فهرست مطالب

نشریه تاکسونومی و بیوسیستماتیک
سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 58، بهار 1403)

  • تاریخ انتشار: 1403/03/01
  • تعداد عناوین: 4
|
  • سعیده صلواتی*، مهدی کاکایی صفحات 1-13

    موسیر (Allium stipitatum) یک گیاه خوراکی و دارویی بومی ایران است که از خانواده نرگسیان و جنس آلیوم بوده و یکی از مهم ترین منابع گیاهی ترکیبات گوگردی و آنتی اکسیدانی است. به منظور بررسی خواص فیتوشیمیایی غده های موسیر برخی مناطق غرب کشور (استان های همدان و کرمانشاه)، آزمایشی طراحی شد و از هر اکوتیپ شامل پنج رویشگاه اسدآباد، بهار، تویسرکان، همدان و کنگاور، غده های موسیر، جمع آوری و صفات آلیسین، پلی فنول کل، پروتئین و درصد ماده خشک مطالعه شدند. نتایج تجزیه واریانس روی هریک از صفات بررسی شده نشان داد ازنظر درصد ماده خشک غده، پروتئین و پلی فنول کل، تفاوت معنی داری بین پنج رویشگاه مطالعه شده مشاهده شد. موسیر همدان ازنظر میزان پروتئین، بیشترین مقدار و موسیر تویسرکان کمترین مقدار را داشت و بیشترین درصد ماده خشک غده در موسیر بهار و کمترین آن در موسیر اسدآباد ملاحظه شد. موسیر بهار و اسدآباد دارای بیشترین پلی فنول کل بود؛ درحالی که کمترین درصد پلی فنول کل در موسیر همدان وجود داشت؛ بنابراین، به نظر می رسد از بین مناطق مطالعه شده، شهرستان بهار شرایط بهتری را برای رشد و تجمع ترکیبات فیتوشیمیایی در غده موسیر تامین می کند که معمولا در صنعت داروسازی مفید هستند.

    کلیدواژگان: آلیسین، پروتئین، پلی فنول کل، ماده خشک غده، موسیر
  • حسین عبدی، ایرج برنوسی*، رزگار ذاکری، حسین حاتم زاده صفحات 15-32

    یونجه یکی از پرمحصول ترین و مغذی ترین گیاهان علوفه ای است که در سرتاسر جهان برای علوفه، سیلو یا مرتع کشت می شود. به منظور بررسی تنوع فنوتیپی، آزمایشی با 40 جمعیت یونجه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه اجرا شد. صفات مختلف شامل ارتفاع بوته، سرعت رشد مجدد، تعداد گره، فاصله میان گره، تعداد ساقه، تعداد گل در گل آذین، طول گل آذین، تعداد غلاف در گل آذین، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک کل، نسبت وزن خشک کل به وزن تر کل و نسبت برگ به ساقه اندازه گیری شدند. بر طبق نتایج، بین جمعیت های یونجه ازنظر اکثر صفات اختلاف معنی داری وجود داشت. تجزیه گرافیکی بای پلات ژنوتیپ × صفت با توجیه 43/53 درصد از کل تنوع داده ها تا حدود زیادی توانست مطالعه تنوع فنوتیپی و روابط میان صفات را تسهیل بخشد. همبستگی مثبت میان دو صفت مهم عملکرد علوفه خشک و نسبت برگ به ساقه منجر به رتبه بندی تقریبا یکسان جمعیت ها براساس این صفات شد که ازنظر اصلاح همزمان این دو صفت حائز اهمیت است. همچنین جمعیت های مطالعه شده براساس تجزیه خوشه ای به دو گروه اصلی تقسیم شدند و هرکدام در دو زیرگروه قرار گرفتند که زیرگروه اول حاوی توده هایی با منشا قره یونجه و خارجی بودند و به لحاظ عملکرد علوفه و نسبت برگ به ساقه در وضعیت مطلوبی قرار داشتند؛ بنابراین، جمعیت های موجود در خوشه اول می توانند در برنامه های توسعه کشت یونجه و برنامه به نژادی آتی این گیاه استفاده شوند.

    کلیدواژگان: بای پلات ژنوتیپ × صفت، تنوع ژنتیکی، علوفه، گروه بندی جمعیت های یونجه
  • معصومه شایان مهر*، الهام یوسفی لفورکی صفحات 33-46

    پادمان خانواده Tullbergiidae از راسته Poduromorpha بندپایانی کوچک به رنگ سفید و بدون چشم و فورکا هستند. این خانواده در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته و تاکنون تنها هفت جنس و 14 گونه از آن از کشور گزارش شده است. نمونه برداری در اسفند ماه سال 1396 از خاک و خاک برگ یک باغ زیتون واقع در شهرستان رودبار انجام شد و پس از انتقال نمونه های خاک به آزمایشگاه با استفاده از قیف برلیز پادمان از آن جدا شد. برای بررسی ویژگی های ریخت شناسی و شناسایی نمونه اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. از خانواده Tullbergiidae جنس Neonaphorura Bagnall, 1935 برای اولین بار از ایران شناسایی و گزارش شد. این جنس براساس تعداد خارهای انتهایی روی بند ششم شکم و تعداد سنسیلوم های چماقی روی اندام حسی بند سوم شاخک از سایر جنس های این خانواده متمایز می شود. در این مطالعه کلید شناسایی جنس ها و گونه های خانواده Tullbergiidae در ایران نیز ارائه شده است.

    کلیدواژگان: پادمان، کلید شناسایی، پودورومورفا
  • آزاده اخوان روفیگر*، امیرمحمد عوض زاده، بهنام حمزه صفحات 47-60

    جنس  Nerium از درختچه های چندساله متعلق به تیره خرزهره ایان (Apocynaceae) است که به طور گسترده در مناطق گرم و خشک غرب، جنوب و جنوب شرقی ایران به صورت خودرو یافت می شود. در این مطالعه، صفات کمی و کیفی ریخت شناسی جمعیت های مختلف خرزهره در بخش های مختلف ایران بررسی شد. نمونه ها از 100 فرد متعلق به 38 جمعیت مختلف، انتخاب و داده های ریخت شناسی آنها تجزیه وتحلیل شدند. با استفاده از نرم افزار R، نمودارهای خوشه ای و تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) رسم شد. نتایج نشان دادند صفات اندازه برگ ها، رنگ جام گل و زوائد جام گل دارای ارزش تاکسونومیکی بالایی هستند و می توانند به تفکیک جمعیت های مختلف کمک کنند؛ با این حال، ابهامات آرایه شناختی همچنان درباره همپوشانی برخی صفات مورفولوژیکی و تفکیک دقیق زیرگونه ها وجود دارد؛ بنابراین، انجام مطالعات مولکولی برای رفع این ابهامات و تایید نتایج حاصل از تحلیل های ریخت شناسی پیشنهاد می شود.

    کلیدواژگان: پراکنش، خرزهره ایان، Nerium، زیرگونه، تاکسونومی
|
  • Saiedeh Salavati *, Mehdi Kakaei Pages 1-13

    Mosir (Allium stipitatum Regel.) is an edible and medicinal plant native to Iran. It belongs to the Amaryllidaceae family and is one of the most important plant sources of sulfur compounds and antioxidants. To investigate the phytochemical properties of Mosir tubers collected from various western regions of the country, an experiment was designed. Mosir tubers were collected from five habitats: Asadabad, Bahar, Tuyserkan, Hamadan, and Kangavar. The traits of allicin, total polyphenol, protein, and percentage of dry matter were studied. The results of the analysis of variance for each of the studied traits indicated a significant difference among the various Mosir collection points in terms of tuber dry matter percentage, protein percentage, and total polyphenol percentage. Mosir from Hamadan exhibited the highest protein content, while Tuyserkan had the lowest. The highest percentage of tuber dry matter was found in Bahar and the lowest in Asadabad. Mosir from Bahar and Asadabad had the highest total polyphenol content, while Mosir from Hamadan had the lowest percentage of total polyphenols. It appears that among the studied areas, Bahar city provides more favorable conditions for the growth and accumulation of phytochemical compounds in Mosir tubers, which are valuable in the pharmaceutical industry.

    Keywords: Allicin, Protein, Polyphenol, Tuber Dry Matter, Mosir
  • Hossein Abdi, Iraj Bernousi *, Rezgar Zakeri, Hossein Hatamzadeh Pages 15-32

    Alfalfa (Medicago sativa L.), one of the most productive and nutritious forage crops, is grown worldwide for hay, silage and pasture. In order to study the phenotypic variation, an experiment was conducted on 40 alfalfa population in a randomized complete block design with three replications during 2018 in a research farm of Urmia University. Traits including plant height, re-growth rate, No. of node, node length, No. of stem, No. of floret per racemes, racemes length, No. of pod per racemes, leaf fresh weight, leaf dry weight, stem fresh weight, stem dry weight, total fresh weight, total dry weight, leaf dry weight/stem dry weight, and total dry weight/total fresh weight were measured. The results showed a significant variation in alfalfa populations, so that for most of the traits, significant difference was observed. The results showed that graphical analysis of the genotype × trait biplot, explaining 53.43% of the total standardized data variation, could greatly facilitate the study of genetic variation and relationships between traits. The positive correlation between two important traits of total dry weight and leaf to stem ratio led to a nearly identical ranking of the populations based on these traits, which is important for simultaneous breeding of these two traits. Further, the studied populations were clustered in two main groups, each of them in two subgroups based on cluster analysis, the first subgroup containing foreign and Ghareh-Yonjeh populations, and in terms of forage yield and leaf to stem ratio The situation was favorable. Therefore, the populations in the first cluster can be used in alfalfa cultivation development programs and the future breeding program of this plant.

    Keywords: Genotype-By-Trait Biplot, Genetic Diversity, Forage, Classification Of Alfalfa Populations
  • Masoumeh Shayanmehr *, Elham Yoosefi Lafooraki Pages 33-46

    Tullbergiidae (Poduromorpha) are minute arthropods that lack eyes and a furca. In Iran, this family has not undergone extensive study, with only six genera and 13 species documented so far. Samples for this study were collected from Guilan province, specifically from an olive orchard in Rudbar city in April 2017. Soil and leaf litter samples were collected and processed using a Berlese funnel in the laboratory to extract the springtail specimens. Microscopic slides were then prepared to examine the morphological characteristics and identify the specimens. The genus Neonaphorura Bagnall, 1935 was identified within the Tullbergiidae family and reported for the first time in Iran. This genus is differentiated from others in the family by the number of anal spines on the sixth abdominal segment and the number of sensory clubs on the 3rd antennal flagellomere. Additionally, an identification key to genera and species within the Tullbergiidae family in Iran is presented in this study.

    Keywords: Collembola, Identification Key, Poduromorpha
  • Azadeh Akhavan Roofigar *, Amirmohammad Avaz Zadeh, Behnam Hamzeh Pages 47-60

    The genus Nerium L. consists of perennial shrubs belonging to the Apocynaceae family, which are widely found in the warm and dry regions of western, southern, and southeastern Iran as wild plants. In this study, the quantitative and qualitative morphological traits of various Nerium populations across different regions of Iran were examined. Samples were collected from 100 individuals belonging to 38 different populations, and their morphological data were analyzed. Cluster analysis and Principal Component Analysis (PCA) were performed using the R software. The results indicated that leaf size, flower corolla color, and corolla appendages are highly valuable taxonomic traits and can aid in distinguishing different populations. However, taxonomic ambiguities persist regarding the overlap of certain morphological traits and the exact definition of subspecies. Therefore, molecular studies are recommended to resolve these ambiguities and confirm the results of morphological analyses.

    Keywords: Distribution, Apocynaceae, Nerium, Subspecies, Taxonomy