آرشیو چهارشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۵، شماره ۶۲۲۷
صفحه آخر
۲۴
عکس نوشت

به بهانه رونمایی از <محله کلیمیان تهران>

همزیستی کلیمیان و تهران نشینان مسلمان

هارون یشایایی (تهیه کننده سینما)

محله عودلاجان یکی از 5 محله قدیمی تهران در عصر قاجار و اوایل سلطنت پهلوی ها است. حضور یهودیان در این محله در اواخر دوره زندیه شروع شده و قدیمی ترین سند مکتوب که درباره این محله وجود دارد، 173 سال قدمت دارد. جمعیت محله کلیمیان در عودلاجان عموما از شیراز، اصفهان و یزد به پایتخت آمدند. جمعیت یهودیان محله در سال 1320، 6 هزار و 500 نفر گزارش شده است. این عدد، با توجه به جمعیت 300 هزار نفری تهران در آن روزگار، رقم قابل ملاحظه ای است. فراموش نشود که حضور کلیمیان در این محله، به لحاظ جامعه شناسی هیچ گاه به شکل گتو نبوده و در جوار کنیسه، امامزاده یحیی و چندین مسجد نیز بوده است. اگرچه امروز جز چند خانوار، یهودی دیگری زندگی نمی کند اما همچنان سه کنیسه آن دایر است و یهودیان پایتخت می کوشند تا با وجود مهاجرت ها از این محله، چراغ آنها که شامل کنیسه های ملاحنینا، حاداش و عزرا یعقوب است، خاموش نشود. شغل آنها عموما یا در بازار یا در حوزه طب بوده است. طیف پزشکان یهودی شهرت خاصی داشتند و بیمارستانی از سوی دکتر روح الله سپیر تاسیس شد که به نام او، هنوز هم در خیابان سیروس (شهید مصطفی خمینی) فعالیت می کند. جالب آن است بدانید روزنامه کریستین ساینس مانیتور در سال 2007 در گزارشی یکی از علل برای همزیستی میان یهودیان و مسلمانان در تهران را بیمارستان و مرکز خیریه دکتر سپیر عنوان و از آن قدردانی کرده بود. با وجود آنکه مدیران آن در نیم قرن گذشته، کلیمی بودند اما مسلمانان هم به آن مراجعه می کردند. مهاجرت یهودیان از این محله، پس از جنگ جهانی دوم، فزونی یافت اما نسبت به دیگر اقلیت ها کمتر بوده و در حال حاضر، بیشتر در محله های فلسطین شمالی و پل چوبی زیست می کنند.

کتاب «محله کلیمیان تهران» تالیف ناصر تکمیل همایون، با حضور احمد مسجدجامعی، هارون یشایایی، اسکندر مختاری و مولف، امروز چهارشنبه 12 خرداد از ساعت 17 در خانه اندیشمندان علوم انسانی واقع در خیابان استاد نجات الهی، نبش ورشو رونمایی می شود.