فهرست مطالب

اقتصاد باثبات - سال سوم شماره 4 (پیاپی 9، زمستان 1401)

نشریه اقتصاد باثبات
سال سوم شماره 4 (پیاپی 9، زمستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/12/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • پریا نژاد آقائیان وش، عباس عرب مازار*، حجت ایزدخواستی، فرهاد دژپسند صفحات 1-36
    مالیات ها به عنوان منبعی باثبات و پایدار در تامین مالی عمومی دولت ها محسوب می شوند و سیاستگذاران همواره به دنبال آن هستند که با وضع قوانین مالیاتی بهینه از این ابزار مالی در راستای نیل به اهداف اقتصادی حداکثر بهره را ببرند. در قوانین مالیاتی ایران معافیت ها و مشوق هایی در پایه های مختلف مالیاتی در نظر گرفته شده است. یکی از معافیت های اعطایی در نظام مالیاتی ایران، معافیت سود متعلق به سپرده های مختلف نزد بانک های ایرانی است که وضع مالیات بر سود سپرده های بانکی به عنوان یک پایه مالیاتی جدید و در نتیجه ایجاد منابع مالی جدید، می تواند نقش مهمی در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور داشته باشد. در این مقاله به بررسی آثار سیاست مالیات بر سود سپرده های بانکی به صورت وضع دایمی مالیات بر سود سپرده بانکی در چارچوب الگوی تعادل عمومی پویای توام با قطعیت پرداخته می شود. نتایج حاصل شده بیانگر این است که با وضع دایمی مالیات بر سود سپرده های بانکی، اگر عوامل اقتصادی زودتر از اجرای سیاست مالیات بر سود سپرده بانکی مطلع شوند، افزایش در مصرف کل به مدت طولانی تری ادامه خواهد داشت و افزایش در تولید کل، تسهیلات بانکی پرداختی به بنگاه ها، سرمایه گذاری و موجودی سرمایه نیز به میزان بیشتری خواهد بود و این افزایش به مدت طولانی تری ادامه خواهد داشت. بنابراین، توصیه می شود در صورتی که سیاستگذاران اقتصادی قصد اجرای سیاست مالیات بر سود سپرده بانکی را دارند، به منظور افزایش سطح تولید و سرمایه گذاری به میزان بیشتر و طولانی تر، اجرای این سیاست هر چه زودتر به عوامل اقتصادی اعلام گردد.
    کلیدواژگان: سیاست مالی، مالیات بر سود سپرده های بانکی، الگوی تعادل عمومی پویای توام با قطعیت
  • رضا فاضلیان*، خدیجه نصراللهی صفحات 37-62
    در بسیاری از کشورها بالاخص کشورهای در حال توسعه، سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان یکی از حیاتی ترین جریان های سرمایه و موتور محرکه رشد اقتصادی محسوب می شود. این مطالعه با استفاده از ابزار نظریه بازی ها به دنبال تحلیل نحوه تصمیم گیری سرمایه گذاران خارجی هنگام انتخاب کشور ایران به عنوان مقصد سرمایه گذاری است. در اینجا بر ضرورت توجه به دو مسیله اساسی در اقتصاد ایران تاکید می شود. مسیله اول، عدم توجه کافی دولت به منافع بازیگران دخیل(دولت، سرمایه-گذار خارجی و مردم) در مسیله سرمایه گذاری خارجی است. مسیله دوم، حاکم بودن محیط بوروکراسی پیچیده است. در واقع، سرمایه گذاران خارجی پس از ورود به کشور ایران با محیط بوروکراتیک پیچیده و مقاومت گروهی از مردم در برابر انجام سرمایه گذاری مواجه می شوند که ممکن است با پرداخت رشوه موانع بوروکراتیک را دور بزنند و از این طریق محیط کسب و کار را تسهیل کنند. این موضوع تاییدی بر دیدگاه "روان کنندگی فساد " در ادبیات سرمایه گذاری است. با توجه به وضعیت محیط نهادی حاکم بر کشور ایران، کم توجهی دولت نسبت به تسهیل محیط پیچیده بوروکراتیک می تواند در بلندمدت، زمینه های ایجاد فساد را فراهم کند. براساس نتایج پژوهش حاضر، تعادل نش بازی جایی است که سرمایه گذار به کشور وارد و به منظور رفع موانع بوروکراتیک رشوه پرداخت کند. در مرحله بعد، به علت نادیده انگاشتن منافع مردم، بهتر است مردم به طور موقت اقدام به تهدید سرمایه گذاران کنند. سپس در مرحله بعدی دولت بهتر است به منظور ممانعت از تهدید مردم و ترغیب آنها به همکاری، منافع آنها را تامین کند و به قول و وعده هایی که به مردم می دهد درآینده پایبند باشد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نظریه بازی ها، فساد، تعادل نش
  • ام کلثوم نادرپور، غلامرضا زمانیان*، محمد نبی شهیکی تاش، محمد فیاض صفحات 63-89
    هدف اصلی این تحقیق مدل سازی و بررسی ارتباط حجم نقدینگی و نقش آن در تحولات بازار سهام و مسکن می باشد. برای این منظور، مقایسه بین10 روش میانگین گیری بیزین صورت گرفته و همچنین روش رگرسیون مولفه اصلی با استفاده از یک مطالعه شبیه سازی گسترده بر اساس طیف گسترده ای از مجموعه داده ها برای ارزیابی ارتباط بین حجم نقدینگی و قیمت دارایی ها به کار گرفته شده است. در این مقاله رویکرد شاخص سازی مولفه اصلی برای داده های مورد استفاده محاسبه شده و ارزیابی مدل ها از طریق داده های مستخرج شده از این روش صورت می گیرد. نتایج ارزیابی، شامل 4 نوع مولفه اصلی می باشد به طوری که مولفه اول بیش از 95% تغییرات را نشان می-دهد. در این مطالعه متغیرهای حجم نقدینگی و نرخ ارز در مدل شاخص قیمت سهام و متغیرهای حجم نقدینگی، نرخ ارز و درآمدهای نفتی در مدل شاخص قیمت مسکن دارای بیشترین اثر می باشند. نتایج برآورد 10 مدل مورد بررسی میانگین گیری بیزین نشان می دهد که در مدل سازی شاخص قیمت سهام و همچنین مدل سازی شاخص قیمت مسکن بهترین مدل ها با اعمال رگرسیون مولفه اصلی و با توزیع پیشین AIC به دست می آیند. بنابراین استفاده از روش رگرسیون مولفه اصلی و مدل AIC به عنوان مبنایی برای تقریب احتمالات مدل پسین در این تحقیق مورد تایید می باشد. رویکرد تحلیل مولفه های اصلی باعث بهبود عملکرد مدل رگرسیون شد و با توجه به رابطه مثبت و ضریب تعیین بالای حجم نقدینگی با قیمت دارایی ها(ضریب تعیین شاخص مسکن: 94/0 و ضریب تعین شاخص قیمت سهام: 75/0)
    کلیدواژگان: رویکرد میانگین گیری بیزین، حجم نقدینگی، قیمت دارایی ها، رگرسیون مولفه اصلی
  • حبیب انصاری سامانی*، حدیث دالوندی، اسما شیری صفحات 90-112
    نااطمینانی ناشی از عوامل مختلف اقتصادی و غیراقتصادی موجب تاثیر منفی بر عملکرد اقتصاد کلان می شود. بی-ثباتی اقتصاد کلان، پیش بینی پذیری وضعیت کلان اقتصادی را کاهش می دهد و منجر به تخصیص نادرست منابع، کاهش سرمایه-گذاری و رشد اقتصادی می شود. یکی از مهم ترین عواملی که بر ثبات اقتصادی تاثیر می گذارد، خشونت سیاسی است. خشونت سیاسی استفاده عمدی از قدرت برای دستیابی به اهداف سیاسی است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر اقتصادی خشونت سیاسی در 20 کشور منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا طی دوره ی 2010 تا 2020 با استفاده از روش خودرگرسیون برداری پانل است. متغیر خشونت سیاسی مجموع خشونت بین دولتی، جنگ بین دولتی، خشونت داخلی، جنگ داخلی، خشونت قومی و جنگ قومی می باشد. شاخص بی ثباتی اقتصاد کلان با استفاده از نرخ تورم، نرخ بیکاری، نرخ ارز واقعی و رابطه مبادله محاسبه شده است. یافته ها نشان می دهد که خشونت سیاسی تاثیر مثبت و معنی دار بر بی ثباتی اقتصاد کلان در کشورهای منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا دارد. خشونت سیاسی، هزینه ها را به سمت استفاده غیرتوسعه ای هدایت می کند که منجر به کاهش بهره وری و فرصت های شغلی می شود. همچنین، برای تامین مخارج جنگ باید از منابع داخلی شامل چاپ اسکناس های جدید، افزایش مالیات و استقراض داخلی و منابع خارجی شامل استقراض از منابع بین المللی استفاده شود. از این رو، خشونت سیاسی موجب افزایش تورم، بیکاری و بدهی می شود که نشان دهنده فضای نامطلوب اقتصاد کلان می باشد. علاوه براین، مخارج دولت، توسعه مالی، عرضه پول و کیفیت نهادی تاثیر مثبت و معنی دار و جهانی شدن و دموکراسی تاثیر منفی و معنی دار بر بی ثباتی اقتصاد کلان دارند.
    کلیدواژگان: خشونت، بی ثباتی اقتصاد کلان، منطقه منا، مدل PVAR
  • علی رهنما، هادی رفیعی دارانی*، آزاده تعالی مقدم صفحات 113-138

    گردشگری با توجه به اهمیتی که در اشتغال و تولید دارد به یکی از صنایع مهم و حیاتی در دنیا تبدیل شده است که بسیاری از کشورها، برنامه ریزی دقیقی در این زمینه انجام داده اند. در این مطالعه به بررسی تاثیر افزایش سهم صنعت گردشگری در سبد خانوارها بر اشتغال زایی بخش های اقتصادی پرداخته شده است. برای این منظور از روش سهم مکانی AFLQ جدول داده- ستانده دو منطقه ای برای استان خراسان رضوی و سایر اقتصاد ملی استفاده گردید. نتایج نشان داد با افزایش 10 درصدی در مصرف خانوار در مجموع 81024 نفر اشتغال در استان خراسان رضوی و 9656 نفر اشتغال در سایر مناطق ایجاد شده است. بیشترین اشتغال ایجاد شده در خراسان رضوی مربوط به فعالیت تولید صنعتی (ساخت)،کشت و صنعت و کمترین آن مربوط به سازمان های مذهبی و سازمان های دارای عضو می باشد. همچنین از این میزان اشتغال، 2493 نفر در بخش گردشگری و 78531 نفر در بخش غیر گردشگری می باشند. بخش حمل و نقل و انبارداری بیشترین سهم اشتغال ایجاد شده در بخش های مرتبط با گردشگری استان را به خود اختصاص داده است. در سایر مناطق نیز، تولید صنعتی (ساخت)،کشت و صنعت؛ بیشترین تغییر اشتغال را دارا می باشد. همچنین از این میزان اشتغال، 718 نفر در بخش گردشگری و 8938 نفر در بخش غیر گردشگری می باشند. حمل و نقل و انبارداری در سایر مناطق همچون خراسان رضوی بیشترین اشتغال ایجاد شده در بخش های مرتبط با گردشگری را به خود اختصاص داده است.

    کلیدواژگان: اشتغال، داده ستانده دو منطقه ای، گردشگری، مصرف خانوار
  • علی مفتخری، محمد جعفری*، اسمعیل ابونوری، یونس نادمی صفحات 139-159
    بررسی اثرات اندازه دولت بر فرار مغزها به عنوان عاملی مهم در فرایند توسعه و رشد کشورها نقشی تعیین کننده دارد و جنبه ها و حوزه های مختلفی در کشورهای در حال توسعه همواره متاثر از این مقوله بوده است. بر همین اساس یکی از مهم ترین اهداف برنامه ریزان اقتصادی کوچک ساختن اندازه دولت به منظور جلوگیری از مهاجرت نخبگان در جوامع مختلف است. از طرفی کشورهایی با سطح و اندازه گسترده دولت شاهد فرار مغزها و مهاجرت استعدادهای خود می باشند. در این پژوهش برآنیم تا به بررسی اثرات اندازه دولت بر فرار مغزها طی سال های 2018-2002 و مبتنی بر داده های مراکز رسمی آمار اقتصادی از قبیل داده های بانک جهانی و داده های مهاجرت در کشورهای در حال توسعه بپردازیم. روش اقتصادسنجی مورد استفاده روش گشتاورهای تعمیم یافته است. نتایج نشان می دهد وقفه اول فرار مغزها و اندازه دولت اثری مثبت بر فرار مغزها در کشورهای در حال توسعه داشته و رفاه اجتماعی، ثبات سیاسی، بهداشت و سلامت عمومی اثری منفی بر فرار مغزها داشته است.
    کلیدواژگان: فرار مغزها، اندازه دولت، مدل پانل دیتا، کشورهای در حال توسعه
|
  • Paria Nejadaghaeianvash, Abbas Arabmazar *, Hojjat Izadkhasti, Farhad Dejpasand Pages 1-36
    Taxes are considered as a stable and sustainable source of public financing of governments and policy makers which always looking to make the most of this financial tool by establishing optimal tax laws in order to achieve economic goals. On the other hand, in most of the tax systems implemented by governments in different countries, tax incentives are considered in the form of various types of tax concessions for economic agents. In Iran's tax laws, exemptions and incentives have been considered in different tax bases. One of the exemptions granted in Iran's tax system is the exemption of interest in various deposits in Iranian banks. In this paper, the effects of the tax on bank deposits interest are investigated in the form of a permanent tax on bank deposits interest in deterministic DSGE Approach. The obtained results show that with the permanent tax on bank deposits interest, if the economic agents are informed about the implementation earlier, the increase in total consumption will continue for a longer period of time and the increase in total production. Bank facilities paid to companies, investment and capital stock will also be higher and this increase will continue for a longer period of time. Therefore, it is recommended that if the economic policy makers intend to implement the tax on bank deposits interest, in order to increase the level of production and investment to a greater extent and for a longer period, the implementation of this policy should be announced to the economic agents as soon as possible.
    Keywords: Deterministic DSGE model, Fiscal policies, Tax on bank deposits interest
  • Reza Fazelian *, Khadijh Nasrollahi Pages 37-62
    In the last decade, attention has been paid to the issue of foreign direct investment. Foreign direct investment is the most common form of capital flow towards developing countries, which affects the economic growth and macroeconomic stability of the country (Metaxas & Kechagia, 2016).The government of Iran has spent a lot of resources in order to attract foreign investment, but despite the implementation of supportive policies and the approval of numerous laws in order to remove obstacles in the business environment, less than expected success has been achieved in the field of foreign investment. According to the UNCTAD report (2021), Iran's share of the total amount of foreign direct investment in the world was equal to 0.09 percent. By examining the existing literature, it is clear that the interaction of the actors involved in the issue of foreign investment (foreign investor, government and people) and its effect on policy outcomes has been neglected, which can lead to less success. Iran should play an important role in attracting foreign direct investment.David Cruz et al. (2023) in a study investigated the relationship between corruption and foreign direct investment in natural resources with emphasis on the role of recession and economic crisis in Latin American and Caribbean countries during the period of 1995-2020 using the panel approach. The results shown that high levels of corruption lead to a decrease in foreign direct investment in natural resources, which is a confirmation of the hypothesis of greasing wheels in investment literature.In this aspect, the present study is innovative, which aims to highlight the government's lack of attention to two basic issues in Iran. The first issue is the government's lack of attention to the interests of actors involved in foreign investment. The second issue is the presence of complex bureaucratic obstacles in the country.This study aims to analyze the decision-making process of foreign investors by using game theory when choosing Iran as an investment destination. In this study, the production function is considered with three capital inputs, the amount of bribery and provision of benefits. The reason for applying the third input (provision of benefits) in the production function is due to the fact that many activities are implemented. In the sense that their success requires the interaction of many players and adaptation to local conditions (Andrews et al, 2017). Then the problem of foreign investor optimization is examined.According to the findings of this research, with the increase in the level of institutional quality, the amount of bribe paid decreases, which applies to countries with a low level of institutional quality. The results of this study show that the Nash equilibrium is where the investor enters Iran and pays a bribe. In the next step, people choose the threat option. The government should also provide sufficient benefits and keep its promises in the future.
    Keywords: Foreign Direct Investment, -Games theory, -Corruption, -Nash equilibrium
  • Omkolsoom Naderpour, Gholamreza Zamanian *, Mohammad Nabi Shahiki Tash, Mohammad Fayaz Pages 63-89
    The main purpose of this study is to do modeling and investigate the relationship between liquidity and its role in the development of the stock and the housing market. This is accomplished through comparing 10 of Bayesian Averaging methods and principal component analysis carrying out an extensive set of simulation studies based closely on real datasets that span a range of situations encountered in practical data analysis. The data used in this article includes the seasonal data during the period from (1385:1) to (1399:4. The evaluation results show 4 types of PC, so that the first PC shows more than 95% of the changes. In the first PC, the two variables of liquidity and exchange rate have the most weight, and respectively, the second, third and fourth PC are related to oil revenues, legal deposit ratio and coin price. The variables of liquidity, exchange rate and oil revenues have a positive relationship with the index of stock and housing prices, and the variables of the legal deposit ratio and the price of coins have a negative relationship with the index of stock and housing prices. Also, the estimation results of the 10 analyzed models of Bayesian averaging show that in the modeling of the stock price index as well as the modeling of the housing price index, the best models are obtained through applying PCA and the prior distribution of AIC. Therefore, the use of the principal component analysis and the AIC model as a basis for approximating the probabilities of the posterior model, under the condition that the probabilities of the prior model are similar to Zellner's g-prior, is approved in this research.
    Keywords: Bayesian averaging approach, liquidity, asset prices, Principal component analysis
  • Habib Ansari Samani *, Hadis Dalvandi, Asma Shiry Pages 90-112
    Uncertainty caused by various economic and non-economic factors has a negative impact on the macroeconomic performance. Macroeconomic instability reduces the predictability of the macroeconomic situation and leads to improper allocation of resources, reduction of investment and economic growth. One of the most important factors affecting economic stability is political violence. Political violence is the deliberate use of power to achieve political goals. The purpose of this research is to investigate the economic impact of political violence in 20 selected countries of the Middle East and North Africa during the period from 2010 to 2020 using the panel vector autoregression method. The variable of political violence is the sum of inter-state violence, inter-state war, internal violence, civil war, ethnic violence and ethnic war. Macroeconomic instability index is calculated using inflation rate, unemployment rate, real exchange rate and exchange rate. The findings show that political violence has a positive and significant effect on macroeconomic instability in selected countries of the Middle East and North Africa. Political violence directs expenses towards non-developmental use, which leads to a decrease in productivity and job opportunities. Also, in order to cover the expenses of the war, internal resources should be used, including the printing of new banknotes, increasing taxes and internal borrowing, and external sources, including borrowing from international sources. Therefore, political violence causes an increase in inflation, unemployment and debt, which indicates an unfavorable macroeconomic environment. In addition, government spending, financial development, money supply and institutional quality have a positive and significant effect, and globalization and democracy have a negative and significant effect on macroeconomic instability.
    Keywords: Violence, Macroeconomic Instability, Mena region, PVAR
  • Ali Rahnama, Hadi Rafiei Darani *, Azadeh Talimoghaddam Pages 113-138

    Tourism has great importance in employment and production and is one of the most vital industries in the world. Many countries have made detailed planning due to the importance of the tourism industry. In this study, the effect of increasing the share of the tourism industry in the portfolio of households on the employment generation of economic sectors has been investigated. For this purpose, the AFLQ spatial share method was used in the input-output table of two regions for Khorasan Razavi Province and other national economic sectors. The results showed that with a 10% increase in household consumption, a total of 81,024 people were employed in Khorasan Razavi province and 9,656 people were employed in other regions. The most employment created in Khorasan Razavi is related to industrial production (construction), agriculture, and industry, and the least is related to religious organizations and organizations with members. Also, 2493 people are in the tourism sector and 78531 people are in the non-tourism sector. The transportation and warehousing sector accounts for the largest share of employment created in tourism-related sectors of the province. In other regions, industrial production (construction), agriculture, and industry; It has the most change in employment. Also, 718 people are in the tourism sector and 8938 people are in the non-tourism sector. Transportation and warehousing in other regions have the most employment created in the sectors related to tourism.Transportation and warehousing in other regions have the most employment created in the sectors related to tourism.Transportation and warehousing in other regions have the most employment created in the sectors related to tourism.

    Keywords: Employment, Two regional of input-output table, Tourism, Household consumption
  • Ali Moftakhari, Mohammad Jafari *, Esmaiel Abounoori, Younes Nademi Pages 139-159
    Investigating the effects of government size on brain drain as an important factor in the process of development and growth of countries has a decisive role and various aspects and areas in developing countries have always been affected by this category. Accordingly, one of the most important goals of economic planners is to reduce the size of the government in order to prevent the migration of elites in different societies. On the other hand, countries with large levels of government are witnessing brain drain and the migration of their talents. In this study, we intend to examine the effects of government size on brain drain during the years 2002-2018 and based on data from official economic statistics centers such as World Bank data and immigration data in developing countries. The econometric method used is the Generalized Method of Moment. The results show that the first stop of brain drain and the size of government have a positive effect on brain drain in developing countries and social welfare, political stability, health and public health have a negative effect on brain drain. Based on the results of the research, it is suggested that the decision-makers in the developing countries, in applying their policies and enacting their laws and defending the support schemes of the elites and entrepreneurs and creating a platform for growth and progress for the country's elites based on a meritocracy and deserve more attention. And this work will not be realized unless the size of the government is reduced and, in a better sense, improved. Based on the results of the research, it is suggested that the size of the government should be reduced in order to increase social welfare and lay the groundwork to prevent the departure of elites.
    Keywords: Brain drain, Government size, Panel data model, Developing Countries