فهرست مطالب

نشریه پژوهشهای زراعی ایران
سال دهم شماره 3 (پیاپی 27، پاییز 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/10/26
  • تعداد عناوین: 18
|
  • بررسی روش های مختلف طبقه بندی در مطالعات شوری خاک با استفاده از سنجش از دور (RS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
    سید حسین ثنایی نژاد، علیرضا آستارایی، مرجان قائمی، پریسا میرحسینی، حسین زارع صفحه 11
    شوری خاک به عنوان یک عامل مهم، رشد گیاه را محدود و تولید محصول را در مراحل مختلف کاهش می دهد. فن آوری سنجش از دور و GIS پتانسیل بالایی برای پایش فرآیندهای دینامیک مانند شوری را دارند. از این رو در تحقیق حاضر کارایی فن آوری سنجش از دور و تلفیق آن با GIS جهت برآورد میزان شوری خاک و هم چنین امکان طبقه بندی کلاسهای شوری خاک با روش های مختلف در منطقه نیشابور مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از تصاویر ماهواره ای سنجنده ETM+ ماهواره لندست سال 2002 در 6 باند انعکاسی استفاده شد. نتایج طبقه بندی حاصل از اعمال مدلهای ریاضی بر تصویر با نتایج طبقه بندی حاصل از ترکیبات مختلف باندی مورد مقایسه قرار گرفت و سپس مساحت کلاس خاکهای شور و غیر شور در منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش های فوق و هم چنین تلفیق این دو روش تهیه گردید. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق بهترین راه ممکن استفاده از ترکیب دو روش فوق و جداسازی خاکهای شور در مرحله اول و سپس تفکیک خاکهای غیر شور بود. بنابراین با توجه به هم پوشانی زیادی که میان ارزش رقومی باندهای تصاویر ماهواره ای در خاکهای محدوده مورد مطالعه وجود دارد توانایی داده های رقومی سنجنده ETM+ ماهواره لندست برای طبقه بندی کلاس های مختلف شوری خاک در منطقه مورد مطالعه محدود ارزیابی می گردد.
    کلیدواژگان: سنجش از دور، پردازش تصویر، طبقه بندی تصویر، لندستETM+
  • اثر پرایمینگ بذر و کنترل علف های هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و
    اکرم مهدی زاده، محمد علی ابوطالبیان، جواد حمزه یی، گودرز احمدوند، رعنا موسوی صفحه 19
    به منظور بررسی اثرات پرایمینگ بذر در مزرعه و کنترل علف های هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص برداشت ذرت سینگل کراس 301، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال زراعی 89-1388 انجام گرفت. در این آزمایش دو عامل پرایم (در چهار سطح شامل پرایم نشده، پرایم با محلول اوره، پرایم با محلول سولفات روی و پرایم با آب معمولی) و علف هرز (در سه سطح شامل بدون وجین، وجین در 20 روز بعد از کاشت و وجین در 20 و 40 روز بعد از کاشت) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تیمار پرایم در مزرعه، بذرها به مدت 16 ساعت در محلول های اوره (6 گرم در لیتر)، سولفات روی با غلظت روی24 درصد (35/0 گرم در لیتر) و آب معمولی قرار داده شد و پس از خشک شدن سطحی، کاشته شدند. نتایج نشان داد که با کنترل علف های هرز تعداد دانه در بلال افزایش یافت و پرایم کردن با محلول اوره در یک بار کنترل علف های هرز وزن صد دانه را افزایش بیشتری داد. تیمارهای پرایم با اوره و سولفات روی بالاترین میزان عملکرد دانه را دارا بودند، در حالی که تیمار پرایم با سولفات روی با یک بار کنترل علف هرز، تفاوتی با تیمار بدون پرایم با دو بار کنترل علف هرز نداشت. به نظر می رسد پرایم کردن بذور ذرت با سولفات روی می تواند از طریق افزایش توان رقابتی ذرت، دخالت علف های هرز و در نتیجه هزینه کنترل آن ها را کاهش دهد. در کل همه تیمارهای عدم کنترل علف های هرز، به جز تیمار پرایم شده با سولفات روی کمترین میزان عملکرد دانه را داشتند. شاخص برداشت نیز تحت تاثیر تیمارهای پرایم قرار گرفت و در پرایم با آب معمولی بیشتر شد.
    کلیدواژگان: اوره، تعداد دانه در ردیف، ذرت، روی، وزن صد دانه
  • مریم جهانی کندری، علیرضا کوچکی، مهدی نصیری محلاتی، پرویز رضوانی مقدم صفحه 468
    به منظور بررسی تنوع گونه ای جوامع علف های هرز مزارع گندم شرق مشهد، در مطالعه ای میدانی در سال 1388 مزارع منطقه بر اساس مساحت آن ها در دامنه کمتر از 3 هکتار، 3 تا 5 هکتار، 5 تا 10 هکتار، 10 تا 15 هکتار و بیشتر از 15 هکتار شناسایی گردید. نمونه برداری به طور تصادفی با روش سیستماتیک و با استفاده از کادر 5/0 × 5/0 متر در 9 مزرعه انتخابی، از مرحله ساقه دهی تا پایان مرحله سنبله دهی گندم طی دو مرحله انجام، تعداد و نوع علف های هرز در هر کادر به تفکیک گونه شناسایی و شمارش شد. تعداد کل گونه های علف هرز موجود در مزارع مورد بررسی در نمونه برداری اول 20 گونه از 10 خانواده گیاهی و در نمونه برداری دوم 18 گونه و متعلق به 8 خانواده گیاهی بود. در هر دو نمونه برداری تعداد گونه های پهن برگ (30 گونه) بیشتر از گونه های باریک برگ (8 گونه) بود. بیشترین تنوع در بین گیاهان پهن برگ متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) و شب بو (Crucifrae) به ترتیب با 7 و 9 گونه گیاهی و خانواده گندمیان (Graminae) در گیاهان باریک برگ با 8 گونه گیاهی مشاهده گردید. بین اندازه مزارع بر اساس مساحت و شاخص تنوع شانون رابطه معکوس و معنی داری مشاهده شد. بیشترین شاخص تنوع شانون در نمونه برداری اول و دوم در مزارع با مساحت 2 هکتار به ترتیب 33/1 و 85/1 به دست آمد و کمترین شاخص تنوع شانون در نمونه برداری اول در مزارع با مساحت 30 و 20 هکتار، صفر و در نمونه برداری دوم به ترتیب 5/0 و 46/0 به دست آمد. به طور کلی مزارع مختلف از غنای گونه ای و شاخص تشابه پایینی برخوردار بودند.
    کلیدواژگان: غنای گونه ای، شاخص شانون، علف های هرز
  • علی معصومی، محمد کافی، جعفر نباتی، حمیدرضا خزاعی، کامران داوری، محمد زارع مهرجردی صفحه 476
    کمبود بارندگی و توسعه آب های شور در ایران، گرایش به سمت گیاهان کم توقع و دارای پتانسیل رشد در این مناطق را اجتناب ناپذیر می سازد. کوشیا (Kochia scoparia) با داشتن پتانسیل عملکرد مطلوب در شرایط شور و خشک، از جمله گیاهان کم توقعی است که به تازگی توجه محققان را به عنوان گیاه زراعی علوفه ای جدید به خود معطوف کرده است. شناخت ویژگی های فیزیولوژیک اکوتیپ های مختلف کوشیا در شرایط تنش، می تواند محققان را در انتخاب بهترین توده ها و امکان سنجی پاسخ این گیاه به تنش ها یاری نماید. به همین این منظور آزمایشی با دو توده کوشیا از دو منطقه آب و هوایی متفاوت خشک (بیرجند) و نیمه مرطوب (بروجرد) به شکل کرت های خرد شده بر پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه شوری دانشگاه فردوسی در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آبیاری (تیمار بدون تنش، قطع آبیاری در مرحله رویشی، قطع آبیاری در مرحله زایشی و قطع آبیاری در مرحله رسیدگی به مدت چهار هفته) به عنوان کرت اصلی و توده ها به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اعمال تنش در هر مرحله از نمو باعث کاهش محتوای نسبی آب، هدایت روزنه ای، فتوسنتز و کاهش پایداری غشاء نسبت به تیمار شاهد شد، اما با حذف تنش و آبیاری مجدد، در مدت چند روز گیاهان بازیافت شدند و در مرحله آبیاری مجدد ویژگی های اندازه گیری شده در آنها اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. بین پارامترهای اندازه گیری شده، نشت الکترولیت و فلورسانس کلروفیل در تمام مراحل کمترین تغییر را داشتند که این موضوع می تواند به دلیل مقاوم بودن این گیاه به شرایط تنش، عدم تخریب غشاهای سلولی و واحدهای فتوسنتزی باشد. توده بیرجند، پاسخ بهتری نسبت به توده بروجرد در برابر تنش خشکی نشان داد که احتمالا به خاطر سازگاری اولیه بیشتر در منطقه خشک بیرجند باشد. به طور کلی با وجود تنش سنگین عدم آبیاری به مدت چهار هفته در مراحل مختلف رشد کوشیا در شرایط شور، توان برگشت پذیری این گیاه مناسب ارزیابی شد و این موضوع امکان معرفی کوشیا به عنوان علوفه جدید در شرایط خشک و شور را افزایش می دهد.
    کلیدواژگان: فتوسنتز، محتوای نسبی آب، هدایت روزنه ای
  • علیرضا کوچکی، مژگان ثابت تیموری صفحه 485
    مدیریت صحیح آب و خاک و انتخاب گونه گیاهی متناسب با شرایط مختلف محیطی از مهمترین راهبردها برای تولید عملکرد مطلوب است. در این آزمایش اثر فواصل آبیاری و کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات کیفی اندام هوائی سه گیاه داروئی اسطوخودوس، رزماری و زوفا، طی دو سال زراعی 88-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مورد مطالعه قرارگرفت. آزمایش در قالب طرح کرت های دوبار خرد شده و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبی از فواصل آبیاری در سه سطح (10، 20 و 30 روز)، مقادیر مختلف انواع کود در شش سطح (شاهد بدون کود، کود بیولوژیک نیتروکسین، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی، کود دامی 10 و20 تن در هکتارکود دامی) و سه گونه دارویی (اسطوخودوس، رزماری و زوفا) بود. نتایج نشان داد که درصد و عملکرد اسانس متاثر از اعمال تیمار آبیاری، کود و تاریخ برداشت بود. بطوریکه با افزایش فواصل آبیاری بر درصد اسانس به طور معنی داری افزوده شد. بیشترین درصد اسانس در مدار آبیاری 30 روز و کاربرد کود بیولوژیک تولیدشد. از میان سه گیاه مورد مطالعه بالاترین درصد اسانس مربوط به گیاه رزماری (3/1 درصد) و کمترین درصد اسانس مربوط به گیاه زوفا (8/0 درصد) بود. بیشترین عملکرد اسانس در هر دوسال مربوط به چین دوم گیاه اسطوخودوس بود. بیشترین عملکرد اسانس برای سه گیاه اسطوخودوس (10 کیلوگرم در هکتار)، رزماری (7 کیلوگرم در هکتار) و زوفا (12 کیلوگرم در هکتار)، در نتیجه کاربرد کود بیولوژیک حاصل شد. مقایسه میانگین عملکرد اسانس تولید شده در هر سه گیاه دارویی نشان داد که بیشترین مقدار اسانس به میزان 12 کیلوگرم در هکتار در فواصل آبیاری 10 روز یک بار تولید شد. بنابراین در مزرعه ای که هرسه گیاه را تحت مدیریت واحد تولید نماید بهترین تیمارهای آبیاری و کود برای استحصال بالاترین عملکرد اسانس، استفاده از فواصل آبیاری 20 روز و کاربرد 10 تن در هکتار کود دامی می باشد.
    کلیدواژگان: عملکرد اقتصادی، کودبیولوژیک، کود دامی، متابولیت های ثانویه، مدیریت آب
  • معرفت مصطفوی راد، زین العابدین طهماسبی سروستانی، سید علی محمد مدرس ثانوی، امیر قلاوند صفحه 495
    این آزمایش در سال زراعی 88 – 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل گوگرد در سه سطح صفر (S1)، 40 (S2) و 80 کیلوگرم گوگرد خالص در هکتار (S3) و ارقام کلزا دارای سه سطح اوکاپی (V1)، مودنا (V2) و لیکورد (V3) بودند. نتایج نشان داد که تیمار 40 کیلوگرم گوگرد خالص در هکتار از نظر برخی صفات نظیر عملکرد دانه و روغن نسبت به بقیه تیمارها برتری داشت. رقم لیکورد بیشترین تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه عملکرد دانه و روغن را دارا بود. اثر متقابل لیکورد با 40 کیلوگرم گوگرد، بیشترین تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه را نشان داد. همبستگی عملکرد دانه نیز با تعداد خورجین در ساقه اصلی (**47/0=r)، تعداد خورجین در بوته (**57/0=r) و وزن هزار دانه (**69/0=r) مثبت و معنی دار بود. به علاوه همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد روغن با تعداد خورجین در ساقه اصلی (**51/0=r)، تعداد خورجین در بوته (**48/0=r)، وزن هزار دانه (**50/0=r) و عملکرد دانه (**90/0=r) وجود داشت. بدین ترتیب، می توان چنین نتیجه گیری کرد که تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه تاثیر بیشتری بر افزایش عملکرد دانه و روغن کلزا در مقایسه با دیگر اجزاء عملکرد دارند. در این تحقیق تیمار 40 کیلوگرم گوگرد خالص در هکتار و رقم لیکورد از نظر افزایش عملکرد دانه در واحد سطح نسبت به دیگر تیمارها برتری داشتند.
    کلیدواژگان: کلزا، مقادیر گوگرد، صفات زراعی، رقم
  • امیرحسین سعیدنژاد، حمیدرضا خزاعی، پرویز رضوانی مقدم صفحه 503
    امروزه استفاده از منابع مواد آلی و کودهای بیولوژیک به طور روزافزون در حال گسترش است. به منظور بررسی اثر مواد آلی، کودهای بیولوژیک و کود شیمیایی بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سورگوم علوفه ای، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 87-1386 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1- تلقیح بذور با کود بیولوژیک نیتروکسین (شامل مخلوطی از باکتری های Azospirillum brasilense و Azotobacter chroococcum)، 2- کمپوست به میزان 15 تن در هکتار، 3- ورمی کمپوست به میزان 10 تن در هکتار، 4- تلقیح بذور با کود بیولوژیک نیتروکسین و کمپوست به میزان 10 تن در هکتار، 5- تلقیح بذور با کود بیولوژیک نیتروکسین و ورمی کمپوست به میزان 7 تن در هکتار، 6-تلقیح بذور با باکتری های حل کننده فسفات (Pseudomonas flurescence)، 7- تلقیح بذور با کود بیولوژیک نیتروکسین و باکتری های حل کننده فسفات (Pseudomonas flurescence)، 8- تلقیح بذور با باکتری های حل کننده فسفات و کمپوست به میزان 15 تن در هکتار، 9- کود شیمیایی به میزان 80 کیلوگرم کود نیتروژنه (اوره) و 50 کیلوگرم کود فسفره (سوپر فسفات) در هکتار و 10- شاهد (بدون مصرف کود) بود. برداشت علوفه در دو چین و در مرحله 50% گلدهی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد پنجه و محتوای کلروفیل گیاه تحت تاثیر تیمارهای مختلف قرار گرفت. قطر ساقه بین تیمارها اختلاف معنی داری نداشت. همچنین عملکرد علوفه تقریبا در تمامی تیمارها دارای اختلاف معنی داری با تیمار شاهد بود. بیشترین عملکرد تر علوفه در هر دو چین در تیمار تلفیقی ازتوباکتر و ورمی کمپوست حاصل شد. درصد ماده خشک تولید شده در چین اول تحت تاثیر تیمارهای مختلف قرار گرفت، اما در چین دوم این اختلاف معنی دار نبود. در بخش اجزای عملکرد، در چین اول و دوم درصد برگ و درصد ساقه در ماده خشک و نسبت برگ به ساقه تحت تاثیر تیمارهای مختلف قرار نگرفتند. در مجموع، نتایج این آزمایش نشان داد که کودهای آلی و بیولوژیک می توانند جایگزین های مناسبی برای کودهای شیمیایی باشند.
    کلیدواژگان: کودهای بیولوژیک، ماده آلی، ازتوباکتر، سودوموناس، سورگوم
  • علی دستمالچی، افشین سلطانی، ناصر لطیفی، ابراهیم زینلی صفحه 511
    مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی، ابزار مفیدی در تعیین بهینه ترین راهبرد مدیریت زراعی و پایداری تولید در بوم نظام های کشاورزی به شمار می آیند. هدف از این تحقیق ارزیابی توانایی مدل CropSyst–گندم برای شبیه سازی نمو، رشد و عملکرد ارقام مورد استفاده در استان گلستان در واکنش به تاریخ کاشت بود. نتایج حاصل از ارزیابی مدل قابل قبول بود، بطوریکه روند مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، در واکنش به تاریخ کاشت بسیار مشابه بود، از طرفی اختلافات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده روز تا مراحل مختلف فنولوژیک در تمامی تاریخ های کاشت غیر معنی دار بود. همان طور که داده های آزمایشی نشان می دهند، با تاخیر در کاشت از عملکرد دانه کاسته شد که چنین واکنشی در عملکرد شبیه سازی شده نیز مشاهده می شود. جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) برای عملکرد دانه در تمام تاریخ های کاشت و برای ارقام کوهدشت، تجن و زاگرس به ترتیب 295، 345 و 274 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 7/8، 6/10 و 9/8 درصد میانگین بود. نتیجه اینکه، علی رغم اختلافات مطلق بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده، مدل CropSyst–گندم می تواند واکنش نمو، رشد و عملکرد ارقام مورد استفاده در استان به تاریخ کاشت را در حد نسبتا قابل قبولی شبیه سازی کند.
    کلیدواژگان: تاریخ کاشت، گیاهان زراعی، مراحل فنولوژیک، گرده افشانی، رسیدگی فیزیولوژیک
  • راهله رهباریان، رمضانعلی خاوری نژاد، علی گنجعلی، عبدالرضا باقری، فرزانه نجفی صفحه 522
    به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر جوانه زنی، سبز شدن و رشد گیاهچه های نخود، دو ژنوتیپ متحمل به خشکی شامل 392MCC و877MCC و دو ژنوتیپ حساس به خشکی شامل 68 MCCو448MCC مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایش اول بذرها در سه سطح تنش خشکی شامل پتانسیل های آب 4/0-، 8/0- و 2/1- مگاپاسکال به همراه شاهد، در درجه حرارت 25 درجه سانتی گراد در اتاقک کشت با چهار تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که سرعت و درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ساقه چه و ریشه چه ژنوتیپ ها با افزایش شدت تنش خشکی کاهش معنی داری یافت. در همه سطوح تنش خشکی، در ژنوتیپ های 392MCC و 68MCC بالاترین درصد و سرعت جوانه زنی و افزایش طول و وزن خشک ساقه چه و ریشه چه و در ژنوتیپ 877MCC پایین ترین درصد و سرعت جوانه زنی مشاهده شد. در ژنوتیپ 877MCC طول و وزن خشک ساقه چه و ریشه چه بیشتر از ژنوتیپ 448MCC کاهش یافت. در آزمایش دوم، صفات مورفولوژیکی گیاهچه ها در دو شرایط بدون تنش (75 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (25 درصد ظرفیت زراعی) مورد بررسی قرار گرفتند. کاهش طول ساقه، ریشه و وزن خشک ساقه در شرایط تنش خشکی در ژنوتیپ های 877MCC و 448MCC بیشتر از ژنوتیپ های 392 MCCو 68MCC بود. بر اساس این نتایج، برغم اینکه ژنوتیپ 68 MCC بر اساس عملکرد به عنوان یک ژنوتیپ حساس به خشکی معرفی شده است، به نظر می رسد این ژنوتیپ در مراحل اولیه رشد رویشی از تحمل به خشکی نسبتا مناسبی برخوردار است. ژنوتیپ 392MCC نیز نسبت به ژنوتیپ های دیگر، در مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای، از تحمل بیشتری نسبت به تنش خشکی برخوردار بود.
    کلیدواژگان: سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، پتانسیل آب، مرحله گیاهچه ای
  • سید کریم موسوی، محمد فیضیان، عبدالرضا احمدی صفحه 532
    آزمایش ارزیابی تاثیر روش های کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیک و تولید گندم در شرایط دیم به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سال زراعی 86-1385 در شهرستان خرم آباد اجرا شد. کود پایه نیتروژن در سه سطح (بدون کود پایه، کاربرد نواری و پخش سراسری) کرت اصلی و کود سرک در شش سطح (1- تیمار رایج پخش سطحی یک مرحله ای در زمان پنجه زنی 2- پخش سطحی دو مرحله ای در مجموع به میزان دوسوم تیمار رایج در زمان پنجه زنی و قبل از ظهور سنبله 3- محلول پاشی دو مرحله ای همراه علف کش ها در مرحله پنجه زنی و قبل از ظهور سنبله 4- محلول پاشی دو مرحله ای در زمان پنجه زنی و قبل از ظهور سنبله 5- پخش سطحی در مرحله پنجه زنی به میزان دوسوم تیمار رایج به همراه محلول پاشی پیش از ظهور سنبله و 6- محلول پاشی سه مرحله ای در زمان های پنجه زنی، قبل از ظهور سنبله و شیری بودن دانه) کرت فرعی آزمایش را تشکیل دادند. یک سوم مقدار کود نیتروژن توصیه شده بر اساس آزمون خاک، به کود پایه اختصاص داده شد. مقدار مصرف کود نیتروژن در روش کاربرد نواری کود پایه دوسوم مقدار کود مصرفی در روش پخش سراسری بود. وزن خشک برگ گندم در واحد سطح برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سطحی کود پایه نیتروژن به طور متوسط 18 درصد بیشتر از تیمار بدون کود پایه نیتروزن بود. تاثیر تیمار کود پایه نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم معنی دار نبود. درصد پروتئین دانه برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سراسری کود پایه نیتروژن حدود 15 درصد بیشتر از تیمار فاقد کود پایه نیتروژن بود. وزن هزار دانه گندم برای تیمار بدون کود پایه نیتروژن برابر 23/39 گرم بود که به طور معنی داری بیشتر از وزن هزار دانه برای تیمارهای کاربرد نواری و پخش سراسری کود پایه نیتروژن بود. در مورد عدم تاثیرپذیری عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم از کود پایه نیتروژن به نظر می رسد این موضوع به وقوع بارش تگرگ شدید در اواخر اردیبهشت مربوط بود. داده های روند رشد، وزن برگ، زیست توده کل و کلروفیل برگ، همگی گویای تاثیر مثبت کود پایه نیتروژن بر شاخص های رشد گندم بود. تگرگ شدید در اواخر اردیبهشت سبب ورس شدید گندم شد. در مورد تیمارهایی که کود نیتروژن بیشتری دریافت کرده بودند، پدیده ورس بیشتر اتفاق افتاد. به نظر می رسد ورس مانع بهره گیری گندم از کود پایه نیتروژن شد.
    کلیدواژگان: گندم دیم، کود نیتروژن، کود پایه، کود سرک، محلول پاشی
  • مانی مجدم، عادل مدحج صفحه 546
    به منظور بررسی اثر تنش خشکی و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه و کارایی مصرف آب ذرت سینگل کراس 704، این آزمایش در سال زراعی 88-1387 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری مطلوب، تنش خشکی ملایم و تنش خشکی شدید (به ترتیب آبیاری بر اساس تخلیه 50، 60 و 70 درصد ظرفیت مزرعه) بود. مقادیر نیتروژن در سه سطح 120، 180 و240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار عملکرد بیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گردید. میانگین عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید به ترتیب 4/15 و 37 درصد نسبت به آبیاری مطلوب کاهش یافت. افزایش میزان نیتروژن در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی ملایم، عملکرد دانه و بیولوژیکی را بطور معنی دار افزایش داد. کاهش عملکرد دانه با افزایش شدت تنش خشکی و کاهش کاربرد نیتروژن، به دلیل کاهش تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. حداکثر کارآیی مصرف آب (اقتصادی و بیولوژیکی) در تیمار آبیاری مطلوب بود و با اعمال تیمار تنش خشکی کارآیی مصرف آب کاهش معنی دار یافت. بالاترین کارآیی مصرف آب به تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعلق داشت. با توجه به نتایج به نظر می رسد که در شرایط تنش خشکی شدید، علاوه بر اینکه نمی توان از طریق افزایش میزان نیتروژن مصرفی، خسارت های مربوط به عملکرد دانه را کاهش داد، بلکه عدم تاثیر سطوح بالای نیتروژن بر عملکرد دانه ممکن است به افزایش هدرروی نیتروژن در اثر عدم جذب آن منجر شود.
    کلیدواژگان: کمبود آب، عملکرد بیولوژیکی، تعداد دانه در بلال
  • محمدرضا شهسواری صفحه 555
    انجام فعالیت های کشاورزی اغلب به اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ وقوع مراحل خاص نمو نیاز دارد. به منظور تخمین طول مراحل نمو گلرنگ رقم صفه با استفاده از درجه حرارت و طول روز، از آزمایشات تاریخ کاشت این رقم طی سال های 1388-1383 در مزرعه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان استفاده شد. برای تخمین طول نمو هر مرحله، طول هر مرحله به عنوان متغیر تابع و متغیر های حرارتی، طول روز و حاصل ضرب متغیر های حرارتی با متغیر های طول روز به عنوان متغیر مستقل در رگرسیون مرحله ای مورد استفاده قرار گرفتند. مرحله ای از رگرسیون به عنوان مدل مناسب انتخاب گردید که ضریب رگرسیون و ضریب تشخیص جزئی آن حداقل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بوده و حداکثر ضریب تبیین کل را داشته باشد. تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا تکمه دهی، سبز شدن تا گلدهی و سبز شدن تا رسیدگی و گلدهی تا رسیدگی از تاریخ های کاشت تاثیر پذیرفت. با افزایش دما، طول مراحل نمو کاهش یافت. طول دوران سبز شدن تا تکمه دهی و تا گلدهی بیشترین تاثیر را از طول روز پذیرفت و با افزایش آن کاهش یافتند. درجه حرارت حداقل، توان دوم و چهارم آن متغیرهایی بودند که وارد مدل شدند و بر روی هم حدود 91 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن را توضیح دادند. به ترتیب 90 و 96 درصد تغییرات طول دوره سبز شدن تا تکمه دهی و سبز شدن تا گلدهی به وسیله حاصل ضرب درجه حرارت حداکثر در طول روز و مربع حرارت حداکثر در مربع طول روز توجیه گردیدند. بخش عمده واریانس طول دوره نمو این رقم طی دوران سبز شدن تا رسیدگی بوسیله توان سوم و چهارم درجه حرارت حداکثر بیان گردید. مربع درجه حرارت حداقل، تنها متغیری بود که طول دوره گلدهی تا رسیدگی را به میزان 63 درصد توضیح داد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سهم پارامترهای حرارتی و طول روز در مراحل مختلف نمو ثابت نیست.
    کلیدواژگان: ارزیابی مدل، تاریخ کاشت، رگرسیون مرحله ای، عناصر اقلیمی، مدل سازی
  • محمدرضا اصغری پور صفحه 570
    اثرات آللوپاتی علف های هرز غالبا از جوانه زنی و مراحل اولیه رشدی گیاهان زراعی ممانعت می نماید. قیاق (Sorghum halepens) حاوی ترکیبات محلول در آب بوده و خاصیت آللوپاتیک دارد. برای مشخص شدن اثرات آللوپاتیک قیاق، اثر غلظت های مختلف عصاره (0، 5، 10، 20، 30، 40 و 50 گرم بر لیتر) به دست آمده از ریشه و برگ قیاق بر جوانه زنی و مراحل اولیه رشدی چند گیاه دارویی با اهمیت در ایران (ریحان، سیاهدانه، زیره سبز، رازیانه، اسفرزه و پسیلیوم) آزموده شد. نتایج نشان داد که عصاره های ریشه و برگ قیاق در بیشتر موارد بر جوانه زنی و مراحل اولیه رشدی اسفرزه، پسیلیوم، رازیانه و ریحان تاثیر بازدارنده داشتند و جوانه زنی و رشد اولیه سیاهدانه و زیره سبز بوسیله عصاره های ریشه و برگ در غلظت های پایین تحریک شد، ولی این تاثیر مثبت در غلظت های بالاتر مشاهده نشد. تاثیر عصاره برگ بر جوانه زنی و رشد گیاهچه نسبت به عصاره ریشه بود. همچنین رشد ریشه گیاهان مورد بررسی نسبت به اندام های هوایی حساسیت بیشتری به عصاره ها داشت. درجه حساسیت در بین گیاهان در تمامی تیمارها به ترتیب عبارت بودند از: پسیلیوم، اسفرزه، رازیانه، ریحان، سیاهدانه و زیره سبز.
    کلیدواژگان: آللوپاتی علف های هرز، جوانه زنی گیاهان دارویی، عصاره آبی، رشد گیاهچه
  • علیرضا فرید حسینی، علیرضا آستارایی، سید حسین ثنایی نژاد، پریسا میرحسینی موسوی صفحه 577
    تخمین ویژگی های ساختاری پوشش گیاهی نظیر شاخص سطح برگ یک قدم مهم در تعیین مقدار آب مصرفی در گیاهان مختلف است. هدف از این مطالعه بررسی توانایی داده های تصاویر ماهواره ای IRS LISS-III به منظور بازیابی شاخص سطح برگ است. جهت بدست آوردن شاخص سطح برگ و هم چنین ارائه یک مدل بر اساس بازتابش و شاخص های پوشش گیاهی اطلاعات مورد نیاز از شهرستان نیشابور واقع در استان خراسان رضوی جمع آوری گردید. در این مطالعه تصحیحات اتمسفری جهت محاسبه شاخص NDVI انجام شد. 50 داده مربوط به شاخص سطح برگ از درختان سیب، آلو و گلابی و گیلاس با استفاده از دستگاه Sun Scan System – SS1 برداشت شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با تعیین موقعیت نمونه ها بر روی تصویر ماهواره ای در جات روشنایی پیکسل های مربوط به شاخص NDVI استخراج گردیدند و رابطه میان این درجات روشنایی و شاخص سطح برگ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بهترین مدل ارائه شده با استفاده ازآنالیز های آماری و رگرسیون خطی به صورت LAI = 19.305×NDVI+5.514 است. نتایج ضریب همبستگی برابر با 534/0 با مقدار خطای باقی مانده 67/0 را ارائه داد. به طور کلی می توان گفت استفاده از داده های NDVI که بر اساس از تصاویر سنجش از دور بدست می آید به منظور تخمین شاخص سطح برگ تنها عامل موثر در تخمین این شاخص نمی باشد؛ بلکه دانش قبلی و داشتن اطلاعاتی نظیر ساختار گیاهی و اثرات زمینه خاک نیز بسیار مهم هستند. بنابراین برخی از ویژگی های منطقه مورد مطالعه بایستی مورد توجه قرار گیرد، قبل از آن که تصاویر ماهواره ای چند باندی به منظور بررسی متغیر های گیاهی مورد استفاده قرار گیرند.
    کلیدواژگان: سنجش از دور، شاخص تعدیل شده پوشش گیاهی، شاخص سطح برگ، ساختار گیاهی، اثرات خاک زمینه
  • سمیه عباسی، سعید ملک زاده شفارودی*، کمال غوث، فرج الله شهریاری صفحه 583

    عناب گیاه داروئی ارزشمندی است که در طب سنتی ایران جایگاه وی‍ژه ای دارد. با تمام اهمیتی که گیاهان منطقه ای مانند عناب در اقتصاد و اشتغال زائی مناطق مختلف کشور دارند، در عرصه پژوهش و فناوری جزء گیاهان فراموش شده به حساب می آیند. با عنایت به اهمیت اقتصادی و داروئی این گیاه، اولین قدم برای برنامه های اصلاحی عناب، اطلاع از تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی بین ارقام مختلف آن است. در این پژوهش از 34 اکوتیپ عناب که از هشت استان عناب خیز کشور جمع آوری شده اند، استفاده گردید. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگر RAPD در گیاه عناب، 15 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت که 6 آغازگر در بین نمونه ها دارای چندشکلی مطلوبی بودند و در مجموع تعداد 65 جایگاه تکثیر کردند که در این بین تعداد 49 جایگاه (75 درصد) چندشکلی نشان دادند. میانگین تعداد باندهای تکثیر شده به ازای هر آغازگر 83/10 و میانگین تعداد باندهای چندشکل برای هر آغازگر 1/8 بود. گروه بندی اکوتیپ ها به روش تجزیه خوشه ایو با استفاده از الگوریتم UPGMA انجام شد که نمونه ها به دو گروه اصلی در ضریب شباهت 82/0 تفکیک شدند. بیشترین شباهت ژنتیکی (92 درصد) میان اکوتیپ های مازندران و گلستان و بیشترین تنوع در اکوتیپ های خراسان جنوبی مشاهده شد. قرابت اکوتیپ های خراسان جنوبی و اصفهان منشاء احتمالی مشترکی برای تنوع در این مناطق را نشان داد. نتایج این مطالعه حاکی از وجود تنوع ژنتیکی مناسب جهت بهره گیری در پروژه های به نژادی آتی بود.

    کلیدواژگان: پلی مورفیسم مولکولی، تجزیه خوشه ای
  • سیروس منصوری فر، مراد شعبان*، مختار قبادی، سید حسین صباغ پور صفحه 591

    چگونگی توزیع مواد فتوسنتزی در گیاهان مختلف در شکل گیری عملکرد دانه اهمیت بسیار بالایی دارد. در این تحقیق که به همین منظور صورت گرفته است تاثیر تنش خشکی و کود نیتروژنه آغازگر روی روند پر شدن دانه، میزان، سهم و کارایی انتقال مجدد و همچنین سرعت و دوام پر شدن دانه و تاثیر آنها روی وزن نهایی و عملکرد دانه ارقام نخود مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار تنش خشکی شامل سطح بدون تنش خشکی (آبیاری کامل)، سطح تنش خشکی متوسط (آبیاری در زمان کاشت و اوایل گلدهی) و سطح تنش خشکی شدید (بدون آبیاری) در کرت های اصلی قرار گرفتند. تیمارهای کود نیتروژنه در دو سطح (مصرف کود و بدون مصرف کود) با چهار رقم (شامل آزاد، هاشم و ژنوتیپ ILC482 و توده محلی بیونیج) فاکتوریل شد و در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی اثر معنی داری روی تمام صفات داشت و رقم نیز روی تمام صفات به جز انتقال مجدد و کارایی آن اثر معنی داری داشت. با افزایش شدت تنش خشکی میزان، سهم و کارایی انتقال مجدد و سرعت پر شدن دانه افزایش یافت ولی مدت پر شدن دانه، وزن نهایی دانه و عملکرد دانه کاهش یافت و ماده خشک کمتری در دانه ها تجمع یافت. در شرایط بدون تنش خشکی گیاه از طول دوره رشد بالاتری برخوردار بوده و تجمع مواد پرورده در آن بیشتر بوده که در نهایت باعث افزایش وزن نهایی دانه و افزایش عملکرد دانه در واحد سطح گردیده است. اثر کود نیتروژنه فقط روی وزن خشک ساقه و انتقال مجدد آن معنی دار شد به طوری که با مصرف کود نیتروژنه این صفات کاهش یافتند.

    کلیدواژگان: انتقال مجدد، تنش خشکی، پر شدن دانه، نخود
  • مرتضی گلدانی، مریم کمالی صفحه 603
    تنش خشکی از جمله عوامل محدود کننده رشد می باشد و تنش اکسیداتیو به عنوان یک تنش ثانویه در نتیجه تنش خشکی بوجود می آید. به منظور بررسی اثر پراکسید هیدروژن جهت کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی در گل تکمه ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه غلظت مختلف از پراکسید هیدروژن، به صورت محلول پاشی (0، 5/2 و 5 میلی مولار) و سه فاصله آبیاری (هر 4، 7 و 10 روز) بودند. نتایج نشان داد که محلول پاشی پراکسید هیدروژن می تواند وزن خشک ریشه و شاخساره در گل تکمه ای را افزایش دهد و از این طریق کاهش وزن ناشی از تنش خشکی را جبران نماید. با افزایش خشکی، صفاتی نظیر هدایت روزنه ای، تعداد گل، کلروفیل کل و حجم ریشه کاهش معنی داری داشت. به طوری که کمترین میزان صفات اندازه گیری شده در فاصله آبیاری 10 روز یکبار به دست آمد. بر همکنش خشکی و پراکسید هیدروژن نیز در صفت وزن خشک اندام هوایی در سطح احتمال 5% و در صفاتی نظیر نشت الکترولیت، میزان آب نسبی برگ، پرولین و مجموع طول ریشه در سطح احتمال 1% معنی دار شد. بدین ترتیب در تیمار شاهد (هر 4 روز آبیاری)، با افزایش پراکسید هیدروژن تا 5/2 میلی مولار، وزن خشک اندام هوایی و مجموع طول ریشه به ترتیب برابر 20 و 91% نسبت به تیمار صفر میلی مولار افزایش یافت و با افزایش پراکسید هیدروژن تا غلظت 5 میلی مولار در همین سطح از خشکی کلروفیل کل 31% نسبت به شاهد پراکسید هیدروژن افزایش نشان داد. به طور کلی نتایج نشان می دهد که با استفاده از محلول پاشی پراکسید هیدروژن تنش اکسیداتیو حاصل از تنش خشکی در گیاه گل تکمه ای کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: پرولین، تعداد گل، سطح برگ، کلروفیل، وزن خشک اندام هوایی
  • نورعلی ساجدی، اسماعیل قلی نژاد صفحه 614
    به منظور بررسی تاثیر سلنیوم و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات زراعی ارقام گندم دیم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل اسید سالیسلیک در سه سطح بدون مصرف، خیساندن بذر در محلول 5/0 میلی مول، خیساندن بذر در محلول 5/0 میلی مول توام با محلول پاشی با غلظت 1 میلی مول، سلنیوم در دو سطح بدون مصرف و با مصرف به میزان 18 گرم در هکتار به صورت محلول پاشی در دو مرحله و ارقام گندم شامل آذر 2، سرداری و رصد بود. نتایج این تحقیق نشان داد که رقم آذر 2 از لحاظ عملکرد دانه نسبت به رقم سرداری و رصد به ترتیب 19 و 16 درصد افزایش نشان داد. مصرف اسید سالیسیلیک به صورت بذر مال صفات طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه را به طور معنی داری افزایش داد. محلول پاشی سلنیوم تعداد سنبله بارور را 3/7 درصد و عملکرد دانه را 5/7 درصد افزایش داد. مصرف توام اسید سالیسیلیک بصورت بذر مال و محلول پاشی سلنیوم عملکرد دانه را نسبت به شاهد 9 درصد افزایش داد. بیشترین و کمترین واکنش عملکرد و اجزاء عملکرد در اثر مصرف توام اسید سالیسیلیک و سلنیوم به ترتیب مربوط به رقم سرداری و آذر 2 بود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که در شرایط دیم با مصرف بذر مال اسید سالیسیلیک توام با محلول پاشی سلنیوم در سه رقم مورد بررسی می توان اثر تنش رطوبتی را تعدیل و عملکرد قابل قبول دست یافت.
    کلیدواژگان: پیش تیمار بذر، محلول پاشی، عوامل تعدیل کننده تنش، عملکرد دانه
|
  • Evaluation of Different Methods for Soil Classifications by Using Geographic Information Systems and Remote Sensing
    S. H. Sanaeinejad, A. Astaraei, M. Ghaemi, P. Mirhoseini, H. Zareh Page 11
    Soil salinity is an important factor that affects plant growth and reduces production of plantat different growth stages Remote sensing technology and GIS have a great potential for monitoring dynamic soil processes such as salinity. In the present study the efficiency of remote sensing technology and its integration with GIS was examined to estimate soil salinity for Neyshabour basin. Different classification methods for soil salinity were also investigated. We used 6 bands of LandSat ETM+ for this study. Classification results obtained from applying mathematical models for the images were compared with different band combinations results. The area of saline and non saline soil classes were identified in the study area based on the both methods and also based on the combination of the two methods. The results showed that the best method for soil classification was using of the two methods in the first stage to separate two classes of saline and non saline soils and then classifying the non saline soils in the second stage. As the variation in the numerical values of the image for different soil salinity in the study area was small، it was concluded that there is a limit potential of LandSat ETM+ images for identifying and classification of soil salinity in such an area.
    Keywords: Sensing, Image processing, Image classification, Soil Salinity, LandSat ETM+, GIS
  • The Effect of Seed Priming and Weeds Control on Yield, Yield Components and Harvest Index of Corn
    A. Mehdizadeh, M. A. Aboutalebian, J. Hamzei, G. Ahmadvand, R. Moosavi Page 19
    In order to investigate effect of on-farm seed priming and weeds control on yield، yield components and harvest index of a corn hybrid، an experiment was arranged factorialy in a complete randomized block design with three replications in 2010. In the experiment investigated two factors، priming (in four levels including no-primed، priming with urea solution، priming with zinc sulfate solution and priming with tap water) and weed control in three levels (including no-weeding، weeding in 20 days after planting and weeding in 20 and 40 days after planting). For on-farm priming the seeds were placed for 16 hours in solutions of urea (6 g/l)، zinc sulfate (0. 34 g/l) and tap water، and planted after surface drying in the soil. The results showed that weed control caused an increase in grain numbers in corn and seed priming with urea solution in once weed control had higher 100 grains weight. Priming treatments with urea and zinc sulfate solution showed the highest grain yield and had no significant difference at one and two-times weeds control after planting، no significant difference was between zinc sulfate priming with one weed control and no- primed with two-times weed control. That priming with zinc sulfate solution could decrease weed interference and its control costs by increasing corn competition ability. Generally in all of no-weed control plots except in primed with zinc sulfate solution the lowest grain yield was obtained. Also harvest index was highest in plants that was primed by tap water.
    Keywords: Urea, Grain number in row, Corn, Zinc, 100 grains weigh
  • M. Jahani Kondori, A. Koocheki, M. Nassiri Mahalati, P. Rezvani Moghaddam Page 468
    In order to investigate diversity of weed species in wheat fields in eastern parts of Mashhad، an investigation was made in the year 2009. Wheat fields was classified based on the acreage from 3-5 ha، 5-10 ha and higher than 10 ha. Sampling was made randomly by a quadrate 0. 5×0. 5 in 9 fields of each group from jointing to heading of wheat in tow separate stages. Type and total number of weeds were recorded in each quadrate. The results showed that total number of weed species in first sampling were 20 from 10 different plant family and in second sampling 18 species from 8 plant families. In both sampling، number of dicotyledons species (30) were more than monocotyledons (8). The highest diversity in dicotyledon was observed for compositae and cruciferae with 7 and 9 species respectively. For monocotyledons، gramineae family with 8 species showed the highest diversity. There was a negative relationship between the size of fields and shanon index. The highest shanon index in the first and the second sampling was observed (1. 33، 1. 85) respectively with 2 ha area and the lowest shanon index in the first sampling was observed with 30 and 20 ha (H´= 0) in the second sampling، these value were 0. 46 and 0. 5 for 30 and 20 ha respectively. In general، species richness and similarity index were low in the studied area.
    Keywords: Species richness, Shanon index, Weeds
  • A. Masoumi, M. Kafi, J. Nabati, H.R. Khazaei, K. Davari, M. Zare Mehrgerdi Page 476
    Rainfall deficiency and the development of salinity in Iran are the most important factors for using new salt and drought-resistant plants instead of conventional crops. Kochia species have recently attracted the attention of researchers as a forage and fodder crop in marginal lands worldwide due to its drought and salt tolerant characteristics. This field experiment was performed at the Salinity Research Station of Ferdowsi University of Mashhad، Iran، in a split plot based on randomized complete block design with three replications in 2008. Drought stress، including four levels (control، no irrigation in vegetative stage، no irrigation at reproductive stage and no irrigation at maturity stage for four weeks)، and two Kochia ecotypes (Birjand and Borujerd) were allocated as main and sub plots، respectively. Relative water content، electrolyte leakage، photosynthesis parameters and chlorophyll fluorescence were assayed every two week from late vegetative stage. Results showed that drought stress decreased significantly measured parameters in plants under stress، in all stages. Plants completely recovered after eliminating stress and rewatering and recovered plants did not show significant difference with control. Electrolyte leaking and chlorophyll fluorescence showed the lowest change among the measured parameters. It can emphasize that resistant to stress conditions in this plant and cell wall is not damaged at this level of stress situation. Birjand ecotype from the arid region، revealed a better response than Borujerd ecotype to drought stress. Probably it returns to initial adaptation of Birjand. In general this plant can recover after severe drought stress well. It is possible to introduce this plant as a new fodder in arid and saline conditions.
    Keywords: Photosynthesis, Relative water content, Stomata conductance
  • A. Koocheki, M. Sabet Teimori Page 485
    In order to investigate the effect of fertilizer types and irrigation regimes on quality criteria of three medicinal plants: Lavander، Rosemary and Hyssop، an experiment was conducted at Research Field of Faculty of Agriculture، Ferdowsi University of Mashhad، during two growing years of 2007-2009. A split plot design with three replications was used. Treatments were three irrigation intervals (10، 20، 30 days) as main plots and six fertilizers: including (control، Nitroxin (5lit/ha)، nitrogen fertilizer (50 and 100 (kg/ha)، cow manure (10 and 20 ton/ha)) and three medicinal plants as sub-subplots. Animal manure and chemical fertilizer were applied at the time of transferring seedlings to the field and Nitroxin was used with the first irrigation. Results indicated that the effect of irrigation intervals on yield of essential oil in all species was significant (p≤0. 01). The highest essential oil content was from Rosemary (1. 5%) but the highest yield of essential oil was obtained from three species، Lavander (10kg/ha)، Rosemary (7kg/ha) and Hyssop (12kg/ha) with application of biological fertilizer. Application of fertilizer affected significantly (P)
    Keywords: Hyssopus officinalis, Lavandula angustifolia, Rosemarinus officinalis, Irrigation intervals, fertilizers
  • M. Mostafavi, Rad, Z. Tahmasebi, Sarvestani, S. A. M. Modares, Sanavy, A. Ghalavand Page 495
    This experiment was carried out in factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications in Agricultural and Natural Resources Research Center of Markazi Province، Arak (Iran) during 2008-2009 growing season. Three application rates of sulphur (S1=0، S2= 40 and S3=80 kg/ha) and three rapeseed varieties (Okapi، Modena and Licord) comprised the experimental factors. S2 treatment had superiority over other treatments for some characteristics such as seed and oil yield. Licord had the highest siliques per plant، 1000-seed weight، seed and oil yield. The combination of Licord × 40 kg/ha S showed the highest siliques per main branch، siliques per plant، 1000-seed weight and seed yield. Correlation between seed yield and siliques per main branch (r=0. 47**)، siliques per plant (r=0. 57**)، 1000-seed weight (r=0. 69**) was positive and significant. In addition there was positive and significant correlation between oil yield and siliques per main branch (r=0. 51**)، siliques per plant (r=0. 48**)، 1000-seed weight (r=0. 50**) and seed yield (r=0. 90**). It can be concluded that siliques per main branch، siliques per plant، 1000-seed weight have greater influence on seed and oil yield increment in comparison with other yield components. In this research 40 kg/ha S and Licord cultivar had superiority to other treatments for seed yield enhancement per unit area.
    Keywords: Rapeseed, Sulphur Rates, Agronomic Traits, Cultivar
  • A.H. Saeidnejad, H.R. Khazaei, P. Rezvani Moghaddam Page 503
    Recently، using the source of organic fertilizers and biofertilizers in sustainable crop production is growing. In order to evaluate the effect of organic compounds، biofertilizers and chemical fertilizer on morphological properties، yield and yield components of forage Sorghum (sorghum bicolor) a field experiment was conducted in the Research Farm، College of Agriculture، Ferdowsi University of Mashhad in 2008. The treatments were seed inoculation with the combination of Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense، Compost (15 t/ha)، Vermicompost (10 t/ha)، seed inoculation with Azotobacter and Azospirillum and compost (10t/ha)، seed inoculation with Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense and Vermicompost (7t/ha)، seed inoculation with Pseudomonas flurescence، seed inoculation with Pseudomonas flurescence and Azotobacter chroococcum and Azospirillum brasilense combination، seed inoculation with Pseudomonas flurescence and compost (15t/ha)، chemical fertilizer (80 kg/h urea fertilizer and 50 kg/h super phosphate fertilizer) and control. Harvesting was performed in 2 cuts in flowering stage. Plant height، number of tiller per plant and SPAD reading was significantly affected by the treatments. Stem diameter was not affected by any treatments. There was a significant difference among all treatments in terms of fresh and dry forage yield. There were no significant differences among all treatments in terms of stem and leaf dry matter. In general، result of this experiment indicated that organic amendments and biofertilizers could be acceptable alternatives for chemical fertilizers.
    Keywords: Azotobacter, Azospirillum, Biofertilizers, Sorghum, Vermicompost
  • A. Dastmalchi, A. Soltani, N. Latifi, E. Zeinali Page 511
    The crop simulation models are heuristic tools in order to determine optimal of management strategies and analyzing yield stability in agroecosystems. The objective of this study was to evaluate CropSyst model ability for simulating of development، growth and yield of wheat cultivars from Golestan province in response to planting date. The results of model evaluation were acceptable so that، the trend of observed and simulated days to anthesis and maturity values in response to planting date، were similar. On the other hand، the differences between observed and simulated day to phenologic different stages in whole planting dates were statistically not significant. As the experimental data showed، by delay in planting، the yield was declined. The same response is showed for simulated yield. Root mean square error (RMSE) of yield in whole planting dates and for Kohdasht، Tajan and Zagros cultivars were 295، 345 and 274 kg. ha-1 that were 8. 7، 10. 6 and 8. 9 percentage of mean respectively. As a result، despite of absolute differences between observed and simulated values، CropSyst-Wheat model can partly acceptable simulate the response of development، growth and yield of wheat cultivars from province to planting date.
    Keywords: Planting date, Crops, Phenological stages, Pollination, Maturity
  • R. Rahbarian, R. Khavari, Nejad, A. Ganjeali, A. Bagheri, F. Najafi Page 522
    In order to study، the effects of drought stress on germination and seedling growth of chickpea genotypes، experiments were carried out on two susceptible genotypes (MCC68، MCC448) and two resistant genotypes (MCC392، MCC877). In the first experiment the seeds were sown under different levels of drought stress (0،-0. 4،-0. 8،-1. 2Mpa) in 25◦C at the growth chamber with 4 replication. The results showed that Percentage of germination، germination rate، radicle and plumela length and dry weight of shoot and root decreased by increasing levels of drought stress. MCC392 and MCC68 genotypes had the highest percentage of germination، germination rate، length and dry weight of shoot and root in drought stress، but MCC877 had the lowest percentage of germination and germination rate. MCC877 genotype showed higher decrease in length and dry weight of shoot and root than MCC448 genotype. In the second experiment morphological parameters were investigated in control (75% FC) and drought stress (25% FC) conditions. Drought stress decreased length and dry weight of shoot and root in MCC877 and MCC448 genotypes compared to MCC392 and MCC68 genotypes. These result showed that MCC392 and MCC68 genotypes were the best genotypes under simulated drought condition and it may be due to the fact that these genotypes are resistant to drought stress.
    Keywords: Germination rate, Percentage of germination, Water potential, Seedling stage
  • S.K. Mousavi, M. Feizian, A. Ahmadi Page 532
    In order to evaluate the effect of different nitrogen application methods on yield and yield components of winter wheat، a field experiment with split plot arrangement in randomized completely blocks design with four replicates was conducted during 2006-07. Basal dressing in three levels (with no basal dressing، strip and distributing nitrogen fertilizer) as main plot and top dressing in six levels (distributing on tillering، two distributing on tillering and before spike appearance، water soluble fertilizing with herbicide application before heading، two water soluble fertilizing on tillering and before spike appearance، two application: one distributing on tillering and one water soluble fertilizing before spike appearance and finally، three water soluble fertilizing on tillering، before spike appearance and milking period) as subplot was carried. The amount of fertilizer in strip application was 2/3 of distributing method. In the compartmented application، the amount of applied fertilizer was two third of distributing fertilizer method. Leaf dry weight for strip and broadcasting treatments was 18 percent more than no basal nitrogen application treatments. Effect of basal nitrogen application on wheat biomass and grain yield was not significant، that attributed to wheat lodging. The grain protein percent for strip and broadcasting basal nitrogen application treatments was 15 percent more than protein percent of no basal treatment. Developing cropping systems that use N efficiently is important for reducing costs of N fertilizer inputs and for minimizing nitrate contamination
    Keywords: Wheat, Nitrogen Fertilizer, Basal dressing, Top dressing
  • M. Mojadam, A. Modhej Page 546
    In order to study the effects of drought stress and nitrogen (N) levels on grain yield، yield components and water use efficiency of grain corn (SC. 704)، a field experiment was conducted in 2009 growing season. The experiment was split-plot based on randomized complete block design arrangement and four replicates. Main plots were three irrigation levels included optimum irrigation (I1)، moderate stress (I2) and sever stress (I3) (irrigation based on depletion of 50%، 60% and 70% of field capacity soil water، respectively). Sub-plots included three levels of nitrogen (N1=120، N2=180 and N3=240 Kg N ha-1). Results indicated that، drought stress reduced biological yield (BY)، grain yield (GY) and other yield components، significantly. Nitrogen imposed a significant effect on GY and yield components. Grain yield reduction in moderate and sever drought stress compared with optimum conditions was 15. 4% and 37%، respectively. Nitrogen application had a positive effect in GY and BY under optimum and moderate stress treatments. GY reduction in sever drought stress and low N rates was due to lower grain per ear and 1000-grain weight. The highest and the lowest water use efficiency (economic and biologic) were in optimum irrigation and sever drought stress، respectively. Also the highest water use efficiency was belonged to optimum irrigation and 240 Kg N ha-1 treatments.
    Keywords: Water deficiency, Biological yield, Grain per ear
  • M. R. Shahsavari Page 555
    Agricultural practices always need accurate information about occurrence of particular developmental stages. Data from planting dates trials conducted over the Kabotar-Abad Agricultural Research Station، Isfahan during 2003-2009 were used to develop models for estimating developmental stages duration of Sofea safflower variety. To model duration of each developmental stage، duration of each developmental stage considered as the dependent variable and various temperature variables، day length and combination of them considered as the independent variables in a stepwise regression procedure. A step of regression was considered appropriate when the highest R2 was accompanied by the significant (p≤ 0. 05) regression coefficient and partial R2. The number of days from planting to emergence، emergence to head visible، emergence to flowering، emergence to ripening and flowering to ripening were affected by planting dates. Developmental stages duration reduced as temperature increased. Day length had the highest effect on emergence to head visible and emergence to flowering durations and reduced as day length increased. Tmin، T2min and T4min were the variables which entered the regression model and explained about 91% of variation of planting to emergence duration. Durations of emergence to head visible and emergence to flowering were explained by DL×Tmax and DL2×T2max in accuracy of 90% and 96%، respectively. T3max and T4max explained the most variance (99. 64%) of emergence to ripening duration. T2min was the only variable which entered the regression model and explained about 63% of variation of flowering to ripening duration. The results of this study showed that the contribution of temperature and day length is not constant in different developmental stages of safflower.
    Keywords: Climatic elements, Planting date, Model evaluation, Modeling, Stepwise regression
  • M. Asgharipoor Page 570
    The allelopathic effect of weeds frequently inhibited the germination and seedling growth of crops. Johnsongrass (Sorghum halepens) is known to contain water-soluble substances that are allelopathic. To identify the allelopathic effect of Johnsongrass، the effect of different aqueous extracts (0، 5، 10، 20، 30، 40 and 50 g L-1) obtained from roots and leaves of Johnsongrass on the seed germination and early seedling growth of some popular medicinal plants of Iran [basil (Ocimum basilicum)، black cumin (Nigella sativa)، cumin (Cuminum cyminum)، fennel (Foeniculum vulgare)، isabgol (Plantago ovate) and psyllium (Plantago psyllium)] were studied by bioassay. Both the root and leaf extracts of Johnsongrass in most cases inhibited the seed germination and early seedling growth of isabgol، psyllium، fennel and basil، while the seed germination and the early seedling growth of black cumin and cummin was simulated by both extracts at lower concentrations. However، this advantage was not found in higher concentrations، at which the extracts mostly had a negative effect on Nigella sativa and cumin. Leaf extracts was more effective to germination and early seedling growth than the root extract. The effectiveness of these extracts on the root growth was greater than that of the shoot growth of the test plants. The degree of sensitivity can be classified averaged across all extract concentrations in order of decreasing inhibition as follow: psyllium، isabgol، fennel، basil، black cumin and Cummin.
    Keywords: Weed allelopathy, Medicinal plants germination, Aqueous extracts, Seedling growth
  • A. Faridhosseini, A. R. Astaraei, S. H. Sanaeinejad, P. Mirhoseini Moosavi Page 577
    Estimation of vegetation cover attributes، such as the Leaf Area Index (LAI)، is an important step in identifying the amount of water use for some plants. The goal of this study is to investigate the feasibility of using IRS LISS-III data to retrieve LAI. To get a LAI retrieval model based on reflectance and vegetation index، detailed field data were collected in the study area of eastern Iran. In this study، atmospheric corrected IRS LISS-III imagery was used to calculate Normalized Difference Vegetation Index (NDVI). Data of 50 samples of LAI were measured by Sun Scan System – SS1 in the study area. In situ measurements of LAI were related to widely use spectral vegetation indices (NDVI). The best model through analyzing the results was LAI = 19. 305×NDVI+5. 514 using the method of linear-regression analysis. The results showed that the correlation coefficient R2 was 0. 534 and RMSE was 0. 67. Thereby، suggesting that، when using remote sensing NDVI for LAI estimation، not only is the choice of NDVI of importance but also prior knowledge of plant architecture and soil background. Hence، some kind of landscape stratification is required before using multi- spectral imagery for large-scale mapping of vegetation biophysical variables.
    Keywords: Remote sensing, Normalized Difference Vegetation Index, Leaf Area Index, Plant architecture, soil backgrounds
  • S. Abbasi, S. Malekzadeh, Shafaroudi, K. Ghous, F. A. Shahriari Page 583

    Jujube (Ziziphus jujuba Mill.) is a valuable medicinal plant which is important in Iranian traditional medicines. Although the regional plants such as jujube play an important role in our economy، but they are forgotten in research and technology. Considering the economic and medicinal importance of jujube، the first step in breeding programs is determination of the genetic diversity among the individuals. 34 ecotypes of jujube، which have been collected from eight provinces of Iran، were used in this study. The genetic relationships of Iranian jujube ecotypes were analyzed using Random Amplified Polymorphic DNA (RAPD) marker. Six out of 15 random decamer primers applied for RAPD analysis، showed an informative polymorphism. According to clustering analysis using UPGMA''s methods، the ecotypes were classified into two major groups at the 0. 81 level of genetic similarity. The highest value of similarity coefficient (0. 92) was detected between Mazandaran and Golestan ecotypes and the most genetic diversity was observed in ecotypes of Khorasan-Jonoubi. The affinity of Khorasan-Jonoubi and Esfahan ecotypes indicated a possible common origin for the variation in these areas. Results indicated that RAPD analysis could be successfully used for the estimation of genetic diversity among Ziziphus ecotypes and it can be useful for further investigations.

    Keywords: Jujube, Molecular polymorphism, Cluster analysis
  • C. Mansourifar, M. Shaban, M. Ghobadi, S.H. Sabaghpoor Page 591

    Plant photosynthetate partitioning is important in seed yield formation. In this research، in order to study grain filling procedure of chickpea in the presense of drought stress and nitrogen (N) fertilizer on remobilization rate، final grain weight and grain yield were measured. Experiment was performed in an split-factorial using randomized complete block design with three replications. Drought stress treatment stand in main plots in three levels consist of no drought stress (complete irrigation)، moderate drought stress (irrigation at planting and early flowering) and severe drought stress (no irrigation). Nitrogen fertilizer in two levels (0kg N/ha and 25kg N/ha) and four chickpea cultivars (Azad، Hashem، ILC482 genotype and endemic mass of Bivanij) stand in sub plots. The results showed that that drought stress had significant effect on all the characters and all the characters except the remobilization and its efficiency was significant. Also، with increasing drought stress، remobilization amount، share and efficiency and rate of grain filling rate increased but duration of grain filling، final grain weight and grain yield was decreased and dry matter accumulation was lessIn non stress condition، during the growing season of chickpea was higher and Assimilate accumulation in it was higher، ultimately lead to increasing in final grain weight and grain yield per unit area. Effect of nitrogen fertilizer on stem dry weight and remobilization of it was significant and with application of N fertilizer these traits were reduced.

    Keywords: Remobilization, Drought stress, Grain filing, chickpea
  • M. Goldani, M. Kamali Page 603
    Drought is one of the important environmental stresses that reduce the crop growth. Oxidative stress is a secondary stress due to drought and other abiotic stresses. In order to study the effect of exogenous application of hydrogen peroxide on drought tolerance of glob amaranth (Gomphrena globosa L.)، an experiment was conducted in greenhouse conditions. This study was designed as factorial based on completely randomized design with 3 replications. Different concentrations of hydrogen peroxide (0، 2. 5 and 5 mM) and three levels of irrigation intervals (after 4، 7 and 10 days) were treated in this study. The results showed that foliar application of hydrogen peroxide can improve shoot and root dry weight and alleviate adverse effects of drought stress. With increasing drought stress stomatal conductance، flower number، total chlorophyll and root volume decreased significantly. So that the lowest of these characterestics was in the irrigation after 10 days. Interaction effects of drought and hydrogen peroxide in shoot dry weight was significantly different in 5% level and in electrolyte leakage، relative water content، free proline and total root length was significantly different in 1% level. In control (4 day irrigation interval) with increasing hydrogen peroxide of 2. 5 mM، shoot dry weight and total root length increased 20% and 91%، respectively. In control، with increasing hydrogen peroxide to 5 mM total chlorophyll was increased 30. 8% compared to 0 mM hydrogen peroxide application (control). The final result showed that foliar application of hydrogen peroxide decreased the adverse effects of drought stress.
    Keywords: Chlorophyll, Leaf area, Proline, Shoot dry weight
  • N.A. Sajedi, A. Gholinezhad Page 614
    In order to study the effects of salicylic acid and selenium application on yield and yield components of rainfed wheat cultivars، a field experimental was carried out as factorial based on randomized complete block design with four replications in the Research Station of Islamic Azad University- Arak Branch، Iran in 2010-2011 growing season. The treatments were salicylic acid and selenium. Salicylic acid in three levels، without salicylic acid، seed priming with solution of 0. 5 mM salicylic acid and seed priming with solution of 0. 5 mM salicylic acid along with sprayed at the rates of 1 mM two weeks before flowering. Selenium in two levels، without and with using 18 g ha-1. The cultivars of dry land wheat were including of Azar 2، Sardary and Rasad. Results showed that Azar 2 produced 19 and 16% higher grain yield than Sardary and Rasad، respectively. Application of salicylic acid as seed priming increased peduncle length، grain/spike، and grain yield significantly. Foliar application of selenium increased number of fertile spike and grain yield by 7. 3 and 7. 5% compared with control. Application of salicylic acid with selenium spray increased grain yield by 9% compared to control. The highest and lowest response of yield and yield components observed in seed priming with salicylic acid along with spray of selenium in Azar 2 respectively. In general، the results showed that salicylic acid along with selenium can alleviate the adverse effects of drought stress and result was acceptable in seed yield of three wheat varieties of Azar 2، Sardary and Rasad.
    Keywords: Seed priming, Foliar application, Stress moderator factors, Seed yield