پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 38 (تابستان 1401)

امنیت یکی از عوامل مهمی است که ارتباط دوجانبه و معناداری با توسعه گردشگری دارد و عدم توجه به آن توسعه گردشگری را با چالش های جدی مواجه می سازد. شهر خرم آباد با توجه به پتانسیل های مختلفی که در زمینه جذب توریست دارد، برای تبدیل شدن به یک مقصد توریستی پایدار نیاز به توسعه عوامل مختلفی دارد. با توجه به صحبت های شفاهی گردشگران، از جمله این عوامل، مسایل مربوط به امنیت و ایمنی توریسم در این شهر می باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی نقش امنیت در توسعه گردشگری شهر خرم آباد پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه جامعه میزبان (ساکنان شهر و کارشناسان) و جامعه گردشگران ورودی بودند که حجم نمونه به روش نمونه گیری قضاوتی، 200 نفر از گردشگران و کارشناسان گردشگری انتخاب شدند این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی تحلیلی است و برای حصول به هدف پژوهش از روش های میدانی و از پرسشنامه برای گرد آوری داده ها استفاده شد. پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر امنیت گردشگری 913/0 محاسبه شد، که بیانگر مناسب بودن ابزار پژوهش بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی در محیط نرم افزار SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که عوامل موثر بر توسعه گردشگری شهری را می توان در پنج عامل تحت عناوین: متغیرهای راهبردهای سیاستی امنیت (22/71%)، خدمات اجتماعی- مدیریتی (51/67%)، عامل فضای امنیتی شهر (94/26%)، توسعه عملکرد نیروی پلیس (89/21%)، عامل فضای عمومی و فرهنگی شهر (79/13%) طبقه بندی کرد. پنج عامل مذکور در مجموع 22/71 درصد از واریانس کل متغیرها را تبیین نموده است.

شهر ایلام ازجمله مناطق کشور با نرخ بالای وقوع رفتارهای وندالیستی است. شناخت رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهری ایلام هدف اصلی این تحقیق است.

روش تحقیق، آمیخته (کیفی- کمی) با رویکرد اکتشافی است. ابتدا با استفاده از مصاحبه با خبرگان مضامین اصلی و فرعی مربوط به «رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری ومقابله با رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهر ایلام» احصا وبا استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه وتحلیل شد.در گام دوم با استفاده از آزمون فریدمن رهیافت های احصا شده اولویت بندی شدند. جامعه آماری تعداد 47 نفر از کلیه خبرگان حوزه انتظامی بودند و تا رسیدن به حد اشباع مصاحبه انجام شد. در بخش کمی از روش غیراحتمالی هدفمند و در دسترس استفاده شد که پس از جمع آوری پرسشنامه ها، تعداد 43 پرسشنامه به دلیل برخورداری از قابلیت استفاده، تجزیه وتحلیل شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختارمند ودر مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود.

یافته ها: 

مهم ترین رهیافت های مدیریت انتظامی در پیشگیری از رفتارهای وندالیستی دارای 5 مقوله اصلی (اطلاع رسانی و افزایش آگاهی های عمومی؛ برنامه سازی؛ اقدامات کالبدی؛ شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی و مجازات آن؛ دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی) و 45 مقوله فرعی است.

اولویت بندی رهیافت های مدیریت انتظامی رفتارهای وندالیستی در فضاهای عمومی شهری ایلام نشان داد: شناساندن عواقب مادی و معنوی ارتکاب رفتارهای وندالیستی در رتبه دوم اهمیت؛ برنامه سازیدر رتبه سوم اهمیت؛ رهیافت «اقدامات کالبدی» در رتبه چهارم اهمیت؛ رهیافت «دشوار ساختن ارتکاب رفتارهای وندالیستی» در رتبه پنجم اهمیت قرار داشته است.

آمارها نشان می دهد یک سوم از قتل های واقعه در کشور از نوع قتل های خانوادگی است. این موضوع می تواند برای نهادهای متولی سیاست گذاری و اجرا به منظور پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی مورد توجه باشد. به همین منظور پژوهش حاضر با نگاه حل مسیله برای فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، با هدف ارایه الگویی برای پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی انجام شده است.

پژوهش کنونی بر اساس هدف از نوع کاربردی، بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به صورت بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه و پرسشنامه بوده است. در ابتدا از طریق بررسی اسناد و مدارک و نیز مصاحبه، الگوی پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی احصاء شد. پس ازآن به منظور سنجش الگو، پرسشنامه ای تهیه و در اختیار متخصصان حوزه پلیس آگاهی قرار گرفت. برای حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و تعداد (301) نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.

یافته ها: 

با عنایت به اهداف رویکرد پیشگیری از جرم از طریق جامعه محوری و فرایند حل مسیله، فرایند چهار مرحله ای اقدامات ممکن، سازگاری، تعامل و ارزیابی به عنوان ابعاد الگو در نظر گرفته شد. هرکدام از ابعاد دارای سه مولفه بودند. یافته های پژوهش نشان می دهد توزیع مربوط به ابعاد الگو نرمال بوده و شاخص های برازش مدل و بارهای عاملی استانداردشده، برای ابعاد الگوی پیشگیری از قتل های خانوادگی از وضعیت مطلوبی برخوردار است.

نتیجه گیری:

در بعد اقدامات ممکن الگوی پیشگیری از قتل های خانوادگی شامل مولفه های آموزش های عمومی و همگانی، مشاوره و مددکاری و حمایت اجتماعی است. بعد سازگاری شامل مولفه های ساختارهای انتظامی، انعطاف سازمانی و قوانین و مقررات است. بعد تعاملات شامل مولفه های رسانه ها، نهادهای اجتماعی و سازمان های مرتبط است و بعد رصد و ارزیابی شامل مولفه های تحلیل زمینه، روندپژوهی و موردکاوی است.

زمینه و هدف :

امروزه با توجه به روند روزافزون رشد زندگی شهری، انسان ها نیاز بیش تری به ارتباط و همزیستی با طبیعت پیداکرده اند. در این رابطه، پارک ها یکی از فضاهای عمومی مهم شهر محسوب می شوند که می توانند باعث این ارتباط و ایجاد آسایش خاطر انسان ها گشته و مدت زمانی انسان ها را فارغ از تلاطم زندگی شهری در محیطی آرام سکنا دهند. با توجه به اهمیت مسیله امنیت در فضاهای عمومی و پارک های شهری، هدف پژوهش حاضر، بررسی امنیت در پارک ساحلی یاسوج است.

روش پژوهش:

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و بر اساس روش، توصیفی-تحلیلی است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران (335) نفر بود که به صورت تصادفی در میان شهروندان هدف توزیع شد. از نرم افزار «اس پی اس اس» و آزمون های «همبستگی پیرسون»، «تی مستقل»، «تی تک نمونه ای» و آزمون «رگرسیون چندگانه» برای ارزیابی میزان امنیت موجود در پارک ساحلی استفاده شد. همچنین از طریق تحلیل فضایی در «جی آی اس» تنوع کاربری های اطراف پارک بررسی شد.

یافته های پژوهش نشان می دهد میزان امنیت در پارک ساحلی یاسوج وضعیت مطلوبی ندارد و همچنین بین دیدگاه زنان و مردان در خصوص امنیت پارک و شاخص های آن تفاوت معناداری وجود دارد. بررسی ارتباط و همبستگی میان امنیت و هریک از شاخص های پژوهش نشان داد رابطه معنی دار و به هم پیوستگی بالایی میان آن ها برقرار است و متغیرهای بررسی شده در پژوهش بر میزان امنیت موجود در این پارک تاثیر قابل توجهی دارند. همچنین نتایج تحلیل فضایی نیز نشان داد فاصله زیاد کاربری ها از پارک موجب کاهش امکان نظارت و دید همگانی در این پارک، به خصوص در ساعات خاصی از شبانه روز و ضعف امنیت در آن شده است.

نتایج کلی پژوهش نشان داد امنیت و مولفه های آن در پارک ساحلی یاسوج وضعیت مناسبی ندارند و اقدامات صورت گرفته در این زمینه نیز موفق نبوده است.

ترانزیت موادمخدر یکی از مسایل مهم کشور است که برای آن سیاست گذاری های خاصی از سوی دولت تدوین شده، اما تاکنون جواب گوی نیاز جامعه ما نبوده است؛ بنابراین این پژوهش با هدف شناخت آسیب شناسی فرآیند سیاست گذاری امنیتی انتظامی مقابله با ترانزیت موادمخدر در استان کرمان انجام شد.

روش پژوهش:

 پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش ترکیبی (کیفی-کمی) از نوع استقرایی است. در گام اول که به روش کیفی انجام شد، از روش «تحلیل مضمون» استفاده شد و در گام بعد برای رتبه بندی و مشخص شدن مهم ترین عامل آسیب زا در بخش سیاست گذاری امنیتی موادمخدر از روش «ای اچ پی» استفاده شد. داده های گردآوری شده به روش کتابخانه ای، بررسی اسناد و (13) مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدیران ارشد استان کرمان به دست آمده است. روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری هدفمند است.

یافته ها:

 در بخش کمی از تحلیل مضامین، (6) معیار اصلی و (22) زیرمعیار استخراج شد. یافته ها در بخش کمی نشان داد از میان معیارهای اصلی، معیار اقتصادی (C3) با وزن (0٫458) رتبه اول، معیار بین المللی (C5) با وزن (0٫243) رتبه دوم، مدیریتی (C1) با وزن (0٫211) رتبه سوم، معیار قانونی (C2) با وزن (0٫082) رتبه چهارم، معیار اجتماعی- فرهنگی (C4) با وزن (0٫069) رتبه پنجم و معیار سیاسی (C6) با وزن (0٫057) رتبه ششم را کسب کرده است.

نتیجه گیری:

در حل آسیب های ترانزیت موادمخدر باید برنامه ریزی های کلان جامعه بازبینی شود. به خصوص در بخش سیاست گذاری های اقتصادی و بین المللی و قانونی. به عبارتی تا زمانی که امرارمعاش مردم استان کرمان خصوصا برخی از شهرستان های شرقی و جنوبی به قاچاق ترانزیت موادمخدر است؛ نمی توان این مشکل را مرتفع ساخت و تنها راهکار ایجاد بستری برای ایجاد شغل و کار در منطقه است. در سطح بین المللی نیز عدم همکاری های بین المللی باعث شده، ایران هزینه های جانی و مالی بسیاری را برای مبارزه با قاچاق ترانزیت موادمخدر پرداخت کند، که نفع این مسیله فقط برای کشورهای اروپایی و غربی است. در بخش قانون نیز در حال حاضر عدم هماهنگی بین اقدامات فراجا در کشف و مبارزه با موادمخدر با نقش آن ها در سیاست گذاری، از مهم ترین آسیب های سیاست گذاری های ترانزیت موادمخدر محسوب می شوند.

هر سازمان خدماتی برای ارزیابی و بهبود کیفیت خدمات خود در درجه اول می بایستی نیازها و انتظارات مراجعان خود را شناسایی کرده و در صورت وجود نارضایتی عمومی، نسبت به بهبود آن تمام تلاش خود را به کار گیرد. ارزیابی کیفیت خدمات در بخش های عمومی با مشکلاتی همراه است. مهم ترین مدل هایی که به منظور ارزیابی کیفیت خدمات سازمان های خدماتی از دیدگاه مراجعان به طور وسیعی استفاده شده است، مدل «سروکوال» است، ازآنجایی که سازمان انتظامی یک سازمان خدماتی است، هدف این پژوهش بررسی شکاف کیفیت خدمات ادراک شده حوزه انتظامی از دیدگاه مردم به وسیله مدل «سروکوال» در کلانتری های شهر اراک است.

پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش یک پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری این پژوهش شامل افراد مراجعه کننده به کلانتری های شهر اراک در سال (1400) است. جامعه آماری پژوهش تعداد (205602) نفر و حجم نمونه طبق فرمول کوکران (384) نفر انتخاب شد و روش نمونه گیری نیز در دسترس است. ابزار گردآوری داده در این پژوهش، پرسشنامه کیفیت خدمات سروکوال برگرفته از سرمد و همکاران (1390) است که روایی آن در پژوهش رجبی (1392) بررسی و پایایی آن نیز با مقدار آلفا (89/0) تایید شد و در پایان داده ها با استفاده از آزمون t زوجی تحلیل شدند.

یافته ها:

یافته های پژوهش نشان دادند که اختلاف میانگین در وضع موجود و ایدیال کیفیت خدمات (17/0-)، در بعد شواهد فیزیکی (68/0)، در بعد قابلیت اطمینان (34/0)، در بعد تضمین (15/0-)، در بعد پاسخگویی (63/0) و در بعد همدلی (24/0) بود.

نتیجه گیری:

 نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کلانتری های شهر اراک در کلیه شاخص های کیفیت خدمات (شواهد فیزیکی، قابلیت اطمینان، تضمین، همدلی و پاسخگویی) بین وضع موجود و ایده آل تفاوت معنی داری وجود دارد.