ژیل دولوز فیلسوف فرانسوی پست مدرن است که دو کتاب «تفاوت و تکرار» و «اسپینوزا: بیانگرایی در فلسفه» از آثار ماندگار او به شمار می آیند که در بحث پیش رو بیشتر بر این دو متن تمرکز خواهیم داشت. ادعای من در این بحث این است که هستی شناسی ژیل دولوز، «ادبی» است و برای حمایت از این ادعا به عناصری از تفکر دولوز خواهیم پرداخت.

نخستین عنصر در هستی شناسی دولوز به اسپینوزا مربوط می شود؛ اسپینوزا در تقابل با دکارت اظهار می کند که در جهان، تنها یک جوهر وجود دارد؛ در حالی که دکارت در هستی شناسی خود از دو جوهر سخن به میان می آورد؛ جوهر «طبیعت» که تنها ویژگی آن، ممتد بودن است و جوهر «فکر»؛ تمام آن چیز هایی که ما به حیات نسبت می دهیم از جمله خلاقیت، تفکر، تصمیم، انتخاب و... به جوهر دوم (فکر) نسبت داده می شود.