فهرست مطالب

فصلنامه علوم زراعی ایران
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • علی مشتطی، خلیل عالمی سعید، سید عطا الله سیادت، عبدالمهدی بخشنده، محمدرضا جلال کمالی صفحه 85
    به منظور بررسی تاثیر این تنش بر عملکرد و اجزای عملکرد 20 رقم گندم نان بهاره، آزمایشی مزرعهای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در ملاثانی (35 کیلومتری شمال شرقی اهواز) به صورت بلوک های نواری با سه تکرار شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن ماه، به منظور تامین تنش گرما) در کرتهای طولی و 20 رقم گندم نان بهاره (شعله، اروند، چناب70، فلات،چمران، ویریناک، اترک، S-80-18، استار، اینیا66، بولانی، بیات، داراب 2، دز، کویر، مارون، هامون، هیرمند، پیشتاز و روشن) در کرتهای عرضی اجرا شد. نتایج نشان داد که سال، تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم اثر معنی داری بر صفات اندازهگیری شده داشتند. مقایسه میانگینهانشان داد که عملکرد دانه در سال دوم بیشتر از سال اول بوده است. بیشترین عملکرد (6049 کیلوگرم در هکتار) در 15 آذر و کمترین آن (1755 کیلوگرم در هکتار) در 15 بهمن بدست آمد. در بین ارقام گندم، بیشترین میانگین عملکرد (5020 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم چمران و کمترین آن (3663 کیلوگرم در هکتار) متعلق به رقم اینیا66 بود. محاسبه شاخص تحمل تنش (STI)، ارقام اروند (394/0)، ویریناک (393/0)، چمران (378/0) و بیات (356/0) را بهعنوان ارقام متحمل و ارقام روشن (199/0)، هامون (223/0)، فلات (227/0)، استار (233/0)، اینیا66 (237/0) و داراب2 (244/0) را بهعنوان ارقام حساس به تنش گرما دسته بندی کرد. به طور کلی به نظر می رسد که اگر در شرایط منطقه خوزستان، انتخاب ارقام مناسب گندم بر اساس دوره رشد آنها (زودرس، متوسطرس و دیررس) و امکان عملیات زراعی مطلوب صورت گیرد، میتوان با کشت ارقام متحمل به تنش گرما، ضمن حفظ عملکرد بالا، پایداری تولید را نیز بهبود بخشید
    کلیدواژگان: اهواز، تنش گرمای انتهای فصل، شاخص تحمل تنش و گندم نان بهاره
  • الیاس آرزمجو، مصطفی حیدری، احمد قنبری صفحه 100

    به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سه نوع کود بر میزان پرولین، قندهای محلول، خصوصیات کمی و اسانس بابونه، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای تنش خشکی در این آزمایش شامل شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی مزرعه (W1)، 70 درصد ظرفیت زراعی مزرعه (W2) و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه (W3) به عنوان عامل اصلی و سه نوع کود مختلف شامل شاهد: بدون مصرف هیچ نوع کود (F1)، کود شیمیایی: 5/40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع اوره، 25 کیلوگرم در هکتار پتاسیم خالص از منبع سولفات پتاسیم و 5/23 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص از منبع سوپرفسفات تریپل(F2)، کود دامی: 25 تن در هکتار (F3) و کمپوست زباله شهری 25 تن در هکتار (F4) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد تنش خشکی در حد50 درصد ظرفیت زراعی عملکرد گل در بابونه را نسبت به تیمار شاهد به میزان 1/18 درصد کاهش داد. هر چند بیشترین میزان عملکرد گل و اجزای عملکرد گل (ماده خشک، ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد گل در بوته) در شرایط عدم تنش خشکی (شاهد) و با استفاده از کود شیمیایی بدست آمد، اما در سطح بالای خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی)، استفاده از کود دامی به میزان بیشتری نسبت به دو نوع کود دیگر باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گل گردید. در این آزمایش اعمال تنش خشکی باعث افزایش میزان اسانس شد و بیشترین میزان اسانس و عملکرد اسانس در تیمار W2 مشاهده شد. با بالا رفتن سطح تنش تا W3 بر میزان قندهای محلول و پرولین در بافت سبز برگ افزوده شد. در این بین بیشترین تاثیر تیمار کودی مربوط به کود شیمیایی بود. براساس نتایج این آزمایش می توان بیان کرد که در سطوح بالای تنش خشکی استفاده از کود دامی از کارایی بیشتری در عملکردگیاه بابونه برخودار است.

    کلیدواژگان: اسانس، بابونه، تنظیم کننده های اسمزی، تنش خشکی، کمپوست و کود دامی
  • امیرحسین شیرانی‎راد، معصومه نعیمی، شراره نصر اصفهانی صفحه 112

    به منظور ارزیابی ارقام کلزا در شرایط تنش خشکی انتهایی، آزمایشی در دو سال (84-1383 و 85-1384) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در کرج اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول (80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی و رقم کلزا به عنوان عامل فرعی در 12 سطح شامل Licord، Okapi، SLM046، RGS003، Hyola420، Option500، Orient، Opera، Hyola401، زرفام، طلایه و ساریگل بودند. نتایج حاصل نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه و عملکرد روغن و افزایش شاخص برداشت گردید، در حالی که تاثیر معنی‎داری بر میزان روغن دانه نداشت. ارقام کلزا از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی، تفاوت معنی داری با هم داشتند. ارقام زرفام و SLM046 در شرایط آبیاری معمول به ترتیب با میانگین 3771 و 3727 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی به ترتیب با میانگین 2705 و 2663 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند و براساس شاخص تحمل به تنش (STI) به عنوان متحمل ترین ارقام در شرایط تنش، شناخته شدند. این دو رقم از نظر عملکرد روغن نیز در هر دو تیمار آبیاری، بالاترین میزان صفت یاد شده را به خود اختصاص دادند. براساس نتایج این آزمایش می‎توان ارقام زرفام و SLM046 را با ثبات تولید قابل قبول در شرایط معمول و نیز شرایط تنش بعد از خورجین‎دهی معرفی نمود.

    کلیدواژگان: تنش خشکی، خورجین، شاخص برداشت، عملکرد دانه، عملکرد روغن و کلزا
  • محمود هوشیارفرد، عبدالقدیر قجری صفحه 127

    به منظور تعیین اثر عملیات زراعی پاییزه و بهاره بر بیماری های مرگ گیاهچه و پژمردگی ورتیسیلیومی،عملکرد و اجزای عملکرد پنبه طی دو سال زراعی 1384و 1385، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات بیماری های پنبه کارکنده (35 کیلومتری غرب شهرستان گرگان) به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شدکه در آن عملیات زراعی پاییزه (کرت های اصلی) شامل، 1) بدون انجام عملیات زراعی، 2) خردکردن چوب پنبه با ساقه خردکن+ دیسک، 3) شخم با گاوآهن بشقابی، 4) شخم عمیق با گاوآهن برگردان دار، 5) خردکردن چوب پنبه باساقه خردکن+ شخم با گاوآهن برگردان دار، 6)خردکردن چوب پنبه با ساقه خردکن+ شخم با گاوآهن بشقابی و 7) خردکردن چوب پنبه با ساقه خردکن و عملیات زراعی بهاره (کرت های فرعی) در دو سطح، 1) شخم با گاو آهن برگردان دار+ دیسک و 2) دیسک بودند. نتایج تجزیه مرکب دو ساله نشان داد که در سال های مختلف بین اثر اصلی و متقابل عملیات زراعی پاییزه و بهاره از نظر وقوع بیماری های مرگ گیاهچه، پژمردگی ورتیسیلیومی، عملکرد و اجزای عملکرد پنبه تفاوت معنی داری وجود داشت. تیمار شخم پاییزه با گاوآهن برگردان دار× دیسک بهاره کمترین شدت پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه و تیمار خرد کردن چوب پنبه با ساقه خردکن+ شخم پاییزه با گاوآهن برگردان دار× دیسک بهاره، کمترین شدت پژمردگی ورتیسیلیومی بوته را داشت. بیشترین مرگ گیاهچه در اثر قارچ Rhizoctonia solani در تیمار ساقه خردکن×دیسک بهاره مشاهده شد (5/62 درصد). بالاترین میزان عملکرد مربوط به تیمار ساقه خردکن+شخم پاییزه گاوآهن برگردان دار×شخم بهاره گاوآهن برگردان دار+ دیسک بهاره(2339 کیلوگرم در هکتار) و پایینترین میزان عملکرد مربوط به تیمار ساقه خردکن+ دیسک پاییزه×گاوآهن برگردان دار+ دیسک بهاره (1237 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که با اتخاذ یک شیوه مناسب برای دفن چوب پنبه ها و آماده سازی بستر کاشت می توان خسارت بیماری های مرگ گیاهچه و پژمردگی ورتیسیلیومی پنبه را تا حدود زیادی کاهش داد.

    کلیدواژگان: پنبه، پژمردگی ورتیسیلیومی، خاک ورزی، عملکرد، مدیریت بقایا و مرگ گیاهچه
  • مهرزاد الله قلی‎پور، بابک ربیعی*، علی اکبر عبادی، مریم حسینی، میترا یکتا صفحه 140

    اصلاح و معرفی ارقام کیفی یکی از مهمترین اهداف بهنژادی برنج در ایران است. برای ارزیابی کیفیت پخت برنج از شاخص‎هایی مانند مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن و قوام ژل استفاده م‎ شود. با این حال، ارقام زیادی وجود دارند که از نظر این شاخص‎ها کاملا مشابه هستند، اما کیفیت پخت متفاوتی دارند. به نظر میرسد که خصوصیات چسبندگی نشاسته نیز در کیفیت پخت ارقام برنج موثر باشد. در این پژوهش، تعداد شش رقم برنج محلی شامل هاشمی، بینام، سالاری، دمسیاه، غریب و حسنسرایی و شش رقم اصلاح شده شامل خزر، سپیدرود، هیبرید بهار 1، درفک، صالح و کادوس جهت ارزیابی خصوصیات چسبندگی نشاسته دانه برنج انتخاب شدند. کلیه ارقام محلی و اصلاح شده از نظر مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، قوام ژل و مقدار پروتئین مشابه بودند، اما کیفیت پخت متفاوتی داشتند. از هر رقم 30 نمونه انتخاب و خصوصیات چسبندگی آنها در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با استفاده از دستگاه رپید ویسکوآنالایزر اندازه‎گیری شد. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که در بین ارقام محلی و اصلاح شده، تفاوت بسیار معنی داری از نظر خصوصیات چسبندگی وجود داشته و تمامی این خصوصیات در ارقام محلی در حد متوسط بود. حدود اطمینان 95 درصد ویژگی‎های چسبندگی ارقام محلی شامل حداکثر چسبندگی، حداقل چسبندگی، فروریختگی، چسبندگی نهایی، پسروی چسبندگی و درجه حرارت چسبندگی به ترتیب در دامنه‎های 61/297-07/258، 98/214-72/170، 28/105- 06/78، 57/333- 15/278، 84/138-20/106 و 07/99-61/94 بود، در حالی که ارقام اصلاح شده از نظر بسیاری از این خصوصیات در خارج از دامنه های فوق قرار گرفتند. به این ترتیب، خصوصیات چسبندگی نشاسته به عنوان یک شاخص مناسب جهت ارزیابی کیفیت پخت ارقام برنج قابل توصیه است.

    کلیدواژگان: برنج، درجه حرارت ژلاتینی شدن، قوام ژل، کیفیت پخت، مقدار آمیلوز و نشاسته
  • پیمان شریفی، حمید دهقانی، علی مومنی، محمد مقدم صفحه 152

    اجزای ژنتیکی کنترل کننده برخی از صفات مرتبط با کیفیت پخت برنج با استفاده از یک تلاقی دیآلل کامل 7 × 7 در محل موسسه تحقیقات برنج کشور طی سالهای 1385 و 1386 مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشاندهنده وجود تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها در سطح احتمال یک درصد برای صفات مورد مطالعه (میزان آمیلوز، دمای ژلاتینه شدن، قوام ژل و طویل شدن دانه پس از پخت) بود. تجزیه دیآلل به روش هیمن نشان داد که برای میزان آمیلوز و قوام ژل، هر دو جزء واریانس افزایشی و غالبیت و برای دو صفت دمای ژلاتینه شدن و ضریب ری آمدن (ضریب رعنایی)، فقط جزء واریانس افزایشی معنیدار بودند. میانگین درجه غالبیت نشاندهنده غالبیت ناقص ژنی در کنترل کلیه صفات بود. نسبت ژنهای دارای اثر مثبت و منفی نشان دهنده توزیع تقریبا متقارن ژنها در والدین مورد مطالعه، بهخصوص برای صفات میزان آمیلوز و ضریب ری آمدن، بود. نتایج بدست آمده حاکی از کنترل افزایش میزان آمیلوز و دمای ژلاتینه شدن و کاهش قوام ژل توسط آللهای غالب بود، در حالی که کاهش میزان ضریب ری آمدن توسط آللهای مغلوب کنترل شد. وراثتپذیری خصوصی برای میزان آمیلوز و دمای ژلاتینه شدن بالا (به ترتیب 91/0 و 82/0) و برای قوام ژل و ضریب ری آمدن (به ترتیب 53/0 و 55/0) برآورد شدند. بالا بودن میزان اثر افزایشی و وراثتپذیری، بیانگر پتانسیل بالای گزینش، به ویژه برای صفات میزان آمیلوز و دمای ژلاتینه شدن بود. در نتیجه امکان گزینش برای بهبود صفات مذکور به منظور اصلاح برای کیفیت برنج در ارقام مورد مطالعه وجود دارد. همچنین امکان بهرهگیری از تلاقی های سپیدرود × IRFAON-215، ندا × IRFAON-215 و صالح × IRFAON-215 در یک برنامه بهنژادی هیبریداسیون و یا گزینش به ترتیب برای بهبود صفات میزان آمیلوز، دمای ژلاتینه شدن و قوام ژل وجود دارد.

    کلیدواژگان: برنج، تجزیه دیآلل، دمای ژلاتینه شدن، ضریب ری آمدن، قوام ژل و میزان آمیلوز
  • حمیدرضا نیکخواه، محمدحسین صابری، مهرداد محلوجی صفحه 170

    به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی انتهای فصل در ژنوتیپهای جو و بررسی ارتباط بین صفات موثر بر عملکرد دانه در ژنوتیپهای دو ردیفه و شش ردیفه در شرایط مذکور، این آزمایش با 214 ژنوتیپ جو در طی سال زراعی 83-1382در سه ایستگاه تحقیقاتی منطقه معتدل کشور (بیرجند، اصفهان و ورامین) اجرا شد. در طول فصل زراعی از صفات، تعداد روز تا سنبله رفتن، تعداد روز تا رسیدن دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه و عملکرد دانه یادداشت برداری شد. مقایسه ژنوتیپ های دو ردیفه و شش ردیفه نشان داد که این ژنوتیپها از نظر صفات یادداشت برداری شده به خصوص اجزای عملکرد (تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه)، تعداد روز تا سنبله رفتن و طول سنبله با هم اختلاف معنی داری داشتند. نتایج تجزیه های همبستگی، رگرسیون گام به گام و علیت نشان داد که صفات تعداد روز تا سنبله رفتن، طول پدانکل و وزن هزار دانه علاوه بر این که بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در هر دو گروه ژنوتیپهای شش ردیفه و دو ردیفه جو داشتند، دارای بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه نیز بودند. میزان همبستگی و اثر مستقیم بین این سه صفت و عملکرد در ژنوتیپ های دو ردیفه بیشتر بود.

    کلیدواژگان: تنش خشکی انتهای فصل، جو دو ردیفه و شش ردیفه، عملکرد دانه و صفات مورفو، فیزیولوژیکی
  • سارا دژستان، محمد مقدم، سید ابوالقاسم محمدی، سعید اهری زاد، ژاک وسن صفحه 185

    به منظور شناسایی و جداسازی آنالوگ های ژن های مقاومت (RGAs) در سیب-زمینی، 46 ژنوتیپ از جمعیت F1 درحال تفرق دیپلوئید RH×SH با حداکثر نوترکیبی با استفاده از تکنیک NBS Profiling در آزمایشگاه ژنومیکس دانشگاه واگنینگن هلند مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از پنج آغازگر دژنره طراحی شده براساس موتیف های حفاظت شده دامنه NBS، در مجموع 187 نشانگر چندشکل تولید شد که در ارتباط با نقشه AFLP جمعیت متشکل از 10000 نشانگر مکان یابی شدند. پس از توالی یابی تعدادی از نشانگرها و همردیف کردن آنها، 68 نشانگر با ژن های مقاومت شناخته شده یا پروتئین های مقاومت به بیماری گروه TIR-NBS-LRR همولوژی نشان دادند. هفت تا از این RGAها جایگاه ژنی و توالی مشابه با ژن های مقاومت شناسایی شده در سیب-زمینی یا گوجه فرنگی داشتند. سی و هفت RGA توالی یابی شده در نواحی کروموزومی مشابه با ژن های مقاومت شناسایی شده یا RGAها در گوجه فرنگی یا سیب زمینی مکان یابی شدند بدون اینکه با این ژن های مقاومت یا RGAها از نظر توالی دارای همولوژی باشند و بقیه RGAها نیز در جایگاه هایی مکان-یابی شدند که تاکنون در آنها RGA گزارش نشده است. اکثر این RGA ها در خوشه ها یا زیرخوشه های جدید یا موجود در نقشه قرار گرفتند. در بررسی رابطه فیلوژنی، توالی های RGA براساس آغازگر دژنره مورداستفاده برای تکثیر تفکیک شدند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در مکان یابی ژن های مقاومت منفرد و مکان های کمی مقاومت به بیماری ها مورداستفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: آنالوگ های جمعیت نقشه یابی، ژن های مقاومت به بیماری (RGAs)، سیب زمینی و، NBS Profiling
  • حسین شهبازی، محمدرضا بی همتا، محمد تائب، فرخ درویش صفحه 199

    به منظور تعیین وراثت پذیری صفات مربوط به جوانه زنی گندم نان، یک تلاقی دی الل8×8 در سال 1386در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل انجام گرفت. بذرهای F1 و F2 حاصل درآزمون های جوانه زنی تحت تنش اسمزی و تنش خشکی اتمسفری قرار گرفته و شاخصهای سرعت جوانه زنی، صفات گیاهچه‎ای و جبران جوانه زنی بعد از تنش خشکی اتمسفری مورد ارزیابی قرارگرفتند. برای بررسی روابط بین این صفات و مقاومت به خشکی، والدین تلاقی بعلاوه 10 رقم دیگر در دو شرایط دیم وآبیاری در مزرعه کشت شده و شاخص های تحمل به خشکی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که معیارهای مربوط به سرعت جوانه زنی در مجموع از وراثت پذیری خصوصی خوبی برخوردار بوده و همبستگی معنی داری با تحمل خشکی داشتند. از بین صفات گیاهچه‎ای طول کولئوپتیل در شرایط بدون تنش وراثت پذیری خصوصی بالا و روابط قوی با تحمل به خشکی نشان داد. تعداد ریشه نیز بعنوان صفتی با وراثت پذیری متوسط رابطه معنی داری با تحمل به خشکی داشت. نسبت طول ریشه چه به ساقه چه در شرایط تنش، علیرغم دارا بودن همبستگی بالا با تحمل به خشکی از وراثت پذیری پایینی برخوردار بود. جبران جوانه زنی با تحمل به خشکی همبستگی منفی داشته و وراثت پذیری خصوصی پائینی داشت. نتایج نشان داد که می‎توان از صفات مربوط به جوانه زنی برای گزینش تحمل به خشکی در گندم استفاده کرد.

    کلیدواژگان: جوانه زنی، جبران جوانه زنی، خشکی، دی الل، گندم نان و وراثت پذیری
  • محمد اکبری راد، گودرز نجفیان، محسن اسماعیل زاده مقدم، منوچهر خدارحمی صفحه 213

    به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام ولاین های امیدبخش گندم نان از نظر صفات مرتبط باکیفیت نانوائی، 85 رقم ولاین امیدبخش گندم نان براساس طرح آلفا-لاتیس با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات کمی اندازه گیری شده شامل وزن هکتولیتر و وزن هزار دانه وصفات کیفی شامل میزان پروتئین، حجم رسوب زلنی، حجم نان، سختی دانه، میزان جذب آب، عدد فالینگ (فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز)، میزان گلوتن، شاخص گلوتن وحجم رسوب با SDS بر اساس استانداردهای بین المللی بودند. همچنین چهار صفت مرتبط با فارینوگراف شامل زمان تکامل خمیر، ثبات خمیر، درجه شل شدن خمیر پس از 10 و12دقیقه اندازه گیری شدند. پس از تجزیه واریانس داده های آزمایش ومقایسه میانگین ها با استفاده از روش های چند متغیره، تجزیه خوشه ایوتجزیه به عامل ها، گروه بندی ارقام و لاین ها انجام و ارتباط بین متغیرها (صفات) مشخص گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارقام و لاین های گندم برای همه صفات، تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. تجزیه به عامل ها، از 12 متغیر مورد بررسی، سه عامل با واریانس نسبی 97 درصد را مشخص ساخت. عامل اول با واریانس 79 درصد صفات فارینوگراف، عامل دوم با واریانس 17 درصد، میزان پروتئین، حجم نان و حجم رسوب زلنی وعامل سوم با واریانس 75/1 درصد، صفاتی مانند شاخص گلوتن وحجم رسوب با SDS را شامل شدند. تجزیه خوشه ایبا (الگوریتم واریانس درون گروهی) ارقام ولاین ها را به چهار گروه تفکیک نمود. گروه با کیفیت نانوایی بالا شامل 23 رقم و لاین بود که می توان از آنها در برنامه های به نژادی در جهت بهبود کیفیت نانوایی استفاده نمود.

    کلیدواژگان: گندم نان، کیفیت نانوایی، شاخص گلوتن، حجم نان و پایداری خمیر
|
  • Moshattatia., Kh. Alami, Saied, S. A. Siadat, A. M. Bakhshandeh, M. R. Jalal, Kamali Page 85
    To evaluate the effect of terminal heat stress on grain yield and its components in 20 spring bread wheat cultivars, a field experiment was conducted in Mollathani (35 Km Norh-east of Ahwaz) in 2007-2008 and 2008-2009 cropping seasons-using stripe block design with three replications. Four sowing dates (06 Nov., 06 Dec., 05 Jan. and 04 Feb.) were assigned to horizontal plots and 20 spring bread wheat cultivars (Shoeleh, Arvand 1, Chenab 70, Chamran, Vee/Nac, Atrak, S-80-18, Star, Inia 66, Bolani, Bayat, Darab, Dez, Kavir, Maroon, Hamoon, Hirman, Pishtaz and Roshan) were randomized in vertical plots. Results showed that year, sowing date, genotypes and sowing date × genotype had significant effect on all measured traits. Mean comparisons revealed that grain yield in 2008-2009 was greater than 2007-2008. Of the highest average grain yield (6049 kg.ha-1) was produced in 06 Nov. and lowest average grain yield (1755 kg.ha-1) was produced in 04 Feb. sowing dates. Cv. Chamran produced the highest average grain yield (5020 kg.ha-1) and the lowest average grain yield belonged to Inia 66 (3663 kg.ha-1). Using stress tolerance index (STI) classified Arvand (0.394), Vee/Nac (0.393), Chamran (0.378) and Bayat (0.356) as tolerant cultivars and Roshan (0.199), Hamoon (0.223), Falat (0.227), Star (0.233), Inia 66 (0.237) and Darab 2 (0.244) as susceptible cultivars to terminal heat stress. Generally, in Ahawaz conditions, adapted wheat cultivars with suitable maturity (early, mid and late maturity) and appropriate agronomic packages would result in stable high grain yield and sustainable production.
    Keywords: Ahwaz, Spring Bread Wheat, Stress Tolerance Index, Terminal heat stress
  • Arazmjoe., M. Heidari, A. Ghanbari Page 100

    To study the effects of water stress and type of fertilizer on osmotic properties, essential oil content in chamomile (Marticaia chamomilla) a field experiment was conducted- using a split plots design with three replications in Research Field Station, Zabol University, Zabol, Iran in 2008. Water stress treatments included control as 90% of field capacity (W1), 70 % field capacity (W2) and 50 % field capacity (W3) assigned to the main plots and different types of fertilizers, including control or without any fertilizer (F1), chemical fertilizer (F2), manure: 25 t.ha-1 (F3) and urban waste compost (F4) randomized in sub plots. Results showed that in water stress of 50% field capacity, flower yield of chamomile decreased by 18.1% in comparison with control. However, the highest flower yield and flower yield components (biomass, plant height, number of main stem and number of flower.plant-1) were obtained from W1 and application of chemical fertilizer, but in W3 and F3 had the best effect on flower yield and its components in chamomile. The highest essential oil content and oil yield were obtained in W2. With increasing stress severity, carbohydrates and proline contents, in green leaf tissues of chamomile, increased. Chemical fertilizer was the most effective type of fertilizer. It is concluded that under sever water stress, manure fertilizer was the suitable type of fertilizer in chamomile production.

    Keywords: Chamomile, Compost, Essential oil content, Osmotic adjustment, Manure, Water stress
  • Shirani Rad, A. H., M. Naeemi, Sh. Nasr Esfahani Page 112

    To evaluate terminal drought stress tolerance in rapeseed cultivars, field experiments was carried out using split plot arrangements in randomized complete block design with four replications in Karaj Research Field Station, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran in two successive growing seasons (2004-2005 and 2005-2006). Irrigation in two levels; optimum irrigation and no-irrigation from silique formation till end of life-cycle were assigned to main plots. Rapeseed genotypes including; Licord, Okapi, SLM 046, RGS 003, Hyola420, Option500, Zarfam, Orient, Opera, Talaye, Sarigol and Hyola401 were randomized in sub-plots. Results showed that drought stress decreased plant height, number of branch.plant-1, number of silique.plant-1, number of grain.silique-1, 1000 grain weight, grain yield, and oil yield, but increased harvest index. However, it had not significant effect on grain oil content. There were significant differences among cultivars for all measured traits. SLM046 and Zarfam in optimum irrigation had the highest grain yield (3771 kg.ha-1 and 3727 kg.ha-1, respectively) as well as in drought stress conditions (2705 and 2663 kg.ha-1, respectively). These cultivars had the highest oil yield. Therefore, Zarfam and SLM046 can be considred as stable cultivars in optimum irrigation as well as in terminal drought stress conditions.

    Keywords: Drought stress, Harvest index, Grain yield, Oil yield, Rapeseed, Silique
  • Hoshyarfardm., A.Ghajari Page 127

    ‏To study the effects of agronomic practices on incidence and development of damping-off and verticillium wilt diseases, yield and yield components of cotton, two field experiments were conducted in Karkandeh Cotton Disease Research Station, 35 Km west of Gorgan, Iran-using split plot arrangements in randomized complete block design with three replications. Autumn agronomic practices: 1- without agronomic practices as control, 2- chopper, 3- chopper + disk, 4- chopper + moldboard plow, 5- chopper + disk plow, 6- moldboard plow,7- disk plow were assigned to main plots. Spring agronomic practices: 1- moldboard plow + disk and 2- disk were randomized in sub-plots. Combined analysis of variances showed that damping-off and verticillium wilt incidences were severely affected by interactions of agronomic  tillage practices (autumn and spring tillages). Hence, moldboard plow × spring disk and (chopper + autumn moldboard plow) × spring disk had the least effect of incidence of pre-emergence damping-off and verticillium wilt diseases, respectively. The highest rate of incidence of damping-off disease due to Rhizoctonia solani was observed in chopper × spring disk package (62.5%). The highest and lowest seed cotton yield were obtained from (chopper + autumn moldboard plow) × (spring moldboard plow + disk), and (chopper + autumn disk) × (spring moldboard plow+disk), respectively. It is concluded that field establishment and reduce losses of damping-off and verticillium wilt diseases were significantly improved by implementation of the suitable agronomic practices for seedbed preparation in cotton production.

    Keywords: Cotton, Damping, off, Residue management, Tillage effect, Verticillium wilt, Yield
  • M. Allahgholipour, B. Rabiei, A. A. Ebadi, M. Hosseini, M. Yekta Page 140

    Development and release of high quality rice cultivars is one of the major objectives in rice breeding programs in Iran. Amylose content (AC), gelatinization temperature (GT) and gel consistency (GC) are very important characteristics determining end-use and cooking quality in rice. However, there are rice cultivars with similar AC, GT and GC, but are different in cooking quality. It seems that starch viscosity properties are also effective in rice cooking quality. Six local rice cultivars including: Hashemi, Binam, Salari, Domsiah, Gharib and Hassansaraei, and six improved cultivars including: Khazar, Sepidroud, Bahar-1 hybrid rice, Dorfak, Saleh and Kadous were considered for study of grain starch viscosity characteristics. All cultivars had similar AC, GT, GC and protein content (PC), but were different in cooking quality. 30 samples were taken from each cultivar and evaluated for viscosity parameters using rapid visco analyzer in completely randomized design with three repetitions. Analysis of variance showed that differences between local and improved cultivars were significant for viscosity characteristics, however, viscosity characteristics were inter-mediate in the local cultivars. 95% confidence intervals for viscosity characteristic of local cultivar including peak viscosity (PV), minimum viscosity (MV), breakdown (BD), final viscosity (FV), setback (SB) and pasting temperature (PT) were 258.07-297.61, 170.72-214.98, 78.06-105.28, 278.15-333.57, 106.20-138.84 and 94.61-99.07, respectively. However, minimum and maximum values of most viscosity characteristics were extended in the improved cultivars as compared to local cultivars. Therefore, starch viscosity characteristics are suggested as efficient criteria for assessment of cooking quality in rice cultivars..

    Keywords: Amylose content, Cooking quality, Gelatinization temperature (GT), Gel consistency (GC), Rice, Starch
  • Sharifip., H. Dehghani, A. Moumeni, M. Moghaddam Page 152

    Genetic components controlling some of cooking quality related traits in rice (Oryza sativa L.) were studied using a 7×7 complete diallel cross design in Rresearch Field Station, Rice Research Institute of Iran (RRII) in 2006 and 2007 growing seasons. Analysis of variance showed significant differences among genotypes for traits of inetest including; amylose content (AC), gel consistency (GC), gelatinization temperature (GT) and grain elongation (GE). Based on Hayman’s diallel method, both additive (D) and dominance components (H1 and H2) were significant for AC and GC. However, for the other traits, only additive variance was significant. The average degree of dominance showed partial dominance effects of genes in controlling all the studied traits. The H2/4H1 ratio indicated nearly symmetrical distribution of the genes for AC and GE. Results also indicated that increase in AC and GT and decrease in GC were controlled by genes with dominance effects while decrease of GEL was governed by recessive genes. The broad sense heritability estimates were high (0.97% and 90% and 83%, for AC, GT and GC, respectively) to moderate (0.66 for GE). The magnitude of additive gene effects and heritabilities for traits of interest demonstrated high response to selection, particularly for AC and GT. Consequently, appropriate breeding schemes based on hybridization and selection for these traits may bring about an improvement of cooking quality in rice. Some crosses such as Sepidrood × IRFAON-215, Neda × IRFAON-215 and Saleh × IRFAON-215 can be employed for improving AC, GT and GC traits, respectively.

    Keywords: Amylose content, Diallel analysis, Gelatinization temperature, Gel consistency, Grain elongation, Rice
  • Nikkhah, H. R., M. H. Saberi, M. Mahlouji Page 170

    To evaluate terminal drought tolerance in barley genotypes and to study the relationship between morpho-physiological traits and grain yield in terminal drought stress conditions, 214 barley genotypes as well as two checks were examined at three locations; Varamin, Birjand and Esfahan Research Field Stations in 2002 -2003 growing season. Morpho-physiological traits including: days to anthesis, days to maturity, plant height, peduncle length, spike length, number of fertile tillers, grain.spike-1 and 1000-grain weight were measure and recorded in three locations. Results indicated significant differences between Six row and two row genotypes for grain yield components (number of fertile tillers, grain.spike-1 and 1000 grain weight), days to heading and spike length. Correlation, stepwise regression and path analyses studies indicated that days to anthesis, peduncle length and 1000 grain weight not only had the highest correlation with grain yield, but also had the highest direct effects on grain yield in both six row and two row barley genotypes. However, these correlations and effects were more pronounced in two row barley genotypes.

    Keywords: Two rowed, Six rowed Barley, Grain yield, Morpho–physiological traits, Terminal drought stress
  • Dejestans., M. Moghadam, S. A. Mohammadi, S. Aharizad, J. Osen Page 185

    To identify and isolate resistance gene analogues (RGAs) in potato, 46 genotypes from F1 diploid mapping population of SH × RH with highest recombination were assessed by NBS profiling technique in the genomics laboratory of Wageningern University, The Netherlands. Using five degenerate primers, that were designed based on conserved motifs NBS domain, in total, 187 polymorphic markers were produced and mapped in relation to AFLP map of the population comprising 10,000 markers. Following sequencing and alignment of several markers, 68 of them revealed homology between known resistance genes or TIR-NBS-LRR type disease resistance proteins. Seven of these RGAs showed similar genetic position and sequence with resistance genes identified in potato or tomato. Thirty seven of the sequenced RGAs were mapped in the chromosomal regions similar to resistance genes or RGAs identified in tomato or potato without having sequence homology with these resistance genes or RGAs, and the rest of RGAs were mapped in positions where no RGA was reported, before. The majority of the RGAs were positioned in new or existing clusters or sub-clusters in the map. Phylogenetic analysis revealed the grouping of RGA sequences based on degenerate primers that were used for amplification. The result of this research could be used in mapping of single resistance genes and quantitative resistance loci.

    Keywords: NBS profiling, Mapping population, Potato, Resistance Gene Analogues (RGAs)
  • Shahbazih., M. R. Bihamta, M. Taeb, F. Darvish Page 199

    To determine the inheritance of germination related traits in bread wheat, a 8×8 diallel cross design was carried out in 2007 at the Ardebil Branch, Islamic Azad University, Iran. The F1 and F2 seeds were germinated under osmotic stress and also subjected to atmospheric drought stress. Different germination rate indices, seedling characteristics and germination recovery after desiccation were measured and recorded. For evaluating the relationship between germination characteristics and drought tolerance, 18 wheat varieties including the parents of diallel cross were grown under irrigated and rainfed conditions in the field. Results of these experiments indicated that germination rate indices had high narrow sense heritability and close relationship with drought tolerance. Among seedling characteristics, coleoptile length under normal condition showed high narrow sense heritability and a close relationship with drought tolerance. Root number under stress conditions was considered as a moderately heritable character with significant relationship with drought tolerance indices. Despite of the close relationship of root: shoot length ratio with drought tolerance, it had low narrow sense heritability. Germination recovery showed negative relationship with drought tolerance and had low narrow sense heritability.

    Keywords: Bread wheat, Diallel cross, Drought, Germination, Heritability
  • Akbari Radm., G. Najafian, M. Esmailzadeh Moghadam, M. Khodarahmi Page 213

    To study the genetic variation in baking quality related characteristics bread wheat commercial cultivars and advanced breeding lines, an experiment was conducted with 85 cultivars/lines- using an α-lattice design with three replications. Thirteen characteristics including; 1000 grain weight, hectoliter weight, grain protein content, Zeleny sedimentation volume, bread volume, grain moisture (%), grain hardness, falling number, wet gluten (%), dry gluten (%), gluten index, SDS-sedimentation volume, as well as four farinograph components: dough development time, dough stability, degree of softening (after 10 and 12 minutes), were measured. Analysis of variance showed significant differences among genotypes for all traits. This shows high genetic variation among the cultivars and advance lines. Multivariate factor analysis performed for 12 traits, and found that three common factors defined 97% of observed variation. The first factor defined 78.55% of variation including farinogram triats. The second factor explained 16.78% of variation included; protein content, bread volume and Zeleny sedimentation volume, and the third factor explained only 1.75% of variation included; gluten index and SDS-sedimentation volume. Cluster analysis based on variances of inta-groups recognized four different clusters. The cluster with high bread making quality consisted of 23 cultivars and advanced lines. This findings would be employed in bread wheat breeding program to improve the baking quality characteristics in breeding materials.

    Keywords: Bread wheat, Baking quality, Gluten Index, Bread volume, Dough satability