فهرست مطالب
نشریه پژوهش های انقلاب اسلامی
پیاپی 3 (زمستان 1391)
- 88 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1391/12/13
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحه 9
علمای بزرگ شیعه سعی کردهاند جداگانه یا در لابهلای مباحث خود اشاراتی عمیق و یا کوتاه به نظریه ولایت فقیه داشته باشند. هر قدر به لحاظ زمانی به دوره معاصر نزدیکتر میشویم مباحث مربوط به این نظریه گستردهتر و عمیقتر میشود که سرآمد همه آنها نظریه ولایت مطلقه فقیه امام خمینی است. نوشتار حاضر بر آن است تا مراحل تولد، تکوین و تکمیل این نظریه سیاسی ناب را مورد بحث قرار دهد.
کلیدواژگان: علمای شیعه، امام خمینی، ولایت مطلقه فقیه، اندیشه سیاسی اسلام -
صفحه 33
امام خمینی زیر بنای اساسی امنیت و ابعاد مادی و غیر مادی آن را در حوزه امنیت معنوی و ایمان الهی جستجو میکند و هدف حکومت را تامین امنیت و آرامشی میداند که به دنبال آن، تعالی و سیر روحی و الی الله و هدایت به سوی خدا پیدا شود و زمینههای توجه به خدا و عبودیت الهی و سیر به سوی خدا محقق گردد. از این منظر، فقط حکومت عادلهای که دارای انگیزههای الهی، اخلاقی و مبتنی بر ارزشهای معنوی انسانی باشد خواهد توانست امنیت را برقرار و جامعه را مهار و اصلاح کند. این همان حکومتی است که انبیا به دنبال آن بودهاند و چنین حکومتی جز با همراهی و مشارکت مردم و نقش تثبیتی آنان محقق نخواهد شد. بنابراین،اصلیترین هدف تاسیس نظام سیاسی، تحقق جامعهای توحیدی و بر پایه امنیت معنوی و ایمان به خالق متعال بوده و مشارکت و مطاوعت مردمی نیز مکمل و متمم و ابزار نیل به این هدف متعالی است. ضمن اینکه این مشارکت از جنس مسئولیت و تکلیف شرعی و همگانی است.
کلیدواژگان: امام خمینی، مشارکت سیاسی، امنیت ملی، نظام سیاسی، مردم سالاری دینی -
صفحه 55
در این مقاله، پس از فهم جایگاه عناصر درونگفتمانی اندیشه حضرت امام، تلاش میشود تا عناصر درونگفتمانی هویت اسلامی شیعی در متن فرایند انقلاب اسلامی درک شود و دریابیم که رهبر و معمار کبیر این انقلاب چگونه توانست با بهرهگیری از نص شریعت اسلامی و وقایع مندرج در متن زندگی سیاسی اجتماعی، نوعی تحرک و بسیج سیاسی را در راستای آرمانهای هویتی خود ایجاد کند. در ادامه، برخی از این مفاهیم را که به عنوان مفاهیمی محوری و کانونی در تبیین گفتمان هویتی حضرت امام نقش داشتهاند، مورد تامل قرار میدهیم.
کلیدواژگان: امام خمینی، نوگرایی دینی، انقلاب اسلامی، غیبت و انتظار -
صفحه 79
نویسنده در این مقاله به دنبال شناسایی تهدیدات امنیتی رژیم صهیونیستی در قبال ایران در حوزههای مختلف از دوره پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران و واکنشهای امام خمینی نسبت به آنها است. بدین منظور ضمن ارایه تعریفی جامع از مفهوم امنیت و با تمرکز بر تعریف ارایه شده از سوی مکتب کپنهاگ، این تهدیدات را در چهار حوزه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نظامی بررسی و با واکاوی سخنان امام خمینی، واکنشهای ایشان را نسبت به هر حوزه بیان کرده است و در آخر نیز با توجه به این تهدیدات و واکنشها به ارایه راهبردهایی در مقابله با رژیم صهیونیستی پرداخته است.
کلیدواژگان: رژیم صهیونیستی، رژیم پهلوی، امنیت، تهدید، امام خمینی -
صفحه 99
در جنگ نرم و فتنه، اعتقادات، باورها و ارزشهای اساسی یک جامعه مورد هجوم قرار میگیرد. با تغییر باورهای اساسی جامعه، قالبهای تفکر و اندیشه دگرگون شده و مدلهای رفتاری جدیدی شکل میگیرد. مدلهای رفتاری جدید به گونهای است که به جای رفتارهای حمایتی از ساختار سیاسی، رفتارهای چالشی جایگزین شده و این رفتارها به سمت ساختارشکنی جهت مییابد. در این مقاله تلاش خواهد شد به کمک روش مقایسهای به این سوال پاسخ داده شود که نقاط اشتراک و افتراق میان جنگ نرم و فتنه کدامند؟ با بررسی بیشتر در زمینه موضوع مورد بحث میتوان به این مهم دست یافت که جنگ نرم و فتنه در اهداف، عوامل زمینهساز، روشها و شیوهها، ابزارها، مخاطبین و گروههای هدف و... دارای نقاط اشتراک و در هویت و عامل خشونت دارای نقاط افتراق است.
کلیدواژگان: ابزار، اهداف، جنگ نرم، خشونت، روش مقایسه ای، فتنه، عوامل زمینه ساز، هویت -
صفحه 115
انقلاب اسلامی ایران با هدف در هم شکستن دو الگوی حاکم کمونیزم و لیبرالیزم و طرحریزی تمدنی بر پایه فرهنگ ناب اسلامی شکل گرفت. بیشک جامعهای میتواند با این اهداف و آرمانهای بلند همراه باشد که اولا به این آرمانها اعتقاد داشته و ثانیا از هزینه دادن در راه آنها دریغ نورزد. بر این اساس مفهوم «جامعه تراز انقلاب اسلامی» زاده میشود؛ جامعهای که علاوه بر ویژگیهای اعتقادی و ارزشی که میباید در هر جامعه اسلامی وجود داشته باشند به سبب انقلابی بودن، برخی ویژگیها در آن جایگاه برجستهتر و پررنگتری دارد. مسئله تحقیق حاضر شناسایی و ارایه مدون این ویژگیهاست که با توجه به اندیشههای امام راحل و مقام معظم رهبری عبارتند از: باور به همبستگی دین و سیاست، قناعت و ایثارگری، اعتماد به نفس ملی، امید به آینده، کارمحوری، قدرت تعقل.
کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، جامعه تراز، فرهنگ، توحید، ارزش، جامعه -
صفحه 135
سوال اصلی مقاله این است که انقلاب اسلامی ایران با توجه به زمینههای تاریخی و اهداف مشترک با خیزشهای اخیر در منطقه، تا چه حد میتواند خود را به عنوان الگوی ظرفیتساز در کشورهای عربی مطرح کند؟در پاسخ میتوان گفت که زمینههای تاریخی و اهداف مشترک انقلاب اسلامی ایران با انقلابهای اخیر در خاورمیانه که مبتنی بر گفتمانهای دینمحور، عدالتمحور و سلطهستیزانه میباشد، محورهایی است که انقلاب اسلامی ایران میتواند به واسطه آن موجب الگودهی به انقلابهای اخیر در خاورمیانه شود.
کلیدواژگان: انقلاب اسلامی ایران، انقلاب های عربی، اسلام، نظام بین الملل، گفتمان عدالت محور -
صفحه 161
پدیده بیداری اسلامی با مفاهیم حاکم بر انقلاب اسلامی ایران ارتباط وثیقی دارد. به طوری که مفاهیمی نظیر استکبارستیزی، عدالتخواهی، استقلالخواهی، مردمباوری، دموکراسی و آزادیخواهی با رویکردی اسلامی و در چارچوب انگاره انقلاب اسلامی، در مقیاسی قابل توجه، دارای قابلیت انطباق بر انگاره حاکم بر تحولات موسوم به بیداری اسلامی است. این حد از انطباق علاوه بر خصوصیات ماهوی انگاره انقلاب اسلامی، بیش از هر چیز ناشی از تعامل این ساختار معنایی، طی سه دهه گذشته، با جوامع اسلامی به حساب میآید.
کلیدواژگان: بیداری اسلامی، خاورمیانه، انگاره، عدالت، آزادی، دموکراسی، استقلال، استکبارستیزی -
صفحه 185
رهبری در جامعه اسلامی وظیفه هدایت معنوی مردم و اداره کشور را بر عهده دارد و هدایت کننده نهادهای حکومتی در مسیر اجرای صحیح قوانین اسلامی است. به همین دلیل، رهبری در حکومت اسلامی برعهده «ولی فقیه»، یعنی کسی است که کارشناس و صاحب نظر در مورد مسایل اسلامی است. انقلاب اسلامی ایران در سه دهه گذشته رخدادهای مهمی را پشت سر گذاشته و از برهههای حساس و سرنوشتساز با سربلندی عبورکرده است. بیتردید یکی از عوامل مهم و تعیینکننده در این مسیر، نقش رهبری در هدایت امور و تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است. لذا در این مقاله به بررسی و تحلیل جایگاه رهبری امام خمینی و مقام معظم رهبری خواهیم پرداخت.
کلیدواژگان: رهبری، انقلاب اسلامی، امام خمینی، مقام معظم رهبری، تحولات، چالش ها -
صفحه 209
یکی از مهمترین ویژگیهای انقلاب اسلامی ایران که آن را از سایر انقلابها و جنبشهای اجتماعی و حتی دینی متمایز میکند این است که این انقلاب زمینه عینیتبخشی به ولایت مطلقه فقیه را براساس اندیشه سیاسی اسلامی شیعی آماده کرده است. از طرف دیگر این قانون اساسی است که در جمهوری اسلامی ایران وظیفه تنظیم رفتار اجتماعی را به عهده دارد. در این بین، نظریات درباره کیفیت و چگونگی مناسبات ولایت فقیه و قانون اساسی و اینکه آیا اختیارات ولی فقیه محدود به حدی هست یا نه مختلف است. گروهی قایل به حصر این اختیارات در موارد شمرده شده در قانون اساسی هستند و مشروعیت اختیارات ولی فقیه را منوط به اذن قانون اساسی میدانند و گروهی دیگر بنا به دلایلی از جمله اعتقاد به اینکه ولایت فقیه منبع مشروعیت قانون اساسی است، آن را فوق قانون اساسی انگاشتهاند. هر دو گروه دلایلی را بر مدعای خود اقامه کردهاند که در این نوشتار آنها را نقد و بررسی کرده و قول مختار را ارایه میکنیم.
کلیدواژگان: مشروعیت، قانون اساسی، ولایت فقیه، ولایت مطلقه
-
Page 9
Great Shiite jurisprudents have tried to mention welayate faqih theory briefly or deeply within their discussions or separately. As we approach toward the contemporary era discussions about this theory expand and deepen. Imam Khomeini's theory of unconditional welayate faqih is the most prominent of all. This article is aimed at discussing the birth, development and evolution of this original political theory.
Keywords: Shiite jurisprudents, Imam Khomeini, unconditional welayate faqih, Islamic political thought -
Page 33
Imam Khomeini searches the main infrastructure of security and its material and immaterial aspects in the domain of spiritual security and divine faith. He considers provision of security and peace as the objective of the government which entails transcendence, spiritual journey and divine guidance toward God. It also paves the ground to pay attention to God and worship Him and to go on a journey toward Him. From this perspective, only a ruling system which is just and fair with divine and ethical motives based on spiritual values can enforce security and control the society. This is the same ruling system sought by prophets and it will not be implemented without people's participation and their consolidating role. Therefore, the primary goal of establishing a political system is to implement a monotheistic society based on spiritual security and faith in God. People's participation and interaction will be a supplement and a tool to achieve this transcendental goal. This participation is kind of a responsibility and an obligation by sharia [religious law] for everyone.
Keywords: Imam Khomeini, political participation, national security, political system, religious democracy -
Page 55
Having identified the position of intra-discourse elements of Imam Khomeini's thinking, this article tries to perceive intra-discourse elements of Islamic-Shiite identity within the Islamic revolution process. It also tries to understand how Imam Khomeini could create a kind of movement and political mobilization along his identity aspirations benefitting from Islamic sharia [Islamic Law] and events in socio-political life. In addition, some of these concepts which have played a role as pivotal concepts to explain Imam Khomeini's identity discourse will be studied.
Keywords: Imam Khomeini (PBUH), Religious intellectualism, Islamic revolution, occultation [of twelfth Shiite Imam], waiting [for his reappearance] -
Page 79
The author tries to identify security threats by Zionist regime against Iran in different fields from Pahlavi era up to the victory of Islamic revolution as well as Imam Khomeini's reactions. To this end, having offered a comprehensive definition of the concept of security and having focused on the definition proposed by Copenhagen school of thought, the author has brought up these threats in four fields of political, economic, social and military threats. The author has mentioned Imam Khomeini's reaction toward each field by studying his speeches. Finally some strategies have been suggested to tackle this regime taking the threats and Imam's reactions into account.
Keywords: Zionist regime, Pahlavi regime, security, threat, Imam Khomeini -
Page 99
In cases of riot and soft war, fundamental beliefs and values of a society are attacked. As the fundamental beliefs of a society change, mindsets change and new behavioral models are formed. With new behavioral models in place, supportive behaviors toward the political structure are replaced by challenging behaviors which are inclined toward deconstruction. By comparative method, this article tries to find the similarities and dissimilarities between riot and soft war. Through more study in this subject, it can be inferred that riot and soft war have the same goals, causes, methods, tools, audience, target group etc. However, they differ in identity and the factor of violence.
Keywords: Tools, goals, soft war, violence, comparative method, riot, causes, identity -
Page 115
Islamic revolution of Iran was formed to topple two dominating paradigms namely communism and liberalism and to establish a civilization based on original Islamic culture. There is no doubt that only a society who believes in these aspirations and is willing to sacrifice its resources can follow these transcendental goals and causes. Therefore "standard society" is born; a society that, in addition to beliefs and values typical for any Islamic society, has some characteristics more important and more prominent due to its revolutionary nature. The current study tries to identify and compile these characteristic which are as follows regarding late Imam Khomeini's and supreme leader's viewpoints; belief in the correlation between religion and politics, thrift and altruism, national self-confidence, hope for the future, emphasis on work, the power of intellect.
Keywords: Islamic revolution, standard society, culture, monotheism, value, society -
5 The Capacity of Islamic Revolution of Iran to Set an Example for Recent Revolutions in Middle-EastPage 135
The main question of this article is to what extent Islamic revolution of Iran can introduce itself as a role model for Arab countries regarding its historical background and common goals with recent uprisings in the region. It can be said that historical background and common goals of Islamic revolution of Iran and recent revolutions in middle-east which are based on religion-oriented, justiceoriented and anti-arrogance discourses, are field through which Islamic revolution of Iran can set an example for recent revolutions in middle-east.
Keywords: Islamic revolution of Iran, Arab revolutions, Islam, international system, justice-oriented discourse -
Page 161
The phenomenon of Islamic awakening has strong relations with concepts dominating the Islamic revolution of Iran. Concepts such as fighting against the global arrogance, justice seeking, independence seeking, belief in people, democracy and freedom seeking with an Islamic approach and in the framework of the idea of Islamic revolution in a remarkable scale can be adapted to the dominating idea on the developments called Islamic awakening. In addition to essential characteristics of the idea of Islamic revolution this much adaptability, more than anything else, is caused by the interaction of this spiritual structure with Islamic societies over the past three decades.
Keywords: Islamic awakening, middle, east, idea, justice, freedom, democracy, independence, fighting against the global arrogance -
Page 185
In an Islamic society, it is the leader's duty to spiritually guide people and manage the country. He also directs the state institutions to accurately enforce Islamic laws. For this reason, in an Islamic ruling system, wali faqih, who is an expert in Islamic issues, is in charge of leadership. During the past three decades, Islamic revolution of Iranhas passed through important events and has victoriously . Leader's role is undoubtedly one of the important and determining factors to control the affairs and implement the objectives of Islamic republic of Iran. Therefore this article will study and analyze Imam Khomeini's and supreme leader's [ayatollah Khamenei] leadership position.
Keywords: Leadership, Islamic revolution, Imam Khomeini, supreme leader, developments, challenges -
Page 209
One of the most important characteristics of Islamic revolution of Iran making it distinct from other revolutions and cases of social uprising even religious ones is that this revolution paved the ground for the implementation of unconditional welayate faqih based on Islamic-Shiite political thought. On the other hand it is the constitution of Islamic republic of Iran which regulates the social behavior. There are different viewpoints about how welayate faqih and the constitution are related and whether wali faqih's authority is limited or not. Some believe this authority is limited to items numerated in the constitution and believe legitimacy of his authority depends on the constitution's permission while others believe welayate faqih is beyond the constitution for reasons such as welayate faqih is who legitimizes the constitution and is beyond it. Both groups have offered reasons for their opinions which will be criticized and studied in this article. The chosen opinion will be offered as well.
Keywords: Legitimacy, the constitution, welayate faqih, unconditional welayat