فصلنامه فرهنگ اندیشه
پیاپی 22-23 (تابستان و پاییز 1386)

ازدواج و نتیجه طبیعی آن خانواده از اهمیت خاصی برای فرد و جامعه برخوردار است. از طریق ازدواج توزیع زن در جامعه صورت می گیرد، با ازدواج کمیت و کیفیت جمعیت تعیین و مشخص می شود. ازدواج از یک روزنه دیگر، یک نماد اجتماعی است. آسیب های اجتماعی از منظر ازدواج دیده می شوند. به رغم این اهمیت، جامعه جدید در سطح جهانی به این نهاد مقدس کم اعتنا است...

در مقاله حاضر عواملی که شکل دهنده معیارهای همسرگزینی هستند بررسی شده اند. این معیارها صرف نظر از تفاوتشان در افراد، جوامع و در زمان های مختلف تحت تاثیر عوامل خاصی هستند که مهمترین آنها محدودیت ها و ممنوعیت ها، قومیت افراد، پایگاه اقتصادی- اجتماعی آنها، شبکه ارتباطی افراد، ویژگی های فیزیکی همسر از نظر افراد، ویژگی های شخصیتی همسر، چگونگی اولویت بندی نیازها در نزد افراد و... می باشند...

هدف از اجرای پژوهش حاضر- به عنوان یک پژوهش ملی- مقایسه ادراک و آرمان ساختار خانواده در والدین و فرزندان جوان آنها می باشد. بدین منظور تعداد 376 خانواده متشکل از پدر، مادر و یک فرزند جوان، از میان خانواده های ساکن در شهرهای تهران،اصفهان، تبریز، سنندج و خرم آباد با روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی انتخاب شدند. هر سه عضو خانواده های شرکت کننده در طرح به طور جداگانه مقیاس ارزشیابی انطباق پذیری و پیوستگی خانواده، را تکمیل کردند...

مهم ترین پدیده ای که تا قبل از پیدایش جامعه موسوم به جامعه مدرن، ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع را تغییر می داد، حوادث به ویژه جنگ ها بوده اند. اهمیت این پدیده را از واقعه نگاری و تاریخ جوامع مختلف می توان درک کرد که در آن جنگ ها بیش از هر عامل دیگری به چشم می خورند. جنگ ها منشا تحولات مهم منفی و مثبت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی درون و میان ملت ها بوده اند...

بخشی از پژوهش تغییرات خانواده در طی سه نسل که در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در دست اجرا است، به بررسی تغییرات نوع و نحوه گذران اوقات فراغت خانواده ایرانی اختصاص دارد. به استناد یافته های این تحقیق در چگونگی کارکرد و انواع و عرصه های گذران اوقات فراغت از گذشته تا به امروز تغییراتی مشاهده می شود. این تغییرات عمدتا در جهت افزایش میزان و تنوع و نیز گسترش دامنه فضا و مکان انجام آن فعالیت هاست...

خانواده مانند هر نهاد اجتماعی دیگری از قوانین خاصی برخوردار است و دارای مفاهیم با ارزشی چون امنیت فیزیکی و روانی، ایجاد ارتباط عاطفی و روحی، احساس مسئولیت و سعادت است. در پی طرح و تشویق روابط آزاد جنسی در غرب، روابط آزاد جنسی حق مسلم افراد فرض شد که به دنبال این روابط اختلال در روابط جنسی، سرخوردگی جنسی، افسردگی، ناراحتی های روحی، عدم رضایت از زندگی و عدم امنیت روانی را برای آنان در پی داشت...

معمولا به بهره وری از منظر اقتصادی نگریسته می شود. بهره وری هم چیزی نیست جز استفاده بهینه و عقلانی از امکانات موجود. این مقاله، نگاه اجتماعی تا اقتصادی دارد و بر این باور است که بحث بهره وری وقتی در ارتباط با نهاد اجتماعی خانواده قرار می گیرد، دیگر معنای صرفا اقتصادی نخواهد داشت. مفاهیم و روابطی که درون خانواده مطرح می شود بیشتر جنبه های عاطفی- اجتماعی دارند، نکات و مسائل اقتصادی کمتر در آن نفوذ دارد...