فصلنامه پژوهش در نظام های آموزشی
پیاپی 24 (بهار 1393)

درگیری تحصیلی یکی از مفاهیمی است که در سالهای اخیر توسط پژوهشگران مختلف به کاربرده شده و به کیفیت درگیری دانشجویان در فعالیت های هدفمند آموزشی اشاره میکند سنجش میزان درگیری دانشجویان در افزایش میزان یادگیری آنان و خصوصا در مورد دانشجویانی که در خطر مردود شدن قرار دارند، نقش محوری دارد. این پژوهش باهدف تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مقیاس درگیری تحصیلی انجام شد. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان فارس می باشند برای تعیین حجم نمونه، از فرمول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری خوشه ایاستفا ده شد. داده ها از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بررسی شد. تحلیل عاملی اکتشافی، به کشف سه خرده مقیاس منجر شد و تحلیل عاملی قرار گرفتن مولفه های مذکور را در زیر سازه های درگیری تحصیلی تایید کرد. درمجموع، مقیاس اصلاح شده درگیری تحصیلی از روایی و پایایی مطلوب برخوردار است و میتوان از آن برای ارزیابی باورهای درگیری تحصیلی دانشجویان استفاده کرد.

در دهه های اخیر رویکرد سنتی تدریس و یادگیری با ظهور فناوری های نوین دچار تغییر و تحول اساسی شده است. هدف از این پژوهش مقایسه تاثیر سه روش آموزش حضوری، الکترونیکی و تلفیقی بر یادگیری و یادداری دانشجویان رشته علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی میباشد. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی بوده است. لازم به ذکر است که در پژوهش حاضر روش نمونه گیری به صورت غیر تصادفی (در دسترس و داوطلبانه) بوده و روش جایگزینی دانشجویان در گروه های آزمایش به صورت تصادفی بوده است. بر همین اساس، از طرح پژوهش نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل پیشرفته چرخشی 1 استفاده شده است. یافته ها نشان میدهد که در پیش آزمون بین میزان یادگیری سه گروه تلفیقی، مجازی و حضوری تفاوت معناداری مشاهده نمیشود، ولی در پس آزمون بین میزان یادگیری گروه تلفیقی با میزان یادگیری گروه مجازی و حضوری تفاوت معناداری مشاهده میشود. به همین ترتیب بین میزان یادداری گروه تلفیقی با میزان یادداری گروه مجازی و حضوری تفاوت معناداری مشاهده میشود. بر اساس یافته ها میتوان نتیجه گرفت گه یادگیری تلفیقی به شرط اجرای درست میتوان بر میزان یادگیری تاثیر مثبتی بگذارد.

این پژوهش باهدف ارزیابی الگوی راهبری دانشگاه های دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تایید الگوی اکتشافی انجام شد، که قبلا توسط کسکه و همکاران تدوین شده بود. الگوی یادشده، با استفاده از طرح اکتشافی آمیخته و رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه ژرف نگر به صورت انفرادی با 21 نفر از اعضای هیئت علمی، مدیران ارشد پیشین و فعلی آموزش عالی و دانشگاه های دولتی و صاحب نظر در حوزه مسائل آموزش عالی انجام شده بود. برمبنای یافته های حاصل از بخش کیفی پژوهش، پرسشنامه و مدل اولیه مفهومی طراحی شده و درنهایت با مشارکت 329 تن از اعضای شورای دانشگاه های 22 دانشگاه دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اجرا شد. تحلیل های بخش کمی به منظور شناخت روابط بین عوامل بهدستآمده و تعمیم یافته های بخش کیفی انجام گرفت که شاخص های برازندگی مدل حاکی از برازش مطلوب داده ها با مدل مفهومی تدوینشده بود. نتایج پژوهش نشان دهنده 14 مقوله کلی هست که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علی (بسترهای حقوقی و قانونی و بینش مدیریتی)؛ پدیده محوری (کیفیت مشارکت ذینفعان در اداره دانشگاه)؛ شرایط زمینه ای(عوامل سازمانی: ارتباط بین نهادهای بالادستی و هویت دانشگاه: نقش دانشگاه در چشم انداز توسعه)؛ شرایط مداخلهگر (شرایط سیاسی: کنش های سیاسی؛ شرایط اجتماعی فرهنگی: هم کنشی جامعه و دانشگاه؛ عوامل اقتصادی: اثرات و بازده اقتصادی دانشگاه؛ عوامل تاریخی: تکوین راهبری دانشگاه در ایران)؛ راهبردهای راهبری (راهبردهای مغز افزاری و راهبردهای سازمان افزار) و پیامدها(افزایش شفافیت و پاسخگویی؛ افزایش کارایی و اثربخشی و بهبود فرآیندها) به دست آمده است که عوامل موثر بر فرآیند راهبری دانشگاه و روابط آنها را نمایان میکنند.

این پژوهش به منظور بررسی الگوی ساختاری اثر سبک رهبری توزیعی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با میانجیگری خوشبینی تحصیلی معلم، رضایت شغلی معلم، تعهدسازمانی معلم، اجرا شد. به منظور اجرای این پژوهش از مدارس راهنمایی مناطق بیستگانه شهر تهران، نمونه متشکل از 406 معلم پایه سوم راهنمایی انتخاب شد. معلمان شرکتکننده در این پژوهش به پرسشنامه های پژوهش پاسخ دادند. پیشرفت تحصیلی دانشآموزان بر اساس نمرات آنها در دروس علوم و ریاضی اندازهگیری شد. تحلیل عاملی تاییدی الگوی اندازه گیری متغیر نهفته را تایید کرد. در این پژوهش، اثر سبک رهبری توزیعی و متغیرهای میانجی گر بر پیشرفت تحصیلی در قالب الگوی مفروض و همچنین الگوی نهایی مورد تحلیل قرار گرفت. پنج شاخص تقریب ریشه میانگین، (GFI) نیکویی برازش، (CFI) برازش مقایسه ای، (X اصلی شامل خی دو (2 برای گزارش میزان برازش الگوی (AGFI) و نیکویی برازش تطبیقی (RMSEA) مجذورات خطا مفروض پژوهش بررسی و گزارش شد. نتایج نشان داد که الگوی مفروض از برازش نسبتا خوبی برخوردار است ولی یکی از مسیرهای مفروض معنادار نمیباشد. با اصلاح الگو و ارائه الگوی نهایی، تمام تا ثیرات 0 از / مستقیم و غیرمستقیم و کل بر آن معنادار بود. بهطورکلی این الگو برازش خوبی با داده نشان داد و 11 واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کرد. نتایج این پژوهش اهمیت توجه به اثر غیرمستقیم به سبک رهبری توزیعی را با توجه به متغیرهای میانجیگر را نشان میدهد.

هدف این پژوهش، بررسی توان پیشبین ترکیبی هوش های چندگانه، وکسلر و هوش هیجانی درک ارکرد آموزشی دانشآموزان سال سوم دوره متوسطه اول بوده است. به همین منظور 128 نفر از دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول با روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسش نامه های هوشهای چندگانه و هوش هیجانی شات را تکمیل کردند و سپس از نیمی از آنها، آزمون هوشی وکسلر گرفته شد. همچنین برای ارزیابی کارکرد آموزشی از معدل آنان استفاده شد. نتایج حاصل از همبستگی پیرسون و نیز تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که: هوش بین فردی و درون فردی قدرت پیشبینی هوش هیجانی را داراست. همچنین هوش ریاضی منطقی و نیز هوش فضایی (مکانی) هرکدام جداگانه قابلیت پیش بینی نمره خردهآزمون عملی وکسلر و نیز به ترتیب قابلیت پیشبینی کارکرد آموزشی دانشآموزان در درسهای حساب و هندسه را داشتند. بهعلاوه هوش کلامی در هوشهای چندگانه برای خرده آزمون کلامی وکسلر و نمره کل وکسلر برای کارکرد آموزشی کلی دانشآموزان قدرت پیشبینی داشت اما قدرت پیشبینی کارکرد آموزشی در درسهای ادبیات و انشا را نداشت. به علاوه نمرات دانش آموزان در هوش بدنی جنبشی، قدرت پیش - بینیکنندگی برای کارکرد آموزشی در درس ورزش، و نمره کل دانشآموزان درمجموع هوشهای هشت گانه، قدرت پیشبینیکنندگی عملکرد تحصیلی کلی دانشآموزان را نداشتند. همچنین نمره کل دانشآموزان در هوش وکسلر (مجموع هوشهای عملی و کلامی)، بهعنوان قویترین متغیر برای پیش بینی عملکرد تحصیلی کلی دانشآموزان متوسطه اول شناخته شد.

هدف این پژوهش بررسی نقش نوآوری و خودشکوفایی در پیشبینی کارآفرینی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل بود. نمونه این پژوهش شامل 400 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگ اه آزاد اسلامی 91 بود که از طریق نمونه گیری خوشهای انتخاب شدند. برای جمعآوری داده ها - واحد اردبیل در سال 92 از آزمون کارآفرینی، مقیاس نوآوری و پرسشنامه خودشکوفایی استفاده شده است. نتایج ضریب همبستگی. (P <0/ پیرسون نشان داد که کارآفرینی با متغیرهای نوآوری و خودشکوفایی رابطه مثبت معنیدارید ارد (01 نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که نوآوری و خودشکوفایی کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه را پیشبینی میکنند.

کاربرد فناوری اطلاعات در نظامهای آموزشی یک برنامه و جریان آموزشی فعال است، که آموزش نوین را برای حضور موثر در هزاره سوم ترسیم میکند، ولی مقدم بر کاربرد آن، باید تلاش عوامل موثر بر پذیرش، بهره وری، بهره برداری و استفاده از این پدیده شناسایی شود. باوجود تسلط فناوری در محیطهای آموزشی، کاری وزندگی روزمره، پذیرش استفاده از فناوری ازجمله الزامات تعلیم و تربیت دنیای کنونی بهحساب میآید. ازاینرو مقاله حاضر باهدف بررسی نقش تجربه رایانه ای دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی در پذیرش فناوری بر اساس مدل پذیرش فناوری و مشخص کردن متغیرهای تعدیلک ننده و واسطه ای در مدل پذیرش فناوری صورت گرفته است. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری آن شامل دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی که در سال تحصیلی 92-91 مشغول تحصیل اند، میباشد که با روش نمونه گیری خوشه اینمونه ای به حجم 400 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه با آلفای کرونباخ 0.9 است. تحلیل داده ها از طریق و SPSS آمار توصیفی و آمار استنباطی به وس یله رگرسیون چندمتغ یری و با استفاده از نرم افزار انجامگرفته است. متغیر تجربه رایانهای بر متغیر استفاده از فناوری تاثیرگذار است. همچنین AMOS متغیر برداشت ذهنی از مفید بودن به عنوان متغیر واسطهای شناسایی شد و متغیر برداشت ذهنی از آسانی استفاده هم بهعنوان متغیر واسطه ای و هم به عنوان متغیر تعدیلکننده شناسایی شد؛ اما متغیرهای نگرش نسبت به استفاده و تصمیم به استفاده شرایط معناداری را کسب نکردند و نقشی برای آنها در نظر گرفته نشد.

هدف از مطالعه حاضر، شناسایی و تحلیل مولفه های تاثیرگذار بر تحقق فرایند تبدیل دانش به فناوری در دانشگاه های تهران است. بدین منظور، ابتدا از طریق مطالعه گسترده مبانی نظری و پیشینه تحقیق در سطوح ملی و بین المللی، مولفه های اصلی موثر بر این فرایند شناساییشده و سپس دیدگاه های 33 نفر از صاحبنظران و متخصصان حوزه علم و فناوری با بهره گیری از روش مصاحبه نیمه هدایت شده درزمینه تایید و اولویت بندی مولفه های فوق مشتمل بر فرهنگ دانشگاهی، منابع انسانی، مولفه های مدیریتی، مولفه های علمی، مولفه های فناوری، مولفه های مالی، مولفه های ساختاری، فرایندهای دانشگاهی و امکانات و تجهیزات موردبررسی قرارگرفته است. پس از تایید مولفه های اصلی مطروحه، مولفه های فرعی متناظر با آنان نیز تعیین و از طریق تدوین پرسشنامه محقق ساخته با بهره گیری از روش نمونه گیری طبقهای- تصادفی به تایید 286 نفر از مدیران و اعضای هیئت علمی دانشگاه های تهران رسیده است. علاوه بر آن، دیدگاه های این افراد درباره عملکرد دانشگاه هایشان در ارتباط با مولفه های فوق بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که کلیه مولفه های اصلی و فرعی شناسایی شده، توسط اعضای نمونه مورد تایید قرارگرفته است. از دیگر سو، مدیران و اعضای هیئت علمی دانشگاه های تهران – به استثنای دانشگاه تهران و شریف در ارتباط با مولفه منابع انسانی- عملکرد دانشگاه های خویش را در تمامی موارد، پایینتر از حد متوسط ارزیابی نموده اند که این امر بیانگر مسیر دشوار پیشروی دانشگاه های کشور به منظور تحقق فرایند تبدیل دانش به فناور ی و در راستای دستیابی به اقتصاد و توسعه مبتنی بر دانش در کشور است.

استرس شغلی نیروهای پلیس پیامدهای منفی متعدد روانی و جسمی را برای آنها در پی دارد. در سالهای اخیر کاهش استرس شغلی به شیوه آموزش شبیه سازی واقعیت مجازی به یک حوزه مهم تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی این شیوه آموزشی در افسر پلیس دچار استرس شغلی بود.
بر اساس روش نمونه برداری در دسترس و ملاکهای تشخیصی، 1 نفر مبتلا استرس شغلی ناشی از موقعیتهای عملیاتی پرتنش، انتخاب شد و با کمک مقیاس استرس شغلی فیلیپ ال. رایس در قالب طرح تک آزمودنی پیش، پس و پیگیری طی 10 جلسه آموزش مجازی مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که آموزش از طریق شبیه سازی واقعیت مجازی، موجب کاهش معناداری بالینی 58 درصدی علائم استرس و اضطراب شغلی در این فرد شد.
بحث: یافته های مطالعه حاضر تلویحات پیشگیرانه، پژوهشی و آموزشی فراوانی در کنترل علائم استرس شغلی دارد.

هدف این پژوهش شناسایی ارتباط استرسورهای دانشجویی و نگرش مذهبی با سلامت روانی در دانشجویان از طریق یک مطالعه توصیفی نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را دانشجویان دختر و پسر مشغول به تحصیل در دانشگاه شهید رجایی تشکیل میدادند. نمونه آماری شامل 358 دانشجو (142 دختر و 216 پسر) بوده است که به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. (2، (کلدبرگ، 1976) (GHQ) ابزارهای سنجش متغیرها عبارت بودند از: 1) پرسشنامه سلامت عمومی 3) پرسشنامه نگرش مذهبی (خدایاری، (پولادی ری شهری، 1374) (SSQ) پرسشنامه فشارزاهای دانشجو فرد و همکاران، 1378). ابزارهای موردنظر از اعتبار و پایایی مناسبی برخوردار بوده اند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون دو متغیری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که بین عوامل فشارزای دانشجویی با سلامت روانی پایین رابطه مثبت وجود دارد. همچنین بین نگرش مذهبی با سلامت روانی پایین ارتباط منفی مشاهده گردید. عوامل فشارزای دانشجویی نسبت به متغیر نگرش مذهبی، متغیر پیشبین قابل ملاحظه ای برای متغیر ملاک یعنی سلامت روانی است و 21 درصد واریانس سلامت روانی را تبیین می کنند. از بین عوامل فشارزا، مشکلات فارغ التحصیلی همراه با مشکلات تحصیلی 24 درصد واریانس سلامت روانی را تبیین مینمایند. شناسایی مشکلات دانشجویی و مداخله در این خصوص اهمیت اساسی دارد.

هدف پژوهش حاضر رابطه بین اضطراب ریاضی، نگرش ریاضی باانگیزه پیشرفت در دانشجویان رشته های فنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز است. حجم نمونه موردمطالعه 368 نفر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. جهت جم عآوری اطلاعات از سه پرسشنامه آزمون اضطراب ریاضی، آزمون نگرش ریاضی و پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمانس استفاده گردید. این تحقیق از نوع همبستگی بود و برای تحلیل آماری داده ها از ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که بین اضطراب ریاضی، نگرش ریاضی در دانشجویان تفاوت معنی داری وجود دارد. (p<0/ باانگیزه پیشرفت در سطح (05.

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی الگوی پنج مرحله ای طراحی آموزشی تجربی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای است. چهار مدرسه به عنوان گروه گواه، و چهار مدرسه دیگر به عنوان گروه آزمایشی انتخاب شده اند. از مدارس گروه گواه 8 کلاس درس و از مدارس گروه آزمایش نیز 8 کلاس درس به صورت تصادفی در نظر گرفته شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش آزمون کلاس درس بود. روش پژوهش کاربردی، و شبه SPSS آزمایشی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس، و با استفاده از نرم افزار 5)در آموزش E) بود. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که الگوی پنج مرحله ای طراحی آموزشی علوم تجربی بر پیشرفتت حصیلی دانش آموزان سال چهارم ابتدایی تاثیرگذار است.