فهرست مطالب

فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی
پیاپی 54 (تابستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/02/19
  • تعداد عناوین: 7
|
  • کامران شیوندی چلیچه، سعید عبدالملکی، زهرا قلمی، زهرا نفر* صفحات 1-34
    پژوهش حاضر با هدف تبیین مدل تاب آوری بر اساس هدفمندی زندگی و کیفیت روابط با میانجی گری سلامت معنوی در مواجهه با شرایط فشار روانی ناشی از بیماری کووید-19 انجام شد. مطالعه حاضر ازنظر هدف کاربردی است و نحوه گردآوری داده ها همبستگی از نوع توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش اعضای خانواده مبتلایان به بیماری کووید-19 که در شهر تهران سکونت داشتند، بود. نمونه پژوهش300 نفر از اعضای خانواده های مبتلایان به بیماری کووید-19 بود که از طریق نمونه گیری در دسترس و روش اینترنتی در پژوهش شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه هدف در زندگی ماهولیک و کرامباف (1969)، پرسشنامه کیفیت روابط پیرس و همکاران (1991)، پرسشنامه تاب آوری کونور و دیویدسون (2003) و پرسشنامه سلامت معنوی پولوتزین و الیسون (1982) بود. داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد که اثر مستقیم هدفمندی در زندگی (01/0>P) و اثر غیرمستقیم آن به واسطه سلامت معنوی (005/0>P) بر تاب آوری معنادار است. همچنین نتایج نشان می دهد که اثرات غیرمستقیم حمایت اجتماعی (04/0>P) و تعارض بین فردی (006/0>P) بر تاب آوری به واسطه سلامت معنوی معنادار است. براین اساس، سلامت معنوی می تواند نقش میانجی میان هدفمندی در زندگی و حمایت اجتماعی و تعارض بین فردی بر تاب آوری در مواجهه با فشار روانی داشته باشد و تاب آوری را افزایش دهد.
    کلیدواژگان: تاب آوری، هدفمندی، کیفیت روابط، سلامت معنوی، کووید-19
  • مجتبی فرهوش*، محمدرضا جهانگیرزاده، محمد فرهوش صفحات 35-60

    کمال گرایی نسبت به همسر با انتظارات و توقعات بسیار بالا از همسر همراه است و زمینه ساز تعارض و نارضایتی در خانواده است. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی تعدیل کمال گرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی رفتاری اسلامی بود. در این پژوهش، از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. ابتدا به منظور یافتن مولفه ها و تکنیک ها و ساخت بسته آموزشی، داده های مرتبط از آموزه های اسلامی و متون روان شناسی جمع آوری شد و با روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد نظریه زمینه ای تحلیل شد. سپس به منظور ارزیابی روایی محتوا، نظرات 12 کارشناس درباره اهداف، تکنیک ها و تکالیف خانگی ملاحظه شد. پس از حذف و اصلاح برخی آیتم ها بر اساس نظرات کارشناسان، بسته نهایی تعدیل کمال گرایی افراطی نسبت به همسر ارایه شد.یافته های پژوهش حاضر نشان داد که بسته آموزشی تعدیل کمال گرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی رفتاری اسلامی، شامل چهارده جلسه، نود دقیقه ای است که شامل 1) ایجاد رابطه درمانی و ارزیابی، 2) کاهش خودمحوری، 3) کاهش انتظارات بالا از همسر، 4) کاهش سلطه جویی نسبت به همسر، 5) افزایش تمایزیافتگی نسبت به همسر، 6) افزایش انعطاف پذیری، 7) تقویت بخشش، 8) تقویت توجه به افکار و احساسات همسر، 9) بهبود رابطه با خانواده همسر، 10) مثبت-نگری نسبت به همسر، 11) اصلاح تحریف های شناختی نسبت به همسر، 12) کاهش حساسیت عاطفی و زودرنجی، 13) کاهش حساسیت افراطی به جزییات، 14) کاهش مشکلات کاری و اجتماعی و جمع بندی جلسات می باشد.بسته آموزشی تعدیل کمال گرایی نسبت به همسر با رویکرد شناختی-رفتاری با تاکید بر منابع اسلامی، دارای...

    کلیدواژگان: تعدیل کمال گرایی، کمال گرایی نسبت به همسر، رویکرد شناختی-رفتاری، منابع اسلامی، بسته آموزشی
  • عطیه سلطان محمدی، زهرا سادات پورسید اقایی* صفحات 61-84
    ساختار هویت جنسیتی در نوجوانان علاوه بر تعامل اجتماعی رودررو، تحت تاثیر فناوری های نوین ارتباطی و در راس آن اینترنت و شبکه های مجازی، قرار دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب زیسته دختران نوجوان از حضور در فضای مجازی و تاثیر آن بر هویت جنسیتی آنان انجام شد. این مطالعه از نوع کیفی و با استفاده از روش پدیدار شناسی است و با بهره گیری از نمونه گیری هدفمند و تحلیل مصاحبه های نیمه ساختاریافته با دختران 13 تا 18 سال شهر تهران انجام شد. در نهایت پس از انجام 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق پژوهشگر به اشباع داده ها رسید. مصاحبه ها با روش اسمیت مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند. در این پژوهش 4 مضمون اصلی و 9 مضمون فرعی و 52 واحد معنایی به دست آمد که مضامین اصلی عبارت بودند از: «تغییرات رفتاری دختران»، «دسترسی به اطلاعات زودهنگام جنسی»، «کاهش اعتماد به نفس»، «اختلال در هویت جنسیتی». با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، حضور بیش از 5 ساعت در روز در شبکه های مجازی مانند اینستاگرام باعث آسیب به هویت جنسیتی دختران نوجوان می شود.
    کلیدواژگان: هویت جنسیتی، فضای مجازی، دختران، پدیدار شناسی
  • زهرا خوانین زاده*، رویا رسولی، حمید رضائیان صفحات 85-114

    تعارض زناشویی آسیبی است که خانواده های مختلف ممکن است با آن درگیر باشند. این پژوهش با هدف شناسایی تجارب فرزندان نوجوان درمعرض تعارض زناشویی والدین انجام شد. روش پژوهش حاضر کاربردی و از نوع کیفی پدیدارشناسی بود . جامعه این پژوهش شامل فرزندان نوجوان درمعرض تعارض زناشویی والدین بود. نمونه گیری به صورت هدفمند انجام شد و تا مرز اشباع و نهایتا انتخاب 12 فرزند ادامه یافت و شرکت کنندگان مورد مصاحبه های نیمه ساختاریافته عمیق قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش کلایزی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها، منجر به شناسایی 3 مضمون اصلی، 12 مضمون فرعی و 42 مفهوم اولیه شد. مضمون اصلی نخست، مشکلات روانشناختی شامل مضمون های فرعی احساس شکست، احساس ترس، افسردگی، مشغولیت ذهنی، احساس نادیده گرفته شدن، رفتارهای منفی نوجوانان و عدم تامین امنیت روانی بود. مضمون اصلی دوم، مشکلات تحصیلی-شغلی بود که مشتمل بر تغییرات شغلی والدین و اهمال کاری می شد و در نهایت، مسایل ارتباطی با آشنایان و دوستان چهارمین مضمون اصلی، شامل پذیرش نوجوان، احساس شرم و سرخوردگی و پنهان کاری توسط نوجوان بود. در مجموع، نتایج نشان داد نوجوانان دارای خانواده های متعارض، در معرض خطر و مشکلات روان شناختی و ارتباطی می باشد

    کلیدواژگان: تعارض زناشویی، خانواده، فرزندان نوجوان
  • سعیده زاهد*، زهرا چراغی صفحات 115-137
    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر هیجانات معرفتی بر صحت نظارت، صحت تنظیم و عملکرد دانش آموزان بود. روش پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان پسر پایه ی ششم شهرستان تهران بود. برای این منظور 37 دانش آموز به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گماشته شدند. در پیش آزمون، شرکت کنندگان پس از مطالعه ی متن امتحانی، نمره ی خود را در امتحان پیش بینی و پاراگراف هایی که نیازمند مطالعه ی مجدد بودند را مشخص کردند. سپس آزمونی از محتوای متن مطالعه شده گرفته شد تا صحت پیش بینی های شرکت کنندگان و عملکرد آنها مشخص شود. در پس آزمون نیز روند کار به همین ترتیب بود با این تفاوت که گروه آزمایش، حین مطالعه ی متن، با دریافت سوالاتی درباره ی نوع هیجان تجربه شده حین مطالعه به تامل بر هیجاناتشان تحریک شدند. برای این کار از پرسشنامه ی هیجانات معرفتی پکران و همکاران (2016) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد نمرات صحت نظارت، صحت تنظیم و عملکرد گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در پس آزمون، به طور معناداری بالاتر بود. از این رو به نظر می رسد توجه به هیجانات معرفتی حین یادگیری، با فراهم کردن نوعی بازخورد درونی، ضمن افزایش صحت نظارت و تنظیم در دانش آموزان، عملکرد آنها را نیز بهبود می بخشد.
    کلیدواژگان: صحت نظارت، صحت تنظیم، عملکرد، هیجان معرفتی، یادگیری خودتنظیم
  • اسماعیل ناصری* صفحات 139-168
    مصرف مواد روان گردان چالشی رو به گسترش در سالمندان است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و خلاصه کردن اساسی ترین مباحث مرتبط با شیوع شناسی، غربال گری و مداخلات درمانی برای اختلالات مصرف مواد در بین سالمندان است. در این پژوهش از روش مروری استفاده شد. یافته ها نشان دادند الکل، تنباکو، اپیوییدها و داروهای تجویزی از شایع ترین مواد روان گردان مصرفی در بین سالمندان هستند. سالمندان، مستعد استفاده از مواد اغلب به دلیل چالش های مرتبط با سن مانند شکایات فیزیکی و درد، بازنشستگی، زیان های مالی، تغییرات وضعیت زندگی یا فقدان های اجتماعی هستند. در حال حاضر ابزارهای غربالگری مصرف مواد برای سالمندان فقط محدود به الکل است. با توجه به شباهت نشانگان مصرف مواد با نشانگان افسردگی، هذیان یا زوال عقل در سالمندان، غربالگری و سنجش همبودی ها از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. ادبیات پژوهشی مرتبط با اثربخشی و کارآمدی مداخلات درمانی اختلالات مصرف مواد در سالمندان کم و نیازمند پژوهش های بیشتر است. نتایج این پژوهش نشان داد مداخلات درمانی برای سالمندان مبتلا به اختلالات مصرف مواد باید برای آنها مناسب سازی شوند و اینکه شناسایی و مدیریت اختلالات مصرف مواد باید به عنوان بخشی از سنجش اولیه سالمندان در نظر گرفته شود.
    کلیدواژگان: سالمندان، اختلالات مصرف مواد، شیوع شناسی، غربالگری، مداخلات درمانی
  • مسیب یارمحمدی واصل*، سعیده علی محمدی، حسین محققی، مهران فرهادی صفحات 169-194
    پژوهش حاضر با هدف پیش بینی دلزدگی زناشویی بر اساس خودمحق بینی و کمال گرایی روابط عاشقانه انجام گرفت. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل افرادی بود که به دلیل مشکلات زناشویی به مراکز مشاوره شهر همدان (مهر، مهرآور، سپیدار، روزبه، حال خوب) در ماه های (اردیبهشت، خرداد و تیر) سال 1398 مراجعه کرده بودند. برای نمونه آماری 208 نفر از مراجعین به صورت هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات پژوهش از پرسشنامه های دلزدگی زناشویی پاینز (1996)، خودمحق بینی لیسارد و همکاران (2011) و کمال گرایی روابط عاشقانه مت و لافوتیان (2012) استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد بین کمال گرایی روابط عاشقانه دلزدگی زناشویی رابطه مثبت و معنادار و بین خومحق بینی و دلزدگی زناشویی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (001/0>P) و همچنین بین خودمحق بینی استثماری و خودمحق بینی غیراستثماری با کمال گرایی روابط عاشقانه رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (001/0>P). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد کمال گرایی روابط عاشقانه و خودمحق بینی توانایی پیش بینی دلزدگی زناشویی را دارند (001/0>P). بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت کمال گرایی روابط عاشقانه و خودمحق بینی توانایی پیش بینی دلزدگی زناشویی دارند و می توانند بر زندگی زناشویی افراد اثر بگذارند.
    کلیدواژگان: دلزدگی زناشویی، خودمحق بینی، کمال گرایی روابط عاشقانه
|
  • Kamran Sheivandi Cholicheh, Saeed Abdolmaleki, Zahra Ghalami, Zahra Nafar * Pages 1-34
    This study aimed to explain the resilience model based on purposeful life and quality of relationships mediated by spiritual health in the face of stress conditions caused by Covid-19 disease. The present study is applied in terms of purpose, and the data collection method was a descriptive correlation. The study's statistical population was family members of patients with Covid-19 disease who lived in Tehran. The sample consisted of 300 family members of patients with Covid-19 disease who participated in the study through available sampling and online methods. Data collection instruments included Mahvlyk & Krambaf purpose in Life Questionnaire (1969), Pierce et al. quality of relationships Questionnaire (1991), Connor and Davidson resilience Questionnaire (2003), and Paloutzian & Ellison's spiritual health Questionnaire (1982). Data were analyzed using the Pearson correlation method and path analysis using SPSS and AMOS software. The results showed that the direct effect of purposefulness in life (P > 0.01) and its indirect effect due to spiritual health (P > 0.005) on resilience is significant. The results also show that the indirect effects of social support (P > 0.04) and interpersonal conflict (P > 0.006) on resilience through spiritual health are significant. Therefore, spiritual health can mediate between purposefulness in life and social support and interpersonal conflict on resilience in the face of psychological pressure and increase resilience.
    Keywords: Resilience, purposefulness, Relationship quality, Spiritual Health, COVID-19
  • MOJTABA FARHOUSH *, Mohammadreza Jahangirzade, Mohammad FARHOUSH Pages 35-60
    Background and purpose

    Perfectionism towards the spouse is associated with very high expectations from the spouse and causes conflict and dissatisfaction in the family. The purpose of this study was to develop an educational package to modify perfectionism towards the spouse with an Islamic behavioral cognitive approach.

    Methods

    In this research, two qualitative and quantitative methods have been used. First, in order to find the components and techniques and to make an educational package, related data from Islamic teachings and psychological texts were collected and analyzed by qualitative content analysis method and grounded theory approach. Then to evaluate the validity of the content, 12 experts' opinions on goals, techniques and homework were considered. After deleting and correcting some items based on experts' opinions, the final package of extremist perfectionism adjustment towards the spouse was presented.

    Results

    The findings of the present study showed that the training package for modifying perfectionism towards the spouse with an Islamic behavioral cognitive approach, consists of fourteen sessions, ninety minutes that include 1) establishing a therapeutic relationship and evaluation 2) Decrease self-centeredness, 3) Decrease high expectations of spouse, 4) Decrease domination over spouse, 5) Increase differentiation towards spouse, 6) Increase flexibility, 7) Strengthen forgiveness, 8) Strengthen attention to thoughts And feelings of the spouse, 9) improving the relationship with the spouse's family, 10) positivity towards the spouse, 11) correcting cognitive distortions towards the spouse, 12) reducing emotional sensitivity and irritability, 13) reducing extreme sensitivity to details, 14) Reduce work and social problems and summarize meetings....

    Keywords: Correction of perfectionism, perfectionism towards spouse, cognitive-behavioral approach, Islamic sources, Educational package
  • Atyeh Soltan Mohammadi, Zahra Sadat Pour Seyyed Aghaei * Pages 61-84
    In addition to face-to-face social interaction, the structure of gender identity in teenagers is influenced by new communication technologies, especially the Internet and virtual networks. Therefore, the current research was conducted with the aim of investigating the lived experiences of teenage girls from being in the virtual space and its effect on their gender identity. This study is of qualitative type and using phenomenology method and was conducted by using purposeful sampling and analysis of semi-structured interviews with girls aged 13 to 18 years old in Tehran. Finally, after conducting 20 in-depth semi-structured interviews, the researcher reached data saturation. Interviews were analyzed using Smith's method. In this research, 4 main themes and 9 sub-themes and 52 meaning units were obtained, the main themes were: "girls' behavioral changes", "access to early sexual information", "decrease in self-confidence", "gender identity disorder" ». According to the results obtained from this research, being more than 5 hours a day on virtual networks such as Instagram causes damage to the gender identity of teenage girls.
    Keywords: gender identity, Virtual space, girls, Phenomenology
  • Zahra Khavaninzade *, Roya Rasouli, Hamid Rezaeian Pages 85-114

    Marital conflict is an injury that different families may be involved with. This research was conducted with the aim of identifying the experiences of teenage children exposed to parental marital conflict. The method of the current research was practical and of qualitative phenomenological type. The population of this study included teenage children exposed to parental marital conflict. Sampling was done in a targeted manner and continued until saturation and finally 12 children were selected and the participants were subjected to in-depth semi-structured interviews. In order to analyze the data, Colaizzi method was used. Data analysis led to the identification of 3 main themes, 12 sub-themes and 42 primary concepts. The first main theme, psychological problems, included the sub-themes of feeling of failure, feeling of fear, depression, mental preoccupation, feeling of being neglected, negative behaviors of teenagers and lack of psychological security.The second main theme was academic-occupational problems, which included job changes of parents and neglect, and finally, communication issues with acquaintances and friends. Was. In general, the results showed that teenagers with conflicting families are at risk and have psychological and communication problems.

    Keywords: Marital conflict, Family, Adolescent children
  • Saeideh Zahed *, Zahra Cheraghi Pages 115-137
    The aim of this study was to investigate the effect of epistemic emotions on Monitoring Accuracy, Regulation Accuracy and Performance in students. The research method was experimental with pretest-posttest design with control group and the statistical population included all male students of sixth grade in Tehran. For this purpose, 37 male students of the sixth grade were assigned to experimental group and control group, randomly. In the pre-test, participants, after studying the exam text, predicted their score on the exam and determined the paragraphs that need to be restudy. Then, an exam was taken from the content of the studied text to determine monitoring accuracy, regulation accuracy and performance of participants. In the post-test, the procedure was the same, except that the experimental group received emotional cues and were stimulated to reflect on their epistemic emotions, after studying the text. For this perpose, Pekrun et al.'s EES scales (2016) was used. The results showed that the experimental group had significantly higher scores in Monitoring Accuracy, Regulation Accuracy and Performance in the post-test than the control group. In the educational process, it seems that paying attention to epistemic emotions, by providing internal feedback, makes realistic students' evaluation of their learning and improves Monitoring Accuracy, Regulation Accuracy and Performance in them.
    Keywords: Monitoring Accuracy, Regulation Accuracy, Performance, epistemic emotion, self-regulated learning
  • Esmaeil Naseri * Pages 139-168
    Psychoactive substances use is a growing challenge in the elderly. The purpose of this research is to investigate and summarize the most basic issues related to epidemiology, screening and treatment interventions for substance use disorders in the elderly. In this research, the literature review method was used. Results showed alcohol, tobacco, opioids and prescription drugs are the most common psychoactive substances used by the elderly. The elderly are prone to the use of substances often because of age-related burdens such as physical complaints and pain, retirement, financial losses, changes of the living situation, or social losses. At present, screening tools for the elderly are limited to alcohol. Due to the similarity of substance use syndrome with depression, delirium or dementia syndrome in the elderly, screening and assessment of comorbidities are of particular importance. The research literature related to the effectiveness and efficiency of treatment interventions for substance use disorders in the elderly is low and needs further research. The results of this study showed that therapeutic interventions for the elderly with substance use disorders should be adapted for them and that the identification and management of substance use disorders should be considered as part of the initial assessment of the elderly.
    Keywords: the elderly, substance use disorders, epidemiology, screening, therapeutic interventions
  • Mosayeb Yarmohamadi Vasel *, Saeede Alimohammadi, Hosein Mohagheghi, Mehran Farhadi Pages 169-194
    The purpose of the present study was to predict marital burnout between couples based on psychological entitlement and romantic perfectionism. This research was a descriptive-correlation study. The statistical population of the study included all the couples who referred to Hamedan Counseling Centers such as Mehr, Mehravar, Sepidar, Roozbeh, Hale-Khoob, Farzaneh, due to marital problems in spring and summer (May, June, July) of 2018-2019. For the statistical sample, 220 clients were selected purposefully. 215 questionnaires were completed, 7 of which were incomplete and finally, 208 questionnaires were statistically analyzed. To collect the research data, Pines Marital Burnout Measure (1996), Lisard et al. (2011) Psychological Entitlement Measure, and Matt & Lafountain (2012) The Adaptation of Romantic Perfectionism Scale were used. Data were analyzed using Pearson Correlation Coefficient and regression analysis. Findings indicated that there is a positive significant relationship between romantic perfectionism and marital burnout (P <0.001). Moreover, there was also a positive significant relationship between exploitive entitlement and non-exploitive entitlement and romantic perfectionism (P <0.001). The results of regression analysis also showed that romantic perfectionism (0.37) and entitlement (0.19) were able to predict marital burnout (P <0.001). Therefore, according to the findings of the study it can be concluded that, romantic perfectionism and entitlement can predict marital burnout and affect individuals’ marital life.
    Keywords: marital Burnout, Entitlement, Romantic Perfection