فصلنامه لیزر در پزشکی
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 24، تابستان 1385)

بطور کلی این مساله پذیرفته شده است که درمان های متعدد لیزر نتایج بالینی موثرتری را بدست خواهد داد. با این وجود، هنوز مشخص نشده است که افزایش تعداد جلسات درمانی می تواند باعث افزایش بروز اثرات جانبی این روش درمانی گردد. هدف اصلی این مطالعه ارزیابی نقش تعداد جلسات درمانی در اثربخشی و ایمنی رفع موهای زاید با استفاده از لیزر در جمعیتی با پوست نسبتا تیره است.
این مطالعه بصورت گذشته درمان با نگر بر روی 23 بیمار (22 زن و یک مرد) با 58 منطقه آناتومیک که در مجموع تحت 313 جلسه درمان با لیزر الکساندرایت جهت رفع موهای زاید قرار گرفته بودند انجام شد. نوع پوست بیماران درجه سه و چهار فیتزپاتریک بود. سیستم مورد استفاده شامل لیزر الکساندرایت با پالس بلند (Aphrodire، Quanta system، Italy) با طول موج 755 نانومتربود که فلوئنسی با دامنه J/cm2 25-17 در قطر پرتوی معادل mm 10 انتقال می داد. بیماران براساس تعداد جلسات درمانی لیزر در چهار گروه (گروه یک: کمتر یا مساوی 4 جلسه، گروه دو: 5 جلسه، گروه سه: 6 جلسه و گروه چهار: بیش از 7 جلسه درمانی لیزر) تقسیم شدند. شمارش موی بیماران با استفاده از عکسبرداری دیجیتالی از بیماران انجام شد. اثرات جانبی (هیپرپیگمانتاسیون، هیپوپیگمانتاسیون، تاول، فولیکولیت) از بیماران پرسیده شد. در صورتی که کاهشی موی بیماران بیش از 50% و بدون عوارض جانبی بوده، درمان موفقیت آمیز تلقی می شد.
نتایج بدست آمده یک همبستگی مثبتی بین کاهش مو و تعداد جلسات درمانی لیزر نشان داد (402/0=r، 005/0=p). اثرات جانبی ذیل نیز مشاهده شد: هیپرپیگمانتاسیون (دو بیمار با نوع پوست 4)، هیپوپیگمانتاسیون (یک بیمار با نوع پوست 4)، تاول (یک بیمار با نوع پوست 3) و فولیکولیت (دو بیمار با نوع پوست 3 و 4). درمان در 8/48% مناطق (28 از 58) موفقیت آمیز بود. میزان موفقیت در گروه کمتر یا مساوی 4 جلسه، 5، 6 و برابر یا مساوی 7 جلسه به ترتیب برابر با 25%، 76%، 58% و 15% بود (002/0=p).
بیمارانی که تحت تعداد بیشتری جلسه لیزر قرار گرفته بودند میزان موفقیت بیشتری از خود نشان دادند که البته این مساله با افزایش بروزاثرات جانبی نیزممکن است همراه باشد. فواید جلسات درمانی بیشتر باید با وقوع اثرات جانبی با هم برای هر بیمار در نظر گرفته شود.

در حال حاضر استفاده از اثرات ضددرد لیزر کم توان در بسیاری از بیماری های نشان داده شده است. در این مطالعه مقدماتی سعی شده است که اثرات لیزر کم توان در میزان عود و کاهش شدت سردرد میگرنی بدون اورا مورد بررسی قرار گیرد.
مطالعه حاضر بصورت یک بررسی آینده نگر قبل و بعد انجام شد. بیماران مبتلا به سردرد میگرنی بدون اورا وارد مطالعه شدند. لیزر درمانی با طول موچ 830 نانومتر و دوز J/cm2 10 انجام شد. تغییرات میزان عود، شدت درد و میزان ناتوانی بیماران بر حسب MIDAS اندازه گیری شد.
در مجموع 10 بیمار در این مطالعه شرکت کردند. میزان عود و متوسط مدت زمان هر حمله در بیماران در زمانهای پیگیری کاهش معنی دار داشت. متوسط شدت درد بر حسب VAS قبل از مطالعه در شرکت کنندگان 6/6 بود که در طی ماه اول به 2/5، ماه دوم به 2/4 و در ماه سوم به 9/2 کاهش یافت.(05/0>p) میزان ناتوانی بیماران ناشی از سردرد نیز در بیماران کاهش داشته است. 9 نفر از بیماران پس از پایان مطالعه در ماه سوم از درمان خود رضایت داشتند و تنها یک بیمار هیچگونه رضایتی از نحوه درمان خود نداشت.
هر جند که این مطالعه از محدودیتهای یک مطالعه قبل و بعد برخوردار است ولی به نظر می رسد که لیزر کم توان می تواند در میزان عود و شدت درد ناشی از سردرد میگرنی بدون اورا موثر باشد. با این وجود، برای تعیین میزان دقیق اثر نیاز به مطالعات تکمیلی است.

تحریک زیستی با استفاده از لیزرهای کم توان در بافت های زنده نشان داده شده است و در حال حاضر با توجه به اثرات بیولوژیکی این دسته از لیزرها، به عنوان یک روش درمانی در برخی از بیماری های استفاده شده است. برخی از مطالعات مطرح کرده اند که پرتوی این لیزرها باعث مدولاسیون سیستم ایمنی خواهد شد. در این مطالعه سعی شده است که پرتوی دو طول موج قرمز و مادون قرمز بر حساسیت تماسی ناشی از دی نیتروکلروبنزن (DNCB) مورد بررسی قرار گیرد.
در این مطالعه از موشهای نژاد BALB/c استفاده شد. حیوانات در سه گروه کنترل، لیزر با طول موج 8/632 نانومتر و 810 نانومتر تقسیم شدند. برای حساس کردن حیوانات، DNCB ابتدا بر سطح شکم مالیده شده و در مرحله تحریکی، DNCB به سطح گوش حیوانات مالیده شد. واکنشهای حساسیت تماسی بر اساس میزان تورم گوشها 6 و 24 ساعت پس از تحریک اندازه گیری شد. 6 ساعت پس از تحریک گوشها، تفاوت معنی داری بین سه گروه بدست نیامد. ولی 24 ساعت پس از تحریک، میزان تورم در گروهی که تحت تابش لیزر پرتوی قرمز 8/632 نانومتر قرار گرفته بودند کاهش قابل ملاحظه ای در مقایسه با دو گروه دیگر داشت.
به نظر می رسد که تابش پرتوی لیزر کم توان به خصوص در طیف نور قرمز می تواند شدت واکنشهای افزایش حساسیت تاخیری که در درماتیت تماسی ناشی از DNCB به وقوع می پیوند کاهش دهد.

سیستم برشنگاری نوری با استفاده از امواج مادون قرمز نزدیک یک تصویر برش زده شده از بافت بیولوژیکی نرم را ایجاد می کند. در این تحقیق پس از مدلسازی سخت افزار و نرم افزار این سیستم، نتایج حاصله از برنامه شبیه ساز با نتایج منتشر شده پیشین مقایسه گردیده است.
در این راستا از معادله تقریب انتشار برای توصیف حرکت امواج سینوسی نوری در داخل بافت سود جسته شده و این معادله با استفاده از روش اجزای محدود و گرادیان مزدوج تحلیل شده است. جهت بازسازی تصاویر حاصله از روش غیر خطی لونبرگ- مارکوات استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که با بکارگیری این تکنیک، تصاویرتومور پستان با دقتی قابل قبول و در کوتاهترین زمان ممکن بازسازی شده اند.
با مقایسه نتایج حاصله مشخص شده است که سیستم شبیه سازی شده دارای دقت مناسبی بوده و خطای حاصله قابل صرفنظر کردن می باشد.

در حال حاضر از فتودینامیک درمانی برای درمان برخی از بدخیمی ها استفاده می شود. با این وجود هنوز به دلیل تفاوت در نوع حساسگرهای نوری و پرتوی مورد استفاده پاسخ به درمان متفاوت است. در این مطالعه سعی شده میزان پاسخ درمانی حساسگر نوری فتوهم در درمان سرطان سلولهای پایه ای پوست (BCC) مورد بررسی قرار گیرد 30 ضایعه روی سرو گردن شش بیمار بررسی شد. بیماران از بین افرادی انتخاب شدند که منعی برای انجام جراحی و بی هوشی عمومی داشتند یا مایل به جراحی و رادیوتراپی نبودند. ماده حساسگر نوری، یکی از مشتقات هماتوپورفیرین بود که به صورت داخل وریدی تجویز شد. بیماران توسط لیزر دیود تحت درمان قرار گرفتند. سطح ضایعات بیمار قبل از شروع درمان و در روزهای سوم، هفتم، پانزدهم و ماه های اول، دوم، سوم و ششم پس از درمان اندازه گیری و میزان پاسخ بر مبنای پاسخ بالینی و درصد کاهش سطح ضایعه ارزیابی شد.
بعد از یک جلسه درمان، شش ضایعه (سه ضایعه سطحی، یک ضایعه ندولار، یک ضایعه زخمی و یک ضایعه مورفه آفرم) در ارزیابی ماه سوم بهبود کامل نشان دادند؛سه ضایعه (یک ضایعه ندولار، یک ضایعه سطحی و یک ضایعه زخمی) پاسخ خوب داشتند، سه ضایعه (دو ضایعه زخمی و یک ضایعه پیگمانته) پاسخ نسبی داشتند و هجده ضایعه (یک ضایعه زخمی و هفده ضایعه پیگمانته) پاسخی به درمان ندادند.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که فوتودینامیک درمانی در BCCهای سطحی می تواند نتایج رضایت بخش درمانی و زیبایی داشته باشد. اکثر ضایعات پیگمانته در این مطالعه پاسخ مناسبی نشان ندادند. در نهایت به نظر می رسد فتودینامیک تراپی روشی موثر در درمان BCCهای سطحی است.

سال هاست که از لیزر در درمان بیماری های متفاوت اعضای بدن استفاده می شود. چشم اولین عضو از بدن بود که لیزر به عنوان وسیله درمانی در آن به کار رفت. کاربرد لیزر در چشم اکنون از مرز درمان گذشته و وارد حیطه ی تشخیص گردیده است. استفاده از لیزر در درمان بیماری های شبکیه و زجاجیه، بسیاری از بیماری های غیرقابل علاج و کورکننده را به بیماری قابل علاج یا قابل کنترل تبدیل کرده است. لیزر به بسیاری از بیماران امکان داشتن زندگی بدون وابستگی شدید به دیگران را داده است.

رد مزمن پیوند یک روند ایمونولوژیک است که در دسته واکنش های حساسیت تاخیری نوع IV دسته بندی می شود و اصلی ترین فاکتور شناخته شده در این روند سلولهای لنفوسیتی TCD 8+ و لنفوکاینهای مترشحه از لنفوسیتها می باشند. با توجه به اثرات مدولاتوری سیستم ایمنی، لیزرهای کم توان شاید بتوان از این اثر در کاهش سطح این لنفوکاینها و ممانعت از رد استفاده کرد.
در شرایط استریل پوست از پشت موش MNL به پشت موش BALB/c پیوند شد و به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. موشهای گروه مورد روزانه تحت تابش لیزر کم توان هلیم - نئون (8/632 نانومتر و J/cm2 4) به مدت 14 روز قرار گرفتند. بررسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی در روزهای 3، 5، 10 و 15 انجام شد.
نتایج در جداول 1 تا 9 آورده شده اند که از این بین تنها ضخیم شدگی اپیذرم در گروه case به گونه significant از گروه کنترل بیشتر بود. شاید علت افزایش قابل توجه اپیدرم در گروه مورد را بتوان به اثرات محرک تقسیم سلولی نسبت داد. دوز نامناسب تابش و حتی نا توانایی لیزر کم توان برای مهار سیستم ایمنی به تنهایی می توانند از علل عدم موفقیت مطالعه فوق باشد.