فهرست مطالب

مجله زیست شناسی جانوری
سال چهارم شماره 3 (بهار 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/03/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حامد استواری، هومن شجیعی، حاجی قلی کمی صفحه 1
    به منظور مطالعه برخی از خصوصیات بیولوژیکی ماهی Nikolskii، 1897Capoeta fuscaدر استان خراسان جنوبی، تعداد 255 نمونه از این گونه، با کمک تور دستی با چشمه 1 میلیمتر از 3 ایستگاه در حوضه آبریز لوت و 7 ایستگاه در حوضه آبریز بجستان جمع آوری شدند. در این تحقیق، 11 صفت مورفومتریک و 6 صفت مریستیک از این گونه مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسی رابطه ی بین سه فاکتور طول کل و طول سر، طول کل و ارتفاع بدن و طول سر و ارتفاع بدن، نشان داد که آنها دارای ضریب همبستگی 99/0 بوده و دارای یک همبستگی مثبت و معنی داراند و بررسی رابطه بین طول کل و وزن بدن در این گونه نشان داد که این دو عامل نسبت به هم دارای رشد آلومتریک هستند؛ همچنین محاسبه شاخص های RLGو VIنشان داد که این گونه گیاه خوار بوده و نسبتا پرخور می باشد.
    کلیدواژگان: Capoeta fusca، بیولوژی، بیوسیستماتیک، خراسان جنوبی
  • سید مهدی بانان خجسته، محمدرضا سیف ریحانی، محمدرضا رحیمی بشر صفحه 11
    مطالعه حاضربه منظور شناسایی ماهیان رودخانه اهر چای و سد ستارخان (استان آذربایجان شرقی) و طی چهار فصل پاییز تا تابستان 1387-1388 به مدت دوازده ماه به اجرا درآمد. دوازده محل نمونه برداری انتخاب گردید. نمونه ها پس از صید، در فرمالین 10% تثبیت شده و جهت بررسی های زیست سنجی به آزمایشگاه منتقل شدند. کل فراوانی نسبی ماهیان نمونه برداری شده در فصل پاییز 7/31 درصد، زمستان 6/19 درصد، بهار5/20 درصد و تابستان 2/28 درصد بود. ماهیان شناسایی شده دارای 8 گونه، و متعلق به 3 خانواده کپور ماهیان (6 گونه) با فراوانی نسبی 1/78 درصد، سگ ماهیان (یک گونه) با فراوانی نسبی 5/21 درصدو سوف ماهیان (یک گونه) با فراوانی نسبی 4/0، درصد بودند. مشخص شد که سیاه ماهی با فراوانی نسبی 2/33 درصد، گونه غالب در رودخانه اهر چای می باشد.
    خلاصه لاتین مقاله:
    کلیدواژگان: تنوع گونه ای، ماهیان، اهر چای، آذربایجان شرقی
  • ویدا حجتی، کاظم پریور، اسکندر رستگارپویانی، عبدالحسین شیروی صفحه 21
    جکوی انگشت خمیده خزری، Cyrtopodion caspiumیکی از فراوان ترین مارمولک های خانگی شب فعال ایران است که با توجه به انتشار گسترده ای که در استان های شمالی کشور دارد تا کنون هیچ مطالعه ای روی تولیدمثل آن صورت نگرفته است. این تحقیق به منظور بررسی آناتومی و بافت شناسی تخمدان در این گونه از 15 فروردین تا 30 مهرماه 1390 به فاصله هر 15 روز در شهرستان ساری انجام شد. در طی هفت ماه، تخمدان های هفتاد نمونه ی ماده ی بالغ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده ها پس از گذراندن خواب زمستانی در اوایل فروردین ظاهر می شوند و در اواخر فروردین، اووژنز و ویتلوژنز را آغاز می کنند. تخمدان ها زوج و کیسه ای، متشکل از 3 تا 8 فولیکول در هر تخمدان بوده که قطر آنها از 32/0 تا 99/4 میلی متر می باشد. لایه فولیکولی در این گونه، پلی مورفیک و چند لایه است. قطر لایه ی فولیکولی از 30 میکرون در فولیکول های رسیده تا 70 میکرون در فولیکول های نارس متغیر است. قطر هسته ی فولیکول ها بین 35 میکرون در فولیکول های نارس تا 260 میکرون در فولیکول های رسیده است. هستک ها از فروردین تا تیر ماه کاملا بزرگ و مشخص هستند. تعداد آنها از 2 عدد در فولیکول های نارس تا 30 عدد در فولیکول های رسیده متغیر و دارای قطری بین 20 تا 70 میکرون می باشند. فعالیت هستک ها از مرداد تا مهر ماه بسیار کاهش یافته و سپس در هسته محو می شوند. میانگین قطر تونیکا آلبوژینه آیا پوشش تخمدان 10 میکرون است. اوج فعالیت تخمدان ها در اردیبهشت و خرداد است. اووژنز، ویتلوژنز و تخم گذاری این گونه از اواسط مرداد به بعد کاملا خاتمه می یابد.
    کلیدواژگان: مارمولک، Cyrtopodion caspium، آناتومی، بافت شناسی، تخمدان
  • سید ابراهیم حسینی صفحه 33
    نیکوتین الکالوئیدی است که از طریق مصرف سیگار مورد استفاده میلیون ها نفر در سراسر جهان می باشد و اثراتی را بر کل بدن و به ویژه، سیستم های آندوکرین دارد و میلیون ها نفر نیز در دنیا از بیماری دیابت رنج می برند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نیکوتین بر سطوح سرمی هورمون گلوکاگن و گلوکز خون بر روی موش های صحرایی نر بالغ نژاد ویستار انجام شد. این پژوهش یک مطالعه تجربی است. در این تحقیق، 50 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار با میانگین وزنی 250-220 گرم در گروه های تجربی، شاهد و کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه های تجربی در دسته های مختلف، نیکوتین را به میزان 5/0، 1 و 5/1 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و گروه شاهد فقط 1 میلی لیتر سرم فیزیولوژیک به صورت تزریق درون صفاقی روزانه به مدت 5 روز، دریافت نمودند. گروه کنترل هیچ ماده ای دریافت نکردند. در پایان روز ششم از ناحیه بطن قلب موش ها، خون گیری به عمل آمد و سطوح سرمی هورمون گلوکاگن توسط روش رادیوایمونواسی و کیت های مربوطه اندازه گیری شد. داده ها با کمک آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که نیکوتین در تمام دوزهای مصرفی باعث افزایش معنی دار میزان سرمی هورمون گلوکاگن و گلوکز می گردد و با افزایش دوز مصرفی، میزان این افزایش نیز بیشتر می شود (01/0≥P). با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که نیکوتین می تواند از طریق تحریک ترشح گلوکاگن باعث افزایش قندخون گردد.
    کلیدواژگان: نیکوتین، گلوکاگن، گلوکز، موش صحرایی
  • وحید حمایت خواه جهرمی، مریم عابدینی، محسن فروزانفر، حسین کارگر جهرمی صفحه 41
    کافور، گیاهی متعلق به خانواده برگ بو است که احتمالا در کنترل قوای جنسی موثر است. در این تحقیق اثر کافور بر اسپرماتوژنز مورد بررسی قرار گرفته است. پارامترهای بررسی شده شامل تعداد سلول های لایدیگ، اسپرم و غلظت هورمون های تستوسترون و LHمی باشد. حیوانات مورد آزمایش 36 سر موش سوری نر بالغ با میانگین وزن 1 ±34 گرم و سن10 هفتگی بودند. حیوانات به 9 گروه 4 تایی تقسیم شدند. در گروه کنترل هیچ تزریقی انجام نشد. به گروه های شم تیمار و پس از تیمار، روغن زیتون به عنوان حلال کافور و به گروه های تجربی 1، 2 و3 محلول کافور با دوزهای 5، 20 و50 میلی گرم بر کیلوگرم تزریق شد. گروه ها به دو صورت تیمار و پس از تیمار طبقه بندی شدند. گروه تیمار یک روز وگروه پس از تیمار یک هفته پس از آخرین روز تزریق تشریح شدند. تزریق به صورت درون صفاقی به مدت 14 روز انجام شد. پس از اتمام تزریقات، موش ها توزین شدند. پس از تشریح، خونگیری و تهیه مقاطع بافتی انجام شد. نتایج نشان می دهد که تعداد سلول های لایدیگ و اسپرم و غلظت هورمون های تستوسترون و LHدر گروه های تجربی در سطح 05/0 > Pافزایش معنی داری نسبت به گروه کنترل داشته است. بنابراین، باتوجه به تغییرات هورمونی در گروه های تجربی که بیشتر در گروه تجربی متوسط دیده می شود می توان چنین نتیجه گیری کرد که کافور وابسته به دوز عمل کرده و احتمالا باعث افزایش اسپرماتو‍ژنز می گردد.
    کلیدواژگان: کافور، لایدیگ، تستوسترون، LH، موش سوری
  • مرتضی پیری، روناک عزیزبیگی، مریم سادات شاهین صفحه 47
    مطالعات، تاثیر مورفین و نیکوتین را بر روی انواع مختلف حافظه و یادگیری آشکار نموده است. این داروها بیشتر اثرات خود را از طریق مسیر دوپامینرژیک مزولیمبیک ایجاد می نمایند. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر تزریق آگونیست گیرنده D2دوپامینی (سولپیراید) به هسته آکومبنس بر روی اثر نیکوتین روی فراموشی القاء شده با مورفین می باشد. این مطالعه تجربی بر روی 185 موش صحرایی نر انجام شد. موش ها با تزریق درون صفاقی کتامین هیدروکلراید، بعلاوه زایلزین بی هوش شدند و سپس در دستگاه استریوتاکسی قرار داده شدند. دو کانول در پوسته هسته آکومبنس قرار داده شد. آزمون رفتاری با استفاده از دستگاه یادگیری احترازی غیر فعال آغاز شد و میزان تاخیر حیوان در ورود به بخش سیاه به عنوان معیار حافظه اندازه گیری شد. فراموشی القاء شده با مورفین پس از آموزش با تزریق قبل از آزمون مورفین، نیکوتین یا نیکوتین همراه با دوز بی اثر مورفین اصلاح می گردد. تزریق قبل از آزمون آگونیست گیرنده D2دوپامینی (سولپیراید) به داخل هسته آکومبنس که به تنهایی تاثیری بر حافظه ندارد، از بازگشت حافظه تخریب شده با مورفین توسط نیکوتین جلوگیری می نماید. این یافته هانشانمی دهندکه گیرنده های دوپامینی D2هسته آکومبنس،نقشمهمیدر اثرات بهبود بخش نیکوتین بر روی فراموشی القاء شده بامورفیندارند.
    کلیدواژگان: مورفین، نیکوتین، گیرنده های دوپامینی D2، هسته آکومبنس، حافظه اجتنابی مهاری
  • فرشید کفیل زاده، یلدا بناکار، ایرج نامداری صفحه 57
    یکی از بیماری هایمهم در آبزی پروری بیماری استرپتوکوکوزیس/ آنتروکوکوزیس است که یک بیماری عفونی سپتی سمیک ناشی از کوکسی های گرم مثبتدر ماهیان آب های شیرین و شور بوده و در چند دهه اخیر خسارات اقتصادی جبران ناپذیری را به بار آورده است. از جمله باکتری های مهم، لاکتیک اسید باکتری ها هستند که مزارع پرورشی را مورد هجوم قرار داده و تلفات سنگینی را به جای می گذارند. هدف از این پژوهش شناسایی کوکسی های گرم مثبت بیماری زا در مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمانیی در قسمت شمال غربی استان فارس با استفاده از روش های کشت و PCRاست. از مزارع مشکوک به بیماری تعداد 90 نمونه ماهی قزل آلای رنگین کمانی برداشته شد. پس از بررسی و ثبت مشخصات بالینی ماهیان بیمار و تلف شده، از اندام داخلی که شامل بافت کلیه ماهیان بیمار می باشد نمونه برداری و با انجام کشت و تست های بیوشیمیایی لازم شناسایی باکتری ها صورت گرفت. در مرحله بعدی جهت تعیین نوع آنتی بیوتیک موثر بر باکتری های شناخته شده، تست آنتی بیوگرام صورت گرفت. در نهایت با استفاده از روش مولکولیPCR بر پایه ژن 16srRNAشناسایی باکتری ها انجام شد.از بین 43 نمونه که کوکسی گرم مثبت شناخته شدند، 3 گونه باکتری شامل 6/4 درصد استرپتوکوکوس اینیایی، 3/23 درصد لاکتوکوکوس گارویه آو 1/72 درصد استرپتوکوکوس میلری تشخیص داده شدند. نتایج تست PCRنشان داد کهباکتری های شناخته شده جزو باکتری های لاکتیک اسید بوده که باعث ایجاد بیماری در ماهیان می شوند. با توجه به اینکه بیماری مذکور از لحاظ اقتصادی و مشترک بودن بین انسان و آبزیان بسیار مهم می باشد لذا شناسایی و درمان این عوامل عفونی حائز اهمیت است.از آنجا که علائم بالینی تمامی باکتری های مسبب بیماری بسیار شبیه بوده و با استفاده از روش های بیوشیمیایی امکان تشخیص نادرست وجود دارد بنابراین دقیق ترین روش ممکن استفاده از روش مولکولی PCRاست.
    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمانی، باکتری های لاکتیک اسید، PCR، استرپتوکوکوس میلری
  • علیرضا محمدی، نصرالله رستگارپویانی، محمود کرمی، عمار رهبر صفحه 68
    لاسرتای کوهستانی (Eremias montanus) از خانواده Lacertidea یکی از گونه های بومی رشته کوه های زاگرس می باشد که تا کنون تنها در دو ناحیه محدود از استان های همدان و کرمانشاه گذارش شده است. این گونه به علت جمعیت کم و محدوده پراکنش اندک از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت بسزایی می باشد. در این پژوهش که طی فصول بهار، تابستان و پاییز سال 1389 همزمان با شروع فعالیت گونه پس از خواب زمستانی صورت پذیرفت تلاش شد تابا بررسی متغیر های زیستگاهی مرتبط با گونه زیستگاه های مطلوب شناسایی و مدل سازی شوند. قطعات نمونه برداری در یک ترانسکت خطی تصادفی برداشت و حضور و عدم حضور گونه ثبت شد. بر این اساس در مجموع 75 پلات حضور و به همین تعداد پلات عدم حضور برداشت شد. مطلوبیت زیستگاه لاسرتای کوهستانی به روش رگرسیون منطقی دوتایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اماری نشان داد که متغیر های میزان پوشش گیاهی، درصد پوشش سنگی و سنگلاخی، جهت، شیب و ارتفاع موثر ترین متغیرهای اثر گذار بر حضور گونه در منطقه مورد مطالعه است. همچنین نتایج نشان داد که این خزنده زیستگاه های کوهستانی مرتفع و پر شیب با پوشش بوته ای متراکم رابه عنوان زیستگاه مطلوب خود بر می گزیند.
    کلیدواژگان: مطلوبیت زیستگاه، لاسرتای کوهستانی، اندمیک، نیمه غربی زاگرس، متغیرهای زیستگاهی
|
  • Page 1
    To the study of biological and biosystematic characteristics of Capoeta fusca Nikolskii، 1897 in Southern Khorasan province، 225 specimen were collected by Fish nets (with openings of 1 mm) of three location in Lut drainage basin and seven location in Bejestan drainage basin. In the survey were study 11 morphometric character and 6 meristic character of this species. The study of relationship between Total length- Head length، Total length- Body Depth and Head length-Body Depth factors showed they have a positive and significant correlation and have. /99 of correlation coefficient and the study Length-weight relationship in this species showed these factors have the growth negatively allometric. Also calculation of the Relative length of glutindex (RLG) and Vacuity index (VI) showed this species is an herbivorous fishand relatively gluttonous.
    Keywords: Capoeta fusca, Biology, Biosystematic, SouthernKhorasan
  • Page 11
    The present study was conducted to determine fish species diversity in Aharchay River and Sattarkhan barrier (East Azerbaijan province) during autumn to summer، 2007-2008. Twelve sampling places were choosen. Samples were fixed in 10 % formalin solution and transported to laboratory for biometrical analyses. Total frequencies of species during each season were as follow: autumn 31. 7 %، winter 19. 6 %، spring 20. 5 %، and summer 28. 2 %. Eight species were identified that belonged to 3 families including: Cyprinidae (with 6 species)، Cobitidae (1 species) and Percidae (1 species)، and their relative frequencies were 78. 1 %، 21. 5% and 0. 4 %، respectively. It was found that the Capoeta capoeta، was the predominant species of Aharchay river with relative frequency of 33. 2 %.
    Keywords: species diversity, fishes, Aharchay River, East Azerbaijan Province
  • Page 21
    The Caspian bent-toed gecko، Cyrtopodion caspium، is one of the most common nocturnal lizards of Iran which consider to widespread distribution of it in the Northernprovinces، no studies have been done on its reproduction. This research was done in order to the study of anatomy and histology of the ovaries of this species every 15 days in Sari County from May 5th to October 20th 2011. The ovaries of 70 mature specimens were histologically studied during 7 month. The results of this research show that females emerge in early April after hibernation and start their oogenesis and vitellogenesis in middle April. The ovaries are pair and vesicular and consist of 3 to 8 follicles with 0. 32 to 4. 99 mm diameter. The follicular layer is polymorphic and multilayer. The diameter of follicular layer is between 30 and 70 microns in mature and immature follicles and diameter of nucleus varies between 35 and 260 microns in immature and mature follicles، respectively. The nucleoli are very large and distinguishable from April to July and their numbers vary between 2 and 30 in immature and mature follicles respectively. The diameter of nucleolus is between 20 and 70 micron. The activity of nucleoli reduces after August and they disappear in nucleus. The mean diameter of tunica albuginea is 10 micron. The maximal activity of ovaries is in May and June. The oogenesis، vitellogenesis and oviposition of this species are completely stopped in early August.
    Keywords: Lizard, Cyrtopodion caspium, Anatomy, Histology, Ovary
  • Page 33
    Nicotine is an alkaloid that is used by millions of people around the world through smoking and Effectsonthebody، especially the endocrine system. On the other hand، millions of people in the world suffer from diabetes. Hence، this study investigated the effects of nicotine on serum levels of the hormone glucagon and glucose was performed in adult male rats. Thisstudyisanexperimental study. In this research، 50 male mature rats with an averageweight of220-250 grams were enrolled as the experiment، witness and control groups. The experimental group was divided into 3 subgroups and 0. 5، 1 and 1. 5 mg per kg of nicotine was injectedintraperitoneally for 5 days. Around the sametimeevery day1 ml Physiological serum was given to the witness group، but the control group did not receive anything. At the end of 6 days، blood sample was taken from the heart ventral areas and the Serum levelsof glucagonhormone were measured using radioimmunoassay (RIA) method and the commercial kits. The results were evaluated using one-way ANOVA. According to the results of this study، Nicotineatalldosessignificantly increasedserum levels ofthe hormoneglucagon and glucose andthedosageincreased، the rateofincreaseishigher (P<0. 01). Theresults ofthis studycanbeconcluded thatnicotine whichstimulateglucagonsecretion.
    Keywords: nicotine, glucagon, glucose, rat
  • Page 41
    Camphor is a plant from Lauraceae family. Investigations have shown that this plant has probably impression on controlling of sexual power. In this investigation، camphor’s effect on spermatogenesis procedure has been worked out. Investigated parameters are the numbers of Leydig cells، sperm and testosterone concentration and LH. We use 36adult male mice with average weight of 34 ± 1 gr and age of 10 weeks. The animals divided to 9 groups with 4 animals in each group. The control group received no injection. The sham group received olive oil as camphor’s dissolver. The treatment animals received camphor solution in concentration of 5،20 and 50 mg/kg (b. w) each amount 0/02 cc intraperitioneally for 2 weeks. Treatment group were sacrificed 1 day after the last injection and the posttreatment group 1 week after that. After injection، the animals were weighed. Then bloodsampling and sacrificed. The results show significant increase at P < 0/05 in the number of Leydig cells and sperm and concentration of testosterone and LH in treatment animals than control animals. Thus due to increase of the mentioned hormones and the number of Leydig cells and sperm it is concluded that camphor may cause increasing of spermatogenesis.
    Keywords: camphor, Leydig cells, testosterone, LH, mice
  • Page 47
    Studies have revealed the effect of morphine and nicotine on different types of memory and learning. These drugs produce more of their effects via the mesolimbic dopaminergic pathway. The aim of the present study was to investigate the effects of intra nucleus accumbens (intra-NAc) injection of the dopamine D2 receptor antagonist (sulpirid) in nicotine’s effect on morphine-induced amnesia. This experimental study was performed on 185 male rats. Rats were anesthetized with intra-peritoneal injection of ketamine hydrochloride، plus xylazine and then placed in a stereotaxic apparatus. Two stainless-steel cannuale were placed in the nucleus accumbens shell. The behavioral testing was started in inhibitory avoidance task، and the step-through latency for entering into the dark compartment was measured for the assessment of memory retention. The amnesia induced by post-training morphine restores with pre-test injection of morphine، nicotine or nicotine plus ineffective dose of morphine. In contrast، pre-test intra-NAc injection of the dopamine D2 receptor antagonist (sulpiride) which had no effect on memory alone prevented the nicotine reversal effect on morphine memory impairment. These results suggest that the dopamine D2 receptor of the nucleus accumbens may play an important role in the improving effect of nicotine on the morphine-induced amnesia.
    Keywords: Morphine, Nicotine, Dopamine D2 receptors, Nucleus accumbens, Inhibitory avoidance memory
  • Page 57
    Streptococcosis /Entrococcosisis important disease in aquaculturewhich are duo to gram positive bacteria such as cocci in fresh and salty water fish and cause infectious and septicemia. In recent decades the mentioned diseases caused economic damages. One of the most important cocci are lactic acid bacteria. They invaded to fish farms and caused to death of them. The aim of this research was identification of gram positive and pathogenic cocci form bacteria in rainbow trout farms in North West area of Fars province by cultivation and PCR methods. At first 90 samples of rainbow trout were collected from farms where might be contaminated. Then dead and sick fish were identified and their clinical profiles were recorded. Sampling from their kidney was done for cultivating bacteria and doing biochemical test to identify them. In the next step for determination of antibiotic that was effective on identified bacteria antibiogram test was done. At the end identification of bacteria was done by PCR method in the base of 16srRNA gene. In this research 43 gram positive cocci were identified they included: 4. 6% Streptococcus iniae، 23. 3 % Lactococcus graviae، and 72. 1 % Streptococcus milleri. The result of PCR test showed that identified bacteria belonged to lactic acid bacteriathat caused diseases in the fish. As regards the diseases are common between human and aquaculture and they cause economical damages so identification and treatment of these infectious agents are important. Clinical symptoms of bacteria which cause the diseases are similar so the best method for identification of them is PCR.
    Keywords: Rainbow trout, Lactic acid bacteria, PCR, Streptococcus milleri
  • Page 68
    Mountain racerunner (Eremias montanus) of Lacertidea family is a native species (Endemic) Zagros Mountains، which so far only in a limited area of Hamadan and Kermanshah provinces is reported. This species low population and low distribution terms of the conservation area is an important. In this study، that from during spring، summer and fall while starting activity species after hibernation done، taba was to investigate variables related to species habitat suitable habitat are identified and modeled. In sampling stager at observation point in path of the line transect habitat parameters and presence and absence of species were recorded. Based on 75 plot in the presence and absence of plote was harvested. Binary Logistic Regression was performed to develop the distribution model of the Mountain racerunner according to habitat variabla. Finally، the significant parameters in this model were amount of vegetation، amount of Rocky and stony، aspect، slop and heigh. Based on the result، suitable habitat for Eremias montanus was considered as all the high mountain area and steep habitat with dense shrub cover.
    Keywords: Eremias montanus, habitat suitability, Endemic, habitat variables