مجله مرتع
سال سوم شماره 4 (پیاپی 12، زمستان 1388)

یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر پوشش گیاهی منطقه، پستی و بلندی است. واحد های اراضی واحدهای همگنی هستند که بر اساس عوامل پستی و بلندی و خاک تفکیک می شوند. در این تحقیق با استفاده از قاب های ویتاکر، غنای گونه ای و فرم های رویشی گونه های گیاهی در مناطق کلیدی واقع در هر یک از دو واحد اراضی موجود در منطقه، با تیپ گیاهی یکسان، در مراتع نیمه خشک حسین آباد استان قزوین، مورد مطالعه قرار گرفت. پس از تعیین مناطق کلیدی هر یک از واحدهای اراضی، دو قاب ویتاکر 1/0 هکتاری در واحدهای یاد شده مستقر شد. نام گونه های وارده به داخل هر قاب به ترتیب از 1/0 تا 1000 مترمربع به همراه فرم رویشی و تعداد هر گونه در جداول مربوطه ثبت شد. با بکارگیری رج بندی به شیوه PCA قاب های ویتاکر مستقر در واحدهای اراضی طبقه بندی شد. با استفاده از مدل رگرسیون خطی، دو معادله مناسب برای غنای گونه ای در واحدهای اراضی پیشنهاد و ضرایب معادلات مذکور با استفاده از رگرسیون گروهی با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد غنای گونه ای در واحدهای اراضی 2.1 و 3.3 از نظر آماری اختلاف معنی داری داشته (05/0p<) و در واحد اراضی 2.1 نسبت به واحد 3.3 بیشتر است. همچنین از مقایسه نسبت ترکیب فرم های حیاتی در واحدهای اراضی 2.1 و 3.3 معلوم شد که شدت بهره برداری و چرای دام در واحد اراضی 2.1 کمتر از واحد 3.3 است.

در این پژوهش بوم شناسی فردی گونه Eurotia ceratoides در مراتع ندوشن استان یزد بررسی شد. بعد از انتخاب منطقه مورد مطالعه، نمونه برداری ها به روش تصادفی-سیستماتیک در سه ارتفاع 2200، 2300 و 2450 انجام شد. در40 پلات یک متر مربعی تراکم و تولید تعیین شد. همچنین در هر منطقه 5 پایه انتخاب و در سه مرحله رشد فعال، گلدهی و بذردهی، اندام های هوایی آنها برداشت شد. افزون بر این در پای هر پایه گیاهی پروفیل خاک حفر و تا عمق 80 سانتی متری نمونه خاک برداشت شد. در آزمایشگاه از نمونه های گیاهی عناصر ازت، فسفر، کلسیم و پتاسیم و از خصوصیات خاک اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی، آهک و بافت خاک اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تجزیه واریانس و دانکن انجام شد. نتایج نشان داد این گونه E. ceratoides با دامنه بوم شناسی نسبتا وسیع در مناطق با اسیدیته 8-8/7، هدایت الکتریکی 2/0-12/0 دسی زیمنس بر متر و در ارتفاع 2500-1500 متر از سطح دریا پراکنش دارد. متوسط میزان بارندگی در رویشگاه آن 3/98 میلی متر و متوسط درجه حرارت سالانه آن 4/14 درجه سانتی گراد است. این گیاه به شکل بوته ای با ارتفاع 40-25 سانتی متر در این منطقه رشد می کند. در بررسی های به عمل آمده مشخص شد، بین تراکم و تولید با افزایش ارتفاع، رابطه مستقیم وجود دارد. شروع رشد رویشی این گیاه در اواسط اسفند ماه بوده، در اواخر اردیبهشت گیاه مرحله گلدهی را گذرانده و بذردهی آن در مرداد ماه است. همچنین بالاترین میزان پروتئین گیاهی در زمان گلدهی وجود دارد.

مدیریت حفاظتی نیازمند آگاهی از وضعیت جوامع گیاهی است. به منظور رسیدن به این هدف سامان عرفی روستای-کبوترکوه شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی با تیپ غالب درمنه دشتی انتخاب شد. پوشش، تراکم و الگوی پراکنش سه کمیتی هستند که از آنها می توان به عنوان شاخص های معتبر استفاده کرد. در این تحقیق سعی شد مناطق طوری انتخاب شوند تا دیگر عوامل مانند پستی و بلندی، اقلیم و خاک در آنها تا حد امکان مشابه باشند تا بتوان تاثیر چرای فصلی و دائمی را بر پوشش گیاهی بررسی کرد. بدین منظور با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9 در دو منطقه، جفت واحد های همگن از لحاظ شکل زمین و زمین شناسی مشخص شدند. در 5 جفت واحد همگن مشخص شده، تعداد 40 ترانسکت با طول30 متر مستقر و در هر ترانسکت پوشش تاجی، لاشبرگ گیاهی، تعداد پایه ها، سنگ، سنگریزه و خاک -لخت اندازه گیری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های پوشش از آزمون مقایسه میانگین ها برای دو گروه مستقل، برای تعیین تراکم از شاخص های فاصله ای نزدیکترین همسایه و نزدیکترین فرد و برای تعیین الگوی پراکنش از شاخص های فاصله ای هاپکینز، جانسون - زیمر و ابرهارت استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش مدت چرا، درصد پوشش درمنه-دشتی تغییر نمی کند، اما تراکم پایه های درمنه کاهش می یابد.

چرای دام یکی از مهمترین و متداول ترین نوع کاربری زمین در اراضی مرتعی جهان است و دارای پتانسیل بالا در تغییر میزان ذخیره کربن در چنین اکوسیستم هایی محسوب می شود. در این پژوهش اثر چرا بر میزان ترسیب کربن و تثبیت ازت در مراتع با گونه Artemisia sieberi در استان سمنان بررسی شد. بدین منظور در دو ناحیه پیغمبران و قوشه اقدام به شناسایی مناطق با گونه غالب درمنه دشتی گردید. نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 40 پلات 1×1 متر مربعی و در طول 4 ترانسکت به طول 200 - 100 متر انجام شد. در هر پلات درصد پوشش تاجی، تراکم٬ ابعاد هر پایه و میزان لاشبرگ سطحی درمنه ثبت گردید. به منظور تعیین بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی اقدام به نمونه برداری کامل از بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی گردید. برای مطالعه خاک اقدام به حفر 7 پروفیل در پای بوته های درمنه در هر دو تیمار چرا شده و قرق گردید. نمونه برداری در هر پرو فیل بر اساس عمق خاک و وسعت ریشه دوانی از 3 عمق 25-0، 50-25 و 75-50 سانتی متری از انجام شد. به منظور تعیین رابطه میان خصوصیات اندام هوایی (حجم و وزن اندام هوایی) و اندام زیرزمینی در هر یک از مناطق از رگرسیون خطی ساده استفاده شد. در نمونه خشک گیاهی و نیز خاک درصد کربن آلی و ازت محاسبه شد. در ادامه وزن کل کربن و ازت ترسیب شده در هکتار محاسبه گردید. مقایسه داده ها با آزمون تی استیودنت مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان کاهش کربن و ازت در بخش اندام هوایی به ترتیب با میزان 62 و 74 درصد در ناحیه پیغمبران و 54 و 61 درصد در ناحیه قوشه رخ داده است. کاهش بیوماس اندام زیرزمینی در ناحیه قوشه به ترتیب 42 و 32 درصد اندازه گیری شد، اما در ناحیه پیغمبران کاهش معنی داری از نظر کربن بیوماس زیرزمینی مشاهده نشد. نتایج بیانگر آن است که چرا قادر به تغییر ذخیره کربن و ازت خاک می باشد، اما میزان این تغییرات وابسته به شدت چرا خواهد بود. هر چند که چرا موجب تغییر معنی داری در ذخیره کربن خاک در ناحیه پیغمبران نشد اما اثر چرا بر کاهش 27 درصدی ذخیره کربن آلی خاک در ناحیه قوشه بیانگر نقش مؤثر این عامل در تغییر محتوی کربن خاک می باشد. در مجموع چرای دام بر کربن و ازت ذخیره شده در کل اکوسیستم در ناحیه پیغمبران تاثیر معنی دار نداشت، اما در ناحیه قوشه اثر چرا معنی دار ارزیابی شد.

ظرفیت مراتع بر اساس میزان علوفه تولیدی آن تعیین می شود و یکی از اهداف مهم در مدیریت منابع طبیعی نیز تعیین میزان تولید مراتع به منظور تعیین ظرفیت مرتع است. تخمین و برآورد ظرفیت مرتع با روش قطع و توزین که مطمئن ترین روش است، نیاز به صرف هزینه و وقت زیادی نسبت به سایر روش ها دارد. از این رو بایستی روشی را انتخاب و برگزید که از دقت کافی، سادگی، کاهش زمان و کمی میزان هزینه و سایر موارد برخوردار باشد. بر همین اساس چگونگی برآورد تولید گندمیان با استفاده از صفحه مشبک مورد توجه قرار گرفت. بدین منظور در زیر حوزه میناوند از حوزه آبخیز طالقان سه گونه گرامینه (Stipa barbata، Bromus tomentellus و Dactylis glomerata) انتخاب و نمونه برداری از هر یک با 30 تکرار انجام شد. فاصله دوربین تا صفحه مشبک بین 50 تا 75 سانتی متر بود. ارتباط بین تولید به عنوان متغیر وابسته و تعداد مربعات پرشده توسط گیاه در صفحه مشبک به عنوان متغیر مستقل تعیین شد و روش های مختلف شمارش مربعات با مدلهای مختلف رگرسیونی آزمایش گردید. همچنین میزان بهره برداری نیز برای هر گونه در سطوح 25، 50 و 75 درصد در نظر گرفته شد. در ابتدا رابطه خطی بین تولید واقعی و تعداد مربعات در نظر گرفته شد که در برخی از آنها رابطه خطی نبود و پس از آن رابطه نمایی برای آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که در همه موارد رابطه نمایی معنی دار است. بیشترین همبستگی (r2) برای مربعات 4/1 و پس از آن برای مربعات 2/1 و سپس مربعات کامل، با تولید واقعی بود و کمترین همبستگی برای مربعات کاملا پر شده بود. میزان بهره برداری 25٪ بیشترین همبستگی را با تولید هر سه گونه داشت. در گونه S.barbata بیشترین همبستگی در کلیه روابط وجود داشت. در مجموع این روش را می توان روش مناسبی برای برآورد تولید در گندمیان عنوان کرد.

آتش سوزی از جمله عوامل اکولوژیک مؤثر بر رشد، توسعه و تکامل جوامع گیاهی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. آگاهی از اثرات آتش سوزی بر جنبه های مختلف یک اکوسیستم برای مدیریت مراتع پس از آتش سوزی اهمیت دارد. تغییرات ایجاد شده در پوشش گیاهی بواسطه آتش سوزی می تواند باعث تغییراتی در مقادیر بذر گونه ها در خاک گردد. ذخایر بذر گونه ها در بانک بذر خاک نقش بسزایی در پویایی پوشش گیاهی پس از آتش سوزی دارند. در این تحقیق اثرات وقوع آتش سوزی در پوشش گیاهی پارک ملی بمو شیراز بر ترکیب گونه ای بانک بذر خاک مورد مطالعه قرار گرفت. دو رویشگاه چاه سرخ و پالایشگاه با تیپ های گیاهی متفاوت که در هر رویشگاه یک منطقه شاهد و دو منطقه با سابقه آتش سوزی متفاوت (حریق یکساله و حریق 5 ساله) انتخاب گردیدند. نمونه برداری از دو عمق خاک (صفر تا 5 سانتی متر و 5 تا 10 سانتی متر) صورت پذیرفت. نمونه های خاک به منظور جوانه زنی بذور در گلخانه قرار داده شده و بذرهای جوانه زده شناسایی شدند. تعداد کل بذر جوانه زده در رویشگاه چاه سرخ 1747 بذر در متر مربع و در رویشگاه پالایشگاه در حدود 1482 بذر در متر مربع بوده است. همچنین در رویشگاه چاه سرخ حدود 73 درصد و در رویشگاه پالایشگاه 79 درصد از کل بذرهای جوانه زده مربوط به عمق صفر تا پنج سانتی متری خاک بودند. بیشترین تراکم بذر در بانک بذر خاک دو رویشگاه متعلق به گونه Aegilops triuncialis بود. همچنین در دو رویشگاه مورد مطالعه تیره های Gramineae، Compositae و Papilionaceae بیشترین تراکم بذر را داشتند. آتش سوزی در هر دو رویشگاه موجب شد تا مناطق حریق ترکیب گونه ای و مقدار بذر متفاوتی با شاهد داشته باشند. تعداد گونه های مشترک کمی بین مناطق حریق و شاهد مشاهده گردید و برخی گونه ها منحصر به منطقه حریق یا شاهد بودند. بر حسب تعداد سال پس از آتش سوزی تغییراتی در فلور بانک بذر دو رویشگاه اتفاق افتاد. مقایسه ترکیب گونه ای پوشش گیاهی سطح زمین با بانک بذر خاک نشان داد که تعداد گونه های اندکی بین آنها مشترک بوده و بسیاری از گونه ها در پوشش گیاهی بودند که در بانک بذر مشاهده نشدند.

هدف از این تحقیق بررسی برخی خصوصیات خاک از جمله بافت، هدایت الکتریکی، نسبت جذب سطحی سدیم، ماده آلی، درصد سنگریزه و خصوصیات گیاهی چون تراکم و سطح تاج پوشش در 35 رویشگاه گیاه استبرق (Calotropis procera L.) در مراتع جنوبی استان فارس می باشد. از روش نمونه برداری انتخابی جهت انتخاب رویشگاه های مورد مطالعه استفاده شد. در این راستا از تحلیل واریانس و آزمون دانکن استفاده گردید. نتایج نشان داد که از بین خصوصیات گیاهی تنها بافت در رویشگاه های مختلف، دارای تفاوت معنی دار بوده است که این تفاوت با استفاده از آزمون دانکن معنی دار نشد به عبارتی این تفاوت بر میزان تراکم و تاج تاثیری نداشت. بر اساس نتایج تحقیق درختچه استبرق محدوده وسیعی از شرایط خاکی را می پسندد، بطوریکه وجود سنگریزه سطحی تا سقف 50 درصد، هدایت الکتریکی تا (ds/m) 10، نسبت جذب سطحی سدیم تا 65/8، بافت های سنگین، متوسط تا سبک و خاک هایی با میزان کم ماده آلی (1/0 درصد) برای استقرار گیاه عامل محدود کننده نیستند.

بیش از90% از مساحت 165 میلیون هکتاری ایران در فلات ایران واقع شده است و حدود هفت میلیون هکتار از آن را مناطق شور و کویری تشکیل می دهند. در این مناطق 60 پلایا با ساختمان متفاوت زمین شناسی وجود دارد که بیشتر از جنبه اقلیمی، زمین شناسی مورد توجه بوده اند. در میان محیطهایی که گرادیان های محیطی را به طور مشخص نشان می دهند حاشیه پلایا می باشند. هدف از این مطالعه بررسی رابطه پوشش گیاهی و عوامل محیطی بویژه عوامل خاکی در محدوده پلایای کاشان می باشد. نمونه برداری از پوشش که شامل درصد پوشش، تراکم، و فراوانی است در 35 پلات ویتاکر اصلاح شده انجام گرفت. در هر پلات نیز با حفر پروفیل نمونه برداری از خاک انجام شد و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با روش های متداول بدست آمد. در بررسی پوشش گیاهی60 گونه گیاهی متعلق به 16 خانواده گیاهی شناسایی گردید که خانواده های Chenopoiaceae، Graminaceae و Compositae بیشترین تعداد گونه را داشتند که به ترتیب 6/16، 15و 3/13 درصد از کل گونه های موجود را تشکیل می دهند. طبقه بندی پوشش گیاهی با استفاده از روش TWINSPAN انجام شد و شش گروه گیاهی تشخیص داده شد. برای بررسی رابطه پوشش گروه های گیاهی از روش های DCA و CCAاستفاده شد و نتایج گروهبندی روش TWINSPAN را تایید کرد و نشان داد که رابطه روشنی بین پوشش گیاهی و عوامل خاکی مورد بررسی وجود دارد. بر اساس روش CCA محور اول با کربنات، EC، یون بیکربنات، نسبت K/Na، Ca/Na، آهک،Ca/Mg، کلر و در نهایت pH بیشترین همبستگی را دارد و در محور دوم میزان کلسیم pH، گچ، رس و بیکربنات بیشترین همبستگی را نشان دادند. در مجموع دو محور اول 8/24 درصد از واریانس را توجیه می کنند.

مراتع در حدود نیمی از خشکی های جهان را تشکیل می دهند و دارای بیش از یک سوم از ذخایر کربن زیست کره خاکی می باشند. در نتیجه، این اراضی قابلیت زیادی برای ترسیب کربن دارا هستند. در این مطالعه اثر مدیریت قرق بر میزان ترسیب کربن خاک و زیتوده گیاهی و همچنین توزیع و پتانسیل ترسیب کربن در مراتع نیمه خشک استان خراسان شمالی ارزیابی شد. بدین منظور ایستگاه تحقیقات سیساب در استان خراسان شمالی که به مدت 22 سال تحت مدیریت قرق قرار داشت، انتخاب شد و با منطقه مجاور آن که تحت چرای دام بود مقایسه شد. مقادیر کربن در زیتوده هوایی، زیرزمینی، لاشبرگ و خاک (عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری) این دو منطقه محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین کل ترسیب کربن در منطقه قرق 71/38 تن در هکتار و در منطقه تحت چرا 17/28 تن در هکتار بود. نتایج توزیع کربن نیز نشان داد که بیش از 97 درصد از کل ترسیب کربن را کربن آلی خاک تشکیل می دهد. همچنین ذخیره کربن در زیتوده زیرزمینی، بیش از زیتوده هوایی است. به طور کلی می توان چنین نتیجه گیری کرد که قرق باعث افزایش سالانه ترسیب کربن در حدود 5/0 تن در هکتار شده و خاک مهم ترین مخزن کربن آلی در این مراتع است.

بهره برداری مستمر از مراتع منطقه نیمه خشک قره آقاچ در استان اصفهان، کاهش تولیدات دامی، تخریب پوشش گیاهی، کاهش پایداری خاک و افزایش فرسایش را در پی داشته، که ماحصل آن، تخریب مراتع منطقه و عدم بهره برداری پایدار از این مراتع می باشد. هدف از این تحقیق ارائه روشی جهت مدیریت مراتع منطقه، بر اساس ظرفیت چرایی و ارزش پوشش گیاهی است که در این روش، از شاخص طبقه بندی مراتع (IRC)، طبقات شایستگی استفاده جهت چرا، در سه طبقه شایستگی، دسته بندی می شود. دسته اول، مراتعی که جهت چرای دام مناسب نیستند، به دلیل تخریب و کاهش تولید پوشش گیاهی این مراتع بایستی حفاظت شوند و از ارزش اکولوژیکی و اجتماعی آنها استفاده شود. دسته دوم مراتعی با تولید متوسط، این مراتع علاوه بر چرای دام، دارای فوائد متعددی بوده و قابلیت استفاده-های مختلفی دارند و دسته سوم مراتعی با تولید زیاد، که بهره برداری از آنها به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است. نتایج تحقیق نشان داد که از مجموع 81/7158 هکتار اراضی مرتعی منطقه مورد مطالعه، 92/4695 هکتار (6/65 درصد) در طبقه مدیریتی با محدودیت زیاد قرار گرفت که به منظور احیاء و اصلاح این سطح از مراتع منطقه بایستی حفاظت شوند. همچنین به منظور افزایش قدرت تولیدی این سطح از مراتع، انجام عملیات کشاورزی شامل دیمکاری، نهال کاری، بذرکاری و میانکاری لازم است. 89/2462 هکتار (4/34 درصد) در طبقه شایستگی با محدودیت متوسط قرار گرفت. چرا در این سطح از مراتع بایستی محدود شود و با توجه به ظرفیت چرای صورت گیرد. برای تیپ های پوشش که در این طبقه شایستگی قرار می گیرند روش مرتعداری طبیعی، و به منظور بهبود این سطح از مراتع اجرای روش چرای تناوبی و یا تاخیری و نهایتا در شرایطی که حضور گیاهان مرغوب در ترکیب گیاهی محدود می شود، قرق مرتع پیشنهاد می شود. به دلیل بهره برداری مستمر از پوشش گیاهی منطقه تولید کل و علوفه قابل دسترس کاهش یافته و حضور گیاهان با خوشخوراکی پائین در ترکیب گیاهی افزایش یافته است. بنابراین، هیچ سطحی از مراتع منطقه در طبقه شایستگی بدون محدودیت قرار نگرفت.

ترکیبات آللوپاتیک در تنوع زیستی و توانایی تولید اکوسیستم ها نقش مهمی بر عهده دارد. در این مطالعه تاثیر آللوپاتی عصاره شاخ و برگ گونه Artemisia sieberi یا درمنه دشتی بر جوانه زنی بذر آن مورد بررسی قرار گرفت. بذر مورد نیاز از پارک ملی کلاه قاضی واقع در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان جمع آوری شد و پس از پیش سرمادهی آنها، تاثیر تیمار عصاره اندام های هوایی گیاه درمنه با غلظتهای 10، 20، 30 درصد و تیمار شاهد بر جوانه زنی بذر آن با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی شد. سپس فاکتورهای درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و طول ریشه چه و ضریب آلومتری اندازه گیری و محاسبه شدند. نتایج نشان می دهد با افزایش غلظت عصاره درمنه دشتی، درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه در این گونه کاهش می یابد. ظاهرا این تاثیر منفی حاکی از نوعی آللوپاتی گیاه درمنه بر جوانه زنی بذر آن می باشد. با افزایش غلظت عصاره، ضریب آلومتری زیاد شده یعنی در مواجه با عصاره غلیظ درمنه، طول اندام زیرزمینی گیاه نسبت به اندام هوایی بیشتر کاهش می یابد. تاثیر منفی عصاره بر جوانه زنی و استقرار گونه درمنه، نوعی سازگاری طبیعی برای تنظیم تراکم گونه در شرایط رویشگاهی خود می باشد.

با توجه به اهمیت مراتع در تعلیف دام و حفظ اکوسیستم طبیعی، بررسی عوامل موثر در حفظ و توسعه ی مراتع در راستای دستیابی به اهداف توسعه ی پایدار بسیار حائز اهمیت خواهد بود. در این راستا، این مطالعه به بررسی و تعیین عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر مشارکت بهره-برداران در اجرای طرح های مرتعداری در شهرستان قائمشهر استان مازندران می پردازد. برای این منظور، 50 پرسشنامه از مناطق روستایی نجارکلا، اسبوکلا و گردنه سر به روش کاملا تصادفی جمع آوری شد. نتایج برآورد الگوی رگرسیونی لوجیت نشان داد که متغیرهای درآمد، تعداد دام، مساحت مرتع تحت اختیار، سابقه بهره برداری از مراتع، آموزش های ترویجی و میزان تحصیلات اثر مثبت و معنی دار و متغیر سن اثر منفی و معنی داری بر مشارکت در اجرای طرح های مرتعداری داشته اند. بیشترین کشش مربوط به متغیر درآمد بوده بطوریکه با افزایش یک درصدی در درآمد بهره برداران، احتمال افزایش مشارکت در اجرای طرح-های مرتعداری 3/0 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین، بیشترین اثر نهایی مربوط به متغیر سن بوده است. بطوریکه با افزایش هر سال به سن بهره برداران، احتمال مشارکت از جانب آنان معادل 055/0 واحد کاهش می یابد. در پایان پیشنهاداتی جهت افزایش مشارکت بهره برداران در اجرای طرح های مرتعداری ارائه شد.

استفاده از داده های سنجش از دور برای برآورد دمای سطح زمین روش نسبتا جدیدی به شمار می آید. این روش هزینه های تخمین دما به روش کلاسیک را به طور چشمگیری کاهش می دهد. همچنین داده های سنجش از دور پارامترهای محاسباتی را به صورت توزیعی با توجه به قدرت تفکیک مکانی سنجنده مورد استفاده در اختیار کاربر قرار می دهد. الگوریتم توازن انرژی سطح زمین (سبال) الگوریتم نسبتا جدیدی است که در اکثر نقاط دنیا برای برآورد تبخیر و تعرق و سایر شارهای گرمایی در سطح مورد استفاده قرار گرفته و نتایج رضایتبخشی داشته است. به منظور برآورد دمای سطح با استفاده از الگوریتم سبال داده های سنجنده ETM+ در حوزه آبخیز وردین از توابع شهرستان اهر استان آذربایجان شرقی که داده های هواشناسی همزمان آن در دسترس قرار داشت مورد مطالعه قرار گرفت. فرضیه این تحقیق صحت روش مورد استفاده در تعیین دمای سطح بر اساس داده های دورسنجی نسبت به مقادیر مشاهداتی می باشد. هدف اصلی در این تحقیق بررسی دقت روش دورسنجی در برآورد دمای سطح و معرفی مناسبترین روش می باشد. ارزیابی نتایج محاسبه دما توسط الگوریتم سبال با نتایج حاصل از ثبت دما نشان داد که اختلاف بین دمای محاسباتی و مشاهداتی اندک می باشد.