فهرست مطالب
نشریه غرب شناسی بنیادی
سال سوم شماره 2 (پیاپی 6، پاییز و زمستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/10/11
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-13جامعه گرایی از مهم ترین جریان های فکری منتقد لیبرالیسم سیاسی حاکم بر دوره مدرن در غرب است که تقریبا در اواخر قرن بیستم پا به عرصه تفکر سیاسی گذاشته است. جامعه گرایان در نقد لیبرالیسم سیاسی غرب گزاره های متعددی را مطرح کرده اند، که در این میان دو گزاره «فردگرایی» و ادعای «بی طرفی دولت در مسائل سیاسی و اجتماعی» مطمح نظر نویسندگان پژوهش حاضر است. از این رو در این مقاله تلاش می شود تا به گونه ای مختصر دیدگاه های انتقادی متفکران جامعه گرا به لیبرالیسم و گزاره های اصلی آن، هم چون فردگرایی و ادعای بی طرفی دولت در مسائل سیاسی و اجتماعی، بررسی شود. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که جامعه گرایان، بر خلاف فردگرایی لیبرال، فرد را محصور در نوعی ادراک اجتماعی می دانند و همچنین خواستار حدودی از مداخله دولت در امور سیاسی و اجتماعی اند. به هر صورت جامعه گرایی را باید به صورت طیف بررسی کرد که کم ترین رسالتی که بر دوش دارد نقد لیبرالیسم است.
کلیدواژگان: جامعه گرایی، مدرنیته، لیبرالیسم سیاسی، فردگرایی، دولت -
صفحات 15-34در طی تاریخ فلسفه، مسئله علم ما به جهان خارج یکی از موضوعات مورد توجه شکاکان بوده و مشهورترین تقریر این قسم از شکاکیت را رنه دکارت بیان کرده است. در دهه های اخیر رویکرد نوظهوری با عنوان برونی گرایی در معرفت شناسی مطرح شده است و به نظر می رسد برای پاسخ به این مسئله قابلیت های چشم گیری دارد. شاخص ترین نظریه توجیه و شناخت پرورده شده در قالب این رویکرد به نظریه اعتمادگرایی فرایندی موسوم است. در مقاله حاضر، نشان داده شده است که این نظریه، به دلیل طرح معیارهای نسبتا سهل گیرانه برای معرفت و اجتناب از الزامات دشوار دکارتی، چشم انداز نسبتا جدیدی برای حل معضل دکارتی در مقابل دیدگان ما می گستراند.
کلیدواژگان: شکاکیت، برونی گرایی، آلوین گلدمن، مغز در خمره -
صفحات 35-56هدف از نگارش این مقاله طرح، تبیین، و تحلیل یکی از مهم ترین انتقادهای وارد شده در سنت فلسفی انگلوساکسون بر «فایده گرایی» کلاسیک است. این انتقاد را، که به انتقاد ناظر بر «یکپارچگی» معروف است، برنرد ویلیمز در سال 1973 مطرح کرد، و در کنار انتقاد ناظر بر عدالت، که جان رالز در سال 1971 مطرح کرده بود، مهم ترین انتقادهای واردشده بر فایده گرایی کلاسیک قلمداد می شوند. بنابر این انتقاد، فایده گرایی «یکپارچگی» و «خودآیینی» فرد را تهدید می کند و «گسست»های گسترده ای در آدمی پدید می آورد که از جمله آن ها می توان به «گسست» میان عمل آدمی و باورهای ژرف اخلاقی او و «گسست» میان عمل آدمی و روابط دوستانه و عاشقانه اش اشاره کرد. این مقاله، پس از تبیین انتقاد برنرد ویلیمز، می کوشد با استفاده از مشهورترین شروح و تفاسیر این انتقاد در آرای فیلسوفانی مانند راجر کریسپ، جولیا درایور و تیموتی چپل انتقاد ویلیمز را از زوایای مختلف تحلیل کند و تفاسیر و گونه های مختلف آن را معرفی نماید. واکاوی این انتقاد و گونه های مختلف آن می تواند در داوری ما درباره «فایده گرایی» و درکمان از چرایی و چگونگی پیدایش گونه های مختلف آن تاثیرگذار باشد.
کلیدواژگان: فایده گرایی، گسست، یکپارچگی، خودآیینی -
صفحات 57-74ویتگنشتاین در تراکتاتوس با آهنگی کانتی فلسفه را سراسر نقد زبان معرفی می کند. یکی از خوانش های شایع از تراکتاتوس، و شاید متداول ترین آن، خوانش کانتی است. در این قرائت مولفه های کانتی تراکتاتوس پررنگ می شود و فلسفه متقدم ویتگنشتاین کانتی فهمیده می شود. البته این بدین معنا نیست که تراکتاتوس از جنبه های غیرکانتی و غیرنقدی تهی باشد. میان شارحانی که به این نوع قرائت شهره اند اختلافات درخور توجهی وجود دارد. از طرف دیگر مفاهیمی مانند مولفه کانتی و فهم کانتی تراکتاتوس بسیار کلی است و بهره شایان توجهی را نصیب مخاطب نمی کند. گاه از چنین مفاهیمی برداشتی به ذهن متبادر می شود که اندکی تحقیق آن را برنمی تابد. از این رو در این نوشتار بر آن شدیم که دیدگاه یکی از شارحان کانتی تراکتاتوس را تبیین کنیم تا، از این رهگذر، این نوع قرائت در مسیر روشن شدن قدم بردارد. این نوشتار پژوهشی تطبیقی را میان فلسفه متقدم ویتگنشتاین و فلسفه کانت در قلمرو نقد عقل محض از دیدگاه دیوید پیرس، یکی از شارحان پرآوازه ویتگنشتاین، رقم می زند.
کلیدواژگان: کانت، ویتگنشتاین، تراکتاتوس، دیوید پیرس -
صفحات 75-105اصطلاح بنیادگرایی دینی در مورد گروه های بسته مذهبی به کار می رود که جریان اصلی خود را، که از میان آن برخاسته اند، به دلیل سازش کاری یا غفلت، متهم به فراموشی اصول بنیادین مذهبی می دانند و آن را قبول ندارند و خود را نماینده واقعی دین مزبور می دانند. در این مقاله، برای این که بتوان بنیادگرایی دینی را به منزله جنبشی اجتماعی بررسی کرد، به استفاده از نظریه ای مناسب در زمینه جنبش های اجتماعی نیاز است تا ابعاد بنیادگرایی دینی به منزله جنبشی اجتماعی بر ما روشن شود، بنابراین در این مقاله از نظریه کاستلز بهره جستیم و برای تبیین این جنبش ها در واقعیت از مدل عملی نظری زاهد استفاده کردیم که، علاوه بر توجه به فرد و جامعه، به عامل رابطه در بحث جنبش اجتماعی توجه دارد و با استفاده از این مدل ابعاد جنبش اجتماعی (زمینه اجتماعی و سیاسی جنبش، ایدئولوژی، کنش گران، و خود جنبش) را از سه جریان بنیادگرای دینی، یعنی صهیونیسم مسیحی، گوش آمونیم، و القاعده بیرون آوردیم که هریک از آن ها مربوط به یکی از سه دین بزرگ ابراهیمی است. نهایتا به نقاط مشترک بین این جنبش های بنیادگرا دست پیدا کردیم. این نقاط مشترک عبارت اند از: 1. پدیده ای جهانی اند؛ 2. معتقد به قطعیت متون مقدس اند، اما در عین حال برخوردی گزینشی با آن دارند؛ 3. خواهان بازگشت و تفسیر مجدد بنیادها و مبانی دینی طبق ایدئولوژی مورد نظر خودشان اند؛ 4. جهت گیری سیاسی خاصی دارند و در مقابل نظم سیاسی موجود ایستاده اند؛ 5. از سکولاریسم انتقاد می کنند و واکنشی افراطی به جریان های ضد دین رایج در دوران مدرن اند؛ 6. اکثر آن ها تحت تاثیر عقاید هزاره گرایانه اند.
کلیدواژگان: جنبش های اجتماعی، بنیادگرایی دینی، صهیونیسم مسیحی، گوش آمونیم، القاعده -
صفحات 107-127هدف اصلی مقاله حاضر بازشناسی نوع نگاه فوکو به مقوله قدرت و ماهیت آن است. او از آبشخورهای فکری اندیشمندانی چون هایدگر، فروید، مارکس، و به خصوص نیچه بیش ترین تاثیر را پذیرفته است. فوکو با بدیل روش شناختی خود در قالب روش های دیرینه شناسی و تبارشناسی و با مفاهیمی مانند گفتمان و اپیستمه، که بیش از همه محصول فکری خود اوست، تاثیری پردامنه در اغلب قلمروهای اندیشه و اندیشمندان هم دوره و پس از خود بر جای گذاشت. مسئله اصلی در تبارشناسی این است که چگونه انسان ها، با قرارگرفتن در درون شبکه ای از روابط قدرت و دانش، به سوژه و اب‍ژه تبدیل می شوند و روش دیرینه شناسی شیوه تحلیل تاریخی نظام های فکری یا گفتار است. وی قدرت را منحصرا در اختیار شخص، گروه، و یا طبقه ای نمی داند که آن را به صورت یک طرفه اعمال کنند. از نظر فوکو، قدرت چنین نیست که در دست حاکمان و در تملک شخصی آنان باشد، بلکه حالت رابطه ای و شبکه ای دارد که مانند سلسله اعصاب در جامعه پخش می شود. قدرت از نظر وی ماهیت نرم افزاری دارد و مشاهده شدنی نیست. به باور فوکو، قدرت لزوما با ابزار خشونت آمیز اعمال نمی شود بلکه یک سخنرانی، نوار کاست، کتاب، اندیشه، و نظایر آن می توانند منابع قدرت باشند. این نمود از مظاهر قدرت، که در همه سطوح جامعه پخش شده است، اگر به وحدت برسد، چنان نیرویی به وجود می آورد که هیچ ارتشی را یارای مقابله با آن نیست.
کلیدواژگان: فوکو، قدرت، گفتمان، تبارشناسی، دیرینه شناسی -
صفحات 129-149تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نه فقط به هویت جهان اسلام بازمی گردد، بلکه در زمانه ای که تمدن غرب خود را بی رقیب دیده است، می تواند در هویت یابی دنیای اسلام بسیار موثر باشد؛ اما این که این تمدن چه فراز و فرودهایی را طی کرده است و این فراز و فرودها با تمدن غربی چه نسبتی برقرار می نماید ازجمله مواردی است که می تواند موضوع تحقیق باشد. همچنین در بحث از تحولات علمی و اجتماعی در تاریخ بشر معمولا سه دوره یونان، قرون وسطی، و عصر جدید به منزله شاخص و مبنا قرار می گیرد؛ در حالی که این تقسیم بندی تاریخی بیش تر تاریخ علمی و اجتماعی اروپا و مغرب زمین را شامل می شود.
در این مقاله به بحث از دوره بندی علمی و اعتلا و انحطاط تمدن اسلامی در ابعاد مختلف طی پنج تحول بزرگ تاریخی می پردازیم. از این پنج دوره، دو دوره انحطاط و سه دوره اعتلا را می توان پژوهش کرد. امروز ما در سومین دوره اعتلا و پنجمین فراز از تحول تمدن اسلامی قرار داریم. این مهم می تواند در نسبت با تاریخ تمدن غرب و تحولات آن در نگاهی تطبیقی و نقدگونه، نگاهی جامع در هر دو حوزه تمدنی به ما ارزانی دارد.
کلیدواژگان: تمدن اسلامی، تمدن غربی، جهانی شدن، مدرنیته، مدرنیزاسیون، ایران و صفویه، جنگ های صلیبی
-
Pages 1-13Communitarianism is one of the most important critics of political liberalism. Communitarianism has raised a number of questions، especially about individualism and state’s neutrality in political and social issues. Therefore، this article tries briefly to study this approach. The findings show that communitarianism، unlike liberal individualism، requires state’s interference in political and social issues.Keywords: communitarianism, modernity, political liberalism, individualism, state
-
Pages 15-34In history of philosophy، the problem of our knowledge about external world is one of considerable topics and the most important version of that is found in René Descartes. In recent decades، a new approach called Externalism have emerged that seems can respond to this problem especially Process Confidentialism approach. In present article، it have been shown that this theory because of almost tolerable standards and avoidance of strict Cartesian requirements introduce an almost new perspective.Keywords: skepticism, Externalism, Alvin Goldman, brain in jar
-
Pages 35-56The main aim of this paper is to describe and analyze one of the most significant criticisms of classical utilitarianism in the Anglo-Saxon philosophical tradition. This criticism، called the “integrity criticism،” was put forward by Bernard Williams in 1973 and، along with the so-called “justice criticism” which was put forward by John Rawls in 1971، is counted as the most significant criticism of classical utilitarianism. It argues that utilitarianism threatens the agent’s “integrity” and “autonomy،” and brings extensive “alienation” from her considered moral judgments and friendly and lovely relationships. This paper describes Bernard William’s criticism of classical utilitarianism and its various guises. Then، using Roger Crisp’s، Julia Driver’s، and Timothy Chappell’s interpretations، it analyzes it from various perspectives. Analyzing the “integrity criticism” in its various guises enriches our understanding of “utilitarianism” and helps us to find out how and why its different forms have been put forward.Keywords: utilitarianism, alienation, integrity, autonomy
-
Pages 57-74Wittgenstein practices a critique of language، in a broad Kantian sense. In the middle of the Tractatus Wittgenstein writs whit Kantian ring: All philosophy is critique of language. There is a fairly long tradition of reading that finds the Tractatus basically Kantian. Considering the importance of this reading in relation to the Tractatus، this article attempts to explain and analyze this reading according to David Pears. Pears believes that the simplest general characterization of Wittgenstein’s earlier philosophy is that it is critical in the Kantian sense of that word. Kant offered a critique of thought and Wittgenstein offers a critique of the expression of thought in language.Keywords: Kant, Tractatus, Wittgenstein, David Pears
-
Pages 75-105In this paper we argue about religious fundamentalism as a social movement. We use a particular theory to explore different aspects of these movements. To use Castell’s theory could be suitable to analyze this kind of movement. Then to explain fundamentalism we use Zahed practical - theoretical model in social movements. This model is applied to three fundamentalist movements in Christianity، Islam and Judaism (Christian Zionism، Al Ghedeh and Gush Emunim). Finally we find some similar points among them. Such as: fundamentalism as global phenomena، similar reactions to secularismKeywords: social movements, religious fundamentalism, Christian Zionism, Gush Emunim, Al Ghaedeh
-
Pages 107-127The main objective of this paper looks at the Michel Foucault’s view about power and nature. Heidegger، Freud، Marx and Nietzsche in particular had a major impact on him. His own alternative methodological approaches in paleontology and genealogy، and with concepts of knowledge and understanding or the concept of discourse، had a very great impact on most areas of the range of thought and thinkers of his era. The main problem in genealogy is that how people by getting involved in network of power relations and knowledge، is formed as subject and object and paleontological method is either an historical analysis of systems of thought or speech. He believes that the power is not an exclusive or unilateral thing for a person، group or class. Foucault thinks that the power is not only in the hands of rulers and in their personal possession، but also is a relationship and network which distributes like nerves system in the society. The power has a software nature and it is not tangible and visible. Foucault believes that power is not necessarily apply violent means، but a lecture، cassettes، books، ideas and… can be sources of power. Reaching of this manifestations view of power in society which distributed at all levels of society، has an extraordinary power which no army dare not deal with it.
-
Pages 129-149Islamic Civilization is a subject with great importance، not only concerned with the identity of the Islamic world but also can be an effective factor in establishing it in the time when the Western Civilization beholds nothing equal to itself. But finding ups and downs occurred in the Western Civilization and how important this ups and downs is، are problems that can be a subject for research. Besides، in the discussion of the scientific and social developments in the human history، usually three periods are considered as criterions، that are Hellenic Ages، Middle Ages، and New Age; but this historical division includes mostly the scientific and social history of Europe and the West. This article discusses scientifically how to consider certain periods for the Islamic Civilization as well as its ups and downs during five great historical changes from various points of view. Two of these five periods studied in this article are the decadence and three of them are the exaltation of the Islamic civilization. Now we are in the third period of exaltation and the fifth step of development of the Islamic civilization. It can be a multilateral critical and comparative look at the history and development of the Islamic Civilization as compared with those of the Western Civilization.Keywords: Islamic Civilization, Western Civilization, globalization, modernity, modernization, Iran, the Safavids, the Crusades
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.