فصلنامه مطالعات میان فرهنگی
پیاپی 56 (پاییز 1402)

هدف این پژوهش استفاده بهینه از شبکه های اجتماعی تلفن همراه با تاکید بر هویت فرهنگی دانشجویان به منظور ارایه الگو است. این تحقیق از لحاظ نتیجه، جزء تحقیقات توسعه ای، از لحاظ هدف اکتشافی و بر مبنای استراتژی تحقیق از نوع میدانی است. روش شناسی پژوهش از نوع پژوهش کیفی است. جامعه آماری شامل استادان دانشگاهی حوزه فرهنگ و رسانه بود به منظور مصاحبه ابتدا از نمونه گیری نظری و در ادامه از تکنیک گلوله برفی استفاده شد. در این پژوهش از روش کدگذاری داده ها از نوع باز، محوری و انتخابی استفاده شد و در مرحله کدگذاری اولیه تعداد 300 کد و سپس از بین کدهای اولیه در مرحله دوم کدگذاری باز تعداد 198 کد شناسایی و در مرحله کدگذاری محوری 37 کد در قالب 5 مقوله (شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، استراتژی و پیامدها) دسته بندی شدند و در نهایت در کدگذاری گزینشی منجر به ارایه یک مدل شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و تبدیل آن ها به اطلاعات قابل استفاده در مدل از روش نظریه زمینه ای یا مبنایی و نرم افزار MAXQDA بهره گرفته شد. برمبنای یافته های این پژوهش لازم است بستر مناسب برای آشنایی و تحکیم بنیان های هویت سازی در میان جوانان، به ویژه دانشجویان ایجاد شود.

هدف از انجام این پژوهش بررسی تمایز بین زبان عربی و زبان قرآن به مثابه زبانی قرآن-ویژه در رابطه با رویکردهای ابزارانگارانه نسبت به زن با نگاهی شناختی-فرهنگی-گفتمانی است. برای این منظور، ابتدا معادل و سپس جنس دستوری تعداد 301 ابزارواژه رایج، در زبان عربی تعیین و نیز 11 ابزارواژه مندرج در قرآن استخراج و سپس به روشی کیفی-کمی و مبتنی بر چارچوب نظری زبان شناسی فرهنگی مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که فرضیه نگارندگان مبنی بر عدم وجود نگاه ابزارانگارانه نسبت به زن در قرآن و قرآن-ویژگی زبان نص با توجه به عدم کاربرد عامدانه و آگاهانه ابزارواژه های دارای جنس دستوری مونث در آن براساس راهبرد حذف ون لیوون و نیز در مقایسه با عهدین، به لحاظ کیفی، و به لحاظ کمی سطح معنی داری کمتر از 05/0 در آزمون کای دو در سنجش اختلاف بسامد ابزارواژه های دارای جنس دستوری مونث در زبان عربی و زبان قرآن مورد تایید قرار می گیرد.

آزاداندیشی و فکر ورزی از اصول مهم شکل گیری تمدن ها و سپس استمرار و تداوم آن هاست. این دو اصل که لازم و ملزوم یکدیگرند، با تغییر و تحول در عرصه زیست فردی، اجتماعی و انسانی گسترش جهان ایرانی و اسلامی را با خود به همراه خواهند داشت و چه بسا در نظم ایجادشده پس از انقلاب اسلامی به شکل گیری و نضج تمدنی منجر شود. در اندیشه و سلوک عملی امامین انقلاب اسلامی ایران هم این دو نقش قابل توجهی داشته اند به گونه ای که وصیت امامخمینی (ره) و بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری سرشار از این دو مفهوم است، ضمن آنکه هر دو در گستره، کلام و اندیشه های ایشان به چشم می خورد. آنچه این مقاله در پی آن است بررسی الگوهای فکر ورزی و آزاداندیشی در اندیشه و سلوک عملی مقام معظم رهبری با توجه به متن بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و نیز دو پیام و نامه رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان و کشورهای غربی می باشد. که در این مقاله با مقایسه و از طریق روش تحلیلمتنی، این صورت بندی انجام می شود. در هر سه متن به نوعی رهبر انقلاب اسلامی ایران در ابتدا به تبیین و روشنگری و سپس دعوت به فکر ورزی و آزاداندیشی و راهکارهای رسیدن به فکر آزاد و باز، ورای تبلیغات رسانه ای پرداخته اند و در هر سه متن به نوعی ذهن آگاه و بیدار جوانان مورد خطاب قرارگرفته اند.

نقدهایی که در دوره کنونی درزمینه روند معماری معاصر وجود دارند عمدتا تاثیر عوامل بیرونی حوزه معماری همچون اقتصاد را کمتر مورد ارزیابی موشکافانه قرار داده است. این کمبود باعث گردیده تا همواره با تصویری مبهم و درون حوزه ای از شرایط کنونی معماری معاصر روبرو باشیم. نقش اقتصاد در بین عواملی همچون سیاست و ساختارهای فرهنگی اجتماعی به عنوان یک نقش محوری در فزونی تعداد بناها و رونق بازار ساخت در حوزه ی معماری قابل ملاحظه می باشد. با شناخت ویژگی های اقتصادی و ردگیری تاثیر آن می توان به رابطه معنا داری میان دو حوزه دست یافت. برای بررسی تحولات با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی، بناهای بلندمرتبه مسکونی شهر تهران و روند شکل گیری این بناها در دوره های زمانی قرارگرفته است. در این روند شناخت نوسان های حوزه اقتصادی شاخص های تاثیرگذار در قیمت زمین و مسکن از داده های آماری استخراج گردیده و در بخش تحلیل از روش مصاحبه با کارشناسان اقتصاد مسکن بهره گرفته شده است. در حوزه اقتصاد با مطابقت شاخص های کلان و خرد مشخص شد که بخش زمین و مسکن از وضعیت کلان اقتصادی پیروی نموده است و با هر نوسان اقتصادی بازار مسکن نیز به پیروی از آن ها پرداخته است. تحلیل آمارها در حوزه بلندمرتبه سازی مسکونی به عنوان نمودی بر این تحولات نشانگر آنست که عمده این بناها در طی این چند دهه در سطح شش منطقه رخ داده است که این مناطق به طور عمده جزو مناطق گران قیمت بشمار می رفته اند که باتوجه به گرانی ساخت بلندمرتبه چنین گرایشی برای بازگرداندن سرمایه امری بدیهی بشمار می رود. یافته های پژوهش وجود رابطه ای معنادار میان نوسان های اقتصادی، مکان یابی و تعداد بلندمرتبه های مسکونی در شهر تهران را تایید می نماید.

هدف این پژوهش استفاده بهینه از شبکه های اجتماعی تلفن همراه با تاکید بر هویت فرهنگی دانشجویان به منظور ارایه الگو است. این تحقیق از لحاظ نتیجه، جزء تحقیقات توسعه ای، از لحاظ هدف اکتشافی و بر مبنای استراتژی تحقیق از نوع میدانی است. روش شناسی پژوهش از نوع پژوهش کیفی است. جامعه آماری شامل استادان دانشگاهی حوزه فرهنگ و رسانه بود به منظور مصاحبه ابتدا از نمونه گیری نظری و در ادامه از تکنیک گلوله برفی استفاده شد. در این پژوهش از روش کدگذاری داده ها از نوع باز، محوری و انتخابی استفاده شد و در مرحله کد گذاری اولیه تعداد 300 کد و سپس از بین کدهای اولیه در مرحله دوم کدگذاری باز تعداد 198 کد شناسایی و در مرحله کدگذاری محوری 37 کد در قالب 5 مقوله (شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، استراتژی و پیامدها) دسته بندی شدند و در نهایت در کد گذاری گزینشی منجر به ارایه یک مدل شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و تبدیل آن ها به اطلاعات قابل استفاده در مدل از روش نظریه زمینه ای یا مبنایی و نرم افزار MAXQDA بهره گرفته شد. برمبنای یافته های این پژوهش لازم است بستر مناسب برای آشنایی و تحکیم بنیان های هویت سازی در میان جوانان، به ویژه دانشجویان ایجاد شود.

امروزه صنعت چاپ و نشر کتاب در ایران با چالشهای متعددی مواجه شده است عمده دلایل آن عدم توجه ناشران به ابزارهای نوین بازاریابی جهت معرفی محصولات صنعت نشر دیجیتال بعنوان انقلاب جهانی این صنعت و متعاقبا عدم شناخت مخاطبان به استفاده از محصولات آن مانند کتب دیجیتال ،پادکست ها،کتابخوان های صوتی و غیره می باشد،از طرفی دیگر ترجیحات اقشار مختلف جامعه صرف وقت در فضای مجازی بجای مطالعه کتب است.در علم بازاریابی نوین یکی از ابزارهای موفق جهت اثرگذاری بر قصد خرید مخاطب در فضای مجازی، بازاریابی تاثیرگذار می باشد.هدف این پژوهش بررسی تاثیر و شناسایی مهمترین مضامین از ویژگی های شخصیتی اینفلوینسرهای فرهنگی است که از آن طریق بر دنبال کنندگان خود در رسانه های اجتماعی بیشترین تاثیرگذاری را داشته و سبب ترغیب مخاطبان به خرید و مطالعه کتب و نشریات دیجیتال می شوند.رویکرد مطالعاتی این پژوهش کیفی و از نوع توسعه ای-کاربردی با ماهیت اکتشافی می باشد.داده های آماری این پژوهش از بررسی 130 نمونه آماری با رویکرد نتنوگرافی از بستر رسانه اجتماعی اینستاگرام استخراج شده است.یافته های پژوهش بیانگر شناسایی 8 مقوله تاثیرگذار بر قصد خرید مخاطبان شامل قدرت اعتمادسازی،القای حس تقلید،الهام بخشی،جذابیت شنیداری دیداری،شباهت انتظارات،شایستگی،تخصص و نهایتا تعامل اجتماعی اینفلوینسر با مخاطب می باشد.

این پژوهش با هدف طراحی مدل توسعه وفاق و سازگاری فرهنگی و اجتماعی درمیان اقوام و خرده فرهنگ های استان کردستان انجام شد. این پژوهش از نظر استراتژی کیفی متوالی و اکتشافی است که نمونه آماری در بخش کیفی شامل تمام صاحب نظران دانشگاهی و خبرگان حوزه فرهنگ و علوم سیاسی که برابر 20 نفر بودند. ابزار تحقیق شامل برگه های کد گذاری محقق ساخته بود که روایی آن توسط اعضای گروه دلفی تایید و پایایی آن با معیار پی اسکات 0.95 محاسبه شد. یافته های تحقیق نشان داد که عوامل مرتبط با مدل توسعه وفاق و سازگاری فرهنگی و اجتماعی درمیان اقوام و خرده فرهنگ های استان کردستان در قالب 13 مقوله و 55 کد مفهومی مشخص شد و در ابعاد 5 گانه مدل پارادایمی به صورت شرایط علی (3 مقوله)، راهبردها (3 مقوله)، شرایط زمینه ای (2 مقوله)، شرایط مداخله گر یا میانجی (3 مقوله) و پیامدها (2 مقوله) جای گرفتند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که با بهره گیری از یافته های مطالعه می توان به تدوین برنامه های جامع و متنوع توسعه وفاق و سازگاری فرهنگی و اجتماعی درمیان اقوام و خرده فرهنگ ها در راهبردهای کلان، میانی و عملیاتی دست یافت تا توسعه ی وفاق و سازگاری فرهنگی و اجتماعی درمیان اقوام و خرده فرهنگ های استان کردستان حاصل گردد.

مطالعه حاضر به تحلیل مناسک تاسوعا و عاشورا در روستای دلویی پرداخته است. هدف از این پژوهش درک معانی کنش های کنشگران در مناسک مذهبی بوده و هم چنین سعی برآن بوده تا واقعیت های پنهان ورای نمودهای ظاهری کنشگران کشف شود. همچنین با رویکردی اتنومتدلوژی و در سطحی خرد به تحلیل پدیده محرم پرداخته شده است. تکنیک جمع آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه های عمیق و مشاهده همراه با مشارکت بوده. نمونه گیری هدفمند انجام شده و بمنظور پایایی و روایی برای هر یک از مقوله ها و تعابیری که مفهوم سازی شده اند شواهدی از مصاحبه ها، عکس، فیلم و... نمایش داده شده است. یافته ها پس از بررسی کنش های کنشگران در چارچوب صحنه نمایش در دو بخش روی صحنه و پشت صحنه نشان می دهد بسیاری از افراد در مناسک محرم بیشتر به بعد اجتماعی و عرفی آن توجه دارند تا بعد مذهبی مناسک. هرچند در ظاهر، همه کنشگران انگیزه های خود را مذهبی می دانند. نگاهی به تاریخچه شکل گیری مناسک محرم و به ویژه عاشورا مبین این امر است که حمایت یا عدم حمایت حکومت ها از این مناسک موجب اوج و یا افول آنها در جامعه ما شده است. این مناسک متاثر از نظام اجتماعی در سطح کلان است و در بعد فردی نیز بر عواطف و احساسات تاکید می شود و جنبه های شناختی اهمیت کمتری دارد. درنهایت؛ در بعد اقتصادی بیشتر بر وقف و نذر تاکید می شود. هر چند واقفین و نذرکنندگان انگیزه خود را مذهبی بیان می کنند ولی در پاره ای از موارد از طریق آزمایش های نقض کننده می توان به ورای کنش های ظاهری کنشگران پی برد.

فرهنگ به مجموعه ای از عوامل ارزشی، اخلاقی، معنوی و امر فرا مادی است. سلامت فرهنگی به معنای اخلاق کاری، فرهنگ اعتماد، سازگاری، انطباق، جمع گرایی، فرهنگ کوشش و توجه به منافع سازمانی و توجه به اصل مردم داری در امور بانکی است. با افزایش سلامت فرهنگی؛ خدمات بانکی نیز ارتقا پیداکرده و بهبود می یابد. هدف اصلی پژوهش مطالعه رابطه سلامت فرهنگی با بهبود و ارتقای خدمات نظام بانکی در شعب بانک ملی است. روش پژوهش از نوع پیمایش کمی، ابزار آن پرسشنامه بوده و از جامعه آماری 1500 نفری بانک ملی، به روش فرمول کوکران 384 انتخاب و با نمونه گیری تصادفی ساده اطلاعات جمع آوری شده است. روایی شاخص به وسیله صاحب نظران و متخصصان و پایایی آن با آلفای کرونباخ (بالای 0.7) برآورد شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که با افزایش سلامت فرهنگی؛ خدمات نظام بانکی ارتقا و بهبود می یابد و ضریب همبستگی کلی آن برابر با 0.67 است. مطابق ضریب نهایی مسیر؛ ضریب بتای فرهنگ انطباقی برابر با 0.103؛ فرهنگ سازگاری برابر با 0.227 و فرهنگ ماموریتی برابر با 0.324 است. بر این اساس ضریب همبستگی (R) بین متغیرها 0.689؛ مقدار ضریب تبیین برابر با 0.403 و ضریب تبیین تصحیح شده 0.391 هست. بدین معنا که 0.39 درصد از کل تغییرات متغیر بهبود خدمات بانکی به وسیله 3 متغیر در مدل رگرسیونی، تبیین می شود

امروزه مشارکت سیاسی از مهم ترین مولفه های توسعه سیاسی و رای دادن و مشارکت در انتخابات نیز از مولفه های مهم مشارکت سیاسی محسوب می شود. تحقیقات مختلف نشان داده است که مجموعه ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و روان شناختی بر رفتار انتخاباتی افراد تاثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل فرهنگی و فردی تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی شهروندان استان ایلام در انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره یازدهم است. پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق حاضر شهروندان واجد شرایط رای دادن در استان ایلام بودند که از طریق فرمول کوکران 384 نفر به روش خوشه ای انتخاب شده اند. بدین منظور استان ایلام به چهار خوشه (شمال، جنوب، شرق و غرب) تقسیم شده است. برای اعتبار ابزار از روش روایی صوری و پایایی نیز با آزمون آلفای کرونباخ 0.91 حاصل شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از آزمون رگرسیون به کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها نشان می دهند که عوامل فرهنگی و فردی بر مشارکت مردم در انتخابات مجلس شورای اسلامی در استان ایلام تاثیر مثبت و معناداری دارند. در این بین رسانه های اجتماعی، سبک رسانه ای، عوامل انگیزشی، خانواده، دوستان و همچنین ویژگی های نامزد انتخاباتی بر مشارکت مردم در انتخابات مجلس شورای اسلامی در استان ایلام تاثیر مثبت و معناداری داشته اند.

در دهه های اخیر افزایش روزافزون استفاده از اینترنت و فضای مجازی در کشورهای جهان، باعث اقبال عمومی به بستر مجازی وکاهش توجه به رسانه های چاپی شده است. هند یکی از معدود کشورهایی است که مطبوعات آن در حال رشد بوده است.تعداد خوانندگان روزنامه های هندی در سه سال ازابتدای 2007 تا پایان2019 میلادی حدود 39 درصد رشد داشته اند.دراین پژوهش از سردبیران روزنامه های پرشمارگان هندبا روش کیفی نظریه داده بنیاد عوامل حفظ و افزایش مخاطبان پرسیده شد.با توجه به هدف این پژوهش نمونه گیری به شیوه هدفمند ازپانزده نفر از سردبیران وخبرنگاران با تجربه روزنامه های موفق هند صورت گرفت.در این تحقیق از نرم افزار مکس کیودا 2018 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج پس از کدگذاری های سه گانه ترسیم و ارایه شد. طبق این یافته ها سه ابرمقوله راهبرد مجازی ، سیاست مخاطب محوری وجریان دسترسی راحت وارزان به رونق تولید روزنامه های چاپی در هند منجر شده است.ژورنالیسم مدرن در هند با رویکرد عقلانیت ومشارکت برای بقا در قالب روزنامه چاپی وحفظ مخاطبان تلاش می کند.روزنامه نگاری گفتگویی با محوریت مخاطب نیز راهکار مدیران و سردبیران هندی برای افزایش شمارگان روزنامه ها است.این پژوهش با هدف دستیابی به الگوی فعالیت متولیان روزنامه های چاپی هند در زمینه افزایش شمارگان و خوانندگان این رسانه چاپی انجام شد.شناسایی شرایط علی ،زمینه ای ، مداخله گر،راهبردهاو پیامدهای افزایش شمارگان روزنامه های هند ازاهداف فرعی انجام این تحقیق بود.