فهرست مطالب

مشرق موعود - پیاپی 30 (تابستان 1393)

فصلنامه مشرق موعود
پیاپی 30 (تابستان 1393)

  • بهای روی جلد: 295,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/06/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • امیر غنوی*، مریم غنوی صفحه 5
    امام غایب را تعبیر متناقض نما گفته اند؛ زیرا امام هدایت گری را بر عهده دارد و ناپیدایی و ناشناختگی امکان هدایت گری را از بین می برد. این شبهه، از غفلت از نقش امام در عصر غیبت برمی خیزد. امام در عصر غیبت، همه شئون و مسئولیت های امامت را بر عهده دارد و تفاوت او در شیوه ای است که به سبب حفظ ناشناختگی باید به کار گیرد. این نوشتار بر آن است که تخمینی از این شیوه ارائه کند. این تخمین می تواند بر پایه درک نقش و وظایف امام و شرایط خاص غیبت استوار شود. راه دوم، رجوع به روایات است؛ روایاتی که به تصریح یا اشاره از شیوه مدیریتی امام در عصر غیبت خبر می دهد.
    مهم ترین یافته این پژوهش، درک شیوه ای است که ناشناختگی امام را از یک تهدید به فرصت بدل کرده است. همچنین فهم چگونگی حراست از حرکت دینی در برابر مشکلات و دشمنان بدون ایجاد اختلال در سامانه خودبسنده ای که امامان شیعه پایه گذار آن بوده اند.
    کلیدواژگان: غیبت، مدیریت پنهان، حجت غایب، ناشناختگی، مبانی مدیریت
  • نصرت الله آیتی* صفحه 23
    یکی از مدعیان دروغینی که در سال های اخیر با استفاده از ابزار جهل، عده ای از ساده دلان را فریفته است، احمد بن اسماعیل معروف به احمد الحسن است. وی که خود را با چهار واسطه فرزند امام مهدی می خواند مدعی است پس از پایان یافتن عمر شریف امام مهدی دوازده نفر از فرزندان آن حضرت _ که همگی مهدی و قائم هستند _ به ترتیب جانشین ایشان خواهند شد. بنابر این رجعت امامان معصوم نه در زمان امام مهدی بلکه در زمان دوازدهمین فرزند آن حضرت آغاز می شود و مقصود از مهدی در روایاتی که از آغاز شدن رجعت در دوران امام مهدی سخن می گویند امام زمان نیست، بلکه مهدی بیست و چهارم _ یعنی دوازدهمین فرزند از فرزندان امام مهدی _ است و البته وی خود را اولین مهدی از فرزندان امام مهدی می پندارد.
    نوشتار پیش رو تلاشی است برای پاسخ به ادعای یادشده. در این نوشتار کوشش شده است ثابت شود بر اساس تصریحات متعددی که در روایات فراوانی وجود دارد، رجعت در دوران امام مهدی آغاز خواهد شد و در این روایات، قراین داخلی و خارجی بسیاری وجود دارد که مانع حمل آن بر مهدی بیست و چهارم می شود. بنابر این، نظریه مهدیان پس از مهدی _ صرف نظر از اشکالات متعدد دیگری که دارد _ به دلیل تعارض با روایات رجعت باطل است.
    کلیدواژگان: امام مهدی، احمد حسن، رجعت، مدعیان دروغین
  • رضا برنج کار، محمدتقی شاکر* صفحه 55
    پرسش از چیستی فواید و اثرگذاری امام غایب در سیر تکاملی انسان ها، پرسشی است که پس از اثبات لزوم وجود امام و مبانی عقلی و نقلی آن طرح می شود. در یک انگاره حداقلی، امام جایگاهی همانند جایگاه دیگر حاکمان با قید عدالت دارد. این نوع تلقی علاوه بر تقصیر در تبیین جایگاه امامت با دوره غیبت امام، دچار سردرگمی در تحلیل نقش امام است. در آیات قرآن کریم، جایگاه حقیقی امام و نقش او در هدایت بیان شده که آیات شهادت از جمله این آیات است. از مسئله شهادت، چگونگی و آثار شهادت گروهی از برگزیدگان انسان ها در آیات قرآن، برداشت های متفاوتی وجود دارد. بیشتر دیدگاه ها به ثمربخشی شهادت انبیا و اوصیا در آخرت و صحنه قیامت معطوف است؛ اما با وجود شواهد متقن قرآنی و روایی باید پذیرفت که مسئله شاهد بودن گروهی از انسان ها در دنیا و آگاهی یابی الهی آنان از اعمال و باطن امور انسان های دیگر، دارای پیامد دنیوی و زمینه تحقق امری مهم و اساسی است که بنای آفرینش و دستگاه عظیم و مستحکم ارسال انبیا و نصب اوصیا بر آن استوار و قوام یافته است؛ یعنی موضوع هدایت و کمال بخشی و رساندن هر چیز به سرانجام شایسته او؛ امری که خداوند متعال تنها خود را تحقق بخش آن دانسته است. در این میان، نقش شاهدان بر اعمال انسان ها، واسطه بودن آنان در تحقق گونه ای خاص از هدایت الهی است؛ همان گونه که انبیا، به منزله واسطه هایی الهی میان انسان ها و خداوند در دریافت و انتقال پیام های پروردگار در عرصه هدایت تشریعی به شمار می روند.
    این نوشتار با بررسی تطبیقی تفاسیر ذیل آیات مربوط به شهادت، به نقد برخی از آرا و تبیین زوایای مجهولی از چرایی و نتایج این شهادت پرداخته و بدین وسیله بخشی از نقش و جایگاه هدایتی امام عصر تبیین شده است.
    کلیدواژگان: قرآن، شاهد، هدایت، عرضه اعمال، عصر غیبت
  • نعمت الله صفری فروشانی، امیرمحسن عرفان* صفحه 83
    هرچند هنوز زوایا و ابعاد بسیاری از پدیده مدعیان دروغین مهدویت ناگفته یا نامکشوف مانده، اما _ برخلاف گذشته _ اکنون داده های علمی درخور توجهی درباره این موضوع در دسترس است. گفتنی است مدعیان دروغین مهدویت با وجود همانندی و همسویی بیشتر مصادیق آن در گستره تاریخ اسلام، در ذات خود یکی نیستند؛ بلکه به لحاظ ماهوی و نیز لحاظ جانبی، طیفی از ادعاهای متفاوت را تشکیل می دهند. این نوشتار خواهد کوشید ضمن ارائه تنوعات مدعیان دروغین، اصالت اندیشه مهدویت را در پرتو آن آشکار سازد.
    این مقاله، با روشی توصیفی _ تحلیلی می کوشد داده های لازم را از منابع گوناگون جمع آوری کند. نتایج به دست آمده از تحلیل و ترکیب این داده ها نشان می دهد مدعیان دروغین مهدویت بسته به ملاحظاتی چند، به انواعی تقسیم می شوند که این ملاحظات عبارت اند از: نوع ادعا، ماهیت ادعا، مقطع تاریخی طرح ادعا، مذهب مدعی، سرانجام ادعا، شخص ادعاکننده و دامنه جغرافیایی یا جمعیتی ادعا.
    بی گمان موارد پیش رو، همه انواع موجود و صور محتمل در مدعیان دروغین نیست؛ بلکه با مطالعه و تامل بیشتر در این موضوع و با ملاحظات مختلف، می توان به تنوعات بیشتری دست یافت یا فرض های قابل مطالعه بیشتری در آن اندیشید.
    کلیدواژگان: مهدویت، مدعیان دروغین، گونه شناسی، متمهدین
  • حامد دژآباد، اعظم خداپرست* صفحه 109
    درباره آیه و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا»(انسان: 8) در میان مفسران فریقین، مباحث گوناگونی شکل گرفته است که عمدتا به سبب نزول این آیه برمی گردد. شیعه به استناد دلایل متقن درون متنی و برون متنی تنها سبب نزول مرتبط با اهل بیت را پذیرفته وبه هیچ روی عام بودن آیه را نمی پذیرد. درمقابل، مفسران اهل سنت در این باره اتفاق نظری ندارند؛ برخی از آنان همچون سید قطب، سبب نزول مرتبط با اهل بیت را مطلقا نمی پذیرند و به دلایل درون متنی و برون متنی متعددی استناد می کنند. برخی دیگر نیز از سبب نزولی که درباره انفاق ابوبکر و عمر و چند تن از مهاجرین است سخن به میان آورده اند. اما دسته ای دیگر از آنان، ضمن پذیرش سبب نزول مرتبط با اهل بیت با دلایلی به عمومیت تعابیر آیه و اختصاص نداشتن آن به اهل بیت معتقد شده اند. در این راستا اصلی ترین دلیل آنان برای عدم تخصیص شان نزول به اهل بیت، تعمیم آیه به افراد و مصادیق دیگر است که بطلان این مطلب در جای خود اثبات می شود.
    کلیدواژگان: سوره انسان، اهل بیت، اهل سنت، نذر، اطعام طعام
  • مهرداد کلانتری، رسول روشن چلسی، رضوان صدرمحمدی* صفحه 135
    هدف از تحقیق پیش رو، تعیین رابطه بین کیفیت زندگی و سلامت ذهن با انتظار امام مهدی است. جامعه مورد مطالعه، دانشجویان دانشگاه غیرانتفاعی رفسنجان در سال تحصیلی 90- 91 هستند که تعداد یکصد و هشتاد نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از سه پرسش نامه مربوط به بخش کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BREF)، میزان انتظار امام مهدی (پرسش نامه محقق ساخته) و سلامت ذهن استفاده شده است. داده ها با آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام تحلیل شده اند.
    در تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج در سطح 0/95 اطمینان نشان داد که رابطه بین انتظار مهدی موعود و سلامت ذهن و کیفیت زندگی، معنادار است.
    کلیدواژگان: انتظار مهدی(عج)، سلامت ذهن، کیفیت زندگی، دانشجویان
  • مهدی فرمانیان ارانی، حامد قرائتی* صفحه 147
    منابع و مستندات نظری و علمی مهدویت در اندیشه اسلامی به برکت اهتمام بزرگان و عالمان دینی از آموزه های مشترک فرق اسلامی به شمار می رود که به تفصیل در منابع حدیثی، کلامی و تاریخی مورد توجه قرار گرفته است. اما آن چه موجب بروز و ظهور تعاریف، مصادیق و حتی فرق گوناگون با محوریت آموزه مهدویت شده است، مفاهیم، کارکردها و انتظاراتی از مهدویت است که در اثر عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی به منصه ظهور رسیده است. این تحقیق در پی گونه شناسی کارکرد مفهوم مهدویت در جوامع اسلامی تحت تاثیر عوامل پیش گفته است؛ زیرا مفهوم مهدویت در بستر تاریخی دارای تطور معناداری است؛ تطوری که حتی بر متون و نصوص دینی نیز تاثیرگذار بوده و موجب انشعابات، تعاریف و قرائت های گوناگونی در حوزه مهدویت شده است. این نوشتار با تکیه بر منابع کتاب خانه ای و با رویکرد توصیفی _ تحلیلی و البته به صورت ابداعی، مفاهیمی کاربردی از مهدویت _ که ناظر به وقایع جاری و عینی جوامع اسلامی هستند _ را ارائه داده است. نتایج این تحقیق می تواند ما را در آسیب شناسی و به کارگیری رویکردهایی موثر در صیانت از آموزه مهدویت به عنوان یکی از آموزه های قوام بخش اندیشه و تمدن اسلامی یاری کند.
    کلیدواژگان: مهدویت، مدعیان مهدویت، فرق اسلامی، مهدی
|
  • Amir Ghanavi*, Maryam Ghanavi Page 5
    The very concept of Hidden Imam is said to have been paradoxical, because Imam is responsible for guiding while invisibility and anonymity destroys the possibility of guiding in this interpretation. The question arises from the negligence on the role of the Imam in occultation. Indeed, Imam resumes all duties and responsibilities of his title, only his leadership method varies because of preserving anonymity. This article is attempting to give an estimate of how this method can be implemented. This estimate is based on understanding the role and duties of an imam and is based on the special circumstances of the Absence. The second option is to refer to the traditions, traditions which stipulated or referred to the leadership style of the Imam in the occultation period. The most important finding of this study is to understand the way in which the anonymity of the Imam has turned from a threat to integrity into a leadership opportunity. Also explained is how to safeguard the religious movement in the face of all problems and enemies without disrupting the self-fulfilling system that has been founded by the Shiite Imams.
    Keywords: Absence period (of Imam), The secret leadership, Proof of occultation, Anonymity, Principles of leadership
  • Nosratollah Ayati* Page 23
    Ahmad al-Hassan Ahmad bin Ismail has presented one of the false claims of being the savior Mahdi in recent years, and using the ignorance of people, he has attracted some of the easy believers. He who claims to be a descendent of Imam Mahdi with fourth intermediaries, claims that after the demise of Mahdi, Twelve son of the next generations, will become all Mahdi one after the other as subsequents. Thus the return of the Imams will commence not at the time of (original) Mahdi but at the time of his twelfth generation, which is the 24th Imam or 24th Mahdi, who is twelve generations down the line from Mahdi, the 12th Imam of Shiites.This paper is an attempt to respond to the allegations mentioned above. Thus, it is tried to show how various stipulations from traditions show the return of Imams will indeed begin at the 12th imam period, not the 24th, as the tradition's internal and external evidence does not confirm the latter claim. Therefore, the theory of further Mahdis, after Mahdi has not only several drawbacks but is also against and conflicting to the narratives of the return and is thus void.
    Keywords: Imam Mahdi, Ahmed Hassan, The return, False claims
  • Reza Berenjkar, Mohammad Taghi Shaker* Page 55
    The issue of benefits and impacts of Imam in (spiritual) evolution of human beings is usually asked after proving the necessity of existence of imam in occultation and its reasoning based on wisdom and traditions. At a minimum, the notion of Imam's position is like other rulers plus guaranteeing justice. Such an interpretation is not only faulty in determining the position of Imamate as well as the absence of the Imam, but also confuse in analyzing the role of Imam. In the Holy Quran, the imam and his role and true position in guiding is expressed, for instance, in the verses known as the 'Shahada' in Quran. 'Shahada' which means the testimony, can be interpreted as the testimony of spiritually elite group of people in the Quran. There are different interpretations in this regard, such as the impact of 'shehada' of prophets and descendents in the day of Resurrection and Hereafter. Yet, according to the evidence from Quran and traditions it is more valid to say that such a testimony of chosen group people can happen in this world. They get informed from the acts and deeds of all people and have impact of people worldly lives. This also provides the ground for a more significant consideration based on which all creation is founded and gives meaning to the grand mission of prophets and Imams, that is the full-fledged guidance and growth and bringing every act to its best realization. The latter is what god himself has promised to bring about. In this way, the role of people who do testimony of all human's actions and their intermediary role is realization of a special kind of godly guidance. The process is in the same way as the prophets received the message from God and transferred it to humans as guiding principles.This article makes a comparative analysis of the several interpretations of the verses of the testimony, and reviews and critiques some of the ideas and explains unknown angles as to why and how the results of 'shehada'. This, thus, presented part of the explanation of the role and place of the Imam of the Time in (peoples) guidance.
    Keywords: Quran, Shahed meaning person giving testimony, Guidance, Delivery of people's deeds (to the shahed), Occultation period
  • Nematollah Safari Forooshani, Amir Mohsen Erfan* Page 83
    Despite still untold angles and dimensions of the phenomenon of false claims of Messianism that have remained undiscovered, there is considerable scientific data available now on the subject unlike the past.It is noteworthy that the false messianic claimants themselves are not the same in the substance despite being much more in line with a similar range of issues in the history of Islam. This paper also attempts to offer a variety of false claims, in light of messianic thinking reveal originality. This paper describes a method of analysis, which is based on data collected from various sources is necessary. The results of the analysis and synthesis of data shows the false messianic claimants, depending on several considerations, are divided according to the following types: type the claim, the nature of the claims, the historical era of the claims, religion of the claimant, personality of the claimant, the outcome of the claim and the geographic or demographic extent of the person who claimed. Undoubtedly, the said cases does not include all possible types and forms of false claims, but the study and further reflection on this subject having the various considerations, we can achieve more diversity in the claims or reach assumptions that can be further studied.
    Keywords: Millenarianism (Mahdism), false claimants, typology, Mutamahhedyn
  • Hamed Dezhabad, Azam Khodaparast* Page 109
    Various interpretations has been made by different Islamic sects commentators about the eighth verse of Ensan Surah: "those who feed the poor and the orphan and the prisoners of war "(Ensan, 8). Most of the debates regarding this Surah refer to the reason for its revelation. Shiites only related it to the Twelve Imams or Ahul-bayt (alaihem assalaam) citing certain reasons from inside the text and outside the text and reasoned that no general audience can be acceptable as the referent of this verse and Surah. In contrast, commentators from Ahul Sunnah (Sunni) sects have no consensus about this, some of them like Sayyid Qutb, Ahul-bayt absolutely refused to accept that the verse can refer to Ahul-bayt (alaihem assalaam) and cite several reasons from inside the text and outside the text to support their position. Others, refer it to specific persons, yet they refer it to charity done by Abu Bakr and Umar, and some of the immigrants. The other groups, while accepting that in the common terms, it is associated with Ahul-beyt (alaihem assalaam), reason that it is not specific to them. The main argument against its exclusive reference to Ahul-bayt (alaihem assalaam) is to assign it to other people or concepts, which will be shown to be rejected in this paper.
    Keywords: Ensan Surah, Ahul, beyt (alaihem assalaam), Ahul sunnah, Spiritual Vows, Feeding (the needy)
  • Mehrdad Kalantari, Rasoul Roshan Chelsi, Rizwan Sadr Mohammady* Page 135
    The present study aims to show the relationship between quality of life and well-being and the Waiting for Imam Mahdi, (the final savior). The study is conducted amongst the students in Rafsanjan University, a non-profit academic organization, in the academic year of 1390 to 1391 (equivalent to 2011-12). In this study, a number of one hundred and eighty people were studied using simple random sampling. The questionnaires used to collect data include the Quality of Life questionnaire from the World Health Organization (WHOQOL-BREF), expectation for Imam Mahdi (questionnaire developed by the researcher) and the questionnaire for healthy mind. Data were collected and analyzed by Pearson's correlation and stepwise regression analysis. In analyzing the data, the results at 95 percent confidence are shown to demonstrate if the relationship between mental health and quality of life is significant with the results of expectation for Imam Mahdi.
    Keywords: Expectation for Imam Mahdi, Mental health, Quality of life, Students
  • Mahdi Farmanian Arani, Hamed Qeraati* Page 147
    Scientific and academic resources and documentations regarding messianism in Islamic thought, are considered common teaching amongst different Islamic doctrines. This is thanks to the joint efforts of religious scholars and elders that provided details on anecdotal, as well as theological and historical sources. However, what has caused divergent manifestation of definitions, examples, and even messianic doctrine are in fact a variety of different concepts, functions and messianic expectations that have been developed under the effects of various social, political, cultural and economic variables. This research seeks to present a typology of functional concept of messianism in Islamic communities influenced by the above factors. This is because the typology of the concept of messianism has significant historical evolutions. This evolution has even impacted the literature and religious texts and caused splits, different definitions and interpretations in the field of millenarianism. This article relies on library resources and descriptive analytical approach, has presented the messianic concept that relates to current events in Islamic societies objectively with an innovative approach. The results of this study could protect us in Pathology and implement effective approaches to teaching messianic thought as a strengthening doctrine in Islamic thought and civilization.
    Keywords: Messianism, messianic pretenders, Islamic sects, Mahdi