فهرست مطالب

نشریه بوم شناسی کشاورزی
سال یکم شماره 1 (پاییز 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/07/15
  • تعداد عناوین: 12
|
  • اعظم عربی یزدی، امین علیزاده، سعید نیریزی صفحه 1
    استان خراسان رضوی با متوسط بارندگی سالانه 225 میلیمتر و بیش از 1087466 هکتار سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی جایگاه تعیین کننده ای در اقتصاد استانی و ملی دارد. فقدان جریان های سطحی دائمی در حوضه های آبریز دشت های این استان موجب شده که سالانه بالغ بر 06/1 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از سفره های آب زیرزمینی استان صورت گیرد بطوریکه از تعداد 39 دشت استان بالغ بر 35 دشت ممنوعه و 12 دشت بحرانی است. از آنجائی که در سالهای اخیر تجارت آب مجازی به عنوان راهکاری جدید جهت مقابله با بحران آب و کم آبی مورد توجه مجامع علمی جهان قرار گرفته است، در مطالعه حاضر صادرات و واردات آب مجازی، تراز تجاری آب مجازی و ردپای اکولوژیک آب در این استان مورد مطالعه و به دنبال آن بررسی امکان تامین امنیت غذایی با توجه به مفاهیم آب مجازی و آب مصرفی پایه صورت گرفته است. حجم کل آب مجازی که از طریق واردات و صادرات محصولات عمده کشاورزی در سال 85 به استان وارد و خارج شده است، به ترتیب بالغ بر 7/771 و 434 میلیون متر مکعب می باشد که خالص واردات آب مجازی به استان در سال 85 قریب 338 میلیون مترمکعب است. کل حجم رد پای آب استان 6/9 میلیارد مترمکعب است که به ازاء هر نفر 1740 متر مکعب در سال برآورد گردید. نتایج حاکی از آن است که در شرایط فعلی استان خراسان رضوی از نظر بهره برداری از منابع آبی در وضعیت مطلوبی قرار نداشته و در آینده ای نزدیک در تامین امنیت غذایی جمعیت رو به افزایش استان با مشکلات مواجه خواهد بود.
  • علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی، فرزاد مندنی، حسن فیضی، شهرام امیر مرادی صفحه 13
    سیستمهای کشت مخلوط یکی از روش های مدیریت صحیح تولید محصولات زراعی است که منجر به بهبود جذب و کارایی مصرف منابع توسط گیاهان می شود. با همین هدف به منظور ارزیابی اثرات کشت مخلوط نواری بر میزان جذب و کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در غالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و 6 تیمار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص ذرت، کشت خالص لوبیا، عرض نوار 2، 3، 4 و 5 ردیف کاشت ذرت و لوبیا بود. آزمایش در یک سیستم کم نهاده اجرا شد و از مصرف هر گونه مواد شیمیایی (کودهای شیمیایی و آفت کش ها) خود داری شد. هرکرت آزمایشی به ابعاد 4 متر طول در 5/7 متر عرض بود که تیمارهای مورد آزمایش، به صورت جایگزینی در آنها اعمال شد. نتایج آزمایش نشان داد که شاخص سطح برگ، میزان جذب نور، تجمع ماده خشک و کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا در تمام تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تک کشتی افزایش پیدا کرد. افزایش عرض نوار در تیمارهای کشت مخلوط نسبت به تیمار عرض نوار 2 ردیفی، به استثنای کارایی مصرف نور (3/8 و 5/14 درصد) منجر به کاهش شاخص سطح برگ (2/34 و 5/5 درصد)، میزان جذب نور (5/20 و 2/11 درصد) و تجمع ماده خشک (1/13 و 5/1 درصد) به ترتیب در ذرت و لوبیا شد. با افزایش عرض نوار مقادیر صفات نام برده در ردیف های مرکزی نسبت به ردیف های حاشیه ای کاهش بیشتری یافت. اثرات تسهیل و تکمیل کنندگی کشت مخلوط بر صفات مورد بررسی هم در ردیف های حاشیه ای و هم در ردیفهای مرکزی برای ذرت بیشتر از لوبیا بود. میانگین کارایی مصرف نور ذرت و لوبیا در طول فصل رشد به ترتیب از 65/1 و 98/0 در تیمار کشت خالص تا 94/1 و 15/1 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی در تیمار عرض نوار 2 ردیفی، متغیر بود.
  • سمیه نظارت، احمد غلامی * صفحه 25

    باکتری های محرک رشد گیاه به عنوان مکمل و جایگزین کودهای شیمیایی شناخته می شوند که می توانند سبب افزایش حاصلخیزی خاک و تولید محصول شوند. این مطالعه با هدف بررسی اثرات منفرد و دو گانه سویه های باکتری آزوسپیریلوم و سودوموناس بر رشد گیاه و جذب عناصر غذایی ذرت به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. عامل اول سویه های مختلف باکتری Azospirillum شامل سه سطح A1: شاهد (بدون تلقیح)، A2:A.lipoferumDSM1691 و A3:A.brasilenseDSM1690 و عامل دوم سویه های مختلف باکتری Pseudomonas شامل پنج سطح P1: شاهد (بدون تلقیح)، P2:P.putida strain R-168،P3: P. fluorescens strain R-93، P4: P.fluorescens DSM 50090 و P5:P.putida DSM 291 بود. نتایج نشان داد تیمارهای آزمایش وزن خشک کل بوته، وزن خشک بلال، وزن خشک دانه، وزن صد دانه و تعداد دانه در هر بوته ذرت را در مقایسه با شاهد به طور معنی داری افزایش داد. میزان جذب عناصر نیترو‍ژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی و مس نیز به طور معنی داری با کاربرد باکتری های محرک رشد افزایش یافت. همچنین نتایج آزمایش نشان داد که تلقیح توام باکتری ها در مقایسه با کاربرد منفرد هر یک از آنها موثرتر بود.

  • شهرام رضوان بیدختی، علیرضا دشتبان، محمد کافی، سارا سنجانی صفحه 33
    کاربرد کودهای زیستی به ویژه باکتری های محرک رشد گیاه به جای مصرف کودهای شیمیایی از مهمترین راهبردهای تغذیه ای در مدیریت پایدار بوم نظام های کشاورزی می باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی اثر باکتری های سودوموناس در سطوح مختلف فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم کویر آزمایشی در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان اجرا شد. آزمایش بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. عامل اصلی شامل 5 سطح کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (0P، 1P، 2P، 3P و 4P) به ترتیب (0، 60، 90، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی شامل چهار سطح (0S، 1S، 2S و 3S) به ترتیب (تیمار بدون تلقیح (شاهد) و سه سطح سویه های سودوموناس پوتیدا 21، سودوموناس پوتیدا 158 و سودوموناس فلورسنس 168) بود. نتایج نشان داد که تعداد سنبله، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح مختلف کود فسفر، باکتری و اثر متقابل آن ها قرار گرفتند. حداکثر عملکرد دانه به مقدار 7633 کیلوگرم در هکتار از تیمار تلقیح با سودوموناس فلورسنس 168 به همراه مصرف 90 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل حاصل شد. با توجه به عملکرد مناسب سودوموناس فلورسنس 168 می توان چنین نتیجه گرفت که در شرایط کاهش استفاده از کودهای فسفاته، این سویه قادر است ماده خشک تولیدی و عملکرد دانه را در حد قابل قبولی افزایش دهد.
  • بی بی الهه موسویفر، محمد علی بهدانی، مجید جامی الاحمدی، محمد سعیدحسینی بجد صفحه 41
    با توجه به نقش مهم روغن در تغذیه بشر و همچنین محدودیت منابع آب و اثر آن بر تولید و عملکرد روغن در گیاهان دانه روغنی، آزمایشی به منظور بررسی پاسخ ارقام گلرنگ بهاره به سطوح قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد زایشی، به صورت کرت ای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. کرتهای اصلی شامل چهار سطح قطع آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله دانه بندی، آبیاری تا مرحله گلدهی و آبیاری تا مرحله تکمه دهی) و کرت های فرعی، سه رقم گلرنگ بهاره (محلی اصفهان، اصفهان28 و IL111) بود. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری تا مرحله تکمه دهی باعث کاهش معنی دار تعداد طبق در بوته، تعداد طبق بارور در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن شد. در بین ارقام نیز رقم محلی اصفهان بیشترین تعداد طبق، تعداد طبق بارور و تعداد دانه در طبق را دارا بود و رقم IL111 در نقطه مقابل آن قرار گرفت. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و روغن نیز به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و IL111 بود. همچنین در بین اجزای عملکرد، تعداد طبق بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشت. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که رقم محلی اصفهان در تمامی رژیم های قطع آبیاری عملکرد دانه بیشتری تولید نمود، بنابراین این رقم به دلیل بومی بودن و تطابق پذیری بیشتر آن به شرایط ایران، امکان تولید عملکردهای بالاتر را در مقایسه با سایر ارقام در شرایط کمبود آب فراهم می ند.
  • حامد هادی، جهانفر دانشیان، احمد اصغر زاده، آیدین حمیدی، پریسا جنوبی، فرشاد قوشچی، محمد نصری صفحه 53
    در این پژوهش تاثیر باکتری های تثبیت کننده آزادزی و همزیست نیتروژن بر ویژگی های گیاهچه و بذر های سویای تولید شده در شرایط آبیاری محدود، در آزمایشگاه و مزرعه در سال 1385 ارزیابی گردید. در آزمایشگاه)، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل بذرهای تولید شده در شرایط آبیاری محدود (آبیاری گیاهان مادری پس از مقادیر 50 (آبیاری مطلوب)، 100 (تنش متوسط)، 150 (تنش شدید) میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، رقم (منوکین، ویلیامز و لاین اس.آر.اف× تی3) و تلقیح بذر (تلقیح با برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم، تلقیح با برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم توام با ازتوباکتر کروکوکوم، عدم تلقیح) بود. نتایج نشان دادند که تنش خشکی باعث کاهش سرعت و عدم یکنواختی جوانه زنی و ظهور گیاهچه گردید. باکتری تاثیری بر ظهور گیاهچه نداشت ولی پس از رویش وزن خشک برگ و ساقه، سطح برگ و شاخص بنیه گیاهچه را نسبت به عدم تلقیح افزایش داد. در سطوح مختلف آبیاری، تیمارهای تلقیح با باکتری از ارتفاع، وزن خشک برگ، ساقه، گیاهچه و بنیه بیشتری نسبت به عدم تلقیح برخوردار بودند. تلقیح بذرهای حاصل از شرایط تنش شدید با برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم وزن خشک ریشه چه را نسبت عدم تلقیح افزایش داد. بنابراین کاربرد باکتری باعث افزایش بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط آبیاری محدود گردید.
  • پرویز رضوانی مقدم، محمدرضا رئوفی، محمدحسن راشد محصل، روح الله مرادی صفحه 65
    به منظور بررسی تاثیر آرایشهای مختلف کاشت و اثر کنترل علف هرز در کشت مخلوط ماش (Vigna radiate L. Wilczek) و سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشی در سال زراعی 1385-1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور آرایش کاشت در 8 سطح [A1: کشت خالص سیاهدانه، A2: کشت خالص ماش، A3: 3 ردیف سیاهدانه 2 ردیف ماش، A4: 2 ردیف سیاهدانه – 3 ردیف ماش، A5: 2 ردیف سیاهدانه 1 ردیف ماش،A6: 1 ردیف سیاهدانه 2 ردیف ماش A7: کشت نواری 3 ردیف سیاهدانه - 3 ردیف ماش A8: کشت ردیفی 1 ردیف سیاهدانه - 1 ردیف ماش] و کنترل علف هرز در 2 سطح [V1: عدم کنترل علف هرز، V2: کنترل کامل علف هرز] در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد شاخص سطح برگ (LAI) ماش در کشت مخلوط کاهش پیدا کرد اما LAI در سیاهدانه افزایش یافت. وزن خشک ماش در مخلوط نسبت به کشت خالص تغییری نداشت، اما این صفت در سیاهدانه افزایش داشت. سیاهدانه در کشت مخلوط ارتفاع بیشتری نشان داد. برای ماش آرایشهای کاشت A8، A4، A5 و A3 در تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف برتری نشان دادند. اجزای عملکرد سیاهدانه همچون تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول پر در بوته و تعداد دانه در کپسول در آرایشهای کاشت A3، A5 و A7 بعد از کشت خالص مقادیر بیشتری داشتند. در آرایشهای کاشت با افزایش نسبت ماش بر تعداد گونه، جمعیت، بیوماس و فراوانی هر یک از گونه های علف هرز کاسته شد در تیمار عدم کنترل علف هرز از تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف یا کپسول پر در بوته، تعداد دانه در غلاف یا کپسول و در نتیجه از عملکرد هر دو گیاه کاسته شد. عملکرد ماش و سیاهدانه با افزایش نسبت هر یک در کشت مخلوط افزایش یافت. نسبت برابری زمین در همه آرایشهای کاشت بیشتر از یک بود اما سطح A8 با مقدار 2/1 مزیت بیشتری را نسبت به کشت خالص نشان داد.
  • محمد علی باغستانی میبدی، حسین سیدی پور، اسکندر زند، مهدی مین باشی معینی، فریبا میقانی، علی لشکری صفحه 81
    به منظور بررسی امکان کنترل تلفیقی علف هرز جودره (Hordeum spontaneum Koch.) در مزارع گندم (Triticum aestivum L.) در شرایط هیرم کاری آزمایشی با استفاده از علفکش سولفوسولفورون و مقادیر مختلف تراکم کاشت گندم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 86-1385 در بخش ملک آباد شهرستان قم مطالعه ای صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل مقدار بذر کشت شده گندم در مقادیر (250، 275 و 300 کیلوگرم بذر در هکتار) و زمان مصرف علفکش سولفوسولفورون در مراحل رشدی (چهار برگی، شش برگی و هشت برگی علف هرز جودره) بودند. نتایج نشان داد که با در نظر گرفتن عملکرد اقتصادی گندم و ملاحظات زیست محیطی، تلفیق مصرف 275 کیلوگرم بذر گندم در هکتار و کاربرد علفکش سولفوسولفورون به میزان 27 گرم در هکتار به همراه سیتوگیت به میزان 2 درصد در مرحله چهار برگی علف هرز جودره بیشترین تاثیر را بر کاهش خسارت جودره داشت. همچنین اثر این تیمارها به طور معنی داری صفات مورد بررسی این علف هرز را کاهش داد و از طرفی پارامترهای اندازه گیری شده گندم (بویژه عملکرد دانه) نیز در این تیمارها در حد مطلوبی بود. کاربرد تیمارهای تلفیقی اشاره شده سبب کاهش زاد آوری بذر جودره شد و همین امر سبب کاهش ورود بذر این علف هرز به بانک بذر می شود.
  • محمد قربانی، امین نعمتی، رضا قربانی صفحه 91
    آگاهی از ترجیحات کشاورزان گندم کار نسبت به نقش عوامل زیست محیطی و نوع علف های هرز در قیمت علف کش های زیستی برای مدیریت پایدار علف های هرز، به عنوان یک راهکار اساسی در جهت کمک به سیاست گزاران و مسئولان بخش کشاورزی تلقی می شود. با توجه به این مهم در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از داده های مقطعی 180 کشاورز گندم کار استان خراسان رضوی در سال 1387 و بهره گیری از الگوی قیمت گذاری کیفی، نقش عوامل زیست محیطی و نوع علف هرز بر قیمت علف کش های همسو با محیط زیست در قالب تمایل به پرداخت مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از برآورد الگوی قیمت گذاری کیفی علف کش ها نشان داد که کاهش آلودگی آب، کاهش تهدید سلامت انسان، شاخص آگاهی کشاورزان از آثار سوء ناشی از مصرف علف کش ها و متغیر مجازی یک ساله بودن علف های هرز تاثیر معنی داری بر روی قیمت علف کش‎های همسو با محیط زیست و کشاورزی پایدار دارند. سایر متغیرها از جمله کاهش آلودگی خاک و چند ساله بودن علف های هرز تاثیر معنی داری بر قیمت این نوع علف کش‎ها ندارند. با توجه به یافته های این تحقیق، انجام تحقیقات کاربردی در مورد امکان استفاده از علف کش های زیستی و یا علف کش های سازگار با مولفه های زیست محیطی، توجه به میزان تمایل به پرداخت کشاورزان در جایگزینی علف کش های زیستی در نظام تولید و قیمت گذاری علف کش ها اهمیت زیادی داشته و انجام تحقیقات بیشتر پیشنهاد می‎گردد.
  • آلاله متقیان، همت الله پیردشتی، محمد علی بهمنیار صفحه 103
    امروزه تولید بیشتر محصول مستلزم استقرار بهتر گیاهچه و سرعت و یکنواختی سبز شدن بذرها می باشد. به همین منظور در آزمایشی در سال 1387 به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 8 تیمار کودی و 4 تکرار اثرات ورمی کمپوست بر ظهور و رشد گیاهچه ای لوبیا سبز مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل 3 سطح از ورمی کمپوست (15، 30 و 45 تن در هکتار به صورت جداگانه و غنی شده با 50 درصد کود شیمیایی)، کود شیمیایی (100 کیلوگرم در هکتار اوره، سولفات پتاسیم و سوپر فسفات تریپل) و شاهد (بدون مصرف ورمی کمپوست و کود شیمیایی) بود. نتایج نشان داد که بالاترین درصد سبز شدن و سرعت ظهور گیاهچه، طول گیاهچه و ریشه تحت تیمار 15 تن ورمی کمپوست غنی شده با کود شیمیایی در هکتار و حداکثر محتوی کلروفیل، وزن خشک اندام هوایی و گیاهچه تحت تیمار 30 تن ورمی کمپوست غنی شده در هکتار حاصل شد. مقایسات گروهی بیانگر آن بود که گروه 30 تن کمپوست در هکتار موجب افزایش معنی دار سرعت ظهور گیاهچه (18/36%)، سرعت ظهور تجمعی (82/49%)، سطح برگ (67/44%)، وزن تر و خشک گیاهچه (56/60% و 04/74%) در مقایسه با 45 تن کمپوست در هکتار گردید. در تمام تیمارهای کودی رابطه خطی و قوی بین سرعت ظهور تجمعی و سرعت ظهور گیاهچه و وزن خشک اندام هوایی و ریشه وجود داشت با این وجود مقدار این صفات در تیمارهای ورمی کمپوست 15 و 30 تن در هکتار بیشتر از تیمارهای دیگر مخصوصا شاهد و کود شیمیایی بود.
  • مهران صفرخانلو، اسکندر زند، محمد علی باغستانی، سید علیرضا ولد آبادی، علیرضا باقری صفحه 115
    به منظور بررسی استفاده از الگوی کاشت برای کاهش مصرف علف کش در ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 704، آزمایشی در سال زراعی 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل: الگوی کاشت ذرت در سه سطح (تک ردیفه یا معمولی، دو ردیفه روبرو یا مربعی، دوردیفه زیگزاک روی هر پشته) و تیمارهای کنترلی در شش سطح (شاهد بدون حضور علف هرز (وجین کامل)، تیمارهای فورام سولفورون(اکوئیپ) با مقادیر 1، 5/1، 2 و 5/2 لیتر در هکتار و تیمار شاهد با حضور علف هرز) بودند. اندازه گیری عملکرد دانه ذرت و وزن خشک علف های هرز به تفکیک گونه در پانزده و چهل و پنج روز پس از سمپاشی انجام شد. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف علفکشی در الگوهای کاشت مختلف اثرات متفاوتی را روی علف های هرز داشتند، بطوریکه استفاده از مقادیر کاهش یافته علفکش در الگوی کاشت زیگزاکی نسبت به دو الگوی کاشت مربعی و معمولی کنترل مطلوب علف های هرز را به همراه داشت. بیشترین عملکرد دانه ذرت پس از شاهد بدون علف هرز مربوط به الگوی کاشت زیگزاکی با مصرف 2 لیتر در هکتار فورام سولفورون و کمترین عملکرد دانه متعلق به الگوی کشت معمولی بود. درمجموع نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که انتخاب الگوی کاشت زیگراکی می تواند با کاهش مصرف علفکش و در نتیجه مزایای زیست محیطی و اقتصادی همراه باشد.
  • رضا قربانی، علیرضا کوچکی، محسن جهان، مهدی نصیری، پرویز رضوانی مقدم صفحه 129
    اگر چه کشاورزی سنتی و تولید محصولات کشاورزی بدون استفاده از مواد شیمیایی از سابقه ی بسیار طولانی برخوردار است، ولی کشاورزی زیستی که اساسا بر منابع تولید محلی متکی بوده و فعالیت آن بر حفظ تعادل اکولوژیکی و توسعه مطلوب فرآیندهای بیولوژیک استوار است و از طرف دیگر دارای مقررات و استانداردهای خاصی است، از سابقه ی چندانی برخوردار نیست. شواهد زیادی حاکی از برتری کشاورزی زیستی بر کشاورزی رایج از جنبه های مختلف زیست محیطی مانند افزایش تنوع زیستی، کاهش بقایای سموم شیمیایی در مواد غذایی گیاهی و دامی، کاهش گازهای گلخانه ای و گرمای زمین و جنبه های اجتماعی- اقتصادی مانند تولید پایدار و عدالت اجتماعی و اقتصادی وجود دارند. سطح زیر کشت جهانی محصولات زیستی در سال 2006 حدود 31 میلیون هکتار و ارزش تجاری محصولات زیستی به 38 میلیارد دلار در سال رسیده است. نظام های کشاورزی زیستی مبتنی بر استانداردهای خاص و دقیقی هستند که در آنها امنیت و اطمینان مصرف کنندگان، رقابت عادلانه بین تولیدکنندگان و تسهیل در تجارت محصولات زیستی بین دولت ها در نظر گرفته شده است. استانداردها در کشاورزی زیستی شامل اصول، قواعد، پیشنهادات و ضرورت هایی هستند که باید در کلیه مراحل تولید و فرآوری تا مصرف رعایت شوند. با وجودی که کشور ما از نظر کشاورزی سابقه ی بسیار طولانی دارد و برخی محصولات مهم زراعی فعلی در دنیا از قبیل غلات و حبوبات در این قسمت از جهان اهلی شده اند، متاسفانه هنوز در چارچوب کشاورزی زیستی نوین، فاقد مقررات ملی است. امروزه بازارهای خارجی و به خصوص اتحادیه اروپا، تمایل خود را نسبت به خرید محصولات زیستی ایران (پسته، گردو، خرما، کشمش، میوه های تازه، زعفران و غیره) اعلام داشته اند، ولی هنوز هیچ گونه مقررات ملی در این رابطه با تولید محصولات زیستی ایران وجود ندارد. در این مقاله سعی شده است تا ضمن بررسی و مرور قوانین بین المللی موجود در این زمینه، مجموعه استانداردهای پایه و اصلی جهت تولید زیستی محصولات زراعی و باغی برای کشور ایران تهیه و پیشنهاد شوند.
|
  • Azam Arabi Yazdi, Amin Alizadeh, Saeed Nairizi Page 1
    Khorasan Razavi province with the total precipitations of less than 225 mm/year and total area of irrigated area of 1087466 hectare is considered as one of the most important agricultural region in Iran. This province has also important role in local and national economy. Lack of Perennial River and little amount of surface water has caused 1.06 billion cubic meter of over withdrawn from ground water resources. For this reason 35 ground water basins out of 39 have been banned for more exploitation. 12 basins are also in a very critical condition. Since virtual water trade has been accepted as a tool for combating water scarcity, this research project was conducted to study the import-export of virtual water as well as its balance, and ecological water foot print in this province. Khorasan Razavi, has imported 771.7 mcm and exported 434 mcm of virtual water through international agricultural crops trade. Net virtual water of Khorasan Razavi was about 338 mcm in 2006. Agricultural water footprint of Iran in 2006 has estimated to be about 9.6 bcm or 1740 m3/yr/cap. The results show that water resources situation in this province is not in a good condition and in a near future providing food security will be faced with problems if not any solution be implemented
  • Alireza Koocheki, Mahdi Nassiri Mahallati, Farzad Mondani, Hasan Feizi, Shahram Amirmoradi Page 13
    Intercropping is one of the management methods for crop production and leads to improvement of resource absorption and use by plants. Based on this purpose the present field study was conducted to evaluate radiation absorption and uses efficiency in corn and bean strip intercropping at the farm of the Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran during 2009. The experiment was set up in completely randomized block with three replications. The experiment constituted 6 treatments: sole crops of maize and bean, maize/bean strip intercropping of 2, 3, 4 and 5 rows of maize and bean plants. This experiment was conducted in the low input production system. Each plot was 4×7.5 m in which within each plot the experimental treatments were based on replacement design. Results indicated that leaf area index, light absorption, total dry matter and radiation use efficiency of maize and bean increased in all intercropping treatments in comparison with sole cropping. Increasing of width of strip in the intercropping treatments in comparison with strip of 2 rows, with the exception of the radiation use efficiency (14.5% and 8.3%), lead to decreased leaf area index (34.2% and 5.5%), light absorption (20.5% and 11.2%) and total dry matter (1.5% and 13.1%) in maize and bean, respectively. With increasing width of strip, all of the measured traits decreased more in the central rows than the side rows. In both side rows and the central rows intercropping complementary effects was more on maize than bean in the measured traits. Average of maize and bean radiation use efficiency was from 1.65 & 0.98 in the sole cropping to 1.94 & 1.15 gMJ-1 in the strip of 2 rows, respectively.
  • Somayeh Nezarat, Ahamd Gholami Page 25

    Plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) has been identified as an alternative to chemical fertilizer to increase soil fertility and crop production in sustainable agriculture. The objective of this study was to investigate the effects of single and co-inoculation of Azospirillum and Pseudomonas strains on plant growth and nutrient uptake of maize as a factorial experiment. Treatments included control, Azospirillum lipoferum DSM 1691, A.brasilense DSM 1690, Pseudomonas putida strain R-168, P.fluorescens strain R-93, P.fluorescens DSM 50090 and P.putida DSM291. Bacterial treatment significantly increased shoot, ear and seed dry weight, 100 seed weight and number of seeds per ear. Plants nutrient uptake of N, P, K, Fe and Cu were also significantly influenced by application of PGPR(s). Also, the experimental results show that inoculation consortia apparently work better when different bacteria were combined with each other.

  • Shahram Rezvan Beidokhti, Alireza Dashtban, Mohammad Kafi, Sara Sanjani Page 33
    Application of biofertilizers, especially plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) is one of the most important strategies for plant nutrition compared to chemical fertilizers, especially in sustainable management of agroecosystems. In order to evaluate the effect of Pesodomonas bacteria strains and chemical phosphate fertilizer on yield and yield components of wheat the Kavir cultivar an experiment was conducted in experimental farm of the Agriculture Faculty of Azad University of Damghan. The treatments were arranged as split plots and were evaluated in a complete randomized block design with three replications. The chemical phosphate fertilizer levels of P0 (control), P1 (60 Kg/ha), P2 (90 Kg/ha), P3 (120 Kg/ha) and P4 (150 Kg/ha) of super phosphate triple were allocated to the main plots. While the different bacteria strains of Pseudomonas putida 21 (S1), Pseudomonas putida 158 (S2), Pseudomonas fluorescens 168 (S3) and non-inoculation control (S0) were allocated to the sub plots. The results of the experiment indicated that the highest grain yield of 7633 Kg/ha was obtained with application of 90 kg/ha of phosphorus fertilizer accompanied with S3 bacteria (strain No.168). The Pseudomonas fluorescens168 demonstrated a remarkable efficiency in dry matter and grain production in wheat with no chemical phosphate application.
  • Bibi Elaheh Moosavifar, Mohammad Ali Behdani, Majid Jami Alahmadi, Mohammad Saeed Hosaini Bojd Page 41
    Oil has an important role in human food. An experiment was conducted in order to evaluate the response of spring genotypes of safflower to irrigation disruption in reproductive growth different stages, in a spilt plot arrangement based on randomized complete block design with four replications at Research Farm, Faculty of Agriculture, University of Birjand during 2008. Irrigation regimes (full irrigation = whole season irrigation, irrigation until grain filling, irrigation until flowering, and irrigation until heading-bud) and cultivars (Mahali Isfahan (a local variety), Isfahan28 and IL111) were arranged in main plots and subplots, respectively. Results showed that irrigation until heading-bud stage caused a significant reduction in number of total and fertile head per plant, number of seeds per head, 1000-seed weight, seed yield and oil content and yield. Among cultivars, Mahali Isfahan had the most number of total and fertile head per plant and number of seeds per head and IL111 showed just the reverse response. Also between yield components, number of total head per plant showed the highest correlation with yield. According to the results, Mahali Isfahan variety in all of the irrigation disruption regimes produced the highest kernel yield. Therefore, due to the nativeness of this cultivar and high adaptation to this arid climatic zone, provide an opportunity for producing higher yields in comparison with other cultivars under water stress.
  • Hamed Hadi, Jahanfar Daneshian, Ahmad Asgharzadeh, Aydin Hamidi, Parisa Jonoubi, Farshad Ghooshchi, Mohammad Nasri Page 53
    Effect of free and symbiotic nitrogen fixing bacteria on seed and seedling produced seeds under deficit irrigation was conducted in laboratory and field experiments in 2006. In laboratory of karaj’s Seed and Plant Research and Certificate Institute an experiment was conducted based on factorial in form of completely randomized design with four replications and in field’s of Islamic Azad University, Varamin Branch were split factorial in form of randomized completely block design with three replications. Treatments included water stress [Irrigation after 50 (Normal irrigation), 100 (Middle stress), 150 (Severe stress) mm evaporation from pan class A], Cultivar [Manokin & Williams and SRF×T3 Line] and inoculation [Inoculation with Bradyrhizobium japonicum, Bradyrhizobium japonicum co-inoculated with Azotobacter chroococcum, No seed inoculation]. Results showed that drought stress decreased the uniformity and germination speed and seedling emergence. Bacteria increased leaf dry weight, stem dry weight, leaf area and seedling vigor index but had no effect on emergence. In irrigation levels inoculated treatments had higher seedling length, leaf, stem, seedling dry weight and seedling vigor. Severs stress seeds inoculated with Bradyrhizobium japonicum had higher root dry weight than control. Therefore in seeds which were produced under deficit irrigation conditions, bacteria increased seedlings vigor.
  • Mohsen Rezvani Moghadam, Mohammad Reza Raoofi, Mohammad Hasan Rashed Mohassel, Rooholla Moradi Page 65
    In order to study different arrangements and weed controls effects on mung bean (Vigna radiate L. Wilczek) – black cumin (Nigella sativa L.) intercropping an experiment was conducted at the Research Station of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during growing season 2005 – 2006. Sixteen treatments comprising combinations of eight sowing patterns [A1: Sole black cumin, A2: Sole mung bean, A3: 3 rows black cumin– 2 rows mung bean, A4: 3 rows black cumin – 2 rows mung bean, A5: 2 rows black cumin – 1 rows mung bean, A6: 1 row black cumin – 2 rows mung bean, A7: 3 rows black cumin – 3 rows mung bean (Striped), A8: 1 row black cumin – 1 row mung bean (alternative rows)] and two weed controls [V1: unweeded, V2: completely hand weeding] were arranged in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications. Results showed that in intercropping systems leaf area index (LAI) of mung bean reduced but in the case of black cumin increased. Mung bean total dry matter in intercropping system did not differ comparing with sole crop but total dry matter in black cumin increased. All yield components in both crops affected by sowing patterns and weed control treatments. Number of branches/plant, number of pods or follicules/plant and number of seed/pods or follicules increased in A8, A4, A5 and A3 sowing patterns in mung bean and A3, A5 and A7 sowing patterns in black cumin compared with other arrangements. By increasing mung bean ratio in rows, the number of weed species, weed density, dry weight of weeds and abundance of weed species decreased. In unweeded treatment, number of branches/plant, number of pods or follicules/plant and number of seed/pods or follicules decreased in both crops. Land equivalent ratio (LER) was more than 1.00 in all sowing patterns.
  • Mohammad Ali Baghestani Maybodi, Hasan Sayedipour, Eskandar Zand, Mahdi Minbashi-Moeini, Fariba Maighani, Ali Lashkari Page 81
    Field experiment was conducted in order to determine the effect of wheat seeding rate and time of application of sulfosulfuron for control of Hordeum spontaneum in wheat field in 2007 in Qom Province, Iran. The experimental design was completely randomized block with four replications in which treatments were arranged as factorial. The treatments were wheat seed rates at 250, 275 and 300 kg/ha and time of application of sulfosulfuron in different growth stages of Hordeum spontaneum (four-leaves, six leaves and eight leaves). Results showed that using 275 kg/ha and application of sulfosulfuron at four-leaves growth stage of Hordeum spontaneum in stale seedbed method were the best treatments for suppressing of Hordeum spontaneum in wheat field. These treatments reduced growth of Hordeum spontaneum while increased attributed growth criteria of wheat, particularly wheat grain yield. According to economical and environmental standpoints, using wheat seed rate at 275 kg/ha and applying sulfosulfuron at four-leaves stage of Hordeum spontaneum were the best treatment for integrated management of wild barley. These treatments affected seed production of wild barley, therefore, the input of wild barley seed to seed bank can be reduced by mentioned treatments.
  • Mohammad Ghorbani, Amin Nemati, Reza Ghorbani Page 91
    Awareness of wheat farmers’ personal preferences towards environmental issues and weed types is important in pricing bioherbicides for sustainable weed management and could consequently be a fundamental guide to agricultural authorities and policy-makers. In the present study, a survey was carried out by using data collected from 180 wheat farmers of Korasan Razavi province during 2008, together with hedonic pricing method. The role of environmental qualitative factors and weed type on pricing environmental-friendly herbicides on the basis of “willingness to pay” was studied. Results from the estimation of hedonic pricing method indicated that reduction of water pollution, human health risk, farmers information about negative effects of chemical herbicides and the virtual variable of weed type had significant effects on pricing environmental friendly herbicides. Variables of soil pollution and weed perenniality had no significant effects on pricing herbicide applicable to sustainable agricultural systems. Based on the results of this study, possibilities of using bioherbicide or less pollutant herbicides and also the rate of farmers willingness to pay for alternatives in the region are important factors recommended for additional studies
  • Alaleh Mottaghian, Hematollah Pirdashti Pirdashti, Mohammad Ali Bahmanyar Page 103
    Recently, increase in crop production depends on better seedling establishment, emergence rate and uniformity. Thus, an experiment was carried out in a randomized complete block design with 8 fertilizer treatments and 4 replications in 2008 at Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University. The aim of this research was to evaluate effect of vermicompost (VC) on bush bean seedling emergence parameters. The treatments were three levels of VC (15, 30 and 45 Mg ha-1 alone and plus with 50% chemical fertilizer), chemical fertilizer (100 Kg ha-1 Urea, Potassium sulfate, Triple super phosphate) and a control (no vermicompost or chemical fertilizer application). Among all treatments, strongly linear regression was observed between CER and FER and shoot and root dry weight, however, amount of these traits was greater in 15 and 30 Mg ha-1 than other treatments specially, control and chemical fertilizers. Analysis of data showed that the highest of field emergence rate, cumulating emergence rate and seedling and root length was obtained in 15 Mg enriched VC per hectare and maximum chlorophyll content, aerial parts and seedling dry weight was belonged to 30 Mg enriched VC per hectare. The orthogonal contrasts revealed that 30 Mg ha-1 compost was caused significant increases field emergence rate (36.18%), cumulating emergence rate (49.82%), leaf area (44.67%), seedling fresh and dry weight (60.56% and 74.04%) compared to 45 Mg ha-1 compost.
  • Mehran Safarkhanloo, Eskandar Zand, Mohammad Ali Baghestani, Alireza Valadabadi, Alireza Bagheri Page 115
    In order to evaluate of using planting pattern for reducing herbicides dose in corn (single cross 704), a field experiment was conducted in 2007 at research field of Collage of Agriculture, Islamic Azad University branch of Takestan. The experimental design was randomized complete block with 18 treatments and using factorial design with 4 replications. Treatments consisted of corn planting pattern in 3 levels (single row, rectangular twin row and crinkle twin row), and weed control treatments in 6 levels (rates of 1, 1.5, 2, 2.5 l/ha foramsulfuron, A weed free as control and full season hand weeding control). Biomass of weed species 15 and 45 days after post emergence herbicide application, and seed yield of corn were measured. Results of statistical analysis showed that different dose of herbicide in each planting pattern had a various effect on weeds. Application of low rates of herbicide in crinkle planting pattern was similar to higher dosages of herbicide in rectangular and single planting pattern. The most seed yield was occurred in the crinkle planting pattern with rate of 2 l.ha-1 foramsulfuron and the lowest seed yield was belong to single row planting pattern. Environmental and economical advantages can be obtained by reducing herbicide rates, and selecting an appropriate planting pattern.
  • Reza Ghorbani, Alireza Koocheki, Mohsen Jahan, Mehdi Nassiri, Parviz Rezvani-Moghadam Page 129
    Traditional agriculture and non-chemical crop production have a long story; however organic agriculture which relies on local and in-farm inputs, with the aim of protecting ecological balances and developing biological cycles on the one hand while regarding regulations and specific standards on the other hand, doesn’t have a very long history. There are numerous environmental reasons for the priority of organic agriculture to conventional systems such as increasing biodiversity, reducing chemical residue in plant and animal products, reducing greenhouse gases and air temperatures; and socio-economic factors like equity and sustainability. Worldwide, in 2006 about 31 million hectares were managed organically with estimated international sales of over 38 billion US dollars. There are very specific standards, regulations and criteria for organic agriculture for the security of producers and consumers, suitable competition between producers and clear regulations for international trades of organic products. Standards in organic agriculture are principles, regulations and criteria that must be considered from production up to processing and consumption. Although Iran has a very long history in agriculture and a variety of cereals and pulses have been domesticated in its regions, unfortunately, there are no organic production plans and standards for this country. During these recent years, there have been international interests especially on behalf of European countries towards exporting some organic products such as pistachio, walnut, date, fresh fruits and saffron from Iran, but the main reason for the refusal of our products could be the absence of organic standards which are to be considered during the production of those products. The present paper recommends the principles and standards, considering IFOAM standards for organic plant products in Iran.