فهرست مطالب

پژوهش های زبانی - ادبی قفقاز و کاسپین - سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، پاییز و زمستان 1399)

نشریه پژوهش های زبانی - ادبی قفقاز و کاسپین
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، پاییز و زمستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/12/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • گارنیک آساطوریان صفحات 7-12

    در این مقاله به دو اصطلاح مسیحی xъanč و gьatIan در زبان آواری از زبان های شمال قفقاز پرداخته شده است. xъanč در آواری بی شک برگرفته از واژه  xač در زبان ارمنی است، ولی gьatIan در این زبان وجه اشتقاق روشنی ندارد. نگارنده در یادداشت حاضر کوشیده است ریشه این واژه را در زبان ارمنی جستجو کند.

    کلیدواژگان: خاچ، gьatIan، آواری، ارمنی، اصطلاحات مسیحی
  • حبیب برجیان صفحات 13-35

    اگر فارسی را کنار بگذاریم، در میان زبان های زنده ایرانی مازندرانی یا طبری یگانه زبانی است که قدمت آثارش به هزار سال می رسد و ازاین رو در فقه اللغه ایرانی جایگاهی ویژه دارد. دوره بندی آثار طبری را این نگارنده در متون طبری (1388) پیشنهاد و ادوار سه گانه را معرفی نمود. لیکن مقایسه میان این سه دوره هنوز انجام نشده تا روشن شود در چه مواردی زبان ثابت مانده و کجا دگرگونی روی داده است. گفتار حاضر پس از معرفی اجمالی آثار طبری و گونه های زنده مازندرانی، نخست به مطالعه تاریخی- تطبیقی اصوات طبری- مازندرانی می پردازد، سپس تحولات دستوری زبان را شناسایی می کند و سرانجام مجملی از لغات را به دست می دهد.

    کلیدواژگان: خانواده زبان های کاسپی، زبان طبری، زبان شناسی تاریخی
  • آنتونیو پانائینو صفحات 37-52

    این مقاله به تحلیل حوزه معنایی مفهوم بو در اوستایی می پردازد؛ آن طور که به نظر می رسد بو در اوستایی بر معنایی مثبتی دلالت داشته است. نگارنده تقابل معنایی «بوی خوب» و «بوی بد» یا «بوی عطر» و «بوی تعفن» را با توجه به کهن ترین شواهد موجود در سنت زرتشتی مورد بررسی قرار داده است.

    کلیدواژگان: اوستایی، معنا، زبان شناسی، زبان دوگانه در اوستایی، آیین زرتشتی، بوی زننده، بو، بوی خوش
  • سید محمد صادق ابراهیمیان شیاده*، بهرام برومند امین صفحات 53-59

    نوشتار پیش رو به بازخوانی متن نامه شناسایی شده از انجمن ناصری زردشتیان کرمان خطاب به ولیعهد ایران، مظفرالدین میرزا می پردازد. این سند که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نگهداری می شود، دربردارنده نکات ارزشمندی درباره سبک نگارش ادبی زردشتیان ایران در دوره قاجار است. نثر فارسی نامه از آن جهت قابل تامل است که نویسنده برخلاف عرف نامه نگاری و شیوه نثرنویسی عصر قاجار، تلاش بر استفاده از واژگان فارسی و سره نویسی دارد.

    کلیدواژگان: زردشتیان کرمان، مظفرالدین میرزا، نامه نگاری، سره نویسی
  • امیر ضیغمی صفحات 61-69

    دکتر علی اشرف صادقی در مقاله ای زیر عنوان «واژه هایی تازه از زبان قدیم مردم اران و شروان و آذربایجان» پس از معرفی کتابی در الفاظ طبی به نام دستورالادویه، واژه هایی از زبان مردم این مناطق را استخراج و بررسی کرده اند. به عقیده ایشان نثر کتاب متعلق به قرن هشتم و اوایل قرن نهم است و مولف آن نیز احتمالا اهل شروان بوده؛ زیرا در بسیاری از موارد به لغات شروانی اشاره کرده است. دکتر صادقی ضمن آوردن واژه های شروانی، باکویی، بیلقانی و لغات دیگر، خوانندگان را به واژه هایی از زبان مردم ارمنیه (ارمنستان) نیز توجه داده اند. نگارنده در یادداشت حاضر، درباره واژه های بوش، خناو و کلال (؟)، بر پایه منابع گیاه شناسی و داروشناسی فارسی و ارمنی نکاتی را مطرح کرده است. به نظر نگارنده، مولف دستورالادویه واژه های خناو و کلال را از ارمنی اخذ کرده، ولی بوش همچنان معلوم نیست که از چه زبانی گرفته شده است. احتمال ارتباط این واژه با پوص/ پوس ترکی نیز پذیرفتنی نمی نماید.

    کلیدواژگان: دستورالادویه، بوش، خناو، کلال، ارمنی در فارسی
  • راحله ایزدی فر صفحات 71-84

    تاتی رامندی به گروهی از گویش های ایرانی گفته می شود که در منطقه رامند در جنوب و جنوب غربی قزوین در دامنه کوه رامند رایج هستند. این منطقه بیشترین جمعیت تات زبان ایران را دارا است. گویش های منطقه رامند استان قزوین در شهرستان تاکستان و بویین زهرا رایج هستند و شامل گویش شهرهای تاکستان و اسفرورین و روستاهای قرقسین، خروزان و محمودآباد در شهرستان تاکستان، و شهرهای شال، دانسفهان، سگزآباد و روستاهای ابراهیم آباد ، خوزنین، خیارج ، قلعه گنجی، شادمهان، مشکین تپه، خیرآباد و قلعه عبدالرب آباد در شهرستان بویین زهرا هستند. نگارنده در این مقاله، گویش رامندی را توصیف کرده و نمونه ای از واژه های آن را از مآخذ گوناگون به دست داده است.

    کلیدواژگان: تاتی، رامندی، تاکستان، بوئین زهرا
|
  • Garnik Asatrian Pages 7-12

    The article discusses two religious Christian terms in the North Caucasian languages, primarily in Avar, having an obvious Armenian background, xač‘ (cross), and gьatIan. If the first ascends undeniably to Armenian xač‘, the second one defies a convincing interpretation. The author tries to trace its origin to a tentative Armenian protoform.

    Keywords: Xač‘ (Cross), gьatIan, Avar Language, Armenian Language, Christian Terms
  • Habib Borjian Pages 13-35

    Tabari or Mazandarani has a history of documentation of nearly a millennium, that is, a language second in age, among the living Iranian languages, only to New Persian. It is the only language of the same family besides Persian into which the Koran is translated in pre-modern times. A historical periodization of Tabari is proposed by this author in Motun-e Ṭabari/ Tabari Texts (2009): Period I, 10-15 centuries, consisting of poems and individual verses, sentences, and words preserved in otherwise Persian works; Period II, interlinear translation of three manuscript of Koran's exegesis by the Zaydi sect, and of Maqāmāt al-Ḥarīrī, all sharig strong dialectal features once spoken in western Mazandaran and in early modern history; Period III, contemporary Mazandarani documented since the first half of the 19th century. A comparative study of the proposed three periods is attempted in this article. After a brief discussion of the sources and the current distribution of Caspian varieties, I propose a historical-comparative analysis of phonology and morphosyntax among the periods and conclude with a brief lexical inquiry.

    Keywords: Caspian Language Family, Tabari, Historical linguistics
  • Antonio Panaino Pages 37-52

    The article offers a wide-ranging analysis of the semantic area connected with the basic meaning of “smell” in Avestan (which appears to have a positive connotation), with special regard for the attested opposition between “good” and “bad” smell or “perfume” and “stench” as reflected in the oldest Zoroasterian tradition.

    Keywords: Avestan, Semantic, Linguistics, Double Language in Avestan, Zoroastrianism, Odour, Smell, Stench
  • Seyed Mohammad Sadegh Ebrahimian Shiadeh *, Bahram Boroomand-Amin Pages 53-59

    The following article rereads the identified letter from the “Zoroastrian Association Nāserī of Kerman” addressed to the Crown Prince of Iran, Moẓaffar al-Dīn Mīrzā. This letter, which is stored in the National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran, includes valuable points about the literary writing style of Zoroastrians in Iran during the Qajar period. The Persian prose of the letter is notable as the author, contrary to the style of letter and prose writing of the Qajar era, attempts to use only pure Persian words.

    Keywords: Zoroastrians of Kerman, Moẓaffar al-Dīn Mīrzā, Letter Writing, Purism
  • Amir Zeyghami Pages 61-69

    Ali-Ashraf Sadeghi, in an article entitled “New Words from the Old Language of Arran, Shirvan, and Azerbaijan”, after introducing a book on medical terminology called Dastūr al-adviya (Drugs Prescription), has extracted and studied words from the language of the people of these regions. He considers the prose of the book to belong to the 9th century AH. He also suggests that the author is perhaps from Sharvān, because he has frequently given Sharvānī equivalents of words in the book. While quoting words from Sharvānī, Bākū ī, Baylaqānī, Sadeghi has also discussed words from the language of the Armenian people. In the present note, the author has brough up points about بوش (būš), خناو [xnaw?] and کلل [klal?], based on Persian and Armenian botanical and pharmacological sources.

    Keywords: Dastūr al-Adviya, بوش (būš), خناو [xnaw], کلل [klal], Armenianin Persian
  • Raheleh Izadifar Pages 71-84

    Tâti-ye Râmandi refers to a group of Iranian dialects that are common in the Rāmand region in the south and southwest of Qazvin at the foot of Mount Rāmand. This region has the largest Tati-speaking population in Iran. Dialects of Ramand region of Qazvin province are common in Tâkestân and Buin-Zahrâ counties. They include the dialects of the cities of Takestan and Esfarvarin and the villages of Qarqasin, Xoruzān and Mahmudâbad in Tâkestân county, and also the cities of Šâl, Dânsefahân, Sagzâbâd and the villages of Ebrâhimâbâd, Xuznin, Xiâraǰ, Qalʻe-Ganǰi, Šâdmahân, Meškin-Tappeh, Xeyrâbâd and Qalʻe-ʻAbdol-Rabâbâd in Buin-Zahrâ county.

    Keywords: Tâti, Râmandi, Tâkestân, Buin-Zahrâ
  • Ion Gumenai Pages 1-26

    Армянская община и её приход в Кишиневе были одними из наиболее представительных сегментов данной конфессии в Бессарабии и часто находились на переднем плане религиозной и культурной жизни. В статье рассмотрен ряд вопросов, связанных в первую очередь, с появлением представителей армяно-григорианского вероисповедания в Кишиневе и демографической эволюцией данного элемента. Исследование также  затрагивает проблему функционировании двух важных инструментов в деятельности любого прихода - церкви и школы.

    Keywords: армяне, Кишинев, демография, церковь, приходская школа