مجله تحقیقات پزشکی
سال دوم شماره 2 (پیاپی 6، زمستان 1382)

تستوسترون انانتات (TE)، به دلیل دارا بودن اثرات آنابولیک، به عنوان یک داروی محرک برای تقویت ماهیچه ها در ورزشکاران، به فراوانی استفاده می شود. بررسی های انجام شده نشان می دهد که، غلظت بالای این دارو در خون، ممکن است بر فعالیت طبیعی غدد درون ریز، به ویژه بر ترشح هورمون های تیروییدی اثر داشته باشد. در پژوهش کنونی، کار غده تیرویید در موش های صحرایی نر بالغ بررسی گردید، که با میزان بالای تستوسترون انانتات تیمار شده بودند.
شمار 120 موش صحرایی نر بالغ از نژاد چارلز ریور، در پنج گروه بخش شدند: 1- گروه شاهد، بدون تزریق و یا عمل جراحی 2- گروه بیضه برداری شده و دریافت کننده دارو (پنج میلی گرم تستوسترون انانتات برای هر 100 گرم وزن بدن محلول در روغن زیتون، به صورت تزریق درون صفاقی و هفتگی)، 3- گروه بیضه برداری شده و دریافت کننده نیم میلی لیتر از حلال دارو، 4- گروه بیضه برداری نشده و دریافت کننده دارو، 5- گروه بیضه برداری نشده و دریافت کننده حلال دارو. در روزهای 60, 40, 20 پس از آغاز آزمایش، نمونه های سرم برای اندازه گیری هورمون های تستوسترون، تری یدوتیرونین (T3)، تیروکسین (T4) و تیروتروپین (TSH) فراهم گردید.
یافته های این پژوهش نشان داد که، پس از 20 روز، میزان T3 در گروه های دریافت کننده تستوسترون انانتات، یعنی گروه های 4,2، به گونه ای معنی دار، کمتر از گروه شاهد بود و پس از 40 روز، به اندازه گروه شاهد رسید. در حالی که، میزان هورمون T4 در میان گروه های دریافت کننده تستوسترون انانتات، به گونه ای معنی دار کمتر از گروه شاهد بود. در روز شصتم، اندازه T3 در میان گروه ها تفاوت معنی دار نداشت.
یافته ها بیانگر آن است که، غلظت بالای تستوسترون، در آغاز باعث کاهش میزان T3 سرم می شود، که در دراز مدت، این اثر به حالت نخست برمی گردد. گر چه ممکن است تستوسترون، به طور مستقیم سبب تحریک ترشح T4 شود، اما از راه مرکزی و با اثر بر محور هیپوتالاموس – هیپوفیز نیز، موجب کاهش ترشح TSH می گردد. در نتیجه، میزان هورمون های T3 و T4 در دراز مدت به اندازه طبیعی برمی گردد.

خشکی دهان، یکی از عوارض دیابت شیرین است، که بررسی هایی محدود درباره تغییرات ریخت شناسی (مورفولوژی) آن انجام گرفته است. پژوهش کنونی اثرات دیابت را بر حجم آسینی سروزی و موکوسی غده تحت فکی موش های صحرایی (Rat) دیابتی نر و ماده، در زمان های یک و سه ماه پس از آغاز دیابت بررسی می کند.
در آغاز، موش.های صحرایی نر و ماده به دو گروه آزمایش و شاهد بخش شده و دیابت در گروه آزمایش، با تزریق استرپتوزوتوسین ایجاد گشت. در پایان هفته های چهارم و دوازدهم، غددی تحت فکی بیرون آورده شده، برش های تصادفی ایزوتروپیک به ضخامت پنج میکرومتر از آن فراهم گردید و میانگین حجم آسینی به صورت حجم بر پایه حجم ذره و به روش Sampled Intercepts Point -به دست آمد.
حجم آسینی سروزی موش های دیابتی نر و ماده، پس از سه ماه کاهش یافته و در ماه نخست و یا در آسینی موکوسی تغییراتی مشاهده نگردید. همچنین، تفاوتی در حجم آسینی در میان دو جنس نر و ماده دیده نشد.
پژوهش کنونی با کمک روش های استریولوژیک نشان می دهد که، دیابت شیرین باعث تغییرات ریخت شناسی، به صورت کاهش حجم در آسینی سروزی می شود، که بخش بیشتر برون ریز غده تحت فکی را تشکیل می دهد.

سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان به شمار می آید. با توجه به این که مهم ترین عامل در تعیین پیش آگهی و درمان کارسینوم پستان مهاجم، گرفتاری گره های (غدد) لنفاوی زیر بغلی است. و با آگاهی از این مطلب که، روش های متداول، مانند رنگ آمیزی هماتو کسیلین – ائوزین (H&E) همواره در تشخیص متاستازهای منفرد سلولی (میکرومتاستازها) بدون دقت تشخیصی لازم است، بر آن شدیم تا با انجام این پژوهش، با استفاده از پادگن های (آنتی ژن) درون سیتوپلاسمی و رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی (IHC)، دقت تشخیصی متاستازهای منفرد سلولی بیازماییم. بنابراین، هدف از انجام این بررسی، تعیین ارزش تشخیصی رنگ آمیزی سیتوکراتین در شناسایی متاستازهای منفرد سلولی در گره های لنفاوی زیر بغلی در بیماران مبتلا به کارسینوم پستان بود.
در یک بررسی مقطعی تحلیلی – مقایسه ای، شمار 82 بیمار زن مبتلا به سرطان پستان به روش نمونه گیری آسان از میان بیمارانی برگزیده شدند، که در سال های 1380 تا 1382به مرکز پزشکی الزهرا (س) اصفهان مراجعه کرده بودند. ضمن به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز درباره بیماران، رنگ آمیزی هماتوکسیلین – ائوزین و ایمونوهیستوشیمی بر روی برش های بافتی مربوط به گره های لنفاوی زیربغلی در بیماران انجام شد. سپس، بررسی میکروسکوپی دو روش رنگ آمیزی انجام گردد. برای واکاوی یافته ها، از آزمون آماری مربع کای (X2) استفاده شد و P کمتر از 0.05، معنی دار انگاشته گردید.
فراوانی نسبی متاستازهای منفرد سلولی در گره های مورد اشاره، با روش های هماتوکسیلین – ائوزین و سیتوکراتین (CK)، به ترتیب، 15.85 و 46.34 درصد به دست آمد.
فراوانی نسبی متاستازهای منفرد سلولی با روش سیتوکراتین در این پژوهش با میانگین یافته های پژوهش های همانند در جهان همخوانی دارد. در این بررسی، ارزش تشخیصی رنگ آمیزی سیتوکراتین، به مراتب بیشتر از رنگ آمیزی هماتوکسیلین – ائوزین بود که، این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که، روش رنگ آمیزی سیتوکراتین می تواند به تشخیص در مراحل آغازین متاستاز کمک زیادی کند و تشخیص دقیق تر متاستاز در سرطان ها، می تواند در درمان زودهنگام و پیش آگهی بیماری موثر باشد.

گلوکوم یکی از بیماری های مهم چشمی است که در صورت عدم درمان باعث نابینایی می گردد. این بیماری یک نوروپاتی پیش رونده عصب بینایی است که فرضیه های گوناگونی در مورد عوامل ایجاد آن عنوان شده است. یکی از این فرضیه ها، ارتباط این بیماری با باکتری هلیکوباکترپیلوری است که چند پژوهش جدید نتایج متفاوتی را در مورد ارتباط این دو نشان داده اند. لذا در این بررسی رابطه گلوکوم زاویه باز و عفونت هلیکوباکترپیلوری مورد بررسی قرار گرفته است.

شصت مورد بیمار گلوکوم زاویه باز با 30 مورد شاهد جهت آزمایش سرم و 35 مورد شاهد جهت آزمایش مدفوع از نظر میزان ابتلا به هلیکوباکترپیلوری با آزمون های ELISA مدفوع و سرم مورد مقایسه قرار گرفتند.

آزمون سرم در گروه بیماران گلوکومی در 51 مورد (%85) مثبت بود. این مقدار در گروه شاهد 21 مورد (%70) بود و ارتباط معنی داری از لحاظ آماری بین آنها وجود نداشت. آزمایش مدفوع در 55 مورد (%91.7) گروه گلوکومی و 31 مورد (%88.6) گروه شاهد مثبت بود که در این مورد نیز اختلاف معنی دار آماری مشاهده نگردید.

ارتباط معنی داری از لحاظ آماری بین گلوکوم زاویه باز و عفونت هلیکوباکترپیلوری وجود ندارد.

ترمیم زخم های باز یکی از دشواری های پزشکی است. سرعت بخشی در بهبود زخم ها، به ویژه بیماران سوختگی و دیابتی می تواند دوره بهبود را کوتاه تر کرده و بیمار زودتر به فعالیت روزانه برگردد و از هزینه درمان نیز بکاهد. از مواد و پمادهای گوناگون برای درمان زخم ها استفاده می شود، که هر یک اثرات ویژه خود را دارند. در این پژوهش، نتیجه تجربی اثر پماد به دست آمده از ترکیب زرده تخم مرغ و صمغ کتیرا بر روی خرگوشی بررسی شده است.
شمار 20 نوع خرگوش با میانگین وزن 2100 گرم، در دو گروه 10 تایی الف و ب بررسی شدند. در ناحیه میان کتف حیوان، زخمی به ابعاد 3×3 سانتی متر و با ضخامت کامل ایجاد شد. سه روز نخست، زخم ها در هر دو گروه، به وسیله گاز آغشته به سالین نرمال پانسمان شد و از روز چهارم، هر روز بر روی زخم های گروه الف (مطالعه)، 25 گرم از پماد مورد نظر گذاشته و با روش Tie-over پانسمان شد. در گروه شاهد، زخم ها، تنها با سالین نرمال شست و شو و پانسمان می شدند. تعویض پانسمان ها به مدت 25 روز انجام شد و پس از روز بیست و پنجم بررسی، زخم ها به صورت باز و روزانه پانسمان می شدند و از مراحل ترمیم آنها عکس برداری انجام می شد. در طول بررسی، حیوانات هیچ گونه آنتی بیوتیکی به صورت خوراکی و یا موضعی دریافت نکردند. پیشرفت بهبود با تغییر دراندازه زخم ها ارزیابی شد و به زخم ها، اجازه داده شد تا به صورت ثانویه بهبود یابند.
در پایان هفته دوم بررسی، یافته ها به این گونه بودند: از 10 مورد گروه الف، در هشت مورد (80 درصد) زخم به اندازه ی 1×1 سانتی متررسید و دو مورد (20 درصد)، زخم ها ابعاد 2×2 سانتی متر داشتند. در گروه شاهد هفت مورد (70 درصد) از زخم ها، ابعاد 2×2 سانتی متر، دو مورد (20 درصد)، ابعاد 1×1 سانتی متر و یک مورد از آنها، 1.5×1.5 سانتی متر اندازه داشت (p=0.029). در گروه الف، یک مورد و در گروه ب، دو مورد عفونت بالینی آشکار پدیدار شد، که با درمان های موجود بهبود یافت و در زخم های عفونی در هر دو گروه، ارگانیسم های همانند رشد کردند. در پایان بررسی (هفته پنجم)، یافته های زیر بدست آمد: در گروه الف، هفت مورد (70 درصد) از زخم ها کاملا بهبود یافته بود، به گونه ای که، تشخیص جای برش دشوار بود و هیچ گونه جوشگاهی مشاهده نمی شد و تنها در دو مورد، جوشگاهی کوچک به اندازه کمتر 0.5×0.5 سانتی متر وجود داشت و یک حیوان از بررسی حذف شد. در گروه ب، هشت مورد (80 درصد)، زخم هایی داشتند، که هنوز بهبود نیافته بود و ابعاد 1.5×1.5 سانتی متر داشتند و تنها در دو مورد (20 درصد)، بهبود کامل، همانند گروه الف داشتند.
این بررسی نشان داد که، استفاده از پماد زرده تخم مرغ و صمغ کتیرا بهبود زخم را سرعت می بخشد و دست کم 7 تا 10 روز سرعت بهبود افزایش می یابد. زخم های گروه الف، با سرعتی بیشتر ترمیم یافتند و اثر بخشی پماد را به صورت تجربی اثبات کردند. عوامل رشد موجود در زرده تخم مرغ و صمغ کتیرا ممکن است موجب این سرعت بخشی شده باشد.

خونریزی اولیه مغزی، به دلیل فشار خون بالا، وخیم ترین گونه سکته مغزی است و فشار خون بالای مزمن و تغییرات تخریبی دیواره سرخرگ ها، علت اصلی آن است. هدف این پژوهش، بررسی جنبه های گوناگون خونریزی مغزی در شناخت بهتر، درمان دقیق تر و پیشگیری موثرتر بود.
شمار 333 بیمار با خونریزی اولیه مغزی در مدت سه سال (1380-82) از لحاظ علایم بالینی و سیر بیماری، عوارض حاصله، عوامل مستعد کننده و نارسایی های عروقی پیش از خونریزی مغزی و نیز، یافته های سی تی اسکن بررسی شدند.
پنجاه و چهار درصد بیماران مرد و46 درصد زن بودند و میانگین سنی در دامنه 42 تا 90 سالگی بود، که 60 درصد خونریزی ها، در دهه های شش و هفت زندگی رخ داده بود. در 68 درصد بیماران مرد، خونریزی در سمت چپ مغز بوده، در حالی که، در بیماران زن، تفاوت آماری در دو سمت مغز وجود نداشته است. در 67 درصد موارد خونریزی مغزی در پنج سال نخست آغاز فشار خون بالا رخ داده و با افزایش مدت آن، احتمال خونریزی کاهش تدریجی یافت. پس از فشار خون بالا، عوامل مستعد کننده، به ترتیب شیوع، عبارت بودند از: مصرف سیگار، هیپرلیپیدمی و دیابت. در ضمن، در 24 درصد بیماران پیشنه نارسایی عروقی قلب یا مغز وجود داشته است. جای خونریزی، به ترتیب شیوع، عبارت بودند از: پوتامن و کپسول داخلی (47درصد)، تالاموس، لوب های مغز، مخچه و پونز. در پی خونریزی مغزی، 28 درصد بیماران درگذشتند که، عوامل موثر در مرگ و میر، عبارت بوده اند از: جای خونریزی (خونریزی های پونز در 77 درصد موارد به مرگ منجر شد)، سطح هوشیاری در آغاز ورورد به بخش اتفاقات، ایجاد هیدروسفالی (بروز آن در 65 درصد موارد، به مرگ منجر شد)، بروز تب و خونریزی گوارشی (70 درصد بیمارانی که، این دو را همراه داشتند، در گذشتند) و سن بیمار (از 45 سالگی، در برابر هر دهه افزایش عمر، احتمال مرگ، 1.13 برابر افزایش نشان داد).
مهار دقیق فشار خون بالا، بویژه در سال های آغازین پدیداری آن و بویژه در دهه های شش و هفت زندگی، در جلوگیری از بروز خونریزی مغزی بسیار مهم است. شناخت و درمان دیگر عوامل مستعد کننده ی سکته ی مغزی و هشدار جدی درباره استعمال دخانیات و نیز، مراقبت پزشکی پیوسته از بیماران دچار فشار خون بالا که، به نارسایی های قلبی و یا مغزی دچار هستند، در پیشگیری از خونریزی مغزی بسایر موثر است. درمان های اولیه و سریع پس از خونریزی مغزی، به ویژه در بیمارن با سطح هوشیاری پایین و کسانی که به تب و خونریزی گوارشی دچار می شوند و نیز درمان سریع هیدروسفالی، می تواند در کاهش مرگ و میر کمک کننده باشد.

عوارض زودرس پرتودرمانی سر و گردن بسیار شایع و آزار دهنده می باشند که در موارد متعددی منجر به قطع موقتی درمان می گردد. هدف از این مطالعه بررسی اثر داروی سوکرالفیت خوراکی بر این عوارض می باشد هشتاد بیمار مبتلا به سرطان سر و گردن که از آذر ماه 1378 تا بهمن ماه 1381 به بیمارستان نمازی شیزار، مراجعه کرده بودند، به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول فقط پرتودرمانی گرفتند و گروه دوم پرتودرمانی همراه با سوکرالفیت خوراکی دریافت کردند. میزان پرتو درمانی خارجی حداقل 50 گری بود. مقدار سوکرالفیت یک گرم، سه بار در روز به مدت نه هفته بوده است که از روز اول پرتودرمانی شروع می شد. تمام بیماران به صورت هفتگی معاینه شده و عوارض حاصل از پرتودرمانی نمره بندی شدند.
شدت عوارض پرتودرمانی که شامل میزان شکایت بیمار، اختلال بلع، درماتیت و موکوزیت می شد و همچنین مدت قطع درمان در دو گروه مورد مطالعه تفاوت قابل توجهی از نظر آماری نداشتند (p>0/05). برعکس تهوع و استفراغ به صورت قابل توجهی در گروه دوم بیشتر از گروه اول بود که احتمالا به دلیل مصرف سوکرالفیت می باشد (p<0/05).
بر اساس این مطالعه، استفاده از سوکرالفیت نه تنها در کاهش عوارض پرتودرمانی در سرطان های سر و گردن موثر نبوده است بلکه باعث تهوع و استفراغ نیز گردیده است.

در یک صد سال گذشته تلاش هایی فراوان پیرامون شناسایی انواع بیماری های ارثی در یک انسان انجام پذیرفته است. با توجه به این که، بسیاری از انسان ها از این بیماری ها رنج می برند، سهمی عمده از پژوهش ها، با هدف شناسایی راه های تسکین درد، درمان و کاهش فراوانی افراد بیمار در جامعه، انجام شده است...