فهرست مطالب
نشریه پژوهش های برنامه و توسعه
سال چهارم شماره 4 (پیاپی 16، زمستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/12/29
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 7-42هدف اصلی این مطالعه بررسی چگونگی تاثیر بلایای طبیعی بر نابرابری درآمدی در ایران در طی دوره 1400-1359 است. هدف فرعی این پژوهش بررسی همزمان اثر نامتقارن شاخص های توسعه مالی و جهانی شدن بر نابرابری درآمدی است. برای انجام پژوهش از روش رویکرد خودرگرسیون با وقفه های گسترده غیرخطی (NARDL) استفاده شده است. بر اساس نتایج در کوتاه مدت و بلندمدت ضریب بلایای شدید طبیعی، شاخص جهانی شدن، تولید ناخالص داخلی و نرخ تورم اثر مثبت و معناداری بر نابرابری درآمدی دارند. ضریب شاخص آموزش، مجذور تولید ناخالص داخلی و شاخص توسعه مالی اثر منفی و معناداری بر نابرابری درآمدی دارند. نتایج رابطه درجه دوم نابرابری درآمد و رشد اقتصادی در این مطالعه فرضیه کوزنتس را تایید می کند. همچنین، نتایج، اثر نامتقارن توسعه مالی و جهانی شدن بر نابرابری درآمدی را تایید می کند. بر طبق نتایج این مطالعه افزایش تعداد حوادث شدید طبیعی، فرایند جهانی شدن و کاهش توسعه مالی سبب افزایش نابرابری درآمدی در ایران می شود.کلیدواژگان: توزیع درآمد، بلایای طبیعی، توسعه مالی، جهانی شدن
-
صفحات 43-76کارایی بازار ارز به سبب اهمیت نقش نرخ ارز در ایجاد تعادل بخش داخلی و خارجی اقتصاد بسیار حائزاهمیت است. در سال های اخیر، بازار ارز ایران با تحولات و تلاطم های متعددی روبه رو بوده که کارایی آن را از خود متاثر کرده است. داده های سری زمانی ماهیانه نرخ های ارز غیررسمی دلار، یورو، یوآن در بازه زمانی 1400-1380 موید این امر است؛ به ویژه آنکه بازار مبادلات پولی بین المللی ایران از سال 1396 تاکنون شاهد جایگزینی تدریجی یوآن چین با 2 ارز کلیدی دلار و یورو بوده است. یافته های حاصل از آزمون های دیکی فولر تعمیم یافته (ADF)، فیلیپس پرون (PP) و (KPSS) نشان دهنده شکل ضعیف کارایی بازار ارز دلار، یورو و یوآن بوده است؛ بنابراین بازار ارز همچنان متاثر از حملات سفته بازی است. آزمون های هم انباشتگی جوهانسن و علیت گرنجر نیز نبود کارایی نیمه قوی بازار هر 3 ارز مذکور را تایید می کند.کلیدواژگان: بازار ارز، گام تصادفی، کارایی ضعیف، کارایی نیمه قوی
-
صفحات 77-114
منطقه کلان شهری تهران همواره با مشکل گسترش سکونتگاه ها در نواحی حاشیه شهر روبه رو بوده و مواجهه با این پدیده یکی از مهم ترین دغدغه های سیاست گذاران شهری بوده است. به تبع این مسئله، حوزه شهری پاکدشت نیز از این مشکل در یک نظام چندسطحی در سطوح منطقه ای، شهری و روستایی متاثر بوده است. از ابتدای تدوین برنامه های توسعه فضایی توجه به موضوع نواحی پیراشهری در دستورکار برنامه ها بوده است، اما اینکه این برنامه ها از کدام زاویه دید به نواحی پیراشهری نگریسته اند و چگونه با چالش های موجود در این نواحی روبه رو شده اند مسئله مورد بحث است. ازاین رو، پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی نحوه مواجهه نظام برنامه ریزی فضایی مرتبط با توسعه پاکدشت با موضوع نواحی پیراشهری است. روش شناسی کلان انجام این پژوهش از نوع روش های کیفی و مبتنی بر روش تحلیل محتواست. از این روش برای تحلیل و ارزیابی اسناد توسعه فضایی شهر پاکدشت به کمک نرم افزار Maxqda استفاده شده است. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، 9 مقوله 2 دسته کلان محتوایی و رویه ای در حوزه مواجهه با نواحی پیراشهری شهر پاکدشت شناسایی شدند که از این میان مقوله های کالبدی زیرساختی، نهادی قانونی و اقتصادی در حوزه محتوایی و مقوله های برنامه ریزی یکپارچه و برنامه ریزی مشارکتی در حوزه رویه ای دارای بالاترین میزان توجه و تاکید در برنامه های توسعه فضایی بوده اند. بر اساس تحلیل های انجام شده این نتیجه به دست آمد: این طرح ها علی رغم ورود به مباحث و موضوعات مرتبط نواحی پیراشهری نتوانسته اند برای کنترل، نظارت و ساماندهی این نواحی سازوکارهای یکپارچه و هماهنگی را در ارتباط با یکدیگر طرح ریزی کنند.
کلیدواژگان: نواحی پیراشهری، برنامه های توسعه فضایی، تحلیل محتوا، تهران، پاکدشت -
صفحات 115-140
کشورهای غیرکانونی نظام جهانی مدرن در تکاپوی رهایی از سلطه تاریخی غرب و حرکت به سوی توسعه ساختاری و مستقل از کنترل سیستمی هژمونیک جهانی تاریخ آشفته ای تجربه کرده اند. در این راستا، توسعه تاریخی کانون سرمایه داری همواره الگوی نظری و عملی برای جوامع غیرکانونی بوده است. اهمیت بحث حاضر به پیامدهای الگوبرداری توسعه از جوامع کانونی در مناطق غیرکانونی مربوط می شود. ضرورت این مسئله ناشی از عدم امعان نظر ساختارهای مسلط دانش به پیچیدگی و خاص بودگی صورت بندی جوامع مختلف و فرایند توسعه چندراستایی است. با این ملاحظات پرسش اصلی مقاله حاضر چنین مطرح می شود: اثرات ساختاری و بلندمدت اقتباس و الگوبرداری از مدل های توسعه سرمایه داری کانونی در جوامع غیرکانونی چگونه است؟ فرضیه پژوهشی استدلال می کند به علت خاص بودگی صورت بندی های تاریخی جوامع مختلف و کنترل سیستمی هژمونیک بر ساخت نظام بین دولتی، روند توسعه در هندسه نامتقارن نظام جهانی سرمایه داری تابع اصول پیچیدگی بوده و بنابراین الگوبرداری از تجربه توسعه کانونی سرمایه داری در جوامع غیرکانونی اثرات بحرانی و پراکنده ساز در کلیت نظام اجتماعی این جوامع پدید می آورد. مقاله حاضر واکاوی فرضیه مطرح شده را در بستر روش ساختاری انتقادی ارائه خواهد کرد.
کلیدواژگان: صورت بندی غیرکانونی، توسعه، نظام جهانی، اصل پیچیدگی، روابط هژمونیک -
صفحات 141-167ضعف هم راستایی آموزش های دانشگاهی با نیازمندی های بازار کار از جمله دغدغه های مهم نظام آموزشی کشور است، اما مدلی که بر اساس آن استراتژی مشخصی برای مواجهه با این چالش تدوین و اجرا شود در دسترس نیست. با توجه به این خلا تئوریک، مقاله پیش رو درصدد است الگویی بومی به منظور هم راستاسازی توسعه آموزش های تکنیکی تکمیلی دانشگاهی با نیاز بازار کار را با روش پژوهش آمیخته و بر منطق آشیانه ای ارائه کند. در بخش کیفی تا دستیابی به اشباع نظری با 17 نفر مصاحبه انجام شد؛ روش نمونه گیری در این بخش نمونه گیری نظری و بر اساس تکنیک گلوله برفی بوده است. در بخش کمی پرسشنامه ای در اختیار 120 نفر از متخصصان قرار گرفت. روایی ابزار پژوهش در بخش های مختلف با استفاده از تکنیک های خودبازبینی، مثلث سازی و غیره و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تایید شد. به طور خلاصه، یافته های پژوهش نشان داد مجموعه عواملی به صورت چندبعدی و درهم تنیده بر کارآمدی و توسعه آموزش های دانشگاهی متناسب با تقاضای بازار، تاثیر گذارند. مدل پارادایمی ارائه شده نیز نشان دهنده آن است که این پدیده متاثر از عوامل مختلفی است که در شرایط علی، مداخله ای و زمینه ای طبقه بندی شدنی هستند و نتایج مختلف اقتصادی، آموزشی و اجتماعی به عنوان پیامدهای اجرای راهبردهای توسعه آموزش های تکنیکی تکمیلی قابلیت مطرح شدن دارند. برنامه ریزی صحیح در راهبردها با مجموع بار عاملی 4٫14 مهم ترین نقش و حضور اساتید مهارتی باتجربه اجرایی در عوامل مداخله گر با بار عاملی 1/000 ضعیف ترین نقش را در ارائه الگو دارند.کلیدواژگان: آموزش های دانشگاهی، تناسب آموزش، آموزش تکنیکی تکمیلی، بازار کار
-
صفحات 169-197با توجه به جایگاه صنعت بیمه در توسعه اقتصادی و اجتماعی، بدون شک وجود زیربناهایی برای گسترش آن در سطح جامعه نیاز است که در این مسیر جایگاه فرهنگ به عنوان عاملی برای درونی کردن بیمه برای افراد جامعه مطرح می شود. پژوهش حاضر به ارائه توصیفی عمیق از وضعیت موجود بیمه کشاورزی از دید کشاورزان، مطلعان کلیدی و جامعه شناسان حوزه های روستایی و توسعه، و همچنین به ارائه راهکارهای توسعه فرهنگ بیمه کشاورزی پرداخته است. مصاحبه با مشارکت کنندگان با حداکثر تنوع، با استفاده از نمونه گیری نظری و افرادی با سطح تحصیلات، سن و تخصص های گوناگون انجام شده است. ازاین رو، با 30 نفر از کشاورزان، صاحب نظران حوزه کشاورزی و بیمه و متخصصان حوزه جامعه شناسی مصاحبه شده است. بنابراین، از دستیابی به توصیف وضعیت موجود نیازمند تحلیل راهکارهای رسیدن به وضعیت مطلوب هستیم که بسیاری از این راهکارها، زمینه های اجتماعی و فرهنگی را تشکیل می دهند. یافته ها نشان داد ضعف مسئولیت پذیری بیمه، سازوکار پرداخت، نگرش، ضعف تعهد نهادهای مسئول و بی انگیزگی درونی کشاورز ضعف های موجود بیمه کشاورزی از دید مطلعان کلیدی را تشکیل می دهند. ازاین رو، راهکارهای بیمه ای، اجتماعی و فرهنگی به منظور دستیابی به وضعیت مطلوب در این زمینه ارائه شده است. عوامل فرهنگی موثر در توسعه فرهنگ بیمه کشاورزی؛ تقویت اخلاق حرفه ای، احساس ارزشمندی شغلی و آگاهی بخشی به افراد است. دوراندیشی مسئولان، تقویت اعتماد اجتماعی نهادی میان کشاورزان و بیمه، آگاهی بخشی مستمر و از درون جامعه، بهره گیری از شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه های مورد استفاده توسط همه افراد جامعه و همچنین تقویت و استفاده از ظرفیت گروه های مرجع را از عوامل اجتماعی مهم در تقویت و توسعه بیمه کشاورزی دانسته اند. راهکارهای بیمه ای شامل این موارد است: عمل به تعهدات، پوشش بیشتر خسارات، تنوع رویکرد پرداخت هزینه بیمه، نیازسنجی دقیق، برآورد و پرداخت به موقع خسارات، همکاری نهادهای ذیربط، تعدیل نسبت هزینه به فایده، سهولت دسترسی، افزایش تعداد و گسترش دانش کارشناسان، هوشمندسازی برآورد خسارت، افزایش تعرفه، شفافیت و عدالت در پرداخت.کلیدواژگان: الگوهای رفتاری، امنیت غذایی، بیمه کشاورزی، توسعه پایدار، فرهنگ
-
Pages 7-42This study investigates the impact of natural disasters on income inequality in Iran from 1980 to 2021. It also explores the moderating effects of financial development and globalization on this relationship. The Non-linear Autoregressive Distributed Lag (NARDL) method is employed for the analysis.The findings reveal that several factors influence income inequality (measured by the Gini coefficient) in both the short and long term. Positive and significant effects were observed for GDP, inflation, severe natural disasters, and the globalization index. Conversely, education level, the square of GDP (indicating an inverted U-shaped relationship), and the financial development index exhibited negative and significant effects.These results support Kuznets' hypothesis, suggesting that income inequality initially rises with economic growth (GDP) before ultimately declining. Furthermore, the study confirms an asymmetric effect of financial development and globalization on income inequality. The analysis suggests that an increase in severe natural disasters, globalization, and a decrease in financial development all contribute to rising income inequality in Iran.Keywords: : Income Inequality, Natural Disasters, Financial Development, Globalization
-
Pages 43-76The efficiency of the foreign exchange market is crucial because exchange rates play a vital role in balancing a nation's internal and external economies. Iran's foreign exchange market has undergone significant developments and fluctuations in recent years, impacting its efficiency. This is evident in the monthly time series data for the unofficial exchange rates of the dollar, euro, and yuan from 2001 to 2021. An interesting trend has emerged since 2017: the Chinese yuan appears to be gradually replacing the dollar and euro as the primary trading currency in Iran's international market. Statistical tests, including the Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Peron (PP), and KPSS tests, indicate weak-form efficiency in the markets for all three currencies (dollar, euro, and yuan). This suggests that these markets remain vulnerable to speculative attacks. Furthermore, Johansen's cointegration and Granger's causality tests reveal an absence of semi-strong efficiency in all three markets. This implies that past price information alone is insufficient to predict future exchange rates. The research findings suggest that choosing the yuan as an alternative currency has had a somewhat positive impact on improving the efficiency of the Iranian currency market.Keywords: Exchange Market, Random Walk, Weak Efficiency, Semi-Strong Efficiency
-
Pages 77-114
Tehran's metropolitan region has always faced urban expansion into surrounding peri-urban areas. This issue presents a major challenge for urban policymakers. Pakdasht, like many pri-urban areas, has been significantly impacted by this phenomenon across regional, urban, and rural levels. While spatial planning documents have historically addressed peri-urban issues, their effectiveness in tackling these challenges remains a point of discussion.This study utilizes qualitative content analysis to assess the approach of Pakdasht's spatial planning system towards peri-urban development. MaxQda software facilitated the analysis of relevant spatial planning documents. The analysis identified nine key substantive and procedural issues regarding peri-urban development in Pakdasht.Substantively, physical infrastructure, institutional-legal frameworks, and economic considerations were the most prominent concerns. Procedurally, integrated and participatory planning received the most emphasis in the spatial development plans.However, the analysis reveals that despite acknowledging peri-urban challenges, these plans lack a comprehensive and coordinated mechanism to control, monitor, and organize development in these areas.
Keywords: Economic Sanctions, Economic Growth Rate, Iran, Fuzzy Regression -
Pages 115-140
Non-core countries in the modern world-system face a constant struggle. They strive to break free from Western dominance and achieve independent structural development, free from hegemonic control. Historically, the development of the capitalist core has served as a model for non-core societies, both in theory and practice. However, this discussion raises a crucial question: what are the long-term consequences of adapting this model to core communities in non-core areas?The prevailing structures of knowledge often overlook the complexities and unique formations of different societies, assuming a linear path to development. This study challenges this assumption. It argues that the historical trajectories of various societies, coupled with the ongoing influence of the dominant system, create a complex and multidirectional development process within the asymmetric power dynamics of the capitalist world-system. Simply replicating the experience of core capitalist development in non-core societies is likely to have significant and disruptive effects across their entire social systems. This research will analyze this hypothesis through the lens of world-systems analysis.
Keywords: Non-Core Formation, Development, World- System, Principle Of Complexity, Hegemonic Relations -
Pages 141-167The mismatch between university education and labor market demands is a critical concern for many education systems. However, there's a lack of established models to guide the development of strategies that address this issue. This article aims to bridge this gap by proposing a new, locally-developed model for aligning the development of advanced technical university education with labor market needs.The research employed a mixed methods approach with nested logic. The qualitative section utilized theoretical sampling based on the snowball technique. Interviews were conducted with 17 individuals until reaching theoretical saturation, a point where no new insights emerged. The quantitative section involved a survey administered to 120 experts. The validity of research tools was ensured through self-review techniques and triangulation across data sources. Additionally, Cronbach's Alpha coefficient confirmed the study's reliability.The findings reveal a multi-dimensional and interconnected set of factors influencing the effectiveness of aligning university education with market demands. The proposed model further demonstrates that causal, interventional, and contextual factors influence this phenomenon. Additionally, the model suggests potential economic, educational, and social outcomes associated with implementing strategies for developing advanced technical education. The research identifies "correct planning in strategies" as the most critical factor (total factor load of 4.14), while the presence of "skilled professors with executive experience" plays a less significant role (factor load of 1.000) within the model's framework.Keywords: University Trainings, Appropriateness Of Training, Technical-Advanced Training, Labor Market
-
Pages 169-197The insurance industry plays a crucial role in economic and social development, and agricultural insurance is a key component. However, expanding insurance coverage requires a supportive infrastructure at the community level, particularly a strong agricultural insurance culture.This study explores the current state of agricultural insurance in rural and development areas from the perspectives of farmers, key informants (agricultural and insurance experts), and sociologists. In-depth interviews were conducted with a diverse group of 30 participants, including farmers, experts, and sociologists with varying educational backgrounds, ages, and specialties. A theoretical sampling approach was used to ensure maximum diversity. The research identified weaknesses in the current agricultural insurance system, as perceived by key informants. These included concerns about weak responsibility from insurers, inefficient payment mechanisms, negative attitudes towards insurance, limited commitment from institutions, and a lack of intrinsic motivation among farmers. The study also explores solutions to establish a stronger agricultural insurance culture. Social factors include promoting professional ethics, fostering a sense of occupational value among farmers, and raising public awareness. Strengthening institutional trust between farmers and insurers, fostering community-based awareness campaigns, and utilizing social media are also highlighted. Additionally, leveraging the influence of respected community members (reference groups) is considered valuable. Proposed insurance solutions focus on fulfilling commitments, expanding coverage for losses, diversifying payment methods, conducting accurate needs assessments, ensuring timely compensation for losses, fostering collaboration among relevant institutions, adjusting cost-benefit ratios, simplifying access to insurance, increasing the number and expertise of insurance professionals, implementing smarter damage estimation methods, considering tariff adjustments, and ensuring transparency and fairness in the claims payment process.Keywords: Behavioral Patterns, Food Security, Agricultural Insurance, Sustainable Development, Culture
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.