فهرست مطالب

نشریه مطالعات نقد ادبی
پیاپی 41 (زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/12/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهوش قویمی، شهرزاد لاجوردی* صفحات 9-26

    «شهری چون بهشت»  داستان کوتاهی از یک مجموعه داستان با همین عنوان به قلم سیمین دانشور است. در این مقاله سعی نگارندگان براین امر استوار است که با بهره جستن از نظریه های بزرگان ساختارگرا و روایت شناسی چون ولادیمیرپروپ [1]، تزوتان تودورف [2] ، ژرار ژنت [3]  و نورتراپ فرای [4]  که بر بعد روایی متون ادبی متمرکز است ، با رویکرد نقد ساختارگرایانه  به تجزیه وتحلیل این داستان  کوتاه بپردازد. بنابراین  در این راستا به بررسی پیشگویه [5] ،عناصر پیرامتنی [6]، پسین گویه [7]، وپیرنگ [8]  آن می پردازیم.هم چنین از شگردهایی که نویسنده از آن بهره جسته تا در خواننده شوق خواندن و ادامه ی داستان را زنده سازد سخن به میان می آوریم و از حوزه ی واژگانی و معانی برای نیل به درونمایه های اصلی داستان با توجه به ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن و نیز تصویرزن در جامعه که نویسنده در ذهن خواننده متبادر می سازد،بهره می جوییم. زن در حکم راوی  یا شنونده ی داستان ، آرزوهای شیرین و حقوق اجتماعی خود را که در زندگی واقعی از آن محروم است و نیز مشکلات اجتماعی و فرهنگی که با آن همواره دست به گریبان بوده وهست با توسل به داستان پردازی در شخصیت قهرمان های زن قصه متجلی می سازد.

    کلیدواژگان: پیشگویه، پسین گویه، عناصر پیرامتنی، پیرنگ، میتوس تابستان، میتوس زمستان
  • حجت الله بهمنی مطلق* صفحات 27-56

    نماد در اصطلاح ادبی یک پدیده ی زبانی است که بر معنایی مشخص دلالت نمی کند بلکه زمینه ی خلق مفهومی را در ذهن خواننده ایجاد می‎کند. نمادپردازی هر چند در ادبیات کلاسیک فارسی بویژه ادب عرفانی رایج بوده است اما شاعران نوپرداز معاصر توجه بیشتر و جدی تری به آن داشته اند به گونه ای که جریان سمبولیسم غنی ترین شاخه ی شعر معاصر شناخته می شود. علت این امر یکی اوضاع سیاسی اجتماعی جامعه است و دیگر خاصیت چند معنایی و تاویل پذیری نماد است که خواننده را در کشف معنی سهیم می کند و به این شکل بر ارزش هنری اثر و التذاذ از آن می افزاید. شفیعی کدکنی از جمله شاعران معاصر است که با رویکرد اجتماعی و انسانی، نمادهای فراوانی را در شعرهایش به کار برده است. در این مقاله برای تبیین جایگاه نماد در شعر شفیعی کدکنی و شیوه ی نمادپردازی وی، پس از مطالعه ی شعرها و شناسایی و استخراج نمادها، آن ها را در سه دسته‎ی نمادهای خرد، کلان و اندامیک طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. نتیجه ی این بررسی و تحلیل نشان می دهد که شفیعی کدکنی معمولا نمادها را از طبیعت یا اسطوره ها می گیرد و برای مفاهیم و اندیشه های اجتماعی و انسانی و گاه فلسفی به کار می برد و علاوه بر استفاده از نمادهای مرسوم در سنت ادبی، نمادهایی را خودش ابداع می کند.

    کلیدواژگان: شعر معاصر، نماد، نمادپردازی، شفیعی کدکنی
  • مهدی حیدری* صفحات 57-84

    جایگاه طبیعت وجلوه های آن درآثارنویسندگان دوره ماقبل رومانتیسم با آنچه که درقبل از آن بوده متفاوت است، طبیعت دیگریک دکور ساده محسوب نمی گردد، برعکس برانسان تاثیرگذارمی باشد. ژان ژاک روسو [1] ، شاتو بریان [2] و برناردن دوس پیر [3] برای طبیعت ومظاهر آن جایگاه ویژه ای قایل هستند زیرا طبیعت جایی است که ازنظر این نویسندگان انسان درآن به خوبی بازتاب احساسات خود را می بیند وبه آن پناه می برد. نویسنده ماقبل رومانتیسم وجود وحضور خداوند را درمظاهر طبیعت جستجو می کند. بررسی آثاراین نویسندگان همگی به نحوی بیانگر تاثیر مظاهر طبیعت برخلق وخوی ایشان می باشد. نویسندگان فوق هرکدام به شکلی برای رهایی از روزمرگی ورسیدن به حداقل آرامش به طبیعت پناه برده اند وطبیعت را مامن، نشانه عظمت خداوند وهم پیری ومرگ می دانند.

    کلیدواژگان: ما قبل رومانتیسم، رومانتیسم- طبیعت، جلوه های طبیعت، نویسندگان ما قبل رومانتیسم
  • لطیفه سلامت باویل* صفحات 85-104
    امروزه ساختار گرایی از شیوه های رایج در بررسی متون ادبی به شمار می آید ومنتقدین با استفاده از این شیوه متون را به عناصر سازنده آن تجزیه کرده و مورد نقد قرار می دهند.  نقد ساختارگرایانه در حوزه ادبیات و زبانشناسی  است. شیوه ای که در آن پدیده های جزیی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند. در این نوع نقد، بر ساخت اثر تاکید می شود وزندگی شاعر و مولف در حاشیه قرار می گیرد.دربخش اول این مقاله، اشعار ولی دشت بیاضی، یکی از شعرای مکتب وقوع در قرن ده، مورد نقد ساختارگرایانه قرار گرفته است و از آنجا که این نوع نقد رابطه تنگاتنگی با زبانشناسی ساختاری دارد عناصر ساختاری اشعار در سه سطح آوایی ، واژگانی و نحوی بررسی شده است . با نگاهی جامع می توان نتیجه گرفت که وسعت عملکرد شاعر در حوزه توازن آوایی بیش از توازن  واژگانی و نحوی بوده  است .در بخش دوم مقاله برای  شناخت اندیشه های شاعر درون مایه های شعر به روش تحلیلی مورد بررسی  قرار است. نگاهی به نتایج تحقیق در این قسمت مبین آن است که  دشت بیاضی در اشعارش از مدایح مذهبی ، مفاهیم قرآنی و مفاخره  بیش از سایر مفاهیم بهره جسته است و از آنجا که شاعر مکتب وقوع محسوب می شود درغزلیاتش درونمایه عشق  را بیش ازدیگر موضوعات می بینیم.
    کلیدواژگان: نقد، ساختار گرایی، درون مایه، ولی دشت بیاضی
  • زهرا مهاجر نوعی*، لیلا قاسمی حاجی آبادی صفحات 105-120

    حسن عطار شاعر نیوکلاسیک قرن نوزدهم میلادی میانه روی «سنت و نوآوری»در نظم اشعاراست. سنت در شعر او گاهی شکل و گاهی محتوا را در بر می گیرد. هدف وی از به کارگیری قالب های کلاسیک درفرم بازگرداندن شعر از شیوه های عامیانه دوران «فترت» به جایگاه اصلی خود از نظراستحکام سبک بود. ازحیث محتوا درون مایه های قدیمی با همان تعابیر کلیشه ای در اشعار او آشکار گردید؛ اما وی هنرمندانه همان تعابیر تقلیدی را با اوزان عروضی مناسب، فن حس آمیزی، اندیشه های رومانتیک و اجتماعی درآمیخت و بدین گونه به آن صبغه ای نو بخشید. فرم اشعار عطار تهی از نوآوری است؛ اما باتوجه به آن که وی درک کاملی از اوضاع سیاسی- اجتماعی روزگار خود داشت در محتوای شعر به لحاظ اندیشه، خیال، اغراض و برخی تعابیر شعری نوآوری کرد. عطار سنت در شکل را با اندیشه های تازه و نوآوری در محتوا را برای بیان احساسات مردمی به کار گرفت. مقاله حاضر به این نتیجه دست یافت؛عطار شاعری مقلد نبود که به سبک شاعران دوره «فترت» خود را مقید به بکارگیری محسنات بدیعی، قالب های فولکلوریک و اغراض کلیشه ای کند یا فقط سبک شاعران بزرگ دوره «جاهلی» و طلایی «عباسیان» را به کار گیرد بلکه آگاهانه در سبک شعر نوآوری کرد. بدین ترتیب اهداف شعری نو در اندیشه های آزادی خواهانه وی نشان می دهد که نوآوری های او با درک کامل شرایط زمان صورت گرفت وبا قالب کلاسیک قصیده نمود پیداکرد .

    کلیدواژگان: شعر، سبک، سنت، نوآوری، حسن عطار
  • فاطمه رحمتی* صفحات 121-149

    بررسی مقوله ی تغییر یا تعدد معنی به سبب اهمیت ونقش آن در دریافت معانی از آثار مکتوب و متون دینی وادبی , یکی از مباحث با سابقه ودر عین حال کاربردی از گذشته تا  عصر حاضرمی باشد .مقاله ی پیش رو با موضوع , الفاظ مشترک ومتضاد در تفسیر التبیان ,نوشته ی شیخ طوسی, کوششی است درجهت تشخیص مصداقهای مفهوم یاد شده در این تفسیر. تفسیرالتبیان با بهره مندی از منابع متعددی,همچون آیات قرآنی وتعمق در معانی آن ,احادیث , بهره گیری ازآثار (فراء , اخفش , ابی عبیده ,مفضل وزجاج) همچنین در بخش لغت ونحو به (العین) خلیل بن احمد (الکتاب)  سیبویه ,(جمهره اللغه) ابن درید ,(تهذیب اللغه) الازهری دیوان شاعران  خصوصا جاهلی واسلامی به رشته تحریر در آمده است.در  رابطه با (بررسی مصادیق اشتراک وتضاد)-موضوع این مقاله- باید گفت: در بین مصادیق مورد اشاره شیخ (ره)  ؛ تعداد مصادیق اشتراک 39 مورد وتعداد مصادیق تضاد 22مورد می باشد. تشخیص مصادیق اشتراک وتضاد در همه ی سوره ها به یک شکل ویک میزان نبوده است .به عنوان مثال سوره بقره؛ به عنوان بلند ترین سوره در قرآن کریم , بیشترین تعداد آیاتی که دارای تحول معنا در واژه ها هستند را ؛ دارد. این در حالی است که شیخ (ره) در برخی از سوره ها ,اشاره ای به تحول معنی نداشته است.

    کلیدواژگان: لفظ، مشترک، متضاد، مصادیق، تفسیر، التبیان، شیخ طوسی
|
  • Mahvash Ghavimi, Shahrzad Lajevardi * Pages 9-26

    “A City like heaven” is the name of one of short stories of a collection written by Simin Daneshvar. In this article, writers have tried to study and analyze this story by structural criticism , using the theories of great structuralists and narratologists as Vladimir Propp, Tzvetan Todorov, Gerard Genette and Northrop Frye, which are concentrating on the narrative aspects of literary texts.Therefore incipit, cloture, paratextual materials and plot of the story will be reviewed. Moreover, the tricks used by author to make the reader stay and fallow the story with enthusiasm will be discussed, and  the words and meaning domain for reaching the main themes of the story, considering the cultural and social aspects and social image of a woman which  the author is making in the reader’s mind, will be remarked. Women as narrators or interlocutors deprived of civil rights in real life reflect their sweet dreams and also social and cultural difficulties with which they are constantly struggling, in the heroine of the story by narration.

    Keywords: Incipit, cloture, paratextual materials, Plot, summer mythos, winter mythos
  • Hojatollah Bahmani Motlagh * Pages 27-56

    In literary terminology symbol is a lingual phenomenon which doesn’t indicate any specific meaning but calls a concept to the reader`s mind. Although symbolization has been common in the classical Persian Literature especially in the mystical Literature It has attracted more attention by contemporary poets so that the symbolization has become the richest branch of contemporary poetry. One reason for this is the social political conditions of the society and the other one is “the association of ideas” feature of symbols which makes the reader more involved in the discovery of meaning and through this process adds to the artistic worth of the work and its better enjoyment. Shafi’e Kadkani is one of the contemporary poets who has used a lot of symbols in his poems with social and humane approach. In this paper for explaining the status of symbol in Shafi’e Kadkani’s poetry and his methods of symbolization after studying the poems and finding then extracting the symbols we have analyzed them in three different groups of restricted, frequent and organic ones. The findings show that Shafi’e Kadkani usually gets the symbols from nature or myths and applies them to social, humane and philosophical thoughts and concepts. He also uses his own created symbols in addition to the common symbols of classical literature.

    Keywords: contemporary poetry, symbol, Symbolization, Shafi’e Kadkani
  • Mehdi Heydari * Pages 57-84

    Nature and its manifestations in pre-romanticism works are distinguishable from those of earlier works. Nature no longer was a simple decoration for the pre-romanticism authors, on the contrary, it had its effects on human. Jean Jacques Rousseau, Chateaubriand, Bernardin de Saint-Pierre gave nature a special place in their works since they believed that man’s true feelings are perfectly reflected in nature and it is a sanctuary. Pre-romanticism authors tried to find God’s presence in different aspects of nature. Surveys of the works of these authors indicate the effect of symbols of nature on their mood. They, in their unique ways, tried to find a way to escape from the routine life and to reach a minimum level of peace, and nature was what they found. They found nature as a sign of God’s almightiness, senescence and death.

    Keywords: pre-romanticism, romanticism, nature, Manifestation of nature, pre-romanticism authors
  • Latifeh Salama Tbavil * Pages 85-104
    Literature can be analyzed from different views and stylistic analysis of literary works is scientific approach in criticism. In this article the poems of Vali as a poet from Vasoukht school in tenth century has been analyzed based on structuralism. In this kind of criticism emphasizes on construction literary works and structuralism as a way in analysis. Putting up on the side lines the life of poet and author. In this research at the beginning has been pointed out the structuralism and then has been introduced poet and his poems in three levels: Phonetic , Lexical and Syntactic since recognition of poet’s thoughts without looking themes of his poets in impossible in the following has been reviewed his poets by content analysis method. The aim of this article is the recognition of his poetic style in expression of concepts.
    Keywords: Criticism, Structuralism, Content Analysis, Vali-e-Dasht-e-Bayazi
  • Zahra Mohajer Noei *, Leyla Qasim Hajiabadi Pages 105-120

    Hassan Attar poet of the nineteenth century neoclassical poets moderation traditionand innovation the use of templates, he used classic style folk poetry in theTradition sometimes in the form and sometimes content form of restoring to its original position during the interregnum of light strength.Classical interpretationsthemewith the same old Classical of obvious imitation but heartistic interpretations of the same.form is empty innovation but to it that he had a thorough understanding of contemporary sochial-political situation in the tim contentof his collection of poetry.Among the poets of the nineteenth century neoclassical tradition and innovation exclusively AttarBut in the lyrics of some of his contemporaries but what has different faith tradition and innovation was that apothecary tradition with the thoughts turn in a used،Innovation in content for the expression of popular sentiment.The present article concluded:Attar's classical poets whose poetry style interregnum bound toThe folk formsHe informed 

    Keywords: poetry, style, tradition, Innovation, Hassan Attar
  • Fatemeh Rahmat * Pages 121-149

    In any language the general rule is based on this state that each word only impose for one meaning. In other word, for a meaning only one word must exist. But sometimes some conditions and opportunities creates in language which causes implication of various words on one meaning or implication of one word on various meanings, it means verbal sharing. The viewpoints of Arab linguists in the past and in new centuries and existing of different opinions in acceptance or denying of verbal sharing, make this discussion suitable for research and study. Doubtlessly, recognizing discussion about verbal sharing  in linguistic and considering opinions of linguists in the past and .

    Keywords: common word, Arabic language, acceptance or denying of sharing