فهرست مطالب

نشریه سیره پژوهی اهل بیت
سال نهم شماره 2 (پیاپی 17، پاییز و زمستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/07/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید علیرضا واسعی صفحات 5-6
  • خدیجه عالمی* صفحات 7-24

    وضع اخلاقی جامعه عرب پیش از اسلام تابعی از سنت های قبیلگی بود. این امر موجب شکل گیری اخلاق منفعت طلبانه شد که در قرآن کریم از آن با عنوان حمیت جاهلی تعبیر شده است. بر این اساس راهبرد پیامبر اکرم (ص) برای مقابله با آن وضع، ایجاد شکاف در ساختار جامعه جاهلی و طراحی هنجارهای اجتماعی نوین اسلامی بود. سوال اصلی پژوهش این است که پیامبر (ص) جهت ایجاد هنجارهای نوین اخلاقی از چه راهبردهایی استفاده کرد؟ این پژوهش با استفاده از شیوه کتابخانه ای و رویکرد جامعه شناختی نشان داد که رسول خدا برای تضعیف حمیت جاهلی و جایگزینی هنجارهای نوین اخلاقی سه راهبرد فردی، گروهی و مدنی را در پیش گرفت. آن حضرت در مکه از راهبرد فردی و گروهی و در مدینه از شیوه های مدنی استفاده کرد.

    کلیدواژگان: اخلاق نبوی، جاهلیت، حمیت جاهلی، دعوت اسلامی، قبیله
  • هدیه تقوی * صفحات 25-40

    رشد قدرت سیاسی و نظامی پیامبر (ص) در مدینه به گونه ای بود که در مدت کوتاهی منطقه حجاز را به پذیرش وضع موجود و حتی تسلیم در برابر اسلام واداشت. پیامبر (ص) در شیوه برخورد با مخالفان و نومسلمانان برای همگرا کردن آنان با جامعه اسلامی، از سوی برخی از مسلمانان با چالش هایی مواجه شد. این امر دو طیف فکری را در جامعه اسلامی به وجود آورد که یکی قائل به عطوفت در اوج قدرت و دیگری قائل به اعمال قدرت، خشونت و شدت عمل بود. مقاله پیش رو تلاش دارد چالش های این دو طیف فکری را با روش تحلیل تاریخی مورد بحث قرار دهد و به این پرسش بپردازد که شیوه های رفتاری پیامبر (ص) برای همگرا کردن مخالفان و نومسلمانان با جامعه اسلامی با وجود مانع تراشی طیف تندروی مسلمان چگونه بود؟ یافته پژوهش نشان می دهد که طیف فکری تندرو با افکار خشن در پوشش دین، قائل به برخورد شدید با مخالفان و دشمنان تسلیم شده بود و چنین اندیشه ای را در موقعیت های متفاوت در قالب مفاهیمی چون: کشتن، گردن زدن، انتقام گرفتن، خوار کردن و مانند اینها بروز می داد. در مقابل، طیف معتدل با پیشگامی رسول اکرم رفتار مسالمت جویانه در قالب عفو و بخشش، صیانت از شخصیت و کرامت انسانی مخالفان و نومسلمانان، استفاده از توانمندی و تجارب آنان و مانند اینها را در پیش گرفت و توانست با استفاده از ظرفیت های انسانی موجود در میان مخالفان و نومسلمانان، ضمن اعتمادسازی زمینه همگرایی آنان را با جامعه اسلامی فراهم آورد.

    کلیدواژگان: سیره پیامبر(ص)، رافت نبوی، عطوفت نبوی، نومسلمان
  • یدالله حاجی زاده صفحات 41-56

    نوع برخورد رسول اکرم با دیگران از اهمیت بسیاری برخوردار است. رعایت اخلاق در زندگی از مهم ترین شاخصه های رفتاری آن حضرت به شمار می رود. پرسش اصلی مقاله این است که سلوک اخلاقی پیامب ر(ص) و نوع رفتارهای ایشان با دیگران چگونه بود؟ آیا اخلاق نبوی تاثیری در همگرایی مردم و همبستگی اجتماعی داشته است؟ واکاوی منابع متقدم تاریخ، سیره و حدیث و بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد که رعایت اخلاق و امور اخلاقی در زندگی آن حضرت از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. پیامبر (ص) به همه مردم احترام می گذاشت و خود را از مردم جدا نمی دید. آن حضرت اهل مدارا بود و کسانی که نسبت به شخص ایشان بدرفتاری می کردند، می بخشید. ایشان مساوات را در برخورد با مردم رعایت می کرد و هیچ کس در نظر او از دیگران - جز به داشتن تقوا- برتری نداشت. رعایت این امور سبب جذب مردم و شکل گیری امت واحده اسلامی شد. اختلافاتی که بعد از رحلت رسول خدا در جامعه اسلامی در خصوص جانشینی شکل گرفت، چالشی جدی در مسیر همبستگی بود، اما مدیریت آن چالش توسط امام علی (ع) این خطر جدی را برطرف ساخت.

    کلیدواژگان: اخلاق نبوی، پیامبر اکرم (ص)، همبستگی اجتماعی، وحدت
  • مهدیه سپهری بروجنی*، اصغر منتظر القائم صفحات 57-70

    سیره رسول الله در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای مسلمانان الگوی حسنه محسوب می شود. آن حضرت در زمینه های مختلف و به ویژه جذب قلوب گروه های مختلف اجتماعی از روش های بدیع استفاده می کرد. پیامبر (ص) برای ابلاغ رسالت و تبلیغ تعالیم اسلام نیز اسلوب ویژه ای به کار گرفتند. در این پژوهش در پی پاسخ به این سوال هستیم که رسول خدا در تعامل با اقشار گوناگون اجتماعی عصر خود از چه اسلوب هایی بهره گرفته اند؟ این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با کمک منابع کتابخانه ای به این نتیجه رسید که رسول الله با شناخت کامل از مخاطبان برای هدایت آنها شیوه های متفاوتی به کار گرفت. آن حضرت توانست ویژگی گروه های مختلف مخاطبان اعم از عامه مردم، خطاکاران، دشمنان و کافران، پیروان سایر مذاهب و قبایل را شناسایی کرده و جداگانه با هر گروه تعامل داشته باشد و آموزش های ویژه ای برای هر یک در نظر بگیرد. اسلوب های آموزشی خلاقانه پیامبر (ص) متناسب با ظرفیت های فردی و اجتماعی اقشار گوناگون اجتماعی و متاثر از فضای آن زمان بود و موجب گسترش اسلام پذیری جامعه شد.

    کلیدواژگان: آموزش در اسلام، آموزش، الگوی حسنه، اهل کتاب، مشرکان
  • راضیه سیروسی القار صفحات 71-86

    نخستین انگاره سازی غربیان از پیامبر (ص)، با انگیزه های دینی و معمولا با نوعی افسانه سازی همراه بود. تداوم و تکرار این نوع انگاره ها تا پایان قرون وسطی، سبب شد تا مدت ها ذهنیت غرب از آن متاثر باشد. عوامل متعددی بر نوع انگاره سازی غرب نسبت به پیامبر (ص) تاثیر داشت. جنگ های صلیبی و افزایش دامنه تعصب مسیحیت و اسلام سبب شد تا پیتر ارجمند، راهب دیر کلونی، دستور دهد ترجمه ای مغلوط و مغرضانه از قرآن صورت پذیرد. این ترجمه مغلوط، تاثیر بسزایی در تصویرسازی منفی از رسول خدا داشت. این تصویرسازی ها به حدی تبلیغ شد که حالت دگماتیسم یافت. مقاله حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، در پی پاسخ گویی به این پرسش است که ترجمه های قرآن به زبان های اروپایی چه تاثیری بر تصویر پیامبر  در غرب داشته است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که اولین ترجمه قرآن به زبان لاتین در قرن دوازدهم میلادی، بر دامنه تعصب مسیحی نسبت به پیامبر (ص) افزود و مرجع آثار عالمان مسیحی پس از آن قرار گرفت. تنها پس از ترجمه صحیح قرآن به زبان انگلیسی در قرن هجدهم، زمینه شناخت واقعی تر از پیامبر اسلام (ص) فراهم شد.

    کلیدواژگان: اسلام در غرب، ترجمه قرآن، رابرت کتونی، الکساندر راس
  • فرهاد نعمتی*، عباس احمدوند صفحات 87-102

    بوم شناسی (اکولوژی) به معنای انعکاس متقابل زیست بوم در جامعه بشری است؛ از این رو جوامع بشری بدون رعایت، ملاحظه و تعامل با زیست بوم اطراف خویش، امکان پاگیری یا تداوم حیات نمی یابند. مقاله پیش رو، با پرهیز عامدانه از به کارگیری واژه محیط زیست، بر آن است تا با واکاوی و معرفی جنبه ای کمتر مورد توجه قرار گرفته از سیره پیامبر (ص)، به بازشناسی نحوه تعامل و پاسداشت زیست بوم جزیره العرب عصر رسول خدا بپردازد. بهره گیری از رویکرد زمینه شناسی در پژوهش حاضر، گزارش های در خور توجهی را در نوع مواجهه حضرت با عناصر و اجزای زیست بوم آن دوران ارائه می کند که می توان از آنها با عنوان برخورد مهربانانه، انسانی و متعادل با تمام هستی در سیره رسول خدا تعبیر کرد.

    کلیدواژگان: اکولوژی، بوم شناسی، جزیره العرب، سیره پیامبر(ص)، محیط زیست
|
  • Alireza Vasei Pages 5-6
  • Khadije Alemi * Pages 7-24

    The moral status of Arab society before Islam was a function of tribal traditions. This led to the formation of self-interested ethics, which is interpreted as "Jahili Hamiyyat" in the Holy Qur'an. Based on this, the Prophet's strategy to deal with that situation was to create a gap in the structure of the Jahili society and design new Islamic social norms. The main research question is, what strategies did the Prophet (PBUH) use to create new moral norms? This research, using the library method and sociological approach, showed that the Prophet Muhammad took three individual, group and civic strategies to weaken the Jahili hegemony and replace the new moral norms. He used individual and group strategy in Mecca and civil methods in Medina.

    Keywords: Prophetic Ethics, Jahiliyyat, Jahili Hamiyyat, Islamic Da'wah, Tribe
  • Hedieh Taghavi * Pages 25-40

    Prophet Muhammad`s (PBUH) military power and political in Medina was such that in the short time, the Ḥejāz reign was forced to accept in the current situation and even to surrender of Islam. The Prophet (PBUH) in Behavior to conduct in integrating the Opponents and Neo-Muslims to the Islamic Society confronted with challenges from some of the Muslims. These intellectual spectrums created in the Islamic society; one of the believed that in compassion against to the opponents and Neo-Muslims at the height of power, but the other believed in the use of power, violence, and severity. This Article tries to discussing about two intellectual spectrums with the method of historical analysis and responds to this question; how was Behavior Practices of The Prophet (PBUH) to Conduct in integrating the Opponents and Neo-Muslims with the Islamic Society in spite of the obstruction of the spectrum of Muslim extremism. The results of research show that the radical intellectual spectrum with the violent thoughts in covering religion, believed that to deal strongly with the opponents and the surrendered enemies. They have been revealed these thoughts in different situations in the form of concepts such as; killing, beheading, revenge, humiliating and like this appeared, But the intellectual spectrum of Moderate and peaceful with the pioneer of the Holy Prophet have been revealed their behavior in the form of pardon and forgiveness, and human dignity of opponents and Neo-Muslims. Prophet was able to use the capabilities and experiences of among the opposition and Neo-Muslims, while building trust, provided to conduct their behavior to the Islamic society.

    Keywords: Sira Of Prophet (PBUH), Prophetic Compassion, Neo-Muslims
  • Yadollah Hajizadeh Pages 41-56

    The type of interactions of the Holy Prophet (PBUH) with others is very important. Observance of ethics in the life is one of the most important behavioral characteristics of the Prophet (PBUH). The main question of the article is what was the moral Sira of the Prophet (PBUH) and her behavior towards others? and did prophetic ethics have an effect on people's convergence and social solidarity? The analysis of the Primary sources, especially the sources of History, Sira and Ḥadīth, and the use of the descriptive-analytical method show that the observance of ethics and moral affairs was of particular importance in the life of the Prophet (PBUH). The Prophet (PBUH) respected all people, and did not see himself as separate from people. He was a tolerant person and forgave those who mistreated him. The Prophet (PBUH) respected equality in dealing with people, and no one was superior to others in his opinion, except for having piety (taqwā). Observance of these matters has attracted people to him and has been effective in the formation of a Unified Islamic Ummah. The disputes that arose after the death of the Prophet (PBUH) in the Islamic society regarding the succession, although it could create a serious challenge in social solidarity, but the management of the situation by Imam Ali (AS) removed this serious danger.

    Keywords: Prophet (PBUH), Prophetic Ethics, Social Solidarity, Unity (Vahdat)
  • Mahdieh Sepehri Boroujeni *, Asghar Montazer Al-Ghaem Pages 57-70

    The Sira of Prophet Muhammad (PBUH) in political, cultural, and social dimensions serves as an exemplary model for Muslims. The Prophet employed innovative methods to captivate the hearts of diverse social groups. He also adopted a unique methodology in conveying the divine message and propagating the teachings of Islam. This study aims to answer the question: What methodologies did the Prophet employ in his interactions with different social strata of his time? Utilizing a descriptive-analytical approach and drawing on library resources, the study finds that Prophet Muhammad (PBUH), with comprehensive knowledge of his audience, employed different methods for their guidance. He was able to identify the distinct characteristics of various groups, including the general public, wrongdoers, enemies and disbelievers, followers of other religions, and tribes, and to interact with each group separately, providing tailored education for each. The Prophet’s creative educational Approachs were aligned with the individual and social capacities of various social strata and were influenced by the contemporary context, leading to the widespread acceptance of Islam.

    Keywords: Education In Islam, Education, Exemplary Model, People Of The Book (Ahl Al-Kitāb), Polytheists
  • Razieh Sirousi Elghar Pages 71-86

    The first Western conceptualization of the Prophet (PBUH) carried the influence of religious motives, and almost inevitably included some kind of myth-making. Their continuation and repetition until the end of the Middle Ages made a lasting impact on the Western mindset. Several factors had an effect on the way the West conceptualization of the Prophet (PBUH). The crusades and the increase in the scope of Christianity and Islam prejudice caused Peter Arjamand, the monk (Rāheb) of Deir Colony, to order a false and biased translation of the Quran. This erroneous translation had a significant impact on the negative portrayal of the Prophet (PBUH). These depictions were so widely disseminated that they became dogma. This article, with a descriptive-analytical method, seeks to answer the question of what effect did the translations of the Quran in European languages ​​have on the conceptualization of the Prophet (PBUH) in the West? The findings of this research show that the first translation of the Quran into Latin in the 12th century AD increased Christian bias toward the Prophet (PBUH) and became a standard for the works of scholars of Christianity. It was only after the correct translation of the Quran into English in the 18th century that a relatively realistic understanding of the Prophet of Islam (PBUH) was established.

    Keywords: Islam In The West, Quran, Quran Translation, Robert Of Ketton, Alexander Ross
  • Farhad Nemati *, Abbas Ahmadvand Pages 87-102

    Ecology examines the interactions and interconnections between ecosystems and human society. Human communities cannot establish or sustain life without observing, understanding, and engaging with their surrounding ecosystems. The article intentionally avoids using the term "environment" and seeks to explore a lesser-known aspect of the Prophet Muhammad's Sira (PBUH), specifically how he interacted with and respected the ecosystem of the Arabian Peninsula (jazīrat al-ʿArab) during his time. By adopting a historical-contextual approach, this research offers valuable insights into the Prophet's relationships with the elements and components of the ecosystem in that era, which can be seen as a compassionate, humane, and balanced approach to all forms of existence in the Sira of the Prophet Muhammad (PBUH).

    Keywords: Sira Of The Prophet (PBUH), Ecology, Ecosystem, Arabian Peninsula, Environment