فهرست مطالب

فصلنامه اندازه گیری تربیتی
پیاپی 53 (پاییز 1402)

  • تاریخ انتشار: 1403/02/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • زهرا فاتحی پیکانی، حسین ابراهیمی مقدم*، هائیده صابری صفحات 6-31

    این پژوهش با هدف تحلیل ویژگی های روان‏سنجی نسخه فارسی مقیاس تاب آوری نوجوان (Oshio et al., 2002) در بین گروهی از نوجوانان دختر انجام شد. در مطالعه همبستگی حاضر، 486 نوجوان دختر که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، به مقیاس تاب آوری نوجوان (Oshio et al., 2002)، مقیاس ذهن آگاهی نوجوان و بزرگ سال (Droutman et al., 2018)، مقیاس باز ارزیابی شناختی (Gross & John, 2003) و فهرست مقابله فعال (Greenglass et al., 1999) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی مقیاس تاب-آوری نوجوان از روش‏ آماری تحلیل مولفه های اصلی با چرخش اوبلیمین و به منظور تعیین روایی ملاکی مقیاس از همبستگی بین زیرمقیاس های تاب آوری با ذهن آگاهی، باز ارزیابی شناختی و مقابله فعال، استفاده شد. نتایج تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که مقیاس تاب آوری نوجوان از چهار عامل جهت گیری مثبت نسبت به آینده، نظم‏بخشی هیجانی، نوجویی و بردباری، تشکیل شد. ضرایب همبستگی بین ابعاد تاب آوری با ذهن آگاهی، باز ارزیابی شناختی و مقابله فعال، از روایی ملاکی مقیاس تاب-آوری نوجوان، به طور تجربی، حمایت کرد. مقادیر ضرایب همسانی درونی عامل‏های جهت گیری مثبت نسبت به آینده، نظم‏بخشی هیجانی، نوجویی و بردباری به ترتیب برابر با 90/0، 75/0، 77/0 و 65/0 به دست آمد. درمجموع، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نسخه فارسی مقیاس تاب آوری نوجوان برای سنجش سازه تاب آوری روان‏شناختی ابزاری روا و پایا است.

    کلیدواژگان: روایی، پایایی، مقیاس تاب ‏آوری نوجوان
  • سیده خدیجه امیریان، منصوره حاج حسینی*، مینا نظامی، سیمین ابراهیمی صفحات 32-56
    هدف پژوهش حاضر رواسازی مقیاس درگیری در بحث کلاسی در دانشجویان دانشگاه تهران بود. مقیاس درگیری در بحث کلاسی، بحث را در قالب یک پرسش و پاسخ گروهی مفهوم سازی می کند که مستلزم ادراک از جو کلی یک کلاس و مشارکت افرادی است که درگیری دیگران را ارتقا می بخشند. این مقیاس، رفتار و تجارب افراد کلاس را در قالب چهار بعد اندازه گیری مهارت ها، اعتماد به خود، گشودگی در بحث و ادراک از جو کلی کلاس، اندازه گیری می کند. شرکت کنندگان 403 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران در مقاطع مختلف بودند که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های درگیری در بحث کلاسی، درگیری تحصیلی، خودکارآمدی عمومی (GSES) و محیط یادگیری کلاس (CLC) که به صورت آنلاین در اختیار آن ها قرار گرفت، پاسخ دادند. داده ها در چند گام شامل تحلیل گویه، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی، محاسبه روایی همگرا، واگرا و پایایی موردبررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل گویه نشان داد تمام گویه ها کفایت لازم را ازنظر ملاک های توصیفی در نظر گرفته شده دارند. در تحلیل عاملی اکتشافی، حذف دو گویه و تحلیل مجدد بر روی گویه های باقیمانده منجر به شناسایی چهار عامل شد. تحلیل عاملی تاییدی نیز ساختار عاملی شناسایی شده در تحلیل عاملی اکتشافی را تایید کرد. شواهد نشان داد مقیاس درگیری در بحث کلاسی از روایی همگرا، واگرا و پایایی مناسبی برخوردار است.
    کلیدواژگان: درگیری در بحث کلاسی، رواسازی، تحلیل گویه، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی
  • فاطمه الزهرا حیدری، نسیم اصغری*، علی دلاور صفحات 58-79
    هدف از پژوهش حاضر، بررسی نحوه ساخت مفهوم متغیر و عبارت های جبری، در کتاب درسی ریاضی پایه هفتم، بر اساس نظریه های ساخت مفهوم Sfard (1991) و Tall and Gray (1994) است. این تحقیق، با رویکرد تفسیری از نوع کیفی است. روش مورداستفاده، روش تحلیل محتوا است. ازنظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و ازنظر جمع آوری و کنترل متغیرها در گروه تحقیقات غیرآزمایشی قرار دارد. فصل سوم کتاب ریاضی پایه هفتم، شامل 4 بخش الگوهای عددی، عبارت های جبری، مقدار عددی یک عبارت جبری و معادله است که این پژوهش به بررسی روند ساخت مفاهیم جبری در دو بخش متغیر و عبارت های جبری، می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که آموزش این دو مفهوم به گونه ای است که فرصت آموزشی لازم برای مرحله فشرده سازی (مرحله دوم ساخت مفهوم) پیش بینی نشده است و این مرحله، اغلب حذف شده است. همچنین در روند آموزشی، فرصت عبور از مرحله فشرده سازی به مرحله شی انگاری (مرحله سوم) فراهم نشده است. بنا بر نظریه گری و تال، ساخت مفهوم در مرحله رویه مانده و به مرحله آخر یعنی درک مفهوم نرسیده است؛ بنابراین با توجه به نظریه های ساخت مفهوم، مراحل درک ساختاری و مفهومی برای متغیر و عبارت های جبری در نگارش کتاب درسی پیش بینی نشده است.
    کلیدواژگان: جبر، متغیر، نظریه اسفارد، نظریه گری و تال
  • سعید اکبری زردخانه، سید عین الله طیموری فرد*، بهاره السادات حیدریه زاده صفحات 80-107
    با توجه به اهمیت ارزیابی برنامه‏های توانمندسازی نوجوانان و خانواده‏ها با استفاده از ابزارهای مناسب، هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی‏های روان سنجی نسخه فارسی ابزار خودگزارشی و گزارش والدین و معلمان برنامه تقویت خانواده (14-10) بود. پژوهش حاضر از حیث هدف پژوهش کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی-توصیفی بود. جامعه ی آماری، نوجوانان 14-10 سال ایرانی بود که در دوره دوم ابتدایی (پایه های چهارم، پنجم و ششم)، مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 691 دانش آموز (331 پسر، 360 دختر) و 691 والد (334 پدر، 357 مادر) بود که از طریق نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای انتخاب شدند. جهت گرداوری داده‏ها از پرسشنامه نظرسنجی شخص نوجوان، پرسشنامه نظرسنجی والدین/ سرپرستان، پرسشنامه توانایی و مشکلات- نسخه والدین، معلم و نوجوان و مقیاس کیفیت زندگی مدرسه استفاده شد. تحلیل آیتم نشان داد که آیتم‏های هر یک از پرسشنامه‏ها از ویژگی‏های مطلوبی برخوردار هستند. نتایج تحلیل اکتشافی و تاییدی نیز نشان داد پرسشنامه والدین و نوجوانان ابزاری تک عاملی است. روایی هم زمان ابزارها نیز در حد قابل قبولی بودند؛ بنابراین می‏توان نتیجه گرفت که ابزارها از ویژگی‏های روان‏سنجی مناسبی جهت ارزیابی برنامه تقویت بنیان خانواده برخوردار است.
    کلیدواژگان: برنامه تقویت بنیان خانواده، نوجوان، تحلیل عاملی، ویژگی‏های روان سنجی
  • ملیحه احمدی*، خدیجه ابوالمعالی الحسینی صفحات 108-135

    هدف از این پژوهش، ساخت و اعتباریابی و بررسی ساختار عاملی پرسشنامه‏ای برای اندازه گیری جهت گیری مثبت دانش‏آموزان نسبت به مدرسه، بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه اول دوره اول متوسطه شهر زنجان در سال تحصیلی 95- 1394 بود. روش پژوهش توصیفی- زمینه‏یابی است. پرسشنامه 60 سوالی با استفاده ازنظر کارشناسان و متخصصان روانشناسی تربیتی تهیه شد. برای تعیین قابل فهم بودن و بررسی روایی و پایایی، پرسشنامه توسط 30 دانش آموز تکمیل شد و 3 سوال، به دلیل مبهم بودن کنار گذاشته شد. سپس 303 دانش آموز، به روش تصادفی خوشه‏ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه 57 گویه ای را تکمیل کردند. به منظور استخراج مولفه‏های زیربنایی پرسشنامه 57 گویه ای جهت گیری مثبت نسبت به مدرسه، تحلیل مولفه های اصلی (PCA) به کار گرفته شد و داده‏ها به کمک نرم‏افزار SPSS تحلیل شد. شاخص کایسر- میر- اولیکن (KMO)  برابر با 891/0 بود. این شاخص نشانگر مطلوب بودن حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی است. تحلیل مولفه‏ های اصلی نشان داد که پرسشنامه جهت‏گیری مثبت نسبت به مدرسه از چهار عامل رضایت از مدرسه، احساس تعلق به مدرسه، تلاش تحصیلی و نگرش نسبت به همکلاسی‏ها تشکیل شده است. ضریب آلفای کرونباخ چهار مولفه استخراج شده، به ترتیب برابر با 892/0، 875/0، 646/0 و 523/0 بود. به استثنای مولفه چهارم که به دلیل تعداد کم گویه ها (4 گویه) از ضریب آلفای کرونباخ نسبتا پایین برخوردار است. پرسشنامه جهت گیری مثبت نسبت به مدرسه یک ابزار قابل اعتماد برای ارزیابی احساسات و رفتارهای دانش آموزان نسبت به مدرسه است.

    کلیدواژگان: اعتباریابی، جهت گیری مثبت نسبت به مدرسه، دانش آموزان
  • مهناز استکی*، فرانک مرادی ضمیر صفحات 136-163
    پژوهش حاضر با هدف طراحی چک لیست مفاهیم پیش از عدد در کودکان 5 تا 6 ساله و بررسی ویژگی های روان سنجی آن انجام شد؛ که برای ساخت این ابزار از منابع کتابخانه ای یا تحلیل اسنادی استفاده شد؛ و چک لیست شامل 66 سوال که 5 مولفه ی (طبقه بندی، ردیف کردن، نگهداری ذهنی، هندسه، تشخیص شباهت ها و تفاوت ها) که مفاهیم پیش از عدد را در سطوح مختلف از قبیل حواس پنج گانه، حافظه و مشاهده، طبقه بندی، توالی تفکر، استدلال و حل مسئله، مفهوم رنگ، شکل، مفاهیم ریاضی پیش نیاز، مفاهیم محیطی مربوط به محیط طبیعی، فیزیکی، اجتماعی است؛ که این پرسشنامه به صورت اینترنتی در مهدها و پیش دبستانی ها اجرا شد و جامعه آماری والدین کودکان 5 تا 6 ساله بودند و نمونه ها شامل 100 نفر از والدین بودند. این چک لیست 4 هدف داشت اول چگونگی مفاهیم پیش از عدد در کودکان بود دوم تعیین روایی محتوایی و صوری بود سوم تعیین پایایی چک لیست و در آخر تعیین روایی سازه بود که داده ها را در نرم افزار SPSS22 انجام شد و شاخص توصیفی شامل میانگین، واریانس، نمودار، کجی و همچنین در آمار استنباطی از طریق تحلیل عامل اکتشافی تمام سوالات مورد ارزیابی قرار گرفت و نتیجه این شد که چک لیست از 66 سوال به 42 سوال تقلیل پیدا کرد؛ و پرسشنامه از پایایی دقیق که از راه آلفای کرونباخ به دست آمد حدود 6/0 برخوردار بود و همچنین برای همسانی درونی پرسشنامه روایی سازه تائید شد. همچنین پرسشنامه را 10 متخصص بررسی کردند و روایی محتوایی و صوری پرسشنامه که بر اساس شخص CVR بود که حدود 2/2 بود به دست آمد؛ و در پژوهش بر روی کودکان حدود 86 /0 از کودکان مفاهیم پیش از عدد در آن ها وجود دارد.
    کلیدواژگان: مفاهیم پیش از عدد، چک لیست، روایی و پایایی
|
  • Zahra Fatehi Peykani, Hossein Ebrahimi Moghaddam *, Haeideh Saberi Pages 6-31

    The purpose of the present study was to investigate the psychometric properties of the Adolescent Resilience Scale (ARS) among girl adolescents in Iran. In a correlational study, 486 female adolescents were surveyed using the Adolescent Resilience Scale (ARS), Adolescent and Adult Mindfulness Scale (AAMS), Cognitive Reappraisal Scale (CRS) and Proactive Coping Scale (PCS). The principal component analysis method with oblimin rotation were used to compute the ARS's factorial validity and correlation coefficients between resilience dimensions with mindfulness, active coping and cognitive reappraisals were used to compute the ARS’s criterion validity. The results of the principal component analysis showed that the adolescent resilience scale consisted of 4 factors: positive orientation towards the future with a high internal consistency of 0.90, emotional regulation with an internal consistency of 0.75, novelty seeking with an internal consistency of 0.77, and patience with an internal consistency of 0.65. Furthermore, the correlation coefficients between dimensions of resilience with mindfulness, cognitive reappraisal and active coping supported the criterion validity of the adolescent resilience scale. This study provides evidence for the validity and reliability of the Adolescent Resilience Scale (ARS) as a measure of psychological resilience as a dynamic process of positive adjustment to stressful experiences and positive development in girl adolescents. The empirical findings support the conceptualized construct of psychological resilience and the effectiveness of the ARS in examining its manifestations.

    Keywords: Validity, Reliability, Adolescent Resilience Scale (ARS)
  • Seyedeh Khadijeh Amirian, Mansoure Hajhosseini *, Mina Nezami, Simin Ebrahimi Pages 32-56
    The aim of this study was to validate the student discussion engagement scale among students of the University of Tehran. The student discussion engagement scale, conceptualizes discussion in the form of a group question and answer that requires an understanding of the overall atmosphere of a class and the participation of individuals who enhance/facilitate/boost the engagement of others. The scale assesses students' behavior and experiences in the classroom in four areas, namely their skills, self-confidence, openness to discussion, and perception of the overall atmosphere. The study included 403 students of the University of Tehran from different study areas and stages, who were selected through random sampling. The students were asked to fill out a survey online, which included questions about discussion engagement, academic engagement, general self-efficacy (GSES), and the classroom learning environment (CLC). The data were examined in several steps, including item analysis, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, convergent validity, divergent validity, and reliability. This was done in order to ensure that the analysis produces accurate and reliable results. The item analysis revealed that all items were adequate in terms of the descriptive criteria. The exploratory factor analysis identified four factors after removing two items. This suggests that there are four underlying factors influencing the students' engagement in classroom discussions. The confirmatory factor analysis also supported the factor structure identified in the exploratory factor analysis. This suggests that the Student Discussion Engagement (SDE) scale has convergent validity, divergent validity, and good reliability. This means that the scale can reliably and accurately measure students' engagement in classroom discussions.
    Keywords: Class Discussion Engagement, Validation, Item Analysis, Exploratory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis
  • Fatemeh Zahra Heidari, Nasim Asghari *, Ali Delavar Pages 58-79
    This research examined the construction of algebraic concepts in the 3rd chapter of the 7th-grade mathematics textbook, utilizing Sfard’s and Tall’s theoretical frameworks. Content analysis was employed to achieve the research’s goal of understanding the process by which algebraic concepts are developed in the context of the specified curriculum. This particular research design is considered to be qualitative and focused on the development of educational content, rather than empirical in nature. This study, in terms of its purpose and design, falls under the applied research and non-experimental groups respectively. The chapter in question covers four sections, namely numerical patterns, algebraic expressions, numerical values of algebraic expressions, and equations. This study investigated the process of constructing algebraic concepts, specifically variables and algebraic expressions, utilizing the theoretical frameworks of Sfard and Tall. The research findings suggest that the educational process of algebraic concepts in the textbook tends to follow an accelerated timeline which skips or overlooks the condensation stage (the second stage in the concept development process) and quickly transitions to the reification stage (3rd point in the concept development process). In some instances, the entire condensation stage may even be bypassed, leading to insufficiently developed and understood mathematical concepts and subsequent learning difficulties. Additionally, the research findings are consistent with the theories of concept development proposed by Gray and Tall. Specifically, the construction of the concept has remained at the procedural stage and has not reached the final stage. As such, it is evident that the students have not developed a structural understanding of variables and algebraic expressions.
    Keywords: Algebra, Variable, Algebraic Expressions, Sfard's Theoretical, Gray & Tall Theoretical
  • Saeed Akbari Zardkhaneh, Seyyed Ainullah Taimouri Fard *, Bahareh Alsadat Heydariehzadeh Pages 80-107
    Considering the significance of evaluating adolescent and family empowerment programs using appropriate measurements, the purpose of this study was to assess the psychometric properties of the Persian version of the self-report tool and parent and teacher reports of the Family Strengthening Program (ages 10-14). The present study was an applied research study when it came to purpose and used survey-descriptive methods to collect its data. The statistical population included the Iranian adolescents who were studying in the second elementary school (grades four, five and six). The sample consisted of 691 adolescents (331 boys, 360 girls) and 691 parents (334 fathers, 357 mothers), who were selected via cluster random sampling. The survey tools used to collect data were the Adolescent Person Survey Questionnaire, Parent / Guardian Survey Questionnaire, Ability and Problems Questionnaires (Teacher, Parent, and Adolescent versions), and School Quality of Life Scale. Moreover, exploratory and confirmatory analysis revealed a single factor for the Parents and Adolescents Questionnaire. Simultaneously, the validity of the instruments was acceptable. Therefore, it's fair to conclude that these tools possess appropriate psychometric properties to assess the family strengthening program.
    Keywords: Family Strengthening Program, Adolescents 10 To 14 Years Old, Factor Analysis, Psychometric Properties
  • Malihe Ahmadi *, Khadijeh Abolmaali Alhosseini Pages 108-135

    The main objective of this study was to develop and validate the Positive School Orientation Questionnaire and to assess its underlying factors, utilizing a representative group of female students in their first year of secondary school during the 2014 - 2015 academic year in Zanjan, Iran. In order to select a suitable sample size, a stratified random sampling approach was implemented, resulting in a sample of 303 participants. The study utilized a descriptive-contextualization research methodology. To extract the underlying components of the questionnaire, Principal Component Analysis (PCA) was utilized. The data was analyzed using the SPSS software. To determine an appropriate sample size, the research team relied on the Kaiser-Meier-Olkin (KMO) index for guidance. The Principal Component Analysis showed that the Positive Orientation toward school Questionnaire comprised of four major factors: School Satisfaction, School Belonging Feeling, Academic Effort, and Attitude toward Classmates. The fourth component, with its small Cronbach's Alpha coefficient due to its limited number of items(4), was the sole exception among the others. The other items sustained an acceptable internal consistency score. Consequently, the Positive Orientation toward Schools Questionnaire is deemed a reliable instrument for examining the feelings and behaviors of students towards schooll.

    Keywords: Accreditation, Positive School Orientation, Students
  • Mahnaz Estaki *, Faranak Moradi Zamir Pages 136-163
    The goal of this study was to devise a checklist to assess pre-number concepts in children aged 5-6 years and to examine the psychometric features of this instrument. The instrument was developed via a literature review of existing measures and relevant resources, including library research and the analysis of documentary evidence. In this study, a checklist with 66 questions was devised to assess pre-number concepts in children aged 5-6 years. The checklist encompasses 5 components, including classification, alignment, mental retention, geometry, and detection of similarities and differences. The instrument was administered online using sample size of 100 parents with a study population of children aged 5-6 years. The online setting allowed for convenient collection of data and provided a secure environment in which the parents could answer the checklist without the physical presence of the researchers. The statistical analysis was conducted in the SPSS22 software, utilizing descriptive and inferential statistical methods. The descriptive statistics included the calculation of means, variances, and graphs. Furthermore, the exploratory factor analysis revealed that the checklist was shortened to 42 questions. The internal consistency of the construct validity questionnaire, as determined by Cronbach's Alpha, was found to be acceptable at approximately 0.6. These findings confirmed the validity and reliability of the checklist. The CVR value obtained via the review of 10 experts was approximately 2.2, indicating that the content and face validity of the questionnaire were in acceptable ranges. Additionally, the research on children suggested that approximately 0.86 out of every child possessing pre-number concepts.
    Keywords: Pre-Number Concepts, Checklist, Validity, Reliability