مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی
پیاپی 61 (امرداد 1403)

هدف تحقیق حاضر بررسی مبانی تربیت عاطفی از منظر نهج البلاغه می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد. از نظر هدف کاربردی است. بررسی شیوه های تربیتی از منظر اسلامی اهمیت ویژه ای دارد. آنگاه به بار می نشیند که اصول تربیتی آن در قالب، به شیوه های درستی به اجرا درآید. یکی از آن روش ها، الگوبرداری برحسب نیاز فطری انسان و همانندسازی و الگوپذیری از همان زمان کودکی است. این الگو هرچه مناسب تر و کامل تر باشد آدمی را در راه رسیدن به کمال مطلوب بیشتر یاری می دهد. یکی از شخصیت های محوری در جهان بشری به ویژه در دنیای اسلام حضرت امام علی است. رفتارها و گفتارهای این امام به ویژه در آینه کتاب گران سنگ نهج البلاغه، الگوی قابل توجهی برای پیشرفت اهداف تربیتی است. تحقیق حاضر به بررسی مبانی تربیت عاطفی در نهج البلاغه پرداخته است.

مقاله حاضر به بررسی مفهوم و معنای تربیت از دیدگاه اسلام می پردازد. در این مقاله، اهمیت و جایگاه تربیت در اسلام و نقش آن در رشد و تکامل انسان از منظر قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) بررسی شده است. از طریق تفسیر آیات مختلف قرآن کریم و روایات پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع)، مفهوم تربیت به عنوان فرآیندی جهت پرورش ابعاد مختلف انسان شامل جنبه های عقلانی، اخلاقی، اجتماعی و جسمی بررسی شده است. تعلیم و تربیت معادل واژه آموزش و پرورش است. معادل واژه آموزش در زبان عربی «تعلیم» و در زبان لاتین Teaching یا Instruction است. در قرآن کریم همراه با واژه تعلیم، واژه تزکیه ذکر شده است که مترادف تربیت (پرورش) می باشد. در چهار مورد از آیات قرآن کریم، مسئله تعلیم و تربیت ذکر شده و در سه مورد، تربیت (تزکیه) بر تعلیم مقدم شمرده شده است. تنها در یک مورد تعلیم بر تربیت مقدم است که این خود حاکی از این نکته مهم است که هیچ تربیتی بدون آموزش محقق نمی شود. ارتباط تنگاتنگ بین تعلیم و تربیت به عنوان دو عنصر اساسی در فرآیند آموزش و پرورش انسان مورد بررسی قرار گرفت که مشخص شد تعلیم و تربیت بایکدیگر ارتباطی تنگاتنگ دارند (ترکیب ذاتی و جوهری) در واقع مانند تار و پود، درهم تنیده هستند. در پایان، اهمیت تربیت از دیدگاه اسلامی به عنوان یکی از عوامل اساسی در شکوفایی انسان و ارتقاء جوامع اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است.

مطالعات نشان می دهد که هوش تجاری و چابکی سازمانی باعث سرعت بین المللی شدن شرکتها می شوند. و همچنین هوش تجاری برای سرعت بین المللی شدن شرکت ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، زیرا هوش تجاری می تواند یک پایه دانش غنی و صریح برای تصمیم گیری بین المللی شرکت ها را ایجاد کند.به طور خاص ، مدیران باید درک عمیقی از جایگزینی هوش تجاری در رقابت جهانی اخیر داشته باشند. درواقع هدف این تحقیق تاثیر گذاری هوش تجاری، دانش بازار خارجی و ویژگی های کارافرینانه شرکت های کوچک و متوسط بر سرعت بین المللی شدن با نقش میانجی چابکی سازمانی بوده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری اطلاعات، تحقیقی توصیفی – پیمایشی از نوع همبستگی است. سطوح مدیریت و کارشناسان ارشد شرکت های تولیدی بخش دارویی (سلامت) شهرک صنعتی لیا قزوین به تعداد 234 که حجم نمونه 146 نفر از بین آن ها انتخاب و با پرسشنامه اقتباسی که روایی و پایایی آن تائید شده موردسنجش قرارگرفته است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها جمعیت شناختی و استخراج شاخص های مرکزی از آمار توصیفی و نرم افزار24 SPSS و برای تجزیه وتحلیل آمار استنباطی از مدل معادلات ساختاری و از نرم افزار PLS2 Smart استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که چابکی سازمانی نقش میانجی در تاثیر گذاری هوش تجاری، دانش بازار خارجی و ویژگی های کارافرینانه EMEs بر سرعت بین المللی شدن دارد. چابکی سازمانی بطور خاص نقش میانجی در تاثیر هوش تجاری بر سرعت بین المللی شدن دارد . نتایج نشان می دهد: (1) هوش تجاری تاثیر بسزایی در سرعت بین المللی شدن دارد و چابکی سازمانی به طور مثبت واسطه چنین رابطه علی است. (2) چابکی سازمانی نقش واسط در بین چابکی سازمانی و سرعت بین المللی سازی دارد.

هدف تحقیق حاضر اصول و روش های تربیت دینی و بصیرت افزایی از منظر قرآن کریم و نهج البلاغه بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است و داده های تحقیق عمدتا از آیات قرآنی به دست آمده اند. برای گردآوری داده های این پژوهش از روش کتابخانه ای و برای تحلیل متن و تفسیر و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است.یافته های پژوهش نشان می دهد تربیت دینی و بصیرت افزایی در آیات قرآن و نهج البلاغه به وفور مورد تاکید و تکرار قرار گرفته است. تعلیم و تربیت، از مهم ترین اهداف و دغدغه های ادیان الهی بوده که بدان توجه داشته اند و در کتاب های آسمانی چون: قرآن و نهج البلاغه نیز به آن اشاره شده است. خداوند و پیامبران به عنوان متولیان اصلی در تربیت بشر، با روش هایی سعی در تربیت دینی مردم داشته اند. تربیت دینی، مجموعه دگرگونی هایی است که در فکر و عقیده فرد، به منظور ایجاد نوعی خاص از عمل و رفتار، که متکی بر ضوابط مذهب باشد، انجام می گیرد. در سایه این دگرگونی ها، اخلاق، عادات، آداب و رفتار و روابط فردی و اجتماعی شخص صورت مذهبی و دینی به خود می گیرد. از آنجایی که تربیت دینی و مذهبی انسان از دوران کودکی و حتی پیش از تولد آغاز می شود، توجه به تربیت دینی از جنبه های فردی، خانوادگی و اجتماعی امری مهم و ضروری است.

ایثار و شهادت، به عنوان یک فرهنگ متعالی در زمره عالی ترین مفاهیم الهی و نتیجه والاترین ارزش هایی است که یک انسان متعهد می تواند به آن مقام دست یابد. این مفهوم اثرگذار و حرکت آفرین قادر است تا فضای یک جامعه را به صورت گسترده تحت تاثیر قرار دهد و موجبات پویایی جامعه را در مسیر پیشرفت و تعالی فراهم نماید. فرهنگ پربار ایثار و شهادت در گستره جهان بینی توحیدی از چنان جلوه های ممتازی برخوردار است که فرآیند این تاثیر در حوزه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، نظامی و اقتصادی به خوبی قابل مشاهده است. شهادت از جمله شاخصه ها و حقایق قرآنی است که در زبان قرآن و اهل بیت (ع) و مقام معظم رهبری به عنوان گزینش مرگ سرخ متکی بر شناخت و آگاهی و آزادی و اختیار در مبارزه علیه موانع تکامل و خطوط انحرافی و طاغوتی به شمار می آید که در این گزینش، مجاهد با منطق و شعور و بیداری و بینایی و حضور خود انتخاب می کند و حیات طیبه یک ملت و تاریخ را رقم می زند. امروزه در جبهه جنگ نرم با این فرهنگ می توان در مقابل تهاجمات دشمنان ایستادگی کرد. یافته ها و دستاوردهای تاریخی از صدر اسلام تاکنون، موید این واقعیت است که فرهنگ شهادت طلبی همواره به عنوان کارآمدترین و موثرترین عنصر در پیشبرد اهداف و ارزش ها مطرح بوده است.

معلمان مهم ترین عامل در بالا بردن کیفیت رشد دانش آموزان هستند؛ بنابراین توسعه حرفه ای آنان و شناخت موانعی که بر سر راه این رشد قرار دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی حهت گیری بوروکراتیک به عنوان یک مانع توسعه حرفه ای معلمان انجام شده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با بهره مندی از روش پدیدارشناسی و همچنین روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است که طبق آن ابتدا به توصیف مطالب از کتب مختلف پرداخته و سعی در بررسی و تحلیل آن ها به عمل آمده است. و همچنین روش نمونه گیری به صورت هدفمند از نوع ملاک محور بوده و تعداد 21 نفر از معلمان در پژوهش شرکت کردند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل داده های جمع آوری شده، روش تحلیل مضمون بود. ناظر بر یافته های پژوهش می توان چنین عنوان کرد که بوروکراسی آموزشی در ایران در تقابل با توسعه حرفه ای معلمان قرار دارد. به طوری که بوروکراسی آموزشی از طریق مولفه های معیارهای قبولی دانش آموزان، بی انضباطی، هنجارشکنی و بوروکراسی نانوشته شرایطی را پدید آورده است که موجب منفعل نمودن معلمان شده است و این امر موجب کاهش اثربخشی در نظام آموزشی است و همچنین آمادگی معلم برای آینده، که از طریق رشد حرفه ای او و رشد حرفه ای از طریق ویژگی ها و استانداردهای آن حاصل می شود، با توجه به مناسبات بوروکراسی آموزشی موجود کاسته می شود.

احمد شاملو از بزرگان شعر معاصر است و قسمتی از این بزرگی را مدد خواه طبیعتی است که از آن در اشعار استفاده می کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی و تببین نشانه های طبیعت در شعر شاملو است. بررسی های پژوهش نشان می دهد که عناصر طبیعت در شعر شاملو، ضامن انسانی اجتماعی است که شاعر برای تشریح این انسان که سرتاسر هدف و آمال است این عناصر را کنار یکدیگر قرار می دهد. شاملو طبیعت را مردم می داند وی با آگاهی از نوع زندگی مردم با استفاده از پدیده های طبیعی در شعر کهن، همان پدیده ها به صورتی بدیع و نو در شعر به کار می برد. این پژوهش تلاش می کند به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای این مهم را در شعر معاصر آشکار کند.