نشریه پژوهش های نوین در آموزش و پرورش
سال چهارم شماره 1 (بهار 1402)

امروزه با توجه به حجم عظیم اطلاعات، افراد به سوی مدیریت اطلاعات هدایت می شوند. ظهور پدیده شگفت انگیز فناوری اطلاعات در دو دهه گذشته و توسعه آن در نظام رسمی آموزش و پرورش کشورهای پیشرو باعث گسترش فرصت های یادگیری و دسترسی آسان به منابع آموزشی و یادگیری شده است .در مقاله حاضر سعی بر آن است که کاربرد عملی فناوری اطلاعات را مورد بررسی قرار گیرد. روش مطالعه توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق مطالعه کتابخانه ای می باشد. این مقاله راهکارهایی درباره اثربخشی فناوری اطلاعات در فرایند یاددهی - یادگیری صحبت شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان نشانه های مرضی و مشکلات آموزشی دختران دبستانی است. روش پژوهش زمینه یابی و جامعه آن دانش آموزان دختر منطقه 12 تهران، و نمونه آن 248 دانش آموزان دختر یکی از دبستان های منطقه 12 تهران است که به روش نمونه-گیری در دسترس انتخاب گردید. ابزار شامل پرسش نامه نشانه های مرضی کودکان (CSI-4) و فرم گزارش معلم از مشکلات آموزشی بود. یافته ها بیانگر آن است که اختلال اضطراب فراگیر و افسردگی اساسی دارای بیشترین فراوانی است. بین دوره اول و دوم دبستان تفاوت معناداری در نشانه های روانشناسی مشاهده نشد. اختلال خواندن (003/0≥p) و اختلال ریاضی (0001/0≥p) در دوره دوم به طور-معناداری بیشتر بود.

هدف از تحقیق حاضر، تعیین رابطه الگوی ارتباط خانواده و جو روانی اجتماعی کلاس با سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه (پایه نهم)آموزش پرورش منطقه 5 تهران می باشد. جهت انجام این تحقیق 225 نفر از دانش آموزان انتخاب شدند. سپس از دانش آموزان خواسته شد که به پرسشنامه ساختار یافته الگوی ارتباط خانواده ریچی و فیتزپاتریک، پرسشنامه جو روانی اجتماعی کلاس فریزر، گیدینگز و مک روبی و پرسشنامه سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش پاسخ دهند. در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که الگوی ارتباط خانواده با سرزندگی تحصیلی رابطه مثبت و معنی دار داردو با افزایش میزان مولفه جهت گیری گفت و شنود، میزان سرزندگی تحصیلی دانش آموزان نیز افزایش می یابد. از سویی نیز مولفه جهت گیری همنوایی با سرزندگی تحصیلی رابطه معنی دار منفی و معکوس دارد که میزان این رابطه، بسیار اندک و تقریبا قابل چشم پوشی است. همچنین جو روانی اجتماعی کلاس با سرزندگی تحصیلی رابطه مثبت و معنی دار دارد و با افزایش میزان مولفه های همبستگی و یکپارچگی، انضباط و تکلیف مداری و رقابت دانش آموزان، میزان سرزندگی تحصیلی دانش آموزان نیز افزایش می یابد. از سوی دیگر مولفه برخورد یا اصطکاک با سرزندگی تحصیلی رابطه منفی معنی دار و معکوس دارد که این رابطه نیز بسیار اندک و تقریبا قابل چشم پوشی است. همچنین تجزیه و تحلیل رگرسیون آشکار ساخت که از بین مولفه های الگوی ارتباط خانواده، جهت گیری گفت و شنود، پیش بینی کننده مثبت و جهت گیری همنوایی پیش بین کننده منفی برای سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان است. همچنین از بین مولفه های جو روانی اجتماعی کلاس، همبستگی و یکپارچگی، انضباط و تکلیف مداری و رقابت دانش آموزان، پیش بینی کننده مثبت و برخورد یا اصطکاک پیش بینی کننده منفی برای سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان است.

هدف از مقاله حاضر مرور تمایل به ترک شغل و مولفه های اثرگذار بر آن است. در این پژوهش بر ترک شغل، نظریه ها، مدل ها و ابزار سنجش نیت ترک شغل، مرور کتابخانه ای داشتیم. بررسی ادبیات پژوهش نشان داد که متغیرهای شغلی اثرگذار بر نیت ترک شغل عبارتند از : رضایت شغلی، عجین شدن با شغل و اشتیاق شغلی. متغیرهای سازمانی موثر بر نیت ترک شغل، تعهد سازمانی، عدالت سازمانی و حمایت سازمانی ادراک شده است.

پژوهش با هدف تعیین میزان مشارکت والدین در تکالیف دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز انجام شد. جامعه آماری شامل والدین دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز و حجم نمونه طبق جدول مورگان 384 نفر و به شکل تصادفی تعیین شد. داده های پرسشنامه محقق ساخته با آزمون t تک نمونه ای تجزیه و تحلیل شدند. طبق یافته ها، تصمیم و انتخاب مشارکت والدین و استفاده از سازوکار راهنمایی مستقیم در تکالیف تمرینی و آماده سازی در حد متوسط و تصمیم و انتخاب مشارکت و استفاده از سازوکارهای تقویت و الگوسازی در تکالیف بسطی- توسعه ای و خلاقیتی پائین تر از متوسط می باشد.

تکنولوژی واقعیت مجازی در سالهای اخیر در حوزه آموزش ظهور کرده و با این وجود، پذیرش گسترده آن به علت محدودیت های خود فناوری،تجهیزات، هزینه ها و دانش کاربرد این فناوری هنوز محقق نشده است. برای اینکه درک بهتری از این مسائل داشته باشیم و اینکه مدرسین بدانند این فناوری چه کاربردهایی دارد مطالعه نظام مندی را انجام داده ایم. دو تحلیل موضوعی متمایز به بررسی کاربردها و انگیزه های گزارش شده توسط مربیان در ادبیات دانشگاهی برای توسعه سیستم های آموزشی واقعیت مجازی انجام داده و تحلیل دوم مشکلات گزارش شده مرتبط با انجام این کار را بررسی می کند. این تحلیل ها نشان می دهد که اکثر محققان از واقعیت مجازی برای افزایش انگیزه درونی دانش آموزان استفاده می کنند و در طراحی تجربیات خود به طیف محدودی از عوامل مانند آموزش ساخت گرایی، همکاری و بازی سازی اشاره می کنند. به طور مشابه، تعداد کمی از حوزه های آموزشی پیاده سازی واقعیت مجازی آموزش دوره ابتدایی شناسایی شده در تحلیل های ما را تشکیل می دهند. در مرحله بعد، تعداد زیادی از فناوری های واقعیت مجازی اخیر را معرفی و مقایسه کردیم و در مورد پتانسیل آن ها برای غلبه بر چندین مشکل شناسایی شده در تحلیل هایمان، از جمله هزینه، تجربه کاربر و تعامل، بحث کردیم. با این حال، این فناوری ها بدون مسائل خاص خود نیستند، بنابراین ما این مقاله را با ارائه چندین تکنیک جدید برای پرداختن به آنها و همچنین جهت گیری های بالقوه برای محققان آینده که مایل به استفاده از این فناوری های نوظهور در آموزش هستند، به پایان می رسانیم.

مقاله پیش رو به موضوع بررسی تربیت جنسی دانش آموزان دوره ابتدایی با روان شناسی اسلامی می پردازد . در این پژوهش همچنین به بررسی و تطبیق آموزه های دینی و قرآنی با رویکرد های روان شناسی در حوزه تربیت جنسی دانش آموزان دبستانی پرداخته می شود . این مقاله با بررسی و ریشه یابی انحرافات جنسی بزرگسالان در دوران کودکی آغاز شده است ، بنابراین ضرورت توجه به تربیت جنسی کودکان اهمیت می یابد. مقاله حاضر با تکیه بر واقعیت های جامعه اسلامی و مراجعه به کتاب و همچنین استفاده از مقالات و مصاحبه های علمی می کوشد تا به سوالات مطرح شده در این زمینه پاسخ دهد تا توانایی دین در حل مشکلات جامعه و ساماندهی زندگی انسان امروز ، به ویژه موضوع تربیت جنسی دانش آموزان دبستانی ، روشن شود . غریزه جنسی ، از لحظه تولد در نهاد کودک وجود دارد و ارضای به موقع و مناسب آن از طریق آموزش صحیح و کنترل والدین و مربیان باید هدایت گردد . از این منظر روان شناسی ، تربیت جنسی اگرچه به صورت تدریجی و مرحله ای به ویژگی های جنسی کودکان و نوجوانان پرداخته است ، اما دین اسلام به تمامی جوانب زندگی انسان توجه دارد و در قرآن کریم و کلام ائمه وبزرگان دین ، این مهم دور نمانده است .

نماز به جهت اهمیت و نقشی که در زندگی دارد به صورت یک فریضه، مومنین بدان تکلیف شده اند. نماز به عنوان ستون اصلی دین، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آسیب های مختلف اجتماعی دارد. در این مطالعه با مراجعه به منابع دینی و مجامع فقهی، دستور العمل ها و نکاتی که باید در این عمل عبادی (نماز) رعایت شود، جمع آوری شده و با بررسی تحلیلی توصیفی آنها، نقشی که نماز در درمان بیماری های اجتماعی ایفا می کند بیان شده است و اثبات شده که این فریضه الهی با ایجاد عفت و پاکدامنی، انضابط مالی، نظافت و پاکیزگی، مدیریت زمان و وقت شناسی، حرمت شناسی و وحدت و یکپارچگی در ایجاد سلامت و پیشگیری از آسیب های اجتماع کار ساز است.

پژوهش حاضر، با هدف دستیابی به مدل مدیریت دانش استراتژیک در نظام آموزشی، از روش کیفی تئوری داده بنیاد استفاده شد. مبنای اصلی جمع آوری اطلاعات در این روش، انجام مصاحبه های نیمه ساختارمند با صاحب نظران و متخصصان در حیطه موضوعی مورد نظر بود. روش نمونه گیری پژوهش، غیراحتمالی هدفمند و به شکل گلوله برفی بود. که طی، 14 مصاحبه با خبرگان دانشگاهی اشباع نظری حاصل شد. کدگذاری مصاحبه ها به روش استقرائی با رویکرد نظام مند الگوی پارادایمی اشتراوس و کوربین به شکل کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام یافت و الگوی نهایی توسط پژوهشگر تدوین شد. الگوی نهایی پژوهش در 197 کد باز، 79 مفهوم و 23 مقوله، در 6 سازه : پدیده اصلی مدیریت دانش استراتژیک در نظام آموزشی با 6 مقوله و 28 گویه، شرایط علی با 3 مقوله و 9 گویه، شرایط زمینه ای با 3 مقوله و 10 گویه، شرایط مداخله گر با 3 مقوله و 8 گویه، راهبردها با 3 مقوله و 10 گویه، و پیامدها با 5 مقوله و 14 گویه، تشکیل شده است. بنابراین مدیریت دانش استراتژیک در نظام آموزشی کشور نیازمند اصلاحات سازمانی در یادگیری، رفع موانع ساختاری با برنامه ریزی خلاقانه و رفع موانع مدیریتی جهت توسعه و بهبود کارایی و کیفیت روندهای کاری هستند.

امروزه نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش، برای دانش آموزان اهمیت بسیار بالایی پیدا کرده است. تاکنون تغییر و تحولات گسترده ای در زمینه تکنولوژی، صورت پذیرفته و تاثیر فوق العاده ای که این تکنولوژی ها در جامعه داشته اند، بسیار عمیق بوده است. امر آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنی نیست و تکنولوژی های آموزشی زیادی در اختیار مردم قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی بوده و با توجه به ماهیت موضوع، جمع آوری اطلاعات آن با استفاده از روش کتابخانه ای و به شکل اسنادی و شبکه اینترنت انجام گرفت. هدف از این پژوهش نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر آموزش و پرورش نیز شناسایی مزیت ها، موانع و مشکلات استفاده از فناوری اطلاعات و نیز ارائه راهکارها است.