فهرست مطالب

پژوهش ها و سیاست های اقتصادی - پیاپی 54 (تابستان 1389)

فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی
پیاپی 54 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • اصغر شاهمرادی، سیدمهدی ناصری صفحه 5
    حجم پول یک متغیر عمده اقتصاد کلان و نیز یکی از ابزارهای اصلی اعمال سیاست های پولی می باشد. به دنبال بروز پدیده پول گمشده در اوایل دهه 1970 میلادی و بی ثباتی تابع تقاضای پول، ضعف های روش جمع ساده برای محاسبه حجم پول برای اقتصاددانان آشکار شد. ارائه هزینه استفاده از پول توسط بارنت، امکان استفاده از شاخص دیویسیا به منظور محاسبه حجم پول را فراهم نمود. در این مقاله ضمن معرفی شاخص دیویسیا، حجم پول در ایران برای دوره (2:1384-1367:1) بر مبنای این شاخص محاسبه شده است. نتایج بدست آمده با حجم پول ارائه شده توسط بانک مرکزی که مبتنی بر روش جمع ساده است مقایسه شده است.
    کلیدواژگان: شاخص دیویسیا، شاخص جمع ساده، هزینه استفاده از پول، حجم پول، سیاست پولی، نظریه تجمیع، نظریه اعداد شاخص
  • زینت گلی، یکتا اشرفی صفحه 35
    در این مطالعه به محاسبه شدت انرژی و تجزیه آن، با استفاده از شاخص ایده آل فیشر با دو اثر شدتی و ساختاری طی دوره (1385-1360) پرداخته شده است. نتایج محاسبات، تغییر ناچیز اثر ساختاری با دامنه نوسانی بین 95/0 و 06/1 را نشان می دهند. بزرگتر از یک بودن اثر ساختاری، نشان دهنده این است که اقتصاد کشور به سمت تولید و فعالیت هایی متمایل شده است که مصرف انرژی آنها بالا است. با وجود این، اندازه کوچک این اثر نشان می دهد که تغییر در ترکیب یا سهم فعالیت های اقتصادی، اثر اندکی بر افزایش شدت انرژی داشته است. اما، اثر شدتی که نشان دهنده تغییر در شدت انرژی مستقل از ترکیب فعالیت های اقتصادی است، روند صعودی دارد. بزرگتر از یک بودن اثر شدتی نشان دهنده این است که انرژی بیشتری برای تولید محصولات مشابه گذشته استفاده شده است و سیر صعودی آن نشان می دهد که اتلاف انرژی و عدم کارایی در هر سال نسبت به سال پیش افزایش یافته است. روند حرکتی اثر کل شدت انرژی (نسبت شدت انرژی سال جاری به سال پایه) مشابه اثر شدتی است و تاثیر اثر ساختاری بر آن قابل چشم پوشی است.
    کلیدواژگان: تجزیه انرژی، شدت انرژی، شاخص ایده آل فیشر، اثر شدتی، اثر ساختاری
  • بیژن باصری، محمد باقری شندی، مصطفی برات پور صفحه 55
    یکی از چالش های اساسی در نظام بانکی، افزایش کارایی اقتصادی است.اکنون بانک ها ناگزیرند تا میزان کارایی فعالیت های خود را به منظور رقابت پذیری بیشتر در عرصه داخلی و بین المللی افزایش دهند. کارایی اقتصادی، وضعیت عملکرد یک بنگاه اقتصادی و توان دستیابی به سطح تولید خدمات استاندارد را نشان می دهد. هدف از این پژوهش، تعیین میزان کارایی فنی در 120 شعبه منتخب بانک ملت در سطح شهر تهران برای شناخت شعب ناکارآمد، معرفی شعب مرجع و ارتقاء سطح کارایی در نظام بانکی کشور است. در این مطالعه، شاخص کارایی فنی بر مبنای روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) محاسبه شده است و نشان می دهد که کارایی فنی شعب منتخب مورد بررسی بانک ملت در سال 1384 برابر 682 /0 و در سال 1385 برابر 783 /0 بوده است. این شاخص نشان دهنده این است که کارایی فنی شعب طی سال های 1384 و 1385 افزایش داشته است. علاوه براین، ضریب همبستگی بین اندازه شعب و کارایی آنها 32/0- بوده است که نشان می دهد بین اندازه شعب و کارایی فنی آنها رابطه ای ضعیف وجود دارد. وسعت شعب در جذب بیشتر سپرده ها اثر داشته است اما در میزان کارایی آنها تاثیر قابل توجهی نداشته است.
    کلیدواژگان: کارایی، بانک ملت، نظام بانکی
  • میثم موسایی، نادر مهرگان، حسین امیری صفحه 73
    هدف از این مطالعه بررسی هم انباشتگی و علیت میان متغیرهای کلان اقتصادی وشاخص کل قیمت سهام است. برای این منظور از داده های فصلی شاخص کل قیمت سهام و مجموعه ای از متغیرهای کلان اقتصادی شامل عرضه پول، تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز استفاده شده است. برای توضیح رابطه بلندمدت و کوتاه مدت میان متغیرهای موردنظر از رویکردهای انگل گرنجر، ARDL، جوهانسون، فیلیپس- هانسون و مدل تصحیح خطا استفاده شده است. به علاوه، با کمک آزمون علیت گرنجر روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی موردنظر و شاخص کل قیمت سهام را مورد بررسی قرار دادیم. نتایج نشان می دهد که در تمام الگوهای برآورد شده یک رابطه بلندمدت میان متغیرهای موجود درمدل و شاخص کل قیمت سهام وجود دارد. مطابق نتایج به دست آمده درحالی که حجم پول (سیاست های پولی بانک مرکزی) بیشترین تاثیر را بر تغییرات قیمت سهام دارد، آثار نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی بر بازار سهام با بی اطمینانی زیادی همراه است. براساس نتایج بدست آمده از آزمون علیت گرنجر، شاخص کل قیمت سهام اثر معناداری بر تولید ناخالص داخلی ندارد در حالی که متغیرهای کلان بر رونق یا رکود بورس تاثیر می گذارند. این نتیجه نشان دهنده این است که از شاخص کل قیمت سهام نمی توان برای پیش بینی تولید ناخالص داخلی استفاده کرد. همچنین قیمت سهام از یک گام تصادفی آن طور که تئوری بازارهای کارامد پیش بینی کرده است پیروی نمی کند. بر این اساس فرضیه تحقیق مبنی بر عدم کارایی بازار سهام پذیرفته می شود.
    کلیدواژگان: متغیرهای کلان اقتصادی، شاخص قیمت سهام، آزمون علیت گرنجر، فرضیه بازار کارامد
  • سید حسین میرجلیلی، سیدعباس میردهقان، سعید دهقان خاوری صفحه 95
    این مقاله با توجه به آمار ورودی ها و خروجی های تولیدی منتخب در 20 فعالیت اصلی صنعتی استان یزد به ارزیابی کارایی آنها پرداخته است. به این منظور، کارایی صنایع استان یزد با دو روش CCR (بازده به مقیاس ثابت) و BCC (بازده به مقیاس متغیر) محاسبه شده است. در روش CCR نتایج نشان می دهد که 4 فعالیت صنعتی کارا و بقیه ناکارا می باشند. طبق نتایج این روش صنعت تولید زغال کک، پالایشگاه های نفت وسوخت های هسته ای کاراترین می باشند. همچنین، طبق نتایج بدست آمده از روش BCC، 5 فعالیت صنعتی کارا و بقیه ناکارا می باشند. نتایج این روش نشان می دهد که صنعت انتشار، چاپ و تکثیر رسانه های ضبط شده کاراترین صنعت می باشد. صنعت تولید محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین آلات و تجهیزات طبق نتایج هر دو روش ناکاراترین صنعت استان یزد مشخص گردیده است. همچنین مقایسه بین نتایج دو روش حاکی از نزدیک بودن آنها در اغلب موارد دارد. از این رو رتبه بیشتر صنایع در هر دو روش یکسان می باشد. در ادامه نیز با رتبه بندی واحدهای کارا به بررسی و تحلیل نتایج و چگونگی افزایش کارایی صنایع ناکارا به وسیله صنایع مرجع پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: تحلیل پوششی داده ها، کارایی، صنعت، استان یزد، تحلیل اقتصادی
  • فرزاد کریمی، سیدکمیل طیبی صفحه 123
    نظریه های جدید در عرصه تجارت بین الملل به این موضوع اشاره دارندکه یکپارچگی تجاری و افزایش حجم تجارت بین کشورها می توانند همزمانی در سیکل های تجاری آنها را تقویت نماید. مقاله حاضر به بررسی این موضوع بین 57 کشور اسلامی و به تفکیک سه گروه بندی منطقه ای عمده اسلامی می پردازد. نتایج تجربی که از اندازه گیری شاخص های همزمانی سیکل های تجاری و یکپارچگی بدست آمده است نشان می دهندکه هم درکل و هم در گروه بندی های منطقه ای، روند یکپارچگی تجاری و همزمانی سیکل های تجاری به ویژه طی دوره زمانی (2005-1990) افزایش قابل توجهی یافته است. همچنین، عضویت در بلوک بندی های منطقه ای به طور قابل توجهی در همزمان شدن سیکل های تجاری و افزایش شدت تجارت دو جانبه در کشورهای عضو تاثیر مثبت بر جای گذارده است.
    کلیدواژگان: همگرایی تجاری، همزمانی سیکل های تجاری، کشورهای عضو OIC، بلوک بندی های منطقه ای
  • نظر دهمرده، زینب شکری صفحه 147
    یکی از نظریات اجماع، نظر واشنگتنی برای دستیابی به رشد اقتصادی، توسعه و آزادسازی مالی است. ارتباط بین توسعه مالی و رشداقتصادی به صورت گسترده در ادبیات اقتصادی مورد بررسی قرارگرفته است، اما درخصوص اینکه چگونه بازار مالی نابرابری درآمد را تحت تاثیر قرار می دهد کارهای اندکی صورت گرفته است. هدف این مقاله، بررسی رابطه توسعه مالی و توزیع درآمد در ایران با استفاده از مدل خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) است. ضریب جینی به عنوان شاخص نابرابری درآمد و نسبت اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی به GDP به عنوان شاخص توسعه مالی استفاده شده است. براساس نتایج به دست آمده از مدل، توسعه مالی نابرابری درآمد را در ایران کاهش می دهد.
    کلیدواژگان: توزیع درآمد، توسعه مالی، ایران
|
  • Asghar Shahmoradi, Seyed Mehdi Naseri Page 5
    Money stock is a key macroeconomic variable which plays a principal role in monetary policy. Following the case of Missing Money in early 1970s and instability of money demand function, economists came up with the inherent weaknesses that simple sum aggregation holds. By introducing and developing User Cost of Money, Barnett (1978) paved the way to employ Divisia Index to calculate the money stock. This paper deals with the Divisia index from theoretical point of view, then applies it to measure money stock in Iran for the period (1367:1- 1384:2). Quarterly money stock figures obtained by using Divisia index are then compared with that of simple sum index, which is the basic method to obtain money stock in Iran.
    Keywords: Divisia Index, Simple Sum Index, User Cost of Money, Monetary Policy, Aggregation Theory, Index Numbers
  • Zinat Goli, Yekta Ashrafi Page 35
    In This paper energy intensity has been decomposed by ideal Fisher index into structural and intensity effect. Results show Structural effect doesnt have considerable changes and the amplitude of fluctuations is around 0.95 and 1.06. Structural effect is slightly more than 1, it means economic activities tend to produce commodities which use more energy but the small change in the share of economic activities has trifle effect on higher energy intensity. However Intensity effect which shows changes in energy intensity independent of compound of economic activities has raising trend. Expect in 1982 intense effect is more than one and means more energy has been used for same commodity. Rising trend of intensity effect shows that waste of energy and inefficiency have risen. Trend of aggregate energy intensity, ratio of energy intensity of currentyear to constant year, is like intensity effect and influence of structural effect on it, is negligible.
    Keywords: Energy Decomposition, Energy Intensity, Effect of Intensity, Effect of Structure, Fisher Ideal Index
  • Bijan Baseri, Mohammad Bagherishendi, Mostafa Baratpour Page 55
    One of the main hallenges in Iran banking system is low level efficiency in various activities and services. The banking system should increase competitiveness in national hemisphere and enhance efficiencies via using inputs and recourses in an optimal manner. The aim of this paper is to measure the technical efficiencies in Mellat banks system to understand how the banking systems use of current resources. To getting this, we selected a random sample in various region, 120 branch in Tehran city to introduce efficient branch and typical as referred branch. Based on Data Envelopment Analysis (DPA) method,we found aggregate technical efficiency about, 0/68 and 0/78 in 2006 and 2007, respectively. These computations show that during the study period technical efficiencies has increased in selected Melat branch. Other findings show that there are a negative correlation coefficient between size of selected branch and efficiency in the period of study (-0/33) and emphasis on weak relation.In addition, the larger Banks branch in terms of financial activities has positive effect on absorption in reserves but has not effective role on enhancing efficiency.
    Keywords: Efficiency, Mellat Bank, Banking System
  • Maysam Musai, Nader Mehregan, Hossein Amiri Page 73
    This paper examines the causal relationship between stock prices and macroeconomic aggregates in Iran, by applying the techniques of the long–run Granger non–causality test based on cointegration analysis. We test the causal relationships between the TEPIX Index and the four macroeconomic variables: money supply, GDP and exchange rate using quarterly data for the period 1370:1 to 1385:4. The results show unidirectional long run causality from macroeconomic variables to stock market. Accordingly, the stock prices are not a leading indicator for economic variables, which is inconsistent with theprevious findings that the stock market rationally signals changes in real activities. Contrarily, the macro variables seem to lead stock prices. So, Tehran Stock Exchange (TSE) is not informationally efficient.
    Keywords: Macroeconomic Variables, Stock Price Index, Granger Causality, Efficient Market Hypothesis
  • Seyed Hossein Mirjalili, Seyed Abbas Mirdehghan Researcher Page 95
    In this paper, the efficiency of 20 industries in Yazd province, calculated according to input and output data.We applied CCR and BCC methods to these industries. The result of CCR method is that Coal, refinery, nuclear fuel are efficient and others are inefficient. But in BCC method, publication, printing and media are efficient. On the other side, in both methods, metal industries expect machines and instruments are efficient.
    Keywords: DEA Analysis, Efficiency, Industry, Yazd
  • Farzad Karimi, Seyed Komail Tayebi Page 123
    The new theories available in the international trade emphasize on the synchronization of economic fluctuations arising from trade integration and multilateral trade flows among countries. This paper verifies this relationship among 56 Islamic countries classifying into the three major blocks: D8, GCC and ECO. The empirical results obtained by this research, through measuring different indexes, show a pronounced and significant relationship between trade integration and the synchronization of economic fluctuations among thesecountries during 1990-2005, in particular. Further more the result show that regional block arrangements play significant roles to integrate trade and synchronize business cycles in the OIC nations. In comparison, the highest synchronization is found among the D8 member countries.
    Keywords: Trade Integration, Business Cycles Synchronization, OIC Nations, Regional Block Arrangements
  • Nazar Dahmardeh, Zeynab Shokri Page 147
    One of the view washangton is financial development andliberalization development.for economic growth. economical s theory emphasizes the relationship between financial development and economic growth,but there is little research exploring how financial development influence income inequality The purpose of this paper examines relationship financial developmentdistribution of income in iran for years 1973-2006. using of modle Auto Regressive Distributed Lag (ARDLE). income inequality is measured by Gini coefficient and financial development is measured by claims on private sector to GDP.The results indicat that financial development reduces income inequality.
    Keywords: Financial Development, Income Inequality, Iran, Auto Regressive Distributed Lag Method (ARDL)