فهرست مطالب
نشریه سلفی پژوهی
پیاپی 15 (بهار و تابستان 1401)
- تاریخ انتشار: 1402/03/09
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 7-28
عربستان سعودی قبل از سال 1990م، به صورت کشوری یکپارچه نشان داده می شد؛ ولی بعد از سال 1990م، و اتفاق هایی که در این کشور و همسایگان آن رخ داد، اوضاع این کشور به کلی دستخوش تغییر شد و همین امر سبب به وجودآمدن جریان های مختلف در این کشور شد. یکی از این جریان ها که به راستی می توان پرنفوذترین جریان حاکم در عربستان از آن نام برد، جریان جامیه است. جریان جامیه با توجه به شاخصه های خود مانند سرسپردگی کامل به حکام عربستان، حرام دانستن خروج بر حاکم و نفی هرگونه تحزب گرایی و... توانسته راه خود را در کشورهای حوزه خلیج فارس باز کند و در این کشورها موثر باشد.متاسفانه در سال های اخیر، عده ای به علت رفتار منافق گونه جریان جامیه و برداشت های خطا از این جریان و شاخصه های آن، این جریان را به عنوان فرصت، معرفی کرده و سبب رشد آنها در کشورهای مختلف شده اند. باید گفت که با بررسی عمیق در ریشه های این جریان درمی یابیم که آنها بینش و گرایشی مطابق با محمد بن عبدالوهاب و سعودی ها دارند و خطری بالقوه محسوب می شوند. جامی ها از حیث اعتقادات دنباله روی وهابیت سنتی و محمد بن عبدالوهاب هستند و با تبعیت از او بسیاری از مسلمانان را به علت برخی از اعمال، مانند استغاثه، توسل و شفاعت، مشرک می دانند. جریان جامیه دیدگاه های تندی نسبت به امام خمینی) و انقلاب دارد و ایشان را امام کفر و طاغوت خطاب می کند. در این مقاله سعی شده تا با رویکرد توصیفی _ تحلیلی به روند شکل گیری، سران و موضع جریان نسبت به مذاهب اسلامی و اعتقادات جریان جامیه پرداخته شود.
کلیدواژگان: مدخلیه، جامیه، محمد امان الجامی، ربیع المدخلی -
صفحات 29-50
دکتر خالدی در کتاب الکلینی و تاویلاته الباطنیه به نقد روایات الکافی پرداخته است، ازجمله مباحثی که در باب توحید اصول کافی مذکور است و خالدی روایات آن را نقد کرده است، روایاتی است که صفات خبری خداوند را تاویل می کنند. خالدی در مسیله صفات خبری گاهی به ظاهرگرایی متمایل است و گاهی به توقف؛ ازاین رو مبانی او در نقد روایات این باب مغشوش است. همچنین چون مبنای مشخصی در بررسی های سندی و دلالی ندارد به راحتی روایات را کنار می گذارد و برای تحمیل دیدگاه های خود بر آیات، بدون ارایه شواهد، دیدگاه شیعیان را خطا می شمارد. او خود در موارد مختلف از تاویلی که صریحا آن را خطا می داند، استفاده می کند. با این وجود معتقد است تاویلات مذکور در روایات شیعه مجعول بوده و دارای خطا می باشند. در این نوشتار ابتدا گزارشی مبسوط از رویکرد خالدی و آرای او در نقد الکافی مخصوصا نقد روایات مربوط به صفات خبری عرضه شده است، سپس بر اساس روش شناسی کلامی این دیدگاه ها بررسی و نقد شده اند و ناسازگاری دیدگاه او نشان داده شده است. همچنین با بررسی لوازم رویکرد خالدی در بحث صفات خبری مشخص کردیم که دیدگاه وی در این بحث، او را به تجسیم می کشاند. درنهایت استدلال کردیم که نه تنها تاویل گرایی مذکور در مکتب اهل بیت، خطا نیست؛ بلکه تنها راه برای تبیین صفات خبری است.
کلیدواژگان: خالدی، تاویل گرایی، صفات خبری، الکافی -
صفحات 51-68
اندیشه های عبدالعزیز بن باز و جهیمان العتیبی، گویای وجود دو رویکرد کلامی متفاوت میان وهابیت در مواجهه با حکومت است. افکار بن باز که بازتابی از گفتمان غالب در میان وهابیت معاصر است، بر تمکین تام از حاکم مستقر و پرهیز از هر نوع مخالفت عملی و حتی نصیحت علنی نسبت به حاکم فاسد تاکید دارد و هر نوع مخالفت با حاکم را به سنت خوارج ملحق می کند. آرای عتیبی نیز که بازتابی از گفتمانی سابقه دار، اما مهجور در میان وهابیت است، تمکین از حکومت را مشروط به پایبندی حاکم از موازین شرعی می داند و ضمن مخالفت با تمکین تام از حاکم جایر، تلاش برای سرنگونی حاکم فاسد را دستور صریح اسلام می داند. اگرچه بن باز و عتیبی یکدیگر را به خروج از اصول وهابیت متهم می کنند؛ اما تحلیل مبانی آنها که با روش تحلیل کتابخانه ای صورت گرفته است، نشان از تطابق بیشتر افکار عتیبی با اصول، اهداف و عملکرد وهابیت برخاسته از نجد دارد.
کلیدواژگان: وهابیت، بن باز، عتیبی، حکومت، تمکین، خروج -
صفحات 69-89
جریان وهابی سروریه یکی از جریان های وهابی است که توسط محمد سرور در عربستان پدید آمد. این جریان، دیدگاه های انتقادی شدیدی نسبت به حاکم سعودی دارد و در مقابل جریان جامیه (درباری) پدید آمده اند. این جریان باوجود اعتراض هایی که به حاکم سعودی دارند، دیدگاه تندی هم نسبت به تشیع، خصوصا پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی دارند. محمد سرور با تالیف کتب متعدد ازجمله و جاء دور المجوس، اتهامات ناروای بسیار را به انقلاب ایران و بنیان گذار آن حضرت امام خمینی) وارد آورد. برخی گمان کرده اند علمای اخیر سروریه ازجمله سلمان العوده، سفر الحوالی و... دیدگاه معتدل تری نسبت به تشیع و ایران دارند. با بررسی مشخص می شود که این افراد نوسروری نیز مانند محمد سرور دیدگاه های تندی نسبت به تشیع، ایران و امام خمینی) دارند. در مقاله حاضر به بررسی دیدگاه این جریان وهابی نسبت به تشیع و جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
کلیدواژگان: سروری، وهابیت، تشیع، ایران، امام خمینی) -
صفحات 91-109
ندای اموات و استغاثه نمودن به آنان، به سبب عبادت محسوب شدن برای آنان یا اعتقاد به قدرت پنهانی تصرف در هستی برای آنان، ازسوی وهابی ها، شرک الوهی یا ربوبی خوانده شده که این پژوهش، ضمن اشاره به ادله جواز استغاثه به طور اجمال، حدیث نزول حضرت عیسی% را به طور مفصل بحث و بررسی کرده و پس از بررسی سندی و دلالی آن و همین طور پاسخ به شبهات وارد به آن، به این نتیجه رسیده که اولا این حدیث از نظر سندی «حسن لذاته» و «صحیح لغیره» است و لذا قابل احتجاج می باشد و از نظر دلالی می تواند جواز ندای اموات و استغاثه به آنان را به اثبات برساند؛ زیرا اگر چنین چیزی جایز نباشد، از معصوم (حضرت عیسی%) صادر نخواهد شد و پیامبر$ از آن در قالب قضیه شرطیه خبر نمی داد. ثانیا مدعای وهابیت در این زمینه، به طور آشکار، متناقض با مفاد این حدیث و مفاد احادیث و گزارش های ذیل می باشد. حدیث عثمان بن حنیف، حدیث طریق، حدیث دابه، ندای یا محمد$ توسط ابن عمر و شعار یا محمداه در جنگ با مسیلمه کذاب.
کلیدواژگان: ندای اموات، استغاثه، شرک الوهی، شرک ربوبی، عیسی پسر انسان -
صفحات 111-133
در شرع مقدس، کفر به طاغوت در موارد متعددی مطرح شده است. برخی از تکفیری ها، این آموزه قرآنی را به لزوم «تکفیر طاغوت» تفسیر و از آن، مقدمه ایمان یا نقض ایمان (درصورت عدم تکفیر) را برداشت کرده و درنتیجه به صرف اینکه مسلمانی طاغوت را تکفیر نکند، او را از دایره اسلام خارج می دانند. این رای تکفیری ها، نه تنها در میان سلف مسبوق نیست؛ بلکه در اندیشه خود این طیف مورد اختلاف است و عده ای از هم مسلکان آنان نیز تکفیر طاغوت را لازم نمی دانند. گذشته از این دو اشکال، تطبیق کفر به طاغوت با لزوم تکفیر آن با قواعد اصولی و لغت عرب ناسازگار است.
کلیدواژگان: طاغوت، تکفیر طاغوت، کفر به طاغوت، خروج از اسلام -
صفحات 135-152
علمای جهان اسلام به عقل و معنای آن اهمیت ویژه ای داده اند. ازجمله این علما، ابن تیمیه است که نگاه ویژه ای به عقل دارد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی در صدد بازشناسی هندسه معرفتی صحیح از معناشناسی ابن تیمیه است تا ضمن هموارشدن مسیر برای درک اصطلاح عقل، در مقام نقد افکار او نیز استفاده شود. ابن تیمیه، معنای لغوی عقل را امساک می داند و بر این باور است که عقل دارای معانی اصطلاحی قوه غریزی (عرض، قایم به غیر) علم و اعمال، علم و همراهی عمل با علم، مسمای مصدر عقل، (اندیشیدن) انواع علم و ضربی از علوم ضروری است؛ البته عقل به معنای علم و همراهی عمل با علم، خود بر دو قسم عقل مناط تکلیف و عقل ناجی، تقسیم می شود. این معناشناسی عقل از منظر ابن تیمیه مبتنی بر منابعی همچون کتب لغت، لغت پیامبر$ و امت اوست. این در حالی است که منابع مذکور بر معانی عقل به گونه ای دیگر اشاره کرده اند و ادعای ابن تیمیه مبنی بر معناشناسی، برخاسته از مستندات مذکور ناصحیح است.
کلیدواژگان: ابن تیمیه، معانی عقل، غریزه، علم، عمل به علم، اندیشیدن
-
Pages 7-28
Before 1990, Saudi Arabia was depicted as a unified country; But after 1990, and the events that happened in this country and its neighbours, the situation of this country completely changed, causing the emergence of different currents in this country. One of these currents, which can truly be called the most influential ruling current in Saudi Arabia, is the Jamia Movement. Some of the features of this movement are as the following: complete obedience to the rulers of Saudi Arabia, no political party and etc. this moment made its way in the Persian Gulf countries. Unfortunately, in recent years, some people have introduced this movement as an opportunity, that has caused to its growth in some countries. But according to the finding of this essay, we will know that the ideological system of this movement is Wahhabism, considering any kind of Supplication, mediation, intercession and seeking for help from others Shirk and polytheism. This moment has harsh views on Imam Khomeini and the Islamic Revolution, calling him a tyrant. In this essay, with a descriptive-analytical approach, an attempt has been made to review the formation of this current in Saudi Arabia and its views toward other Islamic denominations.
Keywords: Madkali Movement, Muhammd Aman Jami, Rabi al-Madkhali -
Pages 29-50
Dr. Khalidi has criticized in his book, "Al-Kalini wa Tawilatah al-Bataniyyah", the narrations of Al-kafi. He paid special attention to the narrations on God’s attributions and monotheism. In this research, first of all, a full review of the Dr. Khalidi’s views on this matter is mentioned and then according to theological methodology his views are criticized and refuted. The findings are as the following: his views will result in physical incarnation of God and the interpretations mentioned in the Ahl al-Bayt school, not only it is not false; Rather, it is the only way to explain God’s attributes.
Keywords: Dr. Khalidi, interpretation, the God’s Attributes, Al-Kafi -
Pages 51-68
The thoughts of Abdulaziz bin Baz and Jahiman al-Otaibi indicate the existence of two different theological approaches between Wahhabism in facing the government. Ben-Baz's thoughts, which are a reflection of the prevailing discourse among contemporary Wahhabism, emphasize the complete obedience of the established ruler and refraining from any kind of opposition and even giving public advice to a corrupt ruler. He considers any kind of opposition to the ruler as the tradition of the Kharijites. On the other side, Jahiman al-Otaibi’s views, which is a reflection of a long-standing but abandoned discourse among Wahhabism, considers the obedience of the government conditional on the ruler's adherence to the Sharia rules, believing that we must overthrow a corrupt ruler. Although Benbaz and Otaibi accuse each other of departing from the principles of Wahhabism, the analysis of their foundations, which has been done with the method of library analysis, shows that Otaibi's thoughts are more consistent with the principles of Wahhabism originating from Najd.
Keywords: Wahhabism, Bin Baz, Jahiman al-Otaibi, Government, obedience, opposition -
Pages 69-89
Al-Sururi movement is one of the Wahhabi currents that is established by Muhammad Surur in Saudi Arabia. This trend has strong critical views towards the Saudi rulers, just the opposite of Jami and governmental trend. Despite their objections to the Saudi ruler, the Sururi movement has a harsh view on Shiism, especially after the victory of the glorious Islamic revolution in Iran and establishment of a Shia government. Mohammad Surur in his works attacks the Shia and Grand Ayatollah Khomeini. It may seem that some famous Sururi features such as Salama al-awdah, Safar al-Hawali and … have a much more moderate view of Shiism and Iran. But according to the findings of this research, it became clear that these Neo-Sururi scholars, just like Mohammad Surur, have harsh views towards Shiism, Iran and Imam Khomeini. In this essay, we are going to examine the viewpoint if this Wahhabi trend towards Shiism and the Islamic Republic of Iran.
Keywords: Sururi, Wahhabism, Shia, Iran, Imam Khomeini -
Pages 91-109
The Wahhabis believe that calling the dead and interceding to them as polytheism. In this essay, we will prove that this act is permissible in Islam and some narration such as the descending of the Jesus Christ indicate to this issue. The mentioned Hadith has a strong chain of narration and we can trust on it and base our evidence according to it. This narration means that we can call the dead and for their help. If this action was forbidden, the infallible Imam should not have mentioned it. On the other hand, the Wahhabi claims are in contradiction with this Hadith and other narrations in this subject, such as the Othman Bin Hunaif Hadith, Tarigh Hadith Ibn Omar Hadith and so on.
Keywords: Calling the dead, intercession, Polytheism, Jesus Christ -
Criticizing the necessity of accusing cruel Muslim Rulers to heresy from the viewpoint of TakfiristsPages 111-133
In the Holy Sharia, blasphemy against Taghut has been mentioned in many cases. Some Takfirists interpret this Quranic teaching as the necessity of accusing others to heresy. If someone do not follow their viewpoint in this subject, they accuse him to heresy. In this essay and by the descriptive analysis method, it is found that this Takfiri idea has no precedent in Islam and even the Takfirists themselves have different views in this subject. Finally, this idea is against the Islamic rules and the Arabic language.
Keywords: Taghut, Takfir, ousting from religion -
Pages 135-152
Scholars in the Muslim world have given special importance to reason and its meaning. Among these scholars is Ibn Taymiyyah, who has a special view on the meaning of reason. This essay, with a descriptive-analytical method, aims to recognize the correct epistemological geometry from Ibn Taymiyyah's semantics, so as to pave the way for understanding the term 'reason'. Ibn Taymiyyah considers the literal meaning of reason to be abstention and its technical meaning to be an instinctive power which combine knowledge and actions. Ibn Taymiyyah divides the intellect, which means knowledge accompanied by action knowledge, into two types: the duty-oriented intellect and the savior intellect. This semantics of intellect from Ibn Taymiyyah's point of view is based on sources such as dictionaries, the words of the Prophet and his disciples. But if we have a close look, we will know that Ibn Taymiyyah's claims about semantics, based on the mentioned documents, is incorrect.
Keywords: Ibn Taymiyyah, the Meaning of reason, instinct, Knowledge, practicing the knowledge, thinking
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.