پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 33، پاییز و زمستان 1378)

با شکل گیری شبکه های رایانه ای و افزایش حجم انتشارات، پدیدهء به اصطلاح «انقلاب اطلاعات» به وقوع پیوست. از آنجا که کنترل انتشارات کا ر بسیار سختی است افراد بعضا با انتشار کار بسیار سختی است افراد بعضا با انتشار اطلاعات غلط یا گمراه کننده موجب آلوده شدن اطلاعات می شوند؛ آلودگی اطلاعات نیز موجب آلوده شدن جریان کار تصمیم گیری، مواد و محیط زیست می شود.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل و راهکارهای موءثر در رفع نیازهای اطلاعاتی محققین علوم زلزله در دو حوزهء پژوهشی می باشد.
در این مطالعه ارتباط بین متغیرهای نوع کار، مدرک تحصیلی، و تجربهء محققین با میزان استفادهء آنها از منابع اطلاعاتی مورد بررسی قرار می گیرد و با تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، ابتدا با منابع و روش های کسب اطلاع در جامعهء فوق آشنا می شویم و سپس مسائل و مشکلات آن ها در راه تامین نیازهای اطلاعاتی تعیین می گردد.

انتخاب منابع اطلاعاتی یکی از مهم ترین مراحل مجموعه سازی است و کتابداران از این طریق سیاست ها و کنترل خود را بر رفتارهای اطلاع یابی مراجعان و دسترسی آن ها به اطلاعات اعمال می کنند. آن ها با توجه به سیاست های کتابخانه و محدودیت های موجود به طور انفرادی یا از طریق کمیته ء انتخاب، منابع اطلاعاتی مورد نیاز کتابخانه را تهیه می کنند. انتخاب منابع اطلاعاتی، ارزیابی مجموعه، وجین و ایجاد تعادل درمجموعه، وظیفه ای است که کمیت و کیفیت بسیاری از خدمات دیگر کتابخانه مانند خدمات مرجع به طور مستقیم یا غیرمستقیم با آن ارتباط دارد. اما با گسترش منابع اطلاعاتی اینترنتی و گرایش روزافزون تولید کنندگان و ناشران _ بخصوص ناشران مجلات علمی و پژوهشی _ به توزیع اطلاعات از طریق اینترنت، این نقش و وظیفه در حال دگرگونی های زیادی است. در بعضی موارد شاهد حذف نقش واسطه ای کتابداران در انتخاب منابع اطلاعاتی اینترنتی می باشیم و در مواردی دیگر اتخاذ سیاست های کلان در دسترس به اطلاعات از طریق اینترنت تنها وظیفهء کتابداران مسئول مجموعه سازی است.
تاثیر اینترنت بر انتخاب منابع اطلاعاتی را از جنبه های مختلفی می توان مورد نقد و بررسی قرار داد:1- اینترنت به عنوان ابزار انتخاب؛2- نقش و جایگاه کتابداران و مصرف کنندگان اطلاعات در انتخاب منابع اطلاعاتی؛3- تاثیر اینترنت بر رفتارهای اطلاع یابی محققان و استفاده کنندگان.

پایان نامه، خروجی فعالیت پژوهشی در تحصیلات دوره های تکمیلی (ارشد و دکتری) است و انتظار می رود تحقیق به عنوان شالودهء پژوهش علمی، در آن بدقت مراعات شده باشد. این تحقیق که به منظور ارزشیابی روش شناسی پایان نامه های رشته روانشناسی انجام گرفته، پس از بررسی انواع الگوهای روش تحقیق، الگوی مراحل روش علمی کیوی و کامپنهود را مناسب تشخیص داده و آن را مبنای کارخود قرار داده است. در این تحقیق، به علت کمبود بودجه و محدودیت زمان از میان 136 پایان نامه رشته روانشناسی موجود در مرکز، 30 مورد با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، از دانشگاه های مختلف برگزیده شد و نتایج به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی مورد ارزیابی قرار گرفت.
پایان نامه های مورد بررسی، دارای بیش تر مراحل تحقیق بوده، اکثر آن ها ترتیب مراحل تحقیق را رعایت نموده و اکثر آن ها برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامهء حضوری استفاده کرده اند

پیشرفت های سریع در فن آوری اطلاعات باعث مهارگسیختگی نیروهایی شده که در حال شکل دادن ساختار بنیادین جامعهء ما و اثرگذاری بر آن هستند. ادراکات نوین در باب چگونگی سازماندهی کار، چگونگی تولید و تجارت، چگونگی اداره و خلق ثروت، باعث شده که دانش، اطلاعات و ارتباطات در کانون تلاش های انسانی قرار گیرند. در جامعهء شبکه بندی شده زندگی چگونه خواهد بود؟ افراد چه مشاغلی خواهند داشت؟ آیا اداراتی خواهند بود که مردم به آنجا بروند و کار کنند؟ آیا مدارسی خواهند بود که کودکان در آنجا بروند و کار کنند؟ آیا جامعهء شبکه بندی شده به طور خودکار برخی از معضلات زیست محیطی مثل آلودگی را که در حال حاضر موجودیت انسان را مورد تهدید جدی قرار داده، حل خواهد کرد؟ تاثیرات جامعهء اطلاعاتی شبکه بندی شده بر فرهنگ مردم سراسر جهان چه خواهد بود؟ با وجود تحول زیرساختار اطلاعاتی جهانی (GII) (11) و گسترش شبکه ها بر پهنهء دنیا، آیا مفهوم کشورهای بدون مرز به واقعیت خواهد پیوست؟ این ها موضوعات اجتماعی عمده ای هستند که باید به آن ها پرداخت.

این مقاله سازه ها تشخیصی مطرح شده توسط روانشناسان و مشاوران را مرور کرد. از میان سازه های مرور شده سازهء "رابینسن" به عنوان جامع ترین سازه شمرده شد که آسان تر از همه برای به کارگیری در مذاکرات پرسشکاوی در خدمت مرجع استفاده می شود. سازهء "رابینسن" نیازهای مراجعه کننده را در مقوله های زیر طبقه بندی کرد: "ناسازگاری شخصی"، "تضاد با سایر افراد مهم"، "فقدارن دانش"، "عدم بلوغ" و "فقدان مهارت". این مقوله ها را می توان در طبقه بندی نیازهای جوینده اطلاعات به کار گرفت یافته های به دست آمده از مصاحبه با کتابدار مرجع کتابخانه "کاشیم ابراهیم" این نکته را آشکار نمود که مقوله های موجود در سازه "رابینسن" در خصوص جویندگان اطلاعات متعددی به کار گرفته شد که در طی سال های 1987 تا 1995 با پرسش های خود به بخش مرجع کتابخانه می آمدند. نیاز مبرم جویندگان اطلاعات همانا آموزش کاربر بود. از آنجا که اکثر دانشجویان در برنامه آشنایی با کتابخانه شرکت نمی کردند، مهارتی در بهره گیری از کتابخانه نداشتند.معنای ضمنی سازه "رابینسن" و به کارگیری آن در مطالعه حاضر کاملا روشن است. کتابداران مرجع قادر خواهند بود از طریق فرآیند تشخیص و براساس نیازها جویندگان اطلاعات ایشان را طبقه بندی کنند. این نیاز می تواند نیاز به تقویت شخصیت به منظور کاستن از تضادهای انگیزش، نیاز به تقویت شخصی به منظور کاستن از تضادهای انگیزش، نیاز مرتبط با افراد مهم دیگر، نیاز به شناخت مجموعهء مرجع، نیاز به بلوغ و نیاز به مهارت در به کارگیری مواد مرجع باشد. در این صورت کتابدار مرجع در موقعتی بهتری برای ارائهء راه حل مناسب به منظور حل مسئله قرار خواهد گرفت.

نقش نشریه های کتابداری و اطلاع رسانی در کشورهای کوچک تر برای استفاده از [زبان و] اصطلاحات رسانه ای نشریات تخصصی در کشورهای کوچک تر همزمان باید هم به مثابه گیرندگان جهانی عمل کنند، هم به مثابه ایستگاه های ترجمه و رله گزینشی، و هم به عنوان فرستندگان چند بانده.

هنگ کنگ یکی از چهار "اژدهای کوچک" آسیا و از جمله کشورهایی است که سریع ترین رشد را در جهان دارد. این کشور از نظر اقتصاد تجاری دارای مقام یازدهم و در میان بندهای واسطه ای، دارای مقام دوم جهان است. به نظر می رسد که فن آوری اطلاعات در موفقیت هنگ کنگ نقش بسزایی داشته است. اما در مطالعات جدید، موردی وجود ندارد که به مستندسازی این نقش یا تحقیق دربارهء آن پرداخته باشد. مقاله حاضر به بررسی این وجوه می پردازد: 1) میزان استفاده از فن آوری اطلاعات در هنگ کنگ؛ 2) مزایای مشهود در استفاده از فن آوری اطلاعات؛ 3) مشکلات موجود در استفاده از فن آوری اطلاعات. بررسی حاضر با ارسال پرسشنامه به 438 شرکت اجرا شد که از مجموع پرسشنامه های بازگشته، 116 عدد کامل و مفید بودند. یافته ها بیان می داریم که تمامی 116 شرکت در حسابداری و امور مالی خود از فن آوری اطلاعات بهره می گیرند. همچنین از فن آوری اطلاعات، گرچه در سطح بسیارمحدودتر، در دیگر حوزه ها از قبیل منابع انسانی، تولید و فروش نیز استفاده می شود. اغلب نرم افزارها در داخل سازمان ها تولید می شوند. بسته ها استاندارد شدهء واژه پرداز و صفحهء گسترده، رایج ترین نرم افزارهایی هستند که خریداری می گردادند. کلیه شرکت ها به سودمندی فن آوری اطلاعات در بهبود کارآیی و قابلیت شرکت خود اذعان دارند. مشکلات عمده استفاده از فن آوری اطلاعات عبارت اند از: 1) کمبود منابع مالی، 2) قفدان حمایت مدیریت در سطح بالا، و 3) مقاومت کاربران نهایی.