of indigenous and local factors influencing these developments along with external factors. The research method is descriptive-analytical and data collection in the form of documents and libraries. According to research results, the most important factors in the extensive carpet developments in this region are as follows: The deep impact of shawl weaving in Kerman carpets, the presence of creative designers and style owners, the effect of technical features of Ravar rural area carpet weaving and the support of some local rulers, extensive activity of domestic traders in the field of carpet production and the region carpets export, the establishment of Iran Carpet Company in the first Pahlavi period, along with the presence of foreign investors in the production of Kerman carpets.Keywords: Qajar, carpet, Kerman, Iran Carpet Company, First Pahlavi
-
Pages 359-381This study examines the causes and factors of the formation of the Foreign Exchange Commission in 1929 in order to deal with the outflow of foreign currency from the country and the consequences of that policy in increasing the export of agricultural products. To advance this policy, the Ministry of National Economy and then the Economic Council were formed in the following year to oversee the country's liquidity. The most important strategy of the country's monetary program from this year onwards was to adopt an austerity policy, that is, the commission determined what products should bring into the country and how much of the allocated currency they could receive. At the same time, traders had to export domestic products at the rate of the currency they had exported, so that the currency could be returned to the country's treasury. To strengthen the value of the national currency, purity was the first priority of economic planning, as it prevented the export of foreign currency. So, the main question of this study is how did the government act to deal with the economic crisis and the shortage of its foreign exchange resources, and what was the result of those actions? This article analyzes the mentioned policy in a descriptive-analytical method and relies on reliable sources as well as statistics, and discusses its strengths and weaknesses.Keywords: Economic crisis&rdquo, currency commission&rdquo, monetary policy&rdquo, &ldquo, purity&rdquo
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.