فهرست مطالب
مجله پژوهش و فناوری محیط زیست
پیاپی 14 (پاییز و زمستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1403/03/16
- تعداد عناوین: 12
-
صفحات 1-18
آب یکی از مشکلات جهان امروز است و صرفه جویی در مصرف آن ضروری است. بسیاری از نقاط کره زمین با شرایط خشکسالی مواجه هستند .هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل تکنیک های جدید و متفاوت در کشاورزی نوین است. در این راستا سعی شده است روش های نوینی با استفاده از سوپر جاذب ها معرفی شود. با پیشرفت علم و فناوری، مواد پلیمری بسیار عالی برای حفظ آب، بیشتر ساخته شده است. در این مقاله، پیشرفت تحقیقاتی عوامل نگهدارنده آب مبتنی بر پلیمرهای طبیعی و مصنوعی در 10 سال اخیر بررسی شده است. در نهایت سنتز دو نوع سوپر جاذب طبیعی و مصنوعی با استفاده از مواد بازیافتی شرح داده می شود. هیدروکسی اتیل سلولز، دارای ویژگی عالی یک سوپر جاذب همچون زیست تخریب پذیر بودن، غیر سمی، قابلیت جذب بالای آب، می-باشد و یکی از مشتقات سلولز می باشد که در موارد آبگیری، تصفیه فاضلاب، غشاهای الکترولیتی، داروسازی، آفت کش ها، خاک جایگزین در کشاورزی کاربردهای فراوان دارد. و استفاده از آن را می توان با ترکیب کردن با پلیمرهای مختلف گسترش داد. این ترکیب امکان تشکیل بیو مواد جدید با خواص بهبود یافته و کاربردهای گوناگون را دارد. در نتیجه تهیه یک عامل نگهدارنده آب با چشم اندازی کاربردی در کشاورزی ، نه تنها جذب آب و حفظ آب در خاک را تقویت می کند، بلکه مقاوم به شوری است و دارای استحکام مکانیکی، قابلیت استفاده مجدد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیز می باشد. همه این ویژگی ها در سوپر جاذب های معرفی شده وجود دارد.
کلیدواژگان: سوپرجاذب ها، کشاورزی، هیدروکسی اتیل سلولز -
صفحات 19-33
رنگ اولین آلاینده ایی است که در پساب های صنعتی شناخته می شود و مقدار کم آن هم، در آب بسیار نامطلوب است. اکثر رنگ ها شامل مولکول های آلی پیچیده بوده و به دلیل حضور فلزات، آروماتیک ها و دیگر ترکیبات در ساختارشان، برای زندگی آبزیان و انسان ها مضر هستند. حذف و یا کاهش مقدار ورود این آلاینده به محیط امری ضروری بوده که جذب زیستی یکی از این روش ها است. هدف اصلی از این تحقیق بررسی حذف رنگ نساجی راکتیو آبی توسط میکروجلبک اسپیرولینا است. در روند انجام پژوهش، اثر متغیرهایی چون زمان تماس، دوز جلبک تزریقی و غلظت فاضلاب، بر فرایند حذف رنگ بررسی و مقدار جذب نمونه ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گیری شد و دامنه و تعداد آزمایش ها با نرم افزار طراحی آزمایش به روش سطح پاسخ (RSM) تعیین گردید، همچنین برای تحلیل و تجزیه نتایج بدست آمده از ابزار آماری تحلیل واریانس (ANOVA) استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، در شرایط بهینه آزمایش، بهترین درصد حذف رنگ توسط میکروجلبک اسپیرولینا، در زمان تماس 30 دقیقه با دوز جلبک تزریقی 10 میلی لیتر به فاضلاب با غلظت رنگ 50 میلی گرم بر لیتر، 100 درصد بدست آمد. بنابراین، استفاده از میکروجلبک ها، علاوه بر اینکه روشی ارزان با راهبری آسان جهت حذف رنگ از فاضلاب رنگی مثل فاضلاب نساجی است، بعنوان یک روش دوست دار محیط زیست جهت حذف آلاینده های سخت تجزیه پذیر، مورد توجه محققان خواهد بود.
کلیدواژگان: پساب صنعتی، حذف رنگ، جذب زیستی، میکروجلبک اسپیرولینا -
صفحات 35-45
استان مازندران همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. بنابراین، به منظور جلب رضایت مردم و گردشگران توسعه شهری در آن گسترش یافته است. علاوه بر آن افزایش نسبی جمعیت، پیشرفت صنایع، مشکل پسماند و فاضلاب، تخریب زیستگاه، تقاضا برای انرژی، حمل و نقل و کشاورزی، محیط زیست مازندران را تحت تاثیر قرار داده است. از طرف دیگر، میزان تخریب پوشش گیاهی بالایی دارد. پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی نقش مهمی در برنامهریزی و مدیریت شهری سیمای سرزمین دارد. هدف اصلی از انجام این تحقیق بررسی تغییرات سیمای سرزمین استان مازندران با استفاده از سری زمانی داده های ماهوارهای بین سالهای 1988 تا 2018 به منظور برنامهریزی برای مدیریت بهتر در راستای حفاظت سیمای سرزمین و کنترل توسعه و تخریب است. در مطالعه حاضر تغییرات توسعه شهری و پوشش گیاهی مازندران به تفکیک هریک از شهرها با استفاده از تصاویر ماهواره لندست در بازه زمانی 30 ساله با روش تحلیل برداری تغییر بررسی شد. نتایج نشان داد میزان تغییرات توسعه شهری و تخریب پوشش گیاهی در بازه مورد مطالعه در سطح استان افزایش داشته است. میزان بالای تغییرات توسعه شهری از نظر درصد مساحت مربوط به شهرهای بابلسر، نوشهر و چالوس است که بترتیب 21 ، 15 و 11 درصد مساحت کل آنهاست. این سه شهر، سالیانه بیشترین تعداد گردشگران و تعداد بالای ویلاسازی را دارد. میزان بالای تخریب پوشش گیاهی جنگلی از نظر مساحت مربوط به ساری، نکا و بهشهر یعنی شرق استان بهترتیب شامل 27 ، 11 و 7 هکتار است. روش تحلیل بردار تغییر، قابلیت آشکارسازی و طبقهبندی انواع تغییرات بزرگی و جهت در سیمای سرزمین را بهصورت رضایتبخش دارد.
کلیدواژگان: تغییرات کاربری، مازندران، تحلیل برداری تغییر، لندست -
صفحات 47-61
بقایای آفت کش های موینفوس و اتیون در 32 نمونه (20 نمونه سیب و 12 نمونه انگور) مراغه، در دو تیمار شسته نشده و شسته شده پس از استخراج با روش تجزیه ای راحت، سریع، موثر و ایمن (QuEChERS) توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی و طیفسنجی جرمی (GC/MS) آنالیز شدند. همچنین، ارزیابی ریسک بهداشتی ناشی از آفت کش ها در محصولات سیب و انگور با استفاده از شاخص نسبت خطر (HQ) و براساس شبیه سازی مونتکارلو برای دو گروه سنی بزرگسالان و کودکان انجام شد. نتایج نشان داد که میانگین باقیمانده آفتکش اتیون در نمونه های سیب و انگور پایینتر از حداکثر باقیمانده مجاز (MRL) ایران است، در حالیکه میانگین باقیمانده آفت کش موینفوس در نمونه های سیب و انگور بالاتر از MRL ایران است. همچنین باقیمانده آفت کش های اتیون و موینفوس در 100 درصد نمونه های سیب و انگور آنالیز شده بالاتر از MRL اتحادیه اروپا بود. میانگین باقیمانده آفتکشهای موینفوس و اتیون پس از شستشو در نمونه های سیب به ترتیب 47 و 45 درصد و در نمونه های انگور 44 و 42 درصد کاهش یافت. نتایج ارزیابی ریسک بهداشتی براساس شبیه سازی مونتکارلو نشان داد که مقدار HQ با اطمینان 100 درصد در گروه های سنی کودکان و بزرگسالان کمتر از یک است. از اینرو، مصرف سیب و انگور با این دو آفت کش هیچگونه خطر قابل توجهی برای سلامتی مصرف کنندگان ندارند. با اینحال، با توجه به استفاده از آفت کش های متعدد، نظارت مستمر و دقیق و مقررات سختگیرانه در رابطه با کیفیت و ایمنی میوه ها و سبزیجات توصیه میشود.
کلیدواژگان: باقیمانده آفت کش، انگور، ارزیابی ریسک، شبیه سازی مونت کارلو، مراغه -
صفحات 63-74
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های پایه پنجم ابتدایی براساس میزان توجه به مولفهای محیط زیستی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی که از روش تحلیل محتوا به صورت کیفی، کمی انجام شده است. جامعه آماری، کتابهای پایه پنجم دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1403 - 1402 است. در این کتابها، متن، پرسش و تصویرها تحلیل شده است. در این مطالعه 9 مولفه محیط زیستی که شامل، آب، هوا، آب و هوا، خاک، صوت، گیاهان، جانوران، زباله و آلودگی بررسی شده است. بر اساس یافته های پژوهش کتابهای مورد تحلیل از بین مولفه های محیط زیستی، 779 بار به آب، 145 بار به هوا، 52 بار به آب و هوا، 355 بار به خاک، 54 بار به صوت، 991 بار به گیاهان، 351 بار به جانوران، 34 بار به آلودگی و 8 بار به زباله توجه شده است. مولفه گیاهان با فراوانی 991 در رتبه اول و مولفه زباله با فراوانی 8 در رتبهی آخر هستند. نتایج نشان میدهد توجه به تعدادی و نادیده گرفتن مولفه های دیگر موجب اختلال در ایجاد دانش و رفتار محیط زیستی دانش آموزان میشود. همچنین، در این کتابها به تاثیرات مثبت و منفی انسان بر محیط زیست اشاره نشده است. دانشآموزان بهعنوان شهروندان جامعه و آیندهسازان باید از نتیجهی رفتار خود و دیگران با محیط زیست آگاه باشند تا بتوانند در جهت کاهش رفتار نامطلوب و افزایش رفتار مطلوب محیط زیستی گام بردارند.
کلیدواژگان: کتاب، تحلیل محتوا، مولفه های محیط زیست، پنجم ابتدایی -
صفحات 75-91
توسعه گردشگری یکی از عوامل مهم رشد اقتصادی در بسیاری از کشورهاست. محور شهرهای خرم آباد- اصفهان به عنوان یکی از محور های گردشگری مهم در ایران، با دارا بودن پتانسیلهای قابل توجه از جمله آبشارها، سد، جاذبه های مذهبی و تاریخی نیازمند تجهیز زیرساخت های گردشگری است، به گونهای که با تجهیز این زیرساختها، بهره بهینه از این قابلیتها برده شود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش زیرساخت های گردشگری در توسعه محورگردشگری خرم آباد به اصفها تدوین شده است. مطالعه حاضر از نظر ماهیت تحلیلی مبتنی بر روش پیمایشی است ؛ گردآوری داده ها از نوع ترکیبی است. اطلاعات نظری موردنیاز از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای به دست آمده است. در روش میدانی بنا به ماهیت موضوع از بازدید میدانی و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل 33 نفر از کارشناسان متخصص و خبره مرتبط با موضوع پژوهش در شهرستانهای الیگودرز، ازنا و دورود بود که بر اساس نمونه برداری هدفمند تدریجی انتخاب شده اند. برای تحلیل بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان داد که از بین زیرساختهای AHP داده ها از ابزار اثرگذار بر محور گردشگری خرم آباد- اصفهان، مولفه دسترسی فیزیکی به جاذبه های توریستی، وجود پارکینگهای کنار جادهای، امکانات اقامتی (هتل ، مهمانپذیر)، خدمات پذیرایی (رستوران، چایخانه و...) و وجود زیرساختهای اطلاع رسانی به ترتیب اهمیت از اثرگذاری بیشتری نسبت به سایر مولفه ها (وجود زیرساختهای ورزشی، دسترسی به شبکه اینترنت، تبلیغات و جذب سرمایه گذار دولتی و خصوصی) بر توسعه گردشگری این محور برخوردارند.
کلیدواژگان: قابلیت های گردشگری، زیرساخت ها، توسعه، محور خرم آباد- اصفهان -
صفحات 93-111
یکی از مهمترین رویکردهای حفظ و احیاء تالاب ها، شناسایی تغییرات محیط زیستی از گذشته تاکنون و تدوین برنامه مدیریت جامع و یکپارچه برای کنترل این تغییرات و تصمیم سازی برای ارائه راهکار به منظور بهبود وضعیت این اکوسیستم های پرارزش است. دریاچه اوان به عنوان یکی از چشم اندازهای زیبا و گردشگری در منطقه شکار ممنوع الموت شرقی قزوین دارای زیستگاه های بارز کوهستانی و انواع گونه های حیات وحش است. در این تحقیق روند تغییرات رخ داده در دریاچه اوان و کاربری اراضی در واحد هیدرولوژیکی منتهی به آن در یک دوره زمانی 30 ساله با استفاده از سنجش از دور شناسایی و روند تغییرات آن ها به صورت کمی به دست آمد. سپس تاثیر شاخص های هیدرومورفولوژیکی مرتبط با دریاچه بر روی مساحت و حجم دریاچه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین مساحت پهنه آبی دریاچه اوان بر اساس شاخص MNDWI در طول 8 سال گذشته 15/8 هکتار بوده و براساس رگرسیون های تک متغیره، رژیم هیدرولوژیکی آن به طور عمده با دو فاکتور مهم بارش و تبخیر ارتباط دارد. به طوری که با افزایش مقدار بارندگی و مساحت و حجم پهنه آبی نیز افزایش یافته است. پارامتر تبخیر نیز روند منطقی را در طول سال های آماری از خود نشان داد به طوری که مساحت و حجم پهنه آبی دریاچه با افزایش تبخیر از سطح آزاد آب کاهش یافته است. همچنین، نتایج رگرسیون چندمتغیره بین حجم آب دریاچه و مولفه های بارندگی و تبخیر نشان داد که حجم دریاچه با بارندگی همبستگی بیشتری دارد، اما در مقابل تبخیر با شیب یا نرخ بیشتری تغییر می کند.
کلیدواژگان: پهنه آبی تالاب، سنجش از دور، شاخص های هیدرولوژیکی، دریاچه اوان -
صفحات 113-130
کادمیوم فلزی سمی است که با افزایش آلودگی های محیط زیستی، ورود آن به خاک و زنجیره غذایی به طور معنی داری افزایش یافته است. در این تحقیق 11 رقم انگور (Vitis vinifera L.) در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ملایر در مواجهه با سه سطح کادمیوم) صفر، 50 و 100 میلی گرم برکیلوگرم به صورت ازمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از اعمال تیمارهای مختلف کادمیم در بازه زمانی حدود 4 ماه، نمونه های برگ و خاک ریزوسفری ارقام مختلف انگور جمع آوری و غلظت کادمیم و روی به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. بر اساس نتایج اختلاف های معنی داری بین ارقام انگور از لحاظ محتوای کادمیم و روی برگ و خاک ریزوسفری مشاهده شد. کمترین محتوای کادمیم برگ و بیشترین کادمیم خاک ریزوسفری مربوط به رقم بیدانه سفید بود. همچنین بیشتریم محتوای روی برگ مربوط به رقم ترکمن 4 و بیشترین مقدار روی ریزوسفری مربوط به رقم ریش بابا بود. شاخص های ژئوشیمیایی شامل: Igeo و Ipoll ، CF و BAC در خاک سطحی در مقایسه با استاندارد پوسته و شیل زمین مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش در بررسی شاخص های خاک در ارقام مختلف انگور و بررسی تاثیر ارقام مختلف، در خاک بدون تنش کادمیم در تمامی ارقام، طبق شاخص Ipoll و Igeo (مولر) در پوسته زمین، در طبقه ی غیرآلوده و طبق استاندارد شیل در زمین به میزان کمی آلوده در نظر گرفته شد. خاک ارقام تحت تنش 50 میلی گرم بر کیلوگرم، طبق شاخص Igeo در پوسته زمین، در طبقه ی کمی آلوده و طبق شاخص Ipoll در طبقه کمی آلوده تا خیلی آلوده و این شاخص ها طبق استاندارد شیل در زمین در طبقه شدیدا آلوده قرار گرفت. نتایج خاک ارقام تحت تنش 100 میلی گرم بر کیلوگرم، طبق شاخص Igeo و Ipoll در پوسته زمین، در طبقه خیلی آلوده و با استاندارد شیل در زمین در طبقه شدیدا آلوده قرار گرفت. نتایج این شاخص ها برای روی نشان داد در طبقه غیر آلوده قرار گرفتند.
کلیدواژگان: آلودگی خاک، شاخص های ژئوشیمیایی، کادمیم، ارقام انگور -
صفحات 131-146
اطلاع از روند تغییرات و همچنین مدیریت صحیح کاربری های اراضی در اکوسیستم های طبیعی اهمیت بالایی در حفاظت از منابع طبیعی دارد. در این راستا، استفاده از سنجش از دور به دلیل فراهم کردن اطلاعات مکانی و زمانی گسترده به یک رویه مرسوم تبدیل شده است. در تحقیق حاضر به منظور تهیه نقشه کاربری اراضی، ابتدا دقت سه روش مرسوم پیکسل پایه (حداکثر احتمال)، یادگیری ماشینی (ماشین بردار پشتیبان) و شیءگرا با یکدیگر مقایسه شدند. سپس روند تغییرات زمانی و مکانی کاربری های اراضی در یک دوره 26 ساله (1997-2023) با استفاده از شش تصویر ماهواره های لندست انجام شد. ارزیابی دقت طبقه بندی با استفاده از شاخص های ضریب کاپا و صحت کلی و ارزیابی روند تغییرات با استفاده از روش ارزیابی متقاطع و ارزیابی مکانی صورت گرفت. بر اساس نتایج، روش ماشین بردار پشتیبان دارای بالاترین ضریب کاپا (71/0 تا 98/0) و صحت کلی (86 تا 99 درصد) برای دوره های مورد مطالعه بود. بر اساس نتایج، مراتع با وضعیت فقیر دارای روند کلی کاهشی و کاربری های مراتع خیلی فقیر، اراضی بدون پوشش و زراعت دیم دارای روندهای افزایشی بودند. مساحت اراضی مرتعی فقیر از 962 هکتار (36/44 درصد) در سال 1997 به 489 هکتار (57/22 درصد) در سال 2023 کاهش یافتند، در حالی که مراتع خیلی فقیر در مدت مشابه از 1138 هکتار (48/52 درصد) به 1606 هکتار (05/74 درصد) افزایش داشته است. نتایج این تحقیق نشان داد که روند تغیرات کاربری اراضی در مرتع جیرانسو به سمت تخریب مراتع بوده و با گذشت زمان این روند در حال تشدید شدن است. همچنین، بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق پیشنهاد می شود در تحقیقات آتی از روش های طبقه بندی مبتنی بر یادگیری ماشینی برای تهیه نقشه کاربری اراضی استفاده شود.
کلیدواژگان: ماهواره ی لندست، تخریب منابع طبیعی، یادگیری ماشینی، طبقه بندی شیءگرا، مراتع جیرانسو -
صفحات 147-161
با توجه به آثار نامطلوب کودهای شیمیایی بر محیط زیست، به منظور ارزیابی تاثیر مقادیر مختلف کودهای نیتروژن و دامی بر صفات زراعی و مقدار اسانس گیاه رازیانه آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان اجرا شد. در این آزمایش عامل کود نیتروژن خالص در چهار سطح صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار و عامل کود دامی در چهار سطح صفر، 6، 12 و 18 تن در هکتار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته، تعداد دانه در چتر و عملکرد زیستی مربوط به تیمار تلفیقی180 کیلوگرم نیتروژن به همراه 18 تن کود دامی در هکتار بود. بیشترین تعداد چتر در بوته، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه، با استفاده از 120 کیلوگرم نیتروژن خالص به همراه 18 تن کود دامی حاصل شد که بیشترین عملکرد دانه به مقدار 43/950 کیلوگرم در هکتار بود و کمترین آن در تیمار شاهد به مقدار 4/655 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس دانه با کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن خالص به همراه 18 تن کود دامی، به ترتیب با مقدار 946/1 درصد و 15/17 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد کاربرد کود دامی می تواند جایگزینی مناسب برای کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژن در زراعت گیاه دارویی رازیانه باشد. این نتیجه نشان داد که می توان با استفاده از کودهای دامی، مصرف کود شیمیایی را کاهش داده و همزمان به کارایی مطلوب رسید و در نتیجه از آثار نامطلوب کودهای شیمیایی کاست.
کلیدواژگان: عملکرد دانه، آثار نامطلوب کودهای شیمیایی، گیاه دارویی، ماده آلی -
صفحات 163-176
تالابها، یکی از بارزترین زیست بوم های دنیا هستند. این زیستگاه های حیاتی و متنوع، ازجمله نظام های حیات بخش فاقد جایگزین به حساب می آیند. لیکن، هیچ یک از زیست بوم های جهان به اندازه ی تالاب ها صدمات و خسارات انسان محور را تجربه نکرده اند. از عوامل اصلی تهدید تالاب های گیلان، عوامل انسانی مانند فاضلاب های شهری و خانگی، صنعتی، صید بی رویه و تبدیل زمین های حاشیه ی برای بررسی پارامتر کیفی آب ،RGB تالاب به زمین های کشاورزی هستند. در این مطالعه، از تصاویر تالاب انزلی (ایستگاه جزیره ی بهشتی)، استفاده شد و داده های مربوط به آن، با مقادیر حاصل از در تصاویر (R) مقایسه شد. براساس داده های به دست آمده، شدت رنگ قرمز TSS سنجش ماکروسکوپی (با چشم غیرمسلح) از تالاب، می تواند یک شاخص محیط زیستی، به منظور اندازه گیری نیز، برای رنگ قرمز با ضریب همبستگی RGB باشد. بررسی نتایج حاصل از آنالیز TSS غلظت با ضریب همبستگی (B) 0 و برای رنگ آبی / با ضریب همبستگی 382 (G) 0/3118 ، برای رنگ سبز و RGB بین کاهش مقادیر) R2=0/ 0/668 ، به دست آمد. در نهایت، یک ضریب همبستگی (3081 و آزمون عمق سکی، در این مطالعه pH حاصل شد. پارامترهای دیگری، مانند ،TSS افزایش غلظت مورد سنجش قرار گرفتند.
کلیدواژگان: تالاب، فاضلاب، آلاینده، RGB، TSS -
صفحات 177-186
تالاب تنودر به مساحت 1000 هکتار یکی از بزرگترین تالاب های استان لرستان که در فاصله 10 کیلومتری شمال غربی شهر دورود قرار دارد. در این پژوهش جهت بررسی تنوع زیستی پرندگان زمستان گذران تالاب تنودر در سال های 1399- 1396 از شاخص های تنوع گونه ای (شانون- وینر و عکس سیمپسون)، یکنواختی گونه ای (شاخص های اسمیت- ویلسون و غالبیت سیمپسون)استفاده گردید. در طی دوره مورد مطالعه (1399- 1396) تعداد 41 گونه پرنده در تالاب تنودر ثبت گردید که این گونه ها متعلق به 10 راسته، 13 تیره پرندگان ایران می باشند. نتایج بررسی شاخص های تنوع زیستی پرندگان تالاب تنودر نشان داد که سال 1399 بیشترین تنوع گونه ای، و سال 1396 بیشترین میزان یکنواختی گونه ای پرندگان را دارا بوده اند. روند شاخص های تنوع زیستی در تالاب تنودر سینوسی می باشد. گونه خروس کولی اجتماعی (Vanellus gregarius) که در بالاترین رده حفاظتی (CR) قرار دارد در سال 1398 با تعداد 400 فرد به صورت مهاجر عبوری زمستانه در این تالاب مشاهده و ثبت گردید. از نظر ماندگاری پرندگان در تالاب تنودر 65/53 درصد پرندگان زمستان گذران، 26/29 درصد مهاجر عبوری، و 09/17 درصد عادی (چهارفصل) بودند.
کلیدواژگان: تنوع زیستی، تالاب، تنودر دورود
-
Pages 1-18
Water is one of the problems of today's world and it is necessary to conserve it. Many parts of the world are facing drought conditions. The purpose of this research is to analyze new and different techniques in modern agriculture. In this regard, it has been tried to introduce new methods using super absorbents. With the advancement of science and technology, excellent polymer materials have been developed to retain water. In this article, water retention agents based on natural and synthetic polymers have been reviewed in the last 10 years. Finally, the synthesis of two types of natural and synthetic super absorbents using recycled materials is described. Hydroxyethyl cellulose has excellent characteristics of a superabsorbent such as being biodegradable, non-toxic, high water absorption, and is one of the derivatives of cellulose, which is used in water extraction, wastewater treatment, electrolytic membranes, pharmaceuticals, and pesticides. Alternative soil has many applications in agriculture. And its use can be expanded by combining with different polymers. This combination allows the formation of new biomaterials with improved properties and various applications. As a result of preparing a water retention agent with a practical perspective in agriculture, it not only enhances water absorption and water retention in the soil, but also is resistant to salinity and has mechanical strength, re usability and economic value. is. All these features are present in the introduced super absorbents.
Keywords: Superabsorbents, Agriculture, Hydroxyethylcellulose -
Pages 19-33
Dye is the first known pollutant in industrial wastewater, and its small amount is very undesirable in water. Most of the dyes contain complex organic molecules and are harmful to aquatic life and humans due to the presence of metals, aromatics and other compounds in their structure. Removing or reducing the amount of this pollutant entering the environment is essential, and biological absorption is one of these methods. The main purpose of this research is to investigate the removal of blue reactive textile dye by spirulina microalgae. In the process of conducting the research, the effect of variables such as contact time, injected algae dose and wastewater concentration was investigated on the dye removal process and the amount of absorption of the samples was measured by a spectrophotometer and the number of experiments was determined by the design expert software via response surface method (RSM) and the analysis of variance (ANOVA) statistical tool was used to analyze the obtained results. Based on the obtained results, in the optimal conditions of the experiment, the best percentage of dye removal by spirulina microalgae was 100% in contact time of 30 minutes with a dose of 10 ml of injected algae into wastewater with a color concentration of 50 mg/L. Therefore, the use of microalgae, in addition to being an inexpensive and easy-to-operate method for color removal from colored wastewater such as textile wastewater, it will be of interest to researchers as an environmentally friendly method to remove hard degradable pollutants.
Keywords: Industrial Wastewater, Dye Removal, Biosorption, Spirulina Microalgae -
Pages 35-45
Mazandaran province has always been considered by tourists due to its high tourism potential. Therefore, in order to satisfy the people and tourists, urban development has been expanded there. In addition, the relative increase in population, the development of industries, the problem of solid waste and wastewater, habitat destruction, energy, transportation and agriculture demand have affected the environment of Mazandaran. On the other hand, it has a high rate of vegetation degradation. Monitoring of land use and land cover changes play an important role in urban planning and landscape management. The main purpose of this study is to investigate the changes of Mazandaran province landscape using the time series of satellite data from 1988 to 2018 in order to plan for better management to protect the landscape and control development and destruction. In this study, urban development and vegetation changes of Mazandaran province were studied using Landsat satellite images by Change Vector Analysis method in each city over a period of 30 years. The results showed that the rate of urban development and vegetation degradation change in the study period is increasing in the province. The high rate of urban development changes in terms of percentage of area is related to the cities of Babolsar, Nowshahr and Chalous, includes 21, 15 and 11% of their total area, respectively. These three cities have the highest number of tourists per year and the highest number of villas. The high rate of destruction of deforestation in terms of area related to Sari, Neka and Behshahr, in the east of the province, includes 27, 11 and 7 hectares, respectively. The change vector analysis method has the ability to satisfactorily reveal and classify all types of changes in magnitude and direction in the landscape.
Keywords: Land Use Changes, Mazandaran, Change Vector Analysis, Landsat -
Pages 47-61
The residues of Moinfos and Ethion pesticides in 20 samples of apples and 12 samples of grapes, in two treatments, unwashed and washed, after extraction with a convenient, fast, effective, and safe analytical method (QuEChERS) were analyzed using gas chromatography and mass spectrometry (GC/MS). Also, the health risk assessment of pesticide residues in apple and grape samples was done using the hazard quotient (HQ) and based on the Monte Carlo simulation for two age groups of adults and children. The results showed that the average residue of ethion in unwashed apple and grape samples was lower than the maximum residue levels of the MRLs of Iran. While, the average residue of Moinphos in unwashed apple and grape samples was higher than the MRLs of Iran. Also, the pesticide residues of Ethion and Moinfos in 100% of the apple and grape samples were higher than the MRL of the European Union. After washing, the average residue of Moinfos and Ethion pesticides decreased by 47 and 45% in apple samples and 44 and 42% in grape samples, respectively. The results of risk assessment based on Monte Carlo simulation showed that the HQ value is less than one with 100% certainty in the age groups of children and adults. Therefore, the consumption of apples and grapes with these two pesticides does not pose any significant risk to the health of consumers. However, due to the use of numerous pesticides, continuous and accurate monitoring and strict regulations regarding the quality and safety of fruits are recommended.
Keywords: Pesticide Residues, Grape, Risk Assessment, Monte Carlo Simulation, Maragheh -
Pages 63-74
The current research was conducted with the aim of analyzing the content of fifth grade books based on the level of attention to environmental components. Descriptive research method has been done qualitatively and quantitatively by content analysis method. The statistical society is the books of the fifth grade of the elementary school in the academic year 2023-2024. In these books, text, questions and pictures have been analyzed. In this study, 9 environmental components including water, air, climate, soil, sound, plants, animals, waste and pollution were investigated. According to the research findings, among the environmental components, attention has been paid 779 times to water, 145 times to air, 52 times to climate, 355 times to soil, 54 times to sound, 991 times to plants, 351 times to animals, 34 times to pollution and 8 times to waste. The plant component with a frequency of 991 is in the first rank and the waste component is in the last rank with a frequency of 8. The results show that paying special attention to a number of components and ignoring the others, causes disturbances in creating students' environmental knowledge and behavior. Also, the positive and negative effects of humans on the environment are not mentioned in these books. As citizens of the society and future makers, students should be aware of the result of their behavior and others with the environment so that they can take steps reducing the undesirable behavior and increasing favorable environmental behavior.
Keywords: Book, Content Analysis, Environmental Components, Fifth Grade -
Pages 75-91
Tourism development is a key factor for economic growth in many countries. The Khorramabad-Isfahan corridor, as one of the important tourism corridors in Iran, has significant potential including waterfalls, dams, religious and historical attractions. However, it requires the development of tourism infrastructure to make optimal use of these capabilities. In this regard, the research aims to evaluate the role of tourism infrastructure in developing the Khorramabad-Isfahan tourism corridor. The study is an analytical research based on a survey method. Data collection is a mixed type. The theoretical information required was obtained through a documentary and library method. In the field method, due to the nature of the subject, field visits and questionnaires were used. The statistical population of the research consisted of 30 experts and specialists related to the research topic in the cities of Aligoudarz, Azna, and Doroud, who were selected based on purposive gradual sampling. AHP tool was used to analyze the data. The findings of the study showed that among the infrastructures affecting the Khorramabad-Isfahan tourism corridor, the components of physical access to tourist attractions, roadside parking, accommodation facilities (hotels, guesthouses), catering services (restaurants, teahouses, etc.), and the existence of information infrastructures are respectively more effective than other components on the development of tourism (existence of sports infrastructure, access to the internet, advertising, and attracting public and private investors) in this corridor.
Keywords: Tourism Potential, Infrastructure, Development, Khorramabad-Isfahan Corridors -
Pages 93-111
One of the most important approaches to preserve and restore wetlands, is identifying environmental changes from past to present and developing an integrated management plan to control these changes and decision-making to provide solutions for improving the condition of these valuable ecosystems. Ovan Lake, as one of the beautiful and touristic landscapes in the forbidden hunting area of Eastern Qazvin, has distinct mountain habitats and various species of wildlife. By employing remote sensing techniques for a 30-year period, the process of changes and land use in the hydrological unit leading to Ovan Lake were identified and the trend of their changes was obtained quantitatively in this research. Then, the effect of the related hydromorphological indicators on the area and volume of the lake was investigated. The results showed that, according to the Modified Normalized Difference Water Index (MNDWI), the average area of the lake water zone was 8.15 hectares over the past eight years and based on univariate regressions, its hydrological regime is mainly related to two important factors of precipitation and evaporation. According to the univariate regressions demonstrate a significant relationship between the lake's hydrological regime and precipitation/evaporation rates. The evaporation parameter also showed a logical trend during the statistical years, so that the area and volume of the water zone of the lake has decreased by the increase of evaporation from the free surface of the water. Also, the results of multivariate regression between lake water volume and rainfall and evaporation components showed that the lake volume is more correlated with rainfall. But in contrast, evaporation changes with a greater slope or rate.
Keywords: Wetland Water Area, Remote Sensing, Hydrological Indicators, Ovan Lake -
Pages 113-130
Cadmium is a toxic metal that has significantly increased its entry into the soil and food chain with the rise of environmental pollution. In this study, 11 grapevine cultivars (Vitis vinifera L.) were exposed to three levels of cadmium (0, 50, and 100 milligrams per kilogram) in a factorial experimental design based on a completely randomized design in the research greenhouse of Malayer University. After applying the different cadmium treatments over a period of approximately 4 months, leaf and rhizosphere soil samples of different grapevine cultivars were collected, and the concentrations of cadmium and zinc were measured using an atomic absorption spectrometer. Significant differences were observed among grapevine cultivars in terms of cadmium and zinc content in leaves and rhizosphere soil. The cultivar "Bidaneh Sefid" had the lowest cadmium content in leaves, while the highest cadmium content in rhizosphere soil was observed in the cultivar "Rish Baba." Moreover, the cultivar "Turkmen 4" had the highest zinc content in leaves, and the cultivar "Rish Baba" had the highest zinc content in rhizosphere soil. Geochemical indices including Igeo, Ipoll, CF, and BAC were evaluated in the surface soil compared to the standard shell and earthworm. Based on the results of this study, in the examination of soil indices in different grapevine cultivars and the impact of different cultivars, according to the Ipoll and Igeo (Müller) indices in the shell, in non-stressed soil without cadmium, it was considered slightly contaminated, and according to the standard shell in the earthworm, it was considered quantitatively contaminated. According to the Igeo index in the shell, in soil under 50 milligrams per kilogram of cadmium stress, it was considered slightly contaminated, and according to the Ipoll index, it was considered slightly to moderately contaminated, and according to the standard shell in the earthworm, it was considered heavily contaminated. According to the Igeo and Ipoll indices in the shell, the results of soil under 100 milligrams per kilogram of cadmium stress, were considered heavily contaminated, and according to the standard shell in the earthworm, it was considered severely contaminated. The results of these indices indicated that zinc was in the non-contaminated category.
Keywords: Soil Pollution, Geochemical Indices, Cadmium, Grape Varieties -
Pages 131-146
Awareness of changes process, as well as the proper management of land use in natural ecosystems, is of great importance in conservation natural resources. In this regard, the use of remote sensing has become a common approach due to the provision an extent spatial and temporal information. In this research, in order to land use mapping, first, the accuracy of three common methods of pixel-based (maximum likelihood), machine learning (support vector machine) and object-oriented methods were compared. Then, the spatial and temporal changes of land use in a period of 26 years (1997-2023) assessed using six Landsat satellite imagery. The accuracy of image classification methods was evaluated using Kappa coefficient and overall accuracy indices and the change trend was evaluated using crosstab and spatial evaluation methods. Based on the results, the support vector machine method had the highest kappa coefficient (0.71 to 0.98) and overall accuracy (86 to 99%) for all studied courses. According to the results, poor rangeland had a decreasing trend, and the land uses of very poor rangeland, bare soil, and rainfed agriculture had increasing trends. The area of poor rangeland decreased from 962 hectares (44.36%) in 1997 to 489 hectares (22.57%) in 2023, while very poor rangeland increased from 1138 hectares (52.48%) to 1606 hectares (74.05 percent) in the same period. The results of this research indicated that the trend of land use changes in Jayransoo rangeland is towards the destruction of rangelands and with the passage of time this trend is intensifying. Also, based on the results obtained from this research, it is suggested to use machine learning based classification method to prepare land use mapping in future research.
Keywords: Landsat Satellite, Destruction Of Natural Resources, Machine Learning, Object-Oriented Classification, Jayransoo Rangeland -
Pages 147-161
Considering the adverse effects of chemical fertilizers on the environment, to evaluate the effect of different amounts of nitrogen fertilizer and manure on agronomic traits and essential oil content of Fennel, an experiment was conducted in Guilan Agricultural Research Center. In this experiment, pure nitrogen fertilizer was used at four levels of 0, 60, 120, and 180 kg ha-1and the manure was used at four levels of 0, 6, 12, and 18 tonsha-1. The results showed that the highest plant height, number of seeds per umbrella, and biological yield related to combined treatment were 180 kg of nitrogen with 18 tons of manure per hectare. Maximum number of umbrellas per plant, seed weight per plant, 1000 seed weight, and grain yield were obtained using 120 kg of pure nitrogen with 18 tons of manure, with the highest grain yield of 950.43 kg ha-1and minimum in control treatment was obtained in the amount of 655.4 kg ha-1. Highest percentage of essential oil and essential oil yield with the application of 60 kg of pure nitrogen with 18 tons of manure was obtained 1.946 % and 17.15 kg ha-1 respectively. According to the results, it seems that the application of manure can be an appropriate alternative to reduce the use of nitrogen fertilizer in the cultivation of fennel. The result showed that it is possible to reduce the use of chemical fertilizers by using animal manures and at the same time achieve optimal efficiency and reduce the adverse effects of chemical fertilizers.
Keywords: Chemical Fertilizer, Medicinal Plant, Grain Yield, Organic Matter -
Pages 163-176
Wetlands are one of the most prominent ecosystems in the world. These vital and diverse habitats are among life-giving systems that have no alternative. However, none of the world's ecosystems have experienced human-centered injuries and damages as much as wetlands. One of the main threats to Gilan wetlands are human factors such as urban, domestic and industrial wastewater, overfishing and converting wetland marginal lands into agricultural lands. In this study, RGB images were used to assess the water quality parameters of Anzali wetland (Beheshti Island Station) and the related data were compared to the values obtained from the TSS measurement. Based on the obtained data, the intensity of red color (R) in the macroscopic images (with the naked eye) from the wetland can be an environmental indicator to measure TSS concentration. The results of RGB analysis for red color with a correlation coefficient of 0.8513, for green color (G) with a correlation coefficient of 0.832 and for blue color (B) with a correlation coefficient of 0.663 were obtained. Finally, a correlation coefficient (R2=0/8035) between the decrease of RGB values and the increase of TSS concentration was obtained. Other parameters such as pH and Secchi Depth test were also measured in this study.
Keywords: Wetland, Wastewater, Pollutants, RGB, TSS -
Pages 177-186
Tanodar wetland with an area of 1000 hectares is one of the largest wetlands in Lorestan province, which is located 10 km northwest of Dorud city. In this study to investigate the biodiversity of wintering birds in Tanodar wetland in 2017-2020 from species diversity indices (Shannon-Wiener and Simpson photo), species uniformity ( Smith-Wilson and Simpson dominance indices were used. During the study period 41 species of birds were recorded in Tanodar wetland, which belong to 10 orders, 13 families of birds in Iran. The results of biodiversity indices of birds in Tanodar wetland showed that in 2020 the highest species diversity, and 2017 had the highest uniformity of bird species. The trend of biodiversity indicators in Tanodar wetland is sinusoidal. The species of social gypsy rooster (Vanellus gregarius), which is in the highest conservation category (CR), was observed and recorded in this wetland in 2019 with 400 individuals as winter crossing migrants. In terms of bird survival in Tanodar wetland, 53.65 Percent were wintering birds, 29.26 Percent were migratory birds, and 17.09 Percent were normal (four seasons).
Keywords: Biodiversity, Wetland, Tanodar Doroud