آرشیو یکشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۱، شماره ۳۶۲۲
فرهنگ و هنر
۵
مهمان

شعر انقلاب ادامه هزار سال شعر فارسی

اسماعیل امینی (شاعر و مدرس دانشگاه)

چندی پیش یکی از روزنامه نگاران سیاست باز، در مقاله ای نوشته بود که در سال های آغازین پیروزی انقلاب، جمعی از شاعران که در حوزه هنر و اندیشه اسلامی (حوزه هنری امروز) جلساتی داشتند، گمان کردند که با چپاندن مفاهیم مذهبی در قالب های سنتی شعر، سبک جدیدی در شعر ایران ایجاد کرده اند.

ایشان با تعبیر جاهلانه (چپاندن) به خیال خود دستاوردهای شاعران انقلاب را استهزا کرده است.

چنان که سردبیر همان نشریه ای که این مقاله را منتشر کرده، چند سال قبل در مقاله ای شتابزده، نوشته بود که تمام پیشینه شعر ایران تا قبل از نیما، چیزی نبود غیر از مدح و مرثیه یا برای صاحبان قدرت سیاسی (یعنی امیران و وزیران) یا برای صاحبان قدرت مذهبی (یعنی بزرگان دین و عرفان) و به این ترتیب شعر فارسی در پیشینه هزار ساله اش، با زندگی مردم پیوندی نداشت.

این که آن دو نویسنده سیاست باز، چقدر اهلیت و دانش لازم را برای این گونه داوری های قطعی درباره شعر دارند، نیاز به استدلال ندارد و از سر زانوی نوشته ها و تعابیرشان پیداست.

اما این که خاستگاه، کینه ورزی سیاست بازان بیگانه گرا با شعر بزرگان گذشته و امروز ایران و ازجمله شعر انقلاب چیست، جای تامل دارد.

پیوستگی زندگی روزمره مردم این سرزمین با دیانت و تجربیات معنوی و به اقتضای آن همسویی شعر و اندیشه دینی، نه حاصل انقلاب اسلامی است و نه حتی از زمان پذیرش اسلام از سوی ایرانیان آغاز شده است.

آنچه از شعر ایران پیش از اسلام به دست ما رسیده است نشان می دهد که شاعران این سرزمین مانند مردم ایران، پیوسته با سویه معنوی هستی پیوند داشته اند و در دوران اسلامی نیز تمام شاعران بزرگ ایران، با تمام اختلافات و گوناگونی هایی که دارند همواره سخن گویان اندیشه های دینی بوده اند.

بر همین سیاق، تمام شاعران بزرگ روزگار ما نیز،به اقتضای شیوه زندگی و دغدغه های انسان ایرانی، شعرشان را در بیان تجربه های معنوی و دریافت های هستی شناسی مبتنی بر دیانت سروده اند.

از این رو، شعر انقلاب ادامه طبیعی و منطقی تجربه های هزار ساله شعر فارسی است و اگر در این میان کسی در جستجوی شیوه های بر ساخته و خلق الساعه شعر است می تواند به کارنامه نحیف شاعران بیگانه گرا نگاهی بیندازد که اگر چه بسیار مدعی و پرطمطراق هستند، اما متاع غریب شان همواره با بی اعتنایی مردم و دوستداران شعر مواجه شده است.